ءتوزىمى ءتۇننىڭ سوگىلدى، سەزىمنىڭ ەسى اۋىسىپ...
ەرىك بەرسە، جىر جازار ەم كوز ىلمەي،
العاش رەت اقىن بولعان كەزىمدەي.
ەي، تاكاپپار! ەي، اياۋلى قارت-عاسىر،
بولمىسىمنان ءجۇرمىن ءالى بەزىنبەي.
جىر جازار ەم، جۇرتتىڭ ءبارىن تاڭ قىلىپ،
تاۋلاردى دا، باۋلاردى دا ءان قىلىپ.
قازانىمدى ايىرباستاپ قالامعا،
كەتەر ەدىم ەن دالاعا قاڭعىرىپ.
ولەڭ شىركىن، بولار ما ەدىڭ، تىم اپپاق،
كەتسەك پە ەكەن، كوشسەك پە ەكەن، جىراقتاپ.
سوڭعى دەمدە سويلەرمىسىڭ سەزىم بوپ،
جۇرەگىمدە قالارمىسىڭ تۇراقتاپ.
وشاعىما جاردى تاستاپ، بالانى،
قۇشاعىما-اپ كەتسەم بە ەكەن دالانى!
جارتى جولدان، بۇرىلام عوي، و، توبا،
اقىن ەتىپ جاراتا ما انانى!
كۇندىز-كۇلكى، جانىڭدى اربار جالعان-باق،
مەنى قويشى، ولەڭ قالاي قورعانباق؟
اعىل-تەگىل جىلاپ الدى ول، بۇگىن،
اسپان جاقتى جالعىز ءوزى ارمانداپ...
***
قالا مەنى شامدارىمەن اربايدى،
بۇل قالاعا بولمايدى ەكەن ار-قايعى.
جارىقتاردىڭ جانارىنا مۇڭ سىڭگەن،
جانىمدى ءبىر شارىقتاتا المايدى.
بۇل قالاعا كەرەك ەكەن ماحاببات،
سەزىمىم ءجۇر سۋىق قاردى ارالاپ.
ءبىر دوسىم كەپ، سەزىمىمدى جىلاتتى،
ءبىر دوسىم ءجۇر تاعدىرىمدى تابالاپ.
ادامدارعا ءتان بولعان سوڭ جاڭىلۋ،
جۇرەكتەردە بولادى ەكەن جابىعۋ.
بۇل قالاعا كەرەك ەكەن مەن قۇساپ،
ءبىر ادامدى، ءبىر جۇرەكپەن ساعىنۋ!
كەرەك ەكەن بۇل قالاعا جىلىلىق،
دالا تۋعان، انا تۋعان ۇلىلىق.
قىزىل گۇلدەر بۇرشىك اشسا قىستا دا،
اپپاق قاردىڭ جالعىزدىعىن ۇعىنىپ.
ال، كوكتەمدەر سەرىك بولسا كۇزگە شە؟
جىلى جاز كەپ، جەلتوقساندى ىزدەسە.
بۇل مەزگىلدەر قوسىلمايدى ەشقاشان،
ءبىزدىڭ تاعدىر سوندىقتان دا وزگەشە.
ءبىزدىڭ قالا سودان بولار سۋىقتاۋ،
ءسىزدىڭ قالا سودان بولار تۇيىقتاۋ.
قۇمارىمدى سەزسەڭ، جانىم شەگى جوق،
قيالىمدى كەرەك شىعار قۇلىپتاۋ...
***
ساۋساق پەن ساۋساق سويلەسىپ،
دەنە مەن دەنە ۇيلەسىپ.
تەرەڭگە كەتتىم شىم باتىپ،
شىعا الماي عاجاپ كۇي كەشىپ...
كوزىڭمەن كوزىم سىرلاسىپ،
تۇسىندىك ىشتەي "ىمداسىپ"...
سۇراسا بىرەۋ ايتا سال:
"قىز ەمەس ماعان، جىر عاشىق"!
ەرنىمە ەرنىڭ ەركەلەپ،
ەبىن ءبىر تاۋىپ ورتەمەك.
Əۋەن بوپ قالقۋ ءۇشىن دە،
ادامعا ازداۋ شەر كەرەك!
ۇنسىزدىگىممەن الىسىپ،
مۇڭىمدى جۇتتىڭ تاۋىسىپ.
ءتوزىمى ءتۇننىڭ سوگىلدى،
سەزىمنىڭ ەسى اۋىسىپ!
جۇرەك پەن جۇرەك ۇعىسىپ،
سۋىنىپ كەتپەي تۇر ىسىپ...
گۇلدەنىپ جاتتى اپىر-اي،
قىزعالداق-عۇمىر ءبۇرىسىپ...
تيە الماي جەرگە تابانىم،
جەلمەنەن جۇيتكىپ بارامىن.
تارتىلىپ بارام تەڭىزدەي،
جارىققا ءسىڭىپ جانارىم... ...
ديدارى جەردىڭ نۇر ەكەن،
ءتۇسىم عوي دەيمىن...ءتىرى ەكەم...
سۇلۋلىعىم قاعىپ كىرپىگىن،
عالامدى ءسۇيىپ تۇر ەكەن!
***
پەرىشتەلەر قۇلاپ جاتىر اسپاننان،
Əر تامشىنىڭ يىعىنا اسىلىپ...
جەر بەتىندە جاڭا ءومىر باستالعان،
كەشەگىسىن باتقان كۇنگە جاسىرىپ...
جاڭبىر... جاڭبىر... توسەپ تۇرمىن ءجۇزىمدى،
قىتىقتايسىڭ الاقاندا ەركەلەپ...
قۇشاق-قۇشاق اق ارماندار ءۇزىلدى...
بىرەۋلەر ءجۇر "سەن كەلدى دەپ" وكپەلەپ...
تىرشىلىك تۇر ءبىر نۇكتەدە قارايىپ،
تىنىشتىقتىڭ قۇشاعىنا تىعىلعان.
قولشاتىرسىز كۇزدى قارسى الايىق،
جاپىراققا سەرىك بولىپ جۋىنعان.
جالعاندىقتىڭ كوز اربايتىن كويلەگىن،
تامشى بىتكەن نۇرمەن سəندەپ بەرەدى.
جاڭبىر بولىپ جىر ىشىندە بيلەدىم...
جەرگە ەمەس، گۇلگە قونعىم كەلەدى...
كۇز بوپ قارسى الامىن با تاڭداردى،
كۇن-كوزىندە كوكتەم كەتتى-اۋ الىستاپ...
ول سوڭعى رەت جۋدى ما ەكەن تالداردى،
جاپىراعىن جەر قوينىنا تابىستاپ...
ءبىز مەزگىلگە مەيىرىم بوپ كەلمەدىك،
ايالداۋدى، ايالاۋدى كەش ۇعىپ...
تابيعات پەن ۇندەس شىعار پەندەلىك،
مەزگىل بىتسە، قالامىز-اۋ كەشىگىپ...
***
اقىلىڭدى ايىرباستاپ سەزىمگە،
جاڭبىرمەنەن جان ۇشىرىپ مەنى ىزدە!
كوپ نۇكتە بوپ سويلەپ بارا جاتامىن،
قارا جولدىڭ كوزىندە...
بارا جاتام بەلگىسىزدەۋ مەكەنگە،
سەنسىز كۇندى وتكىزە الماي بەكەرگە...
جۇرەگىڭدى شاشىپ تاستا الدىما،
تىرشىلىكتىڭ تامشى مۇڭىن كوتەرمە!
ايتقىزباي-اق، اڭسارىمدى وقىپ-اپ،
وتىر مەنى وي ىشىنەن باقىلاپ...
سەن كەلدى دەپ، كۇز دە شۋاق توگەدى،
سەن كەلدى دەپ سىبىرلايدى جاپىراق....
سەن كەلدى دەپ تاعدىر تەرىس قاراسىن،
اق قارانىڭ اجىراتپا اراسىن!
ساۋلە ەدىم عوي قىزىل كۇننەن ۇزىلگەن،
تۇنگە سىڭسەم قالاي ىزدەپ تاباسىڭ؟!
كىرپىگىمدى ارشىپ الشى تامشىدان،
گۇلگە اينالىپ، كەۋدەڭە كەپ جانشىلام.
...قايدا مەنى اپارادى بۇل جولدار،
قايدا سەنى اپارادى بۇل-شىدام؟!
***
قارا جەر دە ءجۇر مە مەنى كەشىرمەي،
نەگە كەتتىم ءوز-ءوزىمدى تۇسىنبەي.
ءبىر اۋىز ءسوز قالاتىنداي ايتىلماي،
ءبىر ۇرتتام سۋ قالاتىنداي ىشىلمەي.
سەنى ءسۇيۋ مەندىك سىردىڭ قۇنى ما؟
سەنى ءسۇيۋ تار عۇمىردىڭ شىنى ما؟
مەن ومىرگە بارا جاتسام جۇتىلىپ،
سەن جۇرەكتىڭ شىعىپ الدىڭ شىڭىنا!
ءبىر سەن ءۇشىن جاراتقانداي كوركىمدى،
ەلەسىڭ كەپ، ۇرلاپ الدى ەركىمدى.
ءبىر-اق جۇتىم اۋا جەتپەي تۇرادى،
ءوزىڭ كەلىپ ەمدەيتىندەي دەرتىمدى...
ءبىر-اق قادام العا باسپاي تۇرامىن،
جارىق عالام، سوندىرەردەي شىراعىن!
كىنəم مەنەن كۇنəم كەتتى كۇرمەلىپ،
سەن شىعارسىڭ بۇل ومىردە سىناعىم...
***
جالعان دا جالعان، جالعان مۇڭ،
جىرىمدى نەمەن جالعارمىن.
ءسۇيىپ تە تۇرىپ الداندىم،
سۇيىكتى بولىپ توڭعانمىن.
قاراقات كوزدى سويلەتىپ،
قاپ-قارا مۇڭدى بيلەتىپ،
ولەردەي ءسۇيىپ قالعانمىن.
جەل قونىپ، كەنەت شاشىما،
يىعىنا كەتكەن اسىلا...
وبە الماي ءوزىم قالعانمىن.
كونە الماي سوندا ارمان-جىر،
بۇلقىنىپ، سيماي قالعان-ءبىر.
سۇيىلمەي كەتكەن بەۋ-ءومىر،
تولقىتىپ تاعى تولعاندىر!
باسىلماي قۇمار كەۋدەمنەن،
دالامەن، تۇنمەن ەمدەلگەم،
سودان سوڭ بارىپ، كۇن كۇلگەن،
كوكىرەكتىڭ كوزىن كىم بىلگەن...
سويلەيتىن سوزدەن جاڭىلىپ،
ماحاببات داۋسىن ساعىنىپ،
قىزىل ءتىل سوندا كۇرمەلگەن.
قۇلاپ ءبىر كەتسە جۇلدىز-كۇن،
كۇلكىمدى گۇلگە سۇيگىزدىم.
سونبەس دەپ جۇرەك قايعىمەن،
مۇڭىمدى جەردە سۇرگىزدىم!
***
ۇمىتۋ دەگەن ۇعىم بار ما ەكەن،
ۇعىم بار ما ەكەن جۇرەكتە؟
سەنسىز شىنىمەن عۇمىر بار ما ەكەن،
...بار بولسا ماعان كەرەك پە؟
كەرەك پە مەنىڭ كۇلىپ جۇرگەنىم،
ماعىناسى ءمانسىز تىرلىكتە...
جاقسى عوي سەنىڭ تۇڭىلدىرگەنىڭ،
قۋانتىپ تۇرىپ ءبىر ساتتە...
جالعىزدىعىما كەز قىلعانىڭ با؟
قۇلادىم جاردان الىپ شىق!
"مىقتىسىڭ عوي" دەپ جازعىرعانىڭ با،
جەتە الماي تۇرسام تالىقسىپ.
اڭساعان جاندار كەلمەيدى مە ەكەن،
ساعىنۋعا عانا جارالىپ.
سەن باردا ءتانىم سويلەيدى ەكەن،
دەنەمنەن دەمىم تارالىپ...
ۇندەمەي ىشتەي وكپەلەگەنىم،
...قىزعانسىن دەپ ەم تەك مەنى...
سەنسىز -اق كۇندەر وتكەرەر ەدىم،
جىگەرىم نەگە جەتپەدى؟!
وشىرە الام با جوق-قىپ ەسىمىن،
كەرەك پە وسى كۇي-بوتەن؟
تاعدىردىڭ كەلىپ قاقتىم ەسىگىن، ...
اياۋلىلارىم ۇيدە ەكەن...
كۇلكىمنەن مۇڭىم سىرعاناپ جاتتى،
جاسىمدى جۇتتىم بايقاتپاي...
جۇرەگىمدى داۋسىڭ جۇلمالاپ جاتتى،
...جۇرەمىن مەن دە ءتىل قاتپاي!....
***
بۇرىن مەنى سۇيمەگەندەي جان ادام،
وي ىشىنەن سەزىم تاپپاي ورالام...
كوڭىلىمدى قىس كەتتى مە سۋىتىپ،
كىم بولدى ەكەن، توناعان؟
بۇرىن مەنى قۇشپاعانداي ءبىر ادام،
سەزىم قالدى سۋ بەتىندە جىلاعان...
تولقىنمەنەن تەربەلگەنىم ەسىمدە،
ول كىم ەدى ۇناعان؟
ءۇمىتىڭدى نۇر ەتەدى ءۇن دەگەن،
مەن ەشكىمدى ءتارىزدىمىن سۇيمەگەن.
ءبىر قۇشاققا قۇلاپ بارىپ قۋرايتىن،
باقىتتى ما گۇل مەنەن؟
ماحابباتتىڭ مازداتتىم با شىراعىن،
قاشان، قاي كەز، كىمگە ارنالدى بۇل ءانىم.
گۇلدى ادامدار باقىتتى دەپ ويلايدى،
ءبولىپ الىپ سىڭارىن.
كوكىرەكتىڭ كوزىن اشىپ كۇن كورەر،
تابيعات تا ءتىلىن جۇتىپ سەندەلەر.
جۇپ بولۋعا مىندەتتى ەكەن تەك قانا،
جەر بەتىندە پەندەلەر!
تاۋ سەكىلدى كەۋدەمىزدە ورمان-قۇز،
بۇل جالعاندا، ءبىر ارمانعا قورعانبىز.
سىزداتاتىن، مۇزداتاتىن سىر بەرمەي،
ءار جۇرەكتە جىلاپ جىتىر ءبىر-جالعىز...
دينارا مالىك
Abai.kz
