كەشە ءۇش ايلىق ۇزاق دەمالىسىن ءبىتىرىپ، وقۋشىلار التىن-ۇيا مەكتەبىنە ورالدى. قۇدايا تاۋبە، وتكەن وقۋ ماۋسىمىندا بەسىنشى سىنىپ وقىعاندار التىنشى سىنىپقا كوشتى، التىنشى وقىعاندار جەتىگە جىلجىدى. سول وقۋشىلارمەن جاعالاسا ءبىزدىڭ دەپۋتاتتارىمىز دا جازعى دەمالىستان ورالىپ، ء«وز پارتالارىنا» قونجيدى. بىراق، ولاردىڭ كەشەگى پارلامەنتتىڭ كەزەكتى 5-سەسسياسىن اشقان بەس مينۋتتىق وتىرىسىنا قاراپ، «سىنىپتان سىنىپقا كوشپەي قالعان» وقۋشىلار كوز الدىمنان كەتپەي قويدى.

ارينە، حالىق بولىپ «قالاپ» سايلاعان دەپۋتاتتاردى وقۋشىعا تەڭەگەنىمىز دۇرىس ەمەس شىعار. بىراق، بۇگىندە ۇلىق پارلامەنتىمىزدىڭ ەل الدىندا ەكىمەن وقيتىن ۇلگەرىمى تومەن وقۋشىداي بولسىن قادىرى قالمادى. سول ەكىلىكتەن كوز اشپايتىن بالانىڭ ءوزى اتا-اناسىنا قولقابىس جاساپ، اينالاسىنا قىلاۋداي بولسىن پايداسىن تيگىزىپ جاتۋشى ەدى. ال، ءبىزدىڭ دەپۋتاتتاردىڭ  نە وزىنە، نە وزگەگە قايىرى جوق. بار بىتىرەتىنى – ءماجىلىس وتىرىسىنا بارىپ قاتىسۋ عانا. وحوي، ماجىلىستەگى، سەناتتاعى جينالىستارعا قاراساڭىز، جىپ-جىلى ءپاش ۇستىندە قالقايىپ وتىرعان مارعاۋ مىسىق كوز الدىڭىزعا كەلەدى. مونتيىپ، پىسىلداپ وتىرعاندارى قانداي ادەمى. سول مارعاۋ مىسىق ءبىر مەزەتتە (زاڭ قابىلداناردا) شىبىنداعان اتقا اينالىپ، باس شۇلعي جونەلەدى. بولدى. جاپاتارماعاي قول كوتەرۋ، قول شاپالاقتاۋ، ءبارى كەرەمەت دەپ كۇپىنۋ... قازىرگى قوعام دەپۋتاتتىڭ بار بىتىرەر جۇمىسى وسى دەپ ۇعا باستادى. ال، وزگە ەلدەردە شە؟ دەپۋتاتتار جان الىپ، جان بەرىسىپ، ۇلتتىڭ، ەلدىڭ قامى ءۇشىن قىزىلكەڭىردەك بولىپ كەرىسىپ جاتادى. ولار سىن ساعات تۋسا، ەلدىڭ بيلىگىن ءوز قولىنا الۋعا قاۋقارلى. ولارعا قاراپ، ءبىزدىڭ پارلامەنتتى ايايسىڭ... ونىڭ ابىرويىنىڭ اياق استىنا قالعانىنا قىنجىلاسىڭ... «مۇنداي پارلامەنتتىڭ قازاق ەلىنە قاجەتى قانشا؟» دەگەن ساۋال دا سونداي كەزدە كوڭىلىڭدە كولدەنەڭدەپ تۇرىپ الادى.

شىندىعىندا «اس ءىشىپ، اياق بوساتار» بۇل پارلامەنتتى تاراتا سالمايمىز با؟ سوڭعى ون شاقتى كۇندە بولعان ەلدەگى جاعدايدى قاراڭىز. دوللار كەتتى شارىقتاپ... تەڭگە تۇر، اۋىر سوققىدان تەڭسەلىپ... تەڭگەمەن بىرگە مەملەكەتىمىزدىڭ تاعدىرى قىلكوپىردىڭ ۇستىندە ء«ىلدالدالاپ» قالدى (تەڭگەنى تارگاتتاعان كۇنى ايتقان ەلباسىمىزدىڭ ءسوزىن ەسىڭىزگە الىڭىز http://abai.kz/post/view?id=4485).  حالقى ىشەرگە اس، كيەرگە كيىم تاپپاي جالاڭاشتانۋدىڭ از الدىندا جوقشىلىقتىڭ ەسىگىنەن سىعالاپ تۇر. مۇنداي سىن ساعاتتا پارلامەنت پارلامەنت ەكەنى راس بولسا، ايباتىنا مىنبەي مە، ايبارىن كورسەتپەي مە؟! اگاراكي، بۇگىنگى قازاقستان ساياسي مادەنيەتى سالتانات قۇرعان قوعام بولسا، زاڭ شىعارۋشى ورگان – پارلامەنت ۇلتتىق بانكتىڭ توراعاسىن تاعىنان تايدىرۋدى ءھام وسى قۇنسىزدانۋدىڭ الدىن الۋعا دارمەنسىز ۇكىمەتتى تاراتۋدى تالاپ ەتىپ، جەر تەپكىلەمەي مە؟ قايدام، «اش بالا توق بالامەن وينامايدىنىڭ» كەرىمەن دەپۋتاتتارىمىز پارلامەنتتىڭ كەزەكتى 5-سەسسياسىن 5 مينۋتتا اشا سالىپ، تۇك بىلمەگەندەي بولىپ ءباسپاسوز وكىلدەرىنە كەزەك-كەزەك سۇحبات بەرىپ جاتتى.

بۇل ءبىر مىسال. بۇگىنگى پارلامەنتىمىزدى تاراتىپ جىبەرۋگە سەبەپ بولارلىق مىڭ مىسال كەلتىرۋگە بولادى.

ماسەلەن، پرەزيدەنت ەلىمىزدىڭ ساياسي ءومىرىن دامىتۋعا ارنالعان بەس ينستيتۋتسيونالدىق رەفورمانى جۇزەگە اسىرۋ قاجەتتىلىگىن ايتىپ، ماسەلە كوتەردى.

پارلامەنتىمىز بۇعان ءوز دارەجەسىندە قولداۋ كورسەتە العان جوق.

ەلباسىمىز ەلدى دامىتۋدىڭ 100 ناقتى قادامىن ۇسىندى.

پارلامەنتىمىز مەلشيگەن قالپىنان اينىعان جوق. تەك، كەشە عانا دەپۋتات ايگۋل سولوۆەۆا باق وكىلدەرىنە سۇحبات بەرىپ تۇرىپ پارلامەنتتىڭ جاڭا جىلدان باستاپ  100 ناقتى قادامعا قاراي قادام جاسايتىندىعىن ايتىپ قالدى.

قازاق پرەزيدەنتى پرەزيدەنت بيلىگىن ءبولۋ جايلى يدەيانى ورتاعا تاستادى.

پارلامەنتىمىز «پرەزيدەت بيلىگىن ءبولۋ» دەگەننىڭ نە ەكەنىن ءالى ۇعىنا المادى بىلەم، بۇل تاقىرىپقا تەرەڭدەۋگە باتىلدارى بارا قويمادى.

 وسى مىسالداردىڭ ءوزى ءبىزدىڭ پارلامەنتتىڭ ساياسي كوشكە ىلەسە الماي، ارتتا قالعانىن كورسەتپەي مە؟ پرەزيدەنتتىڭ باستامالارىنا ىلەسەرلىك قاۋقارى جوق بولسىن دەلىك، بىراق ەل مەن جەردىڭ، ۇلت پەن مەملەكەتتىڭ جانايقايىن تىڭداۋعا، مەملەكەت مىنبەرىنەن سول جايتتاردى تالقىلاۋعا بولادى عوي.

دەپۋتاتتىڭ بيلىككە ىقپال ەتۋىنىڭ باستى قۇرالى – دەپۋتاتتىق ساۋال. ويت­كەنى زاڭ بويىنشا دەپۋتاتتىڭ سا­ۋالىنا ۇكى­مەت تە، بارلىق قۇزى­رەت­تى ورىن­دار دا جاۋاپ بەرۋگە مىندەتتى. قا­زىر دە­پۋ­تات­تىق ساۋالداردىڭ دا قا­دىرى كەتتى. دە­پۋتاتتارىمىز ۇساق-تۇيەك، بولما­شى ماسە­لە­لەر­دەن ارىعا بارا ال­ماي ءجۇر. نەگىزى دە­پۋ­تات­تار ءبىر ءۇيدىڭ قۇبى­­­رىنىڭ جا­رىل­عانىن، شا­­­تىرى­­­نىڭ بۇ­زىل­عا­نىن بىلاي قويىپ، كەشەندى كەسەك-كەسەك ماسەلە­لەر­دى كوتەرۋى كەرەك. ول دا جوق. قازىرگىندەي حالىق تاعدىرى قىل ۇستىندە تۇرعان كەزدە پار­لا­مەنتتىك پىكىرتالاستاردىڭ قىزعانى، جان­دانا تۇسكەنى دۇرىس. سوندا عانا ۇكىمەت تە شي­راق قيمىلداپ، ءجونى ءتۇزۋ شەشىمدەرگە با­را­دى. وعان «بەلدەن كەتكەن» پارلامەنتىمىزدىڭ شاماسى قايسى؟

ءبىز بۇعان دەيىنگى شاقىرىلىمدارداعى دەپۋتاتتاردىڭ اتىن ءبىلۋشى ەدىك، قازىر تۇستەپ تانىمايتىن بولدىق. 

قوش. الەمدىك تاجىري­بە­دە پارلامەنتتىك تەرگەۋ ينستيتۋتتارى جۇمىس جاسايدى. مىسالى، پار­لا­مەنتتىك كوميسسيالار بيۋدجەتتەگى جەم­قورلىق ماسەلەسى سەكىلدى پروبلەمالاردى تالقىلاپ، تەرگەپ وتىرادى. ال، مۇنداي دارەجەگە قازاق پارلامەنتى قاشان جەتەدى؟ ساۋال كوپ، جاۋاپ جوق.

ا، ايتپاقشى، ۇمىتىپ بارادى ەكەنبىز. بۇگىندە كەيبىر مينيسترلەر پارلا­مەنت­كە پىسقىرىپ تا قاراماي، جالپى جي­نالىستارعا ورىنباسارىن جىبەرە سالاتى­نىن بولدى. نەگىزى پارلامەنتكە بارعان ۇكىمەت مۇ­شەلەرى، مينيسترلەر، وبلىس، قالا باسشى­ل­ارىنىڭ تىزەلەرى قالتىراپ تۇرۋى قاجەت قوي.

ەندى مۇنداي «پارمەندى» پارلامەنتتى قايتپەك كەرەك؟ ءبىر اۋىز سوزبەن ايتقاندا تاراتا سالعان ءجون.

P.S. كونستيتۋتسيانىڭ، ياعني اتا-زاڭىمىزدىڭ 59-بابىنا سايكەس، ەل پرەزيدەنتى جىل سايىن پارلامەنت سەسسياسىن رەسمي تۇردە اشىپ بەرۋى كەرەك. بۇل جولى ەلباسىمىز قىتايدا ءىس-ساپاردا جۇرۋىنە بايلانىستى سەسسيانى اشۋ جينالىسىنا قاتىسا العان جوق. اقيقاتىنا كەلگەندە بۇنىڭ ءوزى پارلامەنتتىڭ قادىر-قاسيەتىنىڭ جوقتىعىن بىلدىرمەي مە؟ ەگەر دە قوس پالاتالى پارلامەنتىمىز باسقا شاۋىپ، توسكە ورلەپ تۇرسا، پرەزيدەنتتىڭ قىتايعا ساپارى ەكىنشى كەزەكتەگى شارۋا بولىپ قالار ەدى. قويشى، وبلىس اكىمدەرى مەن مينيسترلەر مەنسىنبەيتىن «باس شۇلعىعىش» پارلامەنتتى پرەزيدەنت قايتسىن؟! پرەزيدەنتكە قاجەتى جوق دەپۋتاتتاردىڭ حالىققا دا قاجەتى شامالى... ءبىزدىڭ ايتارىمىز دا وسى ەدى.

قانات ابىلقايىر

Abai.kz