وڭتۇستiك قازاقستان وبلىسىندا اۋىل شارۋاشىلىعى ەڭبەككەرلەرi كۇنiنە وراي ءداستۇرلi «التىن كۇز –2015» مەرەكەلiك شاراسى ءوتتi. اگرارلىق سالا بويىنشا وڭiردە قول جەتكiزگەن جەتiستiكتەر بارشىلىق. الايدا، ونى قاناعات تۇتۋعا ءالi ەرتە. مەرەكەلiك جيىندا وقو اكiمi ب.اتامقۇلوۆ بۇل سالانى دامىتۋعا بۇگiنگiدەن دە كوبiرەك كوڭiل ءبولiنۋ كەرەكتiگiن اتاپ ءوتتi, - دەپ جازادى "وڭتۇستىك قازاقستان" گازەتى.

– مەملەكەت باسشىسى بەس ينستيتۋتسيونالدى رەفورمانى جۇزەگە اسىرۋدىڭ «100 ناقتى قادامىندا» اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىنا قاتىستى ناقتى مiندەتتەر جۇكتەدi, – دەگەن بەيبiت باكiرۇلى وبلىستا كەلەسi بەسجىلدىقتا اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتۋ بويىنشا جۇزەگە اسىرىلاتىن iستەردiڭ جوسپارىمەن تانىستىردى.

«بiرiنشiدەن، سۋارمالى جەرلەردi تيiمدi پايدالانۋ، اينالىمعا قوسۋ جۇمىستارى جالعاسادى. بۇل ورايدا مەملەكەت قارجىسىن كۇتiپ وتىرماي، ينۆەستيتسيا تارتۋ كەرەك. ەكiنشiدەن، تومەن پايىزبەن بەرiلەتiن نەسيەلەر كولەمiن ارتتىرىپ، قولجەتiمدi ەتەمiز. سالاداعى شاعىن جانە ورتا كاسiپكەرلiكتi دامىتۋعا قارجى جەتiسپەۋشiلiگi قولبايلاۋ بولىپ وتىرعانى بەلگiلi. قارجى بولسا، ەڭبەكقور حالىق جەتكiلiكتi» دەدi ب.اتامقۇلوۆ.

شارۋالاردى قينايتىن تاعى بiر ماسەلە – تەحنيكالاردىڭ جوقتىعى. ءوڭiر باسشىسى بۇل پروبلەمانى شەشۋدiڭ جولىن مالiمدەدi. الداعى ۋاقىتتا بارلىق اۋداننان ماشينا-تراكتور ستانساسى (متس) اشىلادى. ال، كەلەسi جىلى پيلوتتىق جوبا رەتiندە ەكi اۋداننان متس قۇرىلماق.

«بۇگiنگi تاڭدا عىلىمي قولداۋسىز اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسى باسەكەگە قابiلەتتi بولا المايدى. عىلىمنىڭ جانە تەحنولوگيانىڭ كومەگiنسiز بۇل سالا دامي قويمايدى. قاجەتتi تەحنولوگيا ساقتالماسا، جەرiمiز قىسقا مەرزiمدە جارامسىز بولادى، وسiمدiكتi قورعاۋ، ۆەتەريناريا سالالارىندا الدىن الۋ شارالارى قولدانىلماسا، بiر مەزەتتە كاسiپتەن ايرىلىپ قالۋ قاۋپi تۇر. سول سەبەپتi وبلىستا جاڭا تەحنولوگيالاردى تارتۋ، ونى وندiرiسكە ەنگiزۋ ماقساتىندا ارنايى عىلىمي-كونسۋلتاتيۆتiك ورتالىق اشىلادى. ورتالىق ماماندارى ءاربiر اۋداننىڭ ەرەكشەلiكتەرiن ەسكەرە وتىرىپ، فەرمەرلەرگە كەڭەس بەرەدi» دەپ اتاپ ءوتتi ءوڭiر باسشىسى.

بەيبiت باكiرۇلى بيىل جىل سوڭىنا دەيiن ءاربiر اۋداننىڭ مۇمكiندiكتەرi, ەرەكشەلiكتەرi زەرتتەلiپ، 2020 جىلعا دەيiنگi ناقتى ينديكاتورلار بەلگiلەنiپ، اۋدانداردىڭ باسىم باعىتتارى ايقىندالاتىنىن جەتكiزدi.

«وڭتۇستiكتiڭ تاۋلى اۋداندارىندا الما كلاستەرiن دامىتۋ ماقساتىندا ينتەنسيۆتi باۋ ءوسiرۋ قولعا الىنادى. وڭتۇستiك المالارى قازاقستاننىڭ بارلىق ايماعىنا عانا ەمەس، شەتەلدەرگە ەكسپورتقا شىعارىلاتىن بولادى. ماقتاارال اۋدانىندا ماقتا شارۋاشىلىعىن قايتا دامىتامىز. كەلەسi جىلدان باستاپ ماقتا القابىنىڭ كولەمiن عانا ەمەس، ونiمدiلiگiن ارتتىرۋ بويىنشا دا ارنايى باعدارلاما iسكە اسىرىلاتىن بولادى. سىر بويىنداعى ورداباسى، وتىرار اۋداندارى جۇگەرi مەن كوكونiسكە بەيiمدەلەتiن بولادى. استىق سالاسىنداعى ونiمدiلiكتi ارتتىرۋ ءۇشiن كۇزدiك داقىلدار وندiرۋگە كوشۋ كەرەك. سوزاق جانە بايدiبەك سەكiلدi اۋدانداردا مال شارۋاشىلىعىنا باسىمدىق بەرiلەدi. سايرام مەن تۇلكiباس، تولەبي اۋداندارىندا ءسۇت وڭدەۋ جانە جەمiس-كوكونiستەردi قايتا وڭدەۋگە باسىمدىق بەرiلەدi» دەدi ب.اتامقۇلوۆ.

ءوڭiر باسشىسى اۋدان اكiمدەرiنiڭ جۇمىستارى وسى باسىم باعىتتاردى جۇزەگە اسىرۋ بويىنشا باعالاناتىنىنا توقتالدى. بۇل ورايدا اۋدانعا ينۆەستيتسيا تارتۋ، جاڭا جۇمىس ورىندارىن اشۋ، اشىلعان شاعىن جانە ورتا كاسiپكەرلiكتiڭ سانى سەكiلدi ينديكاتورلار نازارعا الىنباق. «بۇل – وبلىس اكiمدiگiنiڭ اۋدان اكiمدەرiنە قويىپ وتىرعان تالابى. شارۋالارعا، حالىققا كومەكتەسپەيتiن اكiمنiڭ بiزگە قاجەتi جوق» دەدi بەيبiت باكiرۇلى.

شارا بارىسىندا اگروونەركاسiپتiك كەشەن سالاسىنىڭ جىل وزاتتارى مەن ۇزدiك ەڭبەككەرلەرi, بiرقاتار باق وكiلدەرi ماراپاتتالدى.

***

وسى كۇنi شىمكەنتتەگi «كورمە ورتالىعىندا» 4-مامانداندىرىلعان حالىقارالىق «AgriTek Shymkent-2015» اۋىل شارۋاشىلىعى كورمەسi ءوتتi. ونى حالىقارالىق «TNT Productions, LLC» كورمە كومپانياسى ۇيىمداستىرىپ، قر اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلiگi, وڭتۇستiك قازاقستان وبلىسىنىڭ اكiمدiگi, «قازاگرو» ۇبح اق، وقو كاسiپكەرلەر پالاتاسى، قازاقستاننىڭ فەرمەرلەر وداعى، قازاقستاننىڭ قۇس وسiرۋشiلەر وداعى مەن قازاقستاننىڭ جىلىجايلار قاۋىمداستىعى قولداۋ كورسەتتi.

شىمكەنتتەگi كورمەگە الەمنiڭ 10 ەلiنەن: قازاقستان، تۇركيا، رەسەي، گەرمانيا، يزرايل، يسپانيا، يتاليا، نيدەرلاندى، سەربيا مەن ۋكراينانىڭ 70-تەن اسا كومپانيالارى قاتىستى. كورمەدە اۋىل شارۋاشىلىعى تەحنيكالارى مەن جابدىقتارى، قوسالقى بولشەكتەر، سۋارۋ جانە تىڭايتۋ تەحنولوگيالارى، جىلىجايلار، تۇقىمدار مەن ەكپەلەر، تىڭايتقىشتار، وسiمدiكتەردi قورعاۋ زاتتارى، مال شارۋاشىلىعىنا ارنالعان تەحنولوگيالار، ۆەتەرينارلىق تەحنولوگيالار ۇسىنىلدى.

كورمەنi ۇيىمداستىرۋداعى ماقسات تاجiريبە جانە جاڭا تەحنولوگيالارمەن الماسۋ، بيزنەس-جوبالار قۇرۋ ءۇشiن اگروونەركاسiپ كەشەنi ماماندارىن بiر-بiرiمەن كەزدەستiرۋ بولاتىن. ورداباسى اۋدانىنداعى «الەكساندروۆ باعى» جشس-نiڭ ديرەكتورى باقتيار تاعاەۆ تۇركيالىق «Alma-Ata» كومپانياسىنىڭ پرەزيدەنتi اتيللا كاپلانمەن بىلتىرعى كورمەدە تانىسقان ەكەن. كوپ ۇزاماي قازاقستاندىق كاسiپكەر تۇركياعا بارىپ، «Alma-Ata» كومپانياسىنىڭ الما باۋىن كوزiمەن كورەدi. ولاردىڭ الما ءوسiرۋ تەحنولوگياسى مۇلدە بولەك. ەكi ەلدiڭ كاسiپكەرi قازاقستاندا 20 گەكتارعا الما باۋ ەگۋگە كەلiسiم جاساسىپتى. ب.تاعاەۆتىڭ ايتۋىنشا، ولار ءار گەكتارىنا 3000 ءتۇپ كوشەت ەگiپتi. باۋ كەلەسi جىلى ءونiم بەرەدi دەپ كۇتiلۋدە.

وڭتۇستiك قازاقستان وبلىسىنىڭ اكiمi ب.اتامقۇلوۆ كورمەگە اكەلiنگەن ءاربiر ونiممەن، اۋىل شارۋاشىلىعى تەحنيكالارىمەن ەگجەي-تەگجەيلi تانىسىپ شىقتى. كورمەگە وبلىستىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى تاۋارلارىن وندiرۋشiلەرi دە قاتىستى.

كورمە سوڭىنان شەتەلدiك عالىمدار وڭتۇستiك قازاقستاندا قىزاناق پەن قيار ءوسiرۋ، ولاردىڭ نەگiزگi زيانكەستەرi مەن اۋرۋلارى، ولارمەن كۇرەسۋ جايلى لەكتسيالار وقىدى.

گۇلجامال مۇساەۆا

Abai.kz