«جاقىندا ەۋروپا كەڭەسى پارلامەنتتىك اسسامبلەياسى سوۆەت وداعى رەسپۋبليكالارىندا 30-شى جىلدارى بولعان جاپپاي اشتىق قۇرباندارىن ەسكە الۋ تۋرالى رەزوليۋتسيا قابىلدادى. رەزوليۋتسيادا قازاقستان، بەلورۋسيا،  مولداۆيا،  رەسەي جانە  ۋكراينا حالقىنىڭ جازىقسىز ميلليونداعان ادامى سوۆەت وكىمەتىنىڭ قاتىگەز ساياساتى جاساعان جاپپاي اشارشىلىقتىڭ سالدارىنان كوز جۇمعانى ايتىلادى»،- دەدى پرەمەر-مينيستر  كارىم ماسىموۆكە دەپۋتاتتىق ساۋال جولداعان الدان سمايىل (سۋرەتتە) 19 مامىر كۇنى   پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ  جالپى وتىرىسىندا.

«ەۋروپا كەڭەسى اشارشىلىق جىلدارىنداعى قازاقستانعا ايرىقشا ءمان بەرىپ، قىرىلعان ەلدىڭ ميلليونداپ سانالاتىنىن، حالقىنىڭ كوبىنەن ايىرىلعانىن اتاپ كورسەتەدى. رەسەي مەن ۋكرايناعا دا وسى زۇلماتتىڭ اۋىر سوققى بولىپ تيگەنىنە نازار اۋدارادى.  ەۋروپا كەڭەسى پارلامەنتتىك اسسامبلەياسى اشتىق - سوۆەت رەجيمىنىڭ ءوز حالقىنا قارسى جاساعان قىلمىسى دەپ سانايدى.

وسىنداي ويمەن سىزگە ءبىر توپ ءماجىلىس دەپۋتاتتارى 2007 جىلى ەكى رەت ساۋال جولداعانبىز. سول جىلى قولدان ۇيىمداستىرىلعان اشتىققا 75 جىل تولعان بولاتىن. اتامىز قازاقتىڭ  ارعى-بەرگى تاريحىندا بۇرىن-سوڭدى ءدال وسىنداي ناۋبەت بولعان ەمەس، - دەگەن ەدىك سوندا. - كورگەن قورلىق، شەككەن ازاپ پەن قىرىلعان حالىقتىڭ كوپتىگى جاعىنان اتىشۋلى «اقتابان - شۇبىرىندىدان» اسىپ تۇسكەن زۇلمات بۇل.

«جاقىندا ەۋروپا كەڭەسى پارلامەنتتىك اسسامبلەياسى سوۆەت وداعى رەسپۋبليكالارىندا 30-شى جىلدارى بولعان جاپپاي اشتىق قۇرباندارىن ەسكە الۋ تۋرالى رەزوليۋتسيا قابىلدادى. رەزوليۋتسيادا قازاقستان، بەلورۋسيا،  مولداۆيا،  رەسەي جانە  ۋكراينا حالقىنىڭ جازىقسىز ميلليونداعان ادامى سوۆەت وكىمەتىنىڭ قاتىگەز ساياساتى جاساعان جاپپاي اشارشىلىقتىڭ سالدارىنان كوز جۇمعانى ايتىلادى»،- دەدى پرەمەر-مينيستر  كارىم ماسىموۆكە دەپۋتاتتىق ساۋال جولداعان الدان سمايىل (سۋرەتتە) 19 مامىر كۇنى   پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ  جالپى وتىرىسىندا.

«ەۋروپا كەڭەسى اشارشىلىق جىلدارىنداعى قازاقستانعا ايرىقشا ءمان بەرىپ، قىرىلعان ەلدىڭ ميلليونداپ سانالاتىنىن، حالقىنىڭ كوبىنەن ايىرىلعانىن اتاپ كورسەتەدى. رەسەي مەن ۋكرايناعا دا وسى زۇلماتتىڭ اۋىر سوققى بولىپ تيگەنىنە نازار اۋدارادى.  ەۋروپا كەڭەسى پارلامەنتتىك اسسامبلەياسى اشتىق - سوۆەت رەجيمىنىڭ ءوز حالقىنا قارسى جاساعان قىلمىسى دەپ سانايدى.

وسىنداي ويمەن سىزگە ءبىر توپ ءماجىلىس دەپۋتاتتارى 2007 جىلى ەكى رەت ساۋال جولداعانبىز. سول جىلى قولدان ۇيىمداستىرىلعان اشتىققا 75 جىل تولعان بولاتىن. اتامىز قازاقتىڭ  ارعى-بەرگى تاريحىندا بۇرىن-سوڭدى ءدال وسىنداي ناۋبەت بولعان ەمەس، - دەگەن ەدىك سوندا. - كورگەن قورلىق، شەككەن ازاپ پەن قىرىلعان حالىقتىڭ كوپتىگى جاعىنان اتىشۋلى «اقتابان - شۇبىرىندىدان» اسىپ تۇسكەن زۇلمات بۇل.

شەتەل زەرتتەۋشىلەرى مەن الاش اسىلدارىنىڭ تاريحي ەڭبەكتەرىندە  اتالعان اپات كوممۋنيستىك رەجيمنىڭ قازاق حالقىنا قاساقانا جاساعان قاتىگەزدىگى  ەكەنى اشىق ايتىلادى. بۇعان دالەل جەتكىلىكتى.

«يستوريا كازاحستانا. نارودى ي كۋلتۋرى» اكادەميالىق ەڭبەگىنە سۇيەنسەك، قازاقستاندا 1926 جىلدان باستاپ كوشپەلى شارۋاشىلىقتاردى  جويۋ ساياساتى قارقىندى جۇرگىزىلگەن.  ەلدىڭ مۇمكىندىگىنەن 17 ەسە ارتىق جوسپارلانعان ەگىن جانە مال سالىعى ۇلان دالانى ايتاقىرعا اينالدىردى. 1928-1932 جىلداردىڭ ىشىندە  حالىقتان 6 ميلليون 509 مىڭ ءىرى قارا،             18 ميلليون 566 مىڭ قوي، 3 ميلليون 516 مىڭ جىلقى تارتىپ الىنىپ، جۇگەن-قۇرىعىن ۇستاپ قالعان جۇرت باسى اۋعان جاققا شۇبىردى. سۇرىنگەن جەرىندە ءۇزىلدى، جىعىلعان جەرىندە جان تاپسىردى. اش وزەگى ازىناماعان ايماق قالمادى. سولتۇستىك قازاقستان وڭىرىندە - 385 مىڭنان استام، باتىس قازاقستان وڭىرىندە - 395 مىڭنان استام، وڭتۇستىك قازاقستان وڭىرىندە -  618 مىڭ، ورتالىق قازاقستاندا - 30 مىڭ ادام قىناداي قىرىلدى.

دەموگراف عالىمداردىڭ وسى دەرەگى بويىنشا بارلىعى 1 ميلليون      800 مىڭ جان كوز جۇمعان.

كەيىنگى زەرتتەۋلەر بۇل مالىمەتتىڭ تولىق ەمەس ەكەندىگىن انىقتاپ بەردى. الاش قايراتكەرى احمەت بايتۇرسىنوۆتىڭ 1917 جىلى: «ينشاللا، 6 ميلليون قازاقپىز» - دەگەن ءسوزىن ەسكە الىپ، قازاق اسىلى  مۇستافا شوقاەۆتىڭ دەرەكتەرىنە جۇگىنسەك، اشتىقتان كوز جۇمعانداردىڭ قاتارى 2 ميلليون        287 مىڭعا جەتەدى.

كەيبىر تاريحشىلار قىرىلعاندار بۇدان دا كوپ، 3 ميلليوننان اسادى دەپ دالەلدەۋدە. ادامزات تاريحىندا بولا قويماعان، ۇساق ۇلتتارعا جاسالعان جاۋىزدىقتىڭ ۋداي شىندىعى، مىنە وسىنداي. مۇنى ۇمىتۋعا حاقىمىز جوق. قازاق ەسىمدى تاعدىرى قيىن ەلدىڭ قانعا بويالعان سول ءبىر تاريحي كەزەڭىن ەسكەرۋسىز قالدىرۋ قوعامعا دا، زامانعا دا، ازاماتقا دا سىن. رەسەي فەدەراتسياسى مەن ۋكراينا بۇل ناۋبەتتى مەملەكەتتىك دەڭگەيدە اتاپ ءوتتى.

ءبىز اشتىقتى ساياسيلاندىرۋعا قارسىمىز، الايدا ەندىگى جەردە ءۇنسىز قالۋعا ءتيىس ەمەسپىز. دۇنيەدەن كۇڭىرەنىپ كوشكەن ميلليونداردىڭ رۋحىنا جىل سايىن تاعزىم ەتۋ ءۇشىن ەۋروپا كەڭەسى پارلامەنتى اسسامبلەياسى دەپۋتاتتارىنىڭ ورىندى پىكىرىنە دەن قويىپ، اشارشىلىق قۇرباندارىن ەسكە الاتىن ۇلتتىق كۇندى بەلگىلەيىك. 31-مامىر جاپپاي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىن ەسكە الۋ كۇنى بولىپ بەلگىلەنگەن. سول كۇن «جاپپاي قۋعىن-سۇرگىن جانە اشتىق قۇرباندارىن ەسكە الۋ كۇنى» دەپ قايتا راسىمدەلسىن.  اشتىق جىلدارى ەل تاريحىنىڭ تۇتاس كەزەڭى رەتىندە ارنايى زەرتتەلسىن.

P.S. الدان سمايىلدىڭ دەپۋتاتتىق ساۋالىن قولداپ ءماجىلىسى دەپۋتاتتارى بەكبولات تىلەۋحان، نۇرلان ونەرباي، گۇلنار سەيىتماعانبەتوۆالار قول قويدى.

اقپارات قر پارلامەنتى ءماجىلىسى اپپاراتىنىڭ  باسپاسوز قىزمەتىنەن الىندى