ەلىمىزدەگى وسى جىلعى ساياسي كەلەڭسىز جاعدايلاردىڭ نەگىزگى سەبەپتەرىنىڭ ءبىرى قازاق حالقىنىڭ رۋحاني الەمىنە شابۋىل جاساۋ، ءداستۇرلى مادەنيەتتى تابان استى ەتۋگە تىرىسۋ پروتسەستەرى.

مەملەكەت قۇراۋشى ۇلتتىڭ رۋحاني تابيعاتىن ەلەمەۋ، ءداستۇرى مەن سالتىنا بالتا شابۋعا تىرىسۋ قانداي مەملەكەت بولماسىن باق-بەرەكە اكەلمەسى انىق. ەلىمىزدەگى ءدىن سالاسىن ساراپتاپ كورەلىك. سوڭعى كەزدەرى ەلىمىزدىڭ ءدىني باسقارماسىنىڭ ءۇنى السىرەپ بارا جاتقانى شىندىق. بىراق، وسى ولقىلىق ءۇشىن ءداستۇرلى ءدىندارلاردى كىنالاۋ ابەستىك ءتارىزدى. تارازانى تەڭ قاراستىراتىن بولساق، ءدىن اعىمدارى اراسىندا دا لوببي،ءوز مۇددەلەرىن "تىقپالاۋ" ادىستەرى قالىپتاسقان. وسى "لوببي" ماسەلەسى بويىنشا ءبىزدىڭ حانافيتتىك ۇستانىم كوش-كەرۋەن قالىپ قويعان.

مەن ءوز باسىم، ءدىن ماسەلەسىمەن كاسىبي اينالاسپاسام دا، سىرت كوز ساراپتاما جاساپ، ءدىن وكىلدەرىمەن وقتىن-وقتىن حابارلاسىپ جۇرەمىن. سوڭعى كەزدەرى مىناداي تەندەنتسيا پايدا بولدى، ءدىني ۇستانىمى قازاققا جاقىن، ورتا ازيا، قازاقستاندا ءدىني ساۋات العان يمامدار قمدب-دان قۋىلىپ جاتىر. ونىڭ ارعى جاعىندا مۇددەلەر توعىسى تۇر. قاي باعىتتىڭ مۇددەسى ەكەندىگى بەسەنەدەن بەلگىلى. بۇل دا ۇلكەن پروبلەما.

جوعارى جاقتا باسقا ءدىني اعىمداردىڭ مۇددەلەرى "شەگەلەنىپ" تاستالعان دەگەن پىكىر دە جوق ەمەس، حالىق اراسىندا. وسى سەڭدى قالاي بۇزۋعا بولادى؟ بۇل ماسەلەنى مەملەكەت، قوعام بولىپ بىرلەسە شەشۋ كەرەك.

مەنىڭ ويىمشا، ءدىن ماسەلەسىن كەشەندى تۇردە شەشەتىن ۋاقىت جەتكەن ءتارىزدى.

1. ءدىن كوميتەتىنىڭ قۇزىرىن كەڭەيتىپ، قايتادان اگەنتتىك قۇرۋ قاجەت.

2. ەلىمىزدە ءداستۇرلى ءدىن ماسەلەسىن كەشەندى وقىتاتىن ورتا ازيالىق ءداستۇرلى ءدىن جانە مادەنيەت ۋنيۆەرسيتەتىن قۇرۋ قاجەت. ول جەرگە ءداستۇرلى ءدىن باعىتىنداعى تەولوگ، ءدىن تەورەتيكتەرىن، ءوز ەلىمىزدەگى پراكتيكتەردى جيۋ قاجەت.

3. قمدب-نىڭ قۇزىرەتىن ارتتىرا وتىرىپ، قوعام مەن ءدىن ينستيتۋتتارىنىڭ اراسىنداعى بايلانىستى كۇشەيتۋ كەرەك.

4. قمدب-نىڭ جانىندا قوعامدىق كەڭەس قۇرىپ، ونىڭ قۇرامىنا بەلگىلى قوعام قايراتكەرلەرىن، ساياساتتانۋشى، الەۋمەتتانۋشىلاردى كىرگىزۋ ماڭىزدى.

5. جەر-جەردەگى مەشىتتەردەگى ۋاعىزداردىڭ ءمان-جايىن، مازمۇنىن جۇرتشىلىق بولىپ ساراپتاما، باقىلاۋ جاساۋ قاجەت.

6. مەكتەپتە، بالا باقشالاردا ءداستۇرلى ءدىن نەگىزدەرىن ەنگىزۋ وزەكتى. بۇل وتە ماڭىزدى، ويتكەنى بالا كەزىنەن ءداستۇرلى يسلامنىڭ نە ەكەندىگىن بىلەتىن جەتكىنشەك، باسقا باعىتتىڭ ەلەگىنە تۇسپەيدى.

7. ءدىن مەن مادەنيەت ەگىز ۇعىم، قازاقتىڭ ءداستۇرلى مادەنيەتىن ەلىمىزدە تورگە شىعارۋ تەتىكتەرىن جاساۋ قاجەت.

ە. سايروۆ، ساياساتتانۋشى

Abai.kz