قۇرمەتتى قاۋىم، مەن كەشە عانا ءبىر جاقسى حاباردىڭ كۋاگەرى بولىپ وتىرمىن، تۇسىنىكتى بولۋ ءۇشىن باسىنان باستاپ باياندايىن. مەن ءوز تۋعان اۋىلىم ارحات اۋىلىن ماقتانىش ەتىپ جۇرەتىن اداممىن، ونىڭ باستى سەبەبى تۋعان جەرگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىك بولار، سوندىقتان دا ءوز پاراقشاما تۋعان جەردىڭ، اتاقتى اڭىزعا تولى ارحات تاۋلارىنىڭ تىلسىم تاريحىن، بيىك كوكپەن تالاسقان تاۋلارىن قويىپ وتىراتىنىم بار.

سول سەبەپتى دە بولار اۋىلدا قىستاقتا تۇراتىن ءىنىم رولانعا، سىنىپتاس دوسىم ساماتقا دا ءوتىنىش ەتىپ سول تاۋلاردىڭ بەينەسىن سۋرەتكە ءتۇسىرىپ جىبەرىڭدەر دەپ، ءتىپتى ىنىمە فوتواپپارات تا بەرىپ سۋرەتتەرىن جيناعان ەدىم. ەندى كۇنى كەشە سىنىپتاس دوسىم سامات ورالبايۇلىنىڭ  اكەلگەن سۋرەتتەرىن قاراپ وتىرىپ سوناۋ باعزى زاماندا سالىنعان تاستاعى تاڭبالار (پەتروگليفتەردىڭ) ارقارلاردىڭ بەينەسىنە تاپ بولدىم. ەستۋىمشە ول تاستىڭ كولەمى ساندىقتاي بولادى ەكەن، ال تاپقان ادام مەن مۇنى ءبىر قاجەتكە جاراپ قالار دەگەن ويمەن ءۇيىنىڭ جانىنا اكەلىپ قويسا كەرەك. بۇل دەگەنىمىز تاريحي جادىگەر ەمەس پە، سوندىقتان دا ول قولدى بولىپ كەتپەي ءوز ورنىن ولكەتانۋ مۋزەيىنەن تاۋىپ حالىقتىڭ ماقتانىشىنا اينالسا نۇر ۇستىنە نۇر بولار ەدى. مىنا بەرىلگەن سۋرەتتەرگە قاراپ وتىرساڭىزدار كوشپەلى مادەنيەتىمىزدىڭ وسىناۋ عاجاپ تۋىندىسىنا قاراپ وتىرىپ سول داۋىرگە ساپار شەككەندەي سەزىمدە بولارىڭىز انىق. كەشەگى سوناۋ كۇلتەگىن ەسكەرتكىشتەر مەن تاڭبالى تاستاعى عاجايىپ جادىگەرلەر دە وسىناۋ تاڭبالارمەن تىكەلەي قاتىسى بار بولماسىن كىم بىلەدى؟.

كەشەگى الەمدى ءدۇر سىلكىندىرگەن شىڭعىسحاندا وسى ولكەگە ات باسىن تىرەگەنى بارشامىزعا ءمالىم، سول زاماننىڭ كۋاسىندەي بولىپ كوز ۇشىنان شىڭعىس پەن وردا تاۋلارى مۇنارتادى، دەمەك ارحات تاۋىنىڭ دا سول تاريحققا قوسار قوماقتى ۇلەستى جاسىرىنىپ جاتپاسىنا كىم كەپىل. ەگەر  تاعى دا وسىنداي ۇلتتىق قۇندىلىقتار تابىلىپ، ونىڭ جاسالۋ ءداۋىرى مەن تاريحى دالەلدەنىپ جاتسا تۋعان ولكەمىز ارحاتتىڭ دا ابىرويى اسقاقتاپ، پەرزەنتى رەتىندە ءبىزدىڭ دە ۇلكەن ماقتانىشىمىزعا اينالارى داۋسىز، سوندىقتان دا ۇلكەن ارحەولوگ اعالارىمىز وسىعان ۇلكەن ءمان بەرىپ زەرتتەسە ەكەن دەگەن وي. مۇمكىن كىم بىلەدى ارقات تاۋلارىنىڭ ءالى دە اشىلماعان سان قۇپيالارى دا تاريحتان سىر بۇگىپ جاتقان بولار، ال مىنا تابىلعان تاڭبالار بيىلعى جىلعى قازاق حاندىعىنىڭ 550- جىلدىعىنا دەگەن وتە ۇلكەن سىي ەكەنىن ەشكىم دە جوققا شىعارا الماس. ەندەشە سوناۋ تىلسىم تاريحىمىزدان سىر شەرتەتىن وسىناۋ تاريحي ەسكەرتكىشتىڭ ءوزىنىڭ ءتيىستى باعاسىن الىپ حالقىمىزدىڭ تاريحىنا، كوشپەلى مادەنيەتىنە قوسار ۇلەسى زور دەپ سەنەمىن!

قۇرمەتپەن: امىربەكوۆ ەرلان شاياحمەتۇلى، سەمەي قالاسى

Abai.kz