قر پرەزيدەنتى – ەلباسى ن.ءا.نازارباەۆتىڭ تاپسىرماسىمەن قۇرىلعان  قر جەر رەفورماسى كوميسسسياسىنىڭ توراعاسى ب.ساعىنتاەۆ مىرزاعا جانە كوميسسيا مۇشەلەرىنە ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىنىڭ 25 جىلدىعىنىڭ قۇرمەتىنە قازاقساتاننىڭ ۇلى دالاسىندا اڭ اۋلاۋعا 2016 جىلدىڭ 1-ماۋسىمىنان، 2021 جىلدىڭ 1-ماۋسىمىنا دەيىنگى ارالىقتا 5 جىلعا موراتوري جاريالاۋ تۋرالى ۇلى دالا قىراندارى قوزعالىسىنىڭ

ۇندەۋى

قۇرمەتتى باقىتجان ءابدىرۇلى! كوميسسيا مۇشەلەرى!

ءبىز، جەر-انا، تۋعان تابيعاتىمىزدىڭ باعا جەتپەس قۇندىلىقتارى اڭ-قۇستارىن، بالىقتارىن، سول قالپىندا ساقتاپ، بولاشاق ۇرپاققا قالدىرايىق دەگەن نيەتتە بۇل ماسەلەنىڭ قاسيەتتى جەرىمىزگە تىكەلەي قاتىسى بار دەپ ساناپ، ۇكىمەتىمىزگە ناقتى شارا قولدانادى دەپ ۇندەۋ جولداپ وتىرمىز!

ءبىزدىڭ ەلىمىزدە جەر-انا جانە تابيعات بايلىقتارىنىڭ ءبىرى – جانۋارلار دۇنيەسى. جالپى كولەمى 2754 مىڭ شارشى شاقىرىم جەردى الىپ جاتقان قازاقستان تەرريتورياسىنىڭ ورماندارى مەن كەڭ بايتاق جازىق دالاسىندا، وزەن-كولدەرىندە قۇندى تەرى، ءدامدى تاماق، ءدارى-دارمەكتىك شيكىزات بەرەتىن جان-جانۋارلاردىڭ كوپتەگەن تۇرلەرى تىرشىلىك ەتەدى. وعان قازاقستاندا بالىقتىڭ 104 ءتۇرى، قۇستىڭ 488 ءتۇرى جانە ءسۇت-قورەتكىلەردىڭ 175 ءتۇرى ءومىر سۇرەتىندىگىن ايتساق تا جەتكىلىكتى. ءبىزدىڭ جانايقايىمىز بۇل كۇندە تۋعان ەلىمىز – قازاقستان رەسپۋبليكاسى جەرىندەگى اڭ-قۇستارعا زور قاۋىپ ءتونىپ تۇر. اڭدار كوپتەگەن ايماقتاردا مۇلدە جوعالۋدىڭ الدىندا تۇر. ولار: كيىكتەر، اق بوكەندەر، دالا بۇعىلارى، ەلىكتەر، ارقارلار، قار بارىسى، سىلەۋسىڭدەر، ايۋلار جانە تاعى باسقالارى.
نەگە وسىنداي جاعداي تۋىنداپ وتىر؟!

بىرىنشىدەن، تۋعان تابيعاتتى، جەر-انانى ايالاۋدان، قورعاۋدان قالىپ بارامىز.

ەكىنشىدەن، جاۋىز اڭشىلىققا-براكونەرلىككە قارسى ۇكىمەتتىك ءتيىستى ورىندار نەمقۇرايلىق، ۇنسىزدىك تانىتۋدا.

ۇشىنشىدەن، سونىڭ سالدارىنان، ەلىمىزدە بەي-بەرەكەت بروكونەرلىك اڭشىلىق، بالىق اۋلاۋ ءورشىپ، اسقىنىپ تۇر.

تورتىنشىدەن، ليتسەنزيالىق اڭ اۋلاۋ قازىرگى زامان تالابىنا ساي ەمەس، ونى قايتا قاراۋ كەرەك.

ءسوزىم دالەلدى بولۋ ءۇشىن ءبىر-ەكى مىسال كەلتىرەيىن. سوڭعى جىلدارى  250 مىڭداي كيىكتەر قىرىلدى. باسقا دا اڭدار سانى كۇرت كەمىپ كەتتى. كاسپي تەڭىزىندە، بالقاش، زايسان، الاكول كولدەرى، ەرتىس وزەندەرى جانە باسقا وزەن-كولدەردە بالىقتار ازايدى.  «ارقادا اياز قاتتى بولماسا — ارقار اۋىپ نەسى بار» — دەيدى اتالارىمىز. قازىر سارىارقادا قىس جىلى. بىراق، بىردە-ءبىر ارقاردى كەزدەستىرە المايسىز. ويتكەنى، ولار جەمقور-بروكونەردىڭ، تىكۇشاقپەن، سنەگوحود بورانمەن، الىپ دجيپتەرمەن قۋىپ ءجۇرىپ، اۆتوماتپەن اتۋ نەگىزىندە جويىلىپ كەتتى. عالىمداردىڭ پىكىرىنشە، كيىكتىڭ جويىلۋى قازاق دالاسىنىڭ توزۋىنا، توپىراق قىرتىسىنىڭ قۇنارسىزدانۋىنا اسەر ەتەدى. مىڭداعان كيىك ءجۇرىپ وتسە، توپىراق قوپسىپ، وسىمدىكتەر تۇقىمى شاشىلىپ، جەر جاڭارىپ وتىرادى.  سونداي جاعداي اق بوكەندەرىمىزدىڭ دە باسىندا تۇر. كورشى جاتقان موڭعوليا 2 جىل بۇرىن ءىلبىس جانە اق بارىستى قورعاۋ حالىقارالىق كۇنىن بەلگىلەسە، رەسەي اڭداردى قورعاۋعا ارنايى باعدارلاما جاسادى. قازىرگى ۋاقىتتا موڭعوليا سانى جاعىنان ءىلبىس مەكەندەيتىن ەلدەر اراسىندا قىتايدان كەيىن ەكىنشى ورىندا تۇر. ايتا كەتۋ كەرەك، سوڭعى جيىرما جىلدا موڭعوليا مەن رەسەي ۇكىمەتى اڭداردىڭ پوپۋلياتسياسىن قورعاۋ ءارى ساقتاۋدا ءونىمدى جۇمىستار اتقارىپ كەلەدى. بىزدە ول جوق.

قۇرمەتتى جەر رەفورماسى جونىندەگى كوميسسيا مۇشەلەرى! ۇلى دالا قىراندارى قوزعالىسى وسى ماسەلەنى تەز ارادا قولعا الىنۋى قاجەت دەپ ەسەپتەيدى. ايتپەسە جەمقور-بروكونەرلەرگە ء«اي دەيتىن اجە، قوي دەيتىن قوجا جوق». سوندىقتان اڭ اۋلاۋعا 2016 جىلدىڭ 1 ماۋسىمىنان باستاپ، 2021 جىلدىڭ 1 ماۋسىمىنان دەيىنگى ارالىقتا 5 جىلعا رەسپۋبليكا اۋماعىندا اڭ اۋلاۋعا تىيىم سالىپ، ارنايى ماراتوري جاريالاۋدى سۇرايمىز. ءبىز، جەر-انا، تۋعان تابيعاتىمىزدىڭ باعا جەتپەس قۇندىلىقتارى اڭ-قۇستارىن، بالىقتارىن، سول قالپىندا ساقتاپ، بولاشاق ۇرپاققا قالدىرايىق دەسەك، قۇرمەتتى كوميسسيا مۇشەلەرى  وسىنداي باتىل، ماڭىزدى شەشىمدى دەر كەزىندە  قابىلداۋىمىز قاجەت. جەرىمىزدى ساتپايىق، تابيعاتىمىزدى قورعايىق، اردى ساقتايىق، نامىستى بەرمەيىك، تۋعان ەلىمىزدىڭ ار-نامىسىن جوعارى ۇستاپ، ابىرويىن ارتتىرايىق!

قۇرمەتپەن، ءجۇز مىڭنان استام مۇشەسى بارر «ۇلى دالا قىراندارى» رەسپۋبليكالىق قوزعالىسىنىڭ تەڭ توراعاسى، قر ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، جازۋشى سادىبەك تۇگەل

Abai.kz