«قايرات نۇرتاس نامازعا جىعىلىپتى»، «قاجىلىققا بارىپتى» دەگەن اقپارات تاراعالى ساناۋلى ادامداردان باسقاسى تۇتاستاي الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى ءانشىنى  جامانداۋعا، عايباتتاۋعا كوشكەن!..  ارينە، جاقسىلىققا جارشى، جاماندىققا قارسى بولىپ جۇرگەن اعايىنعا العىس ايتۋ كەرەك. ورازا كەزىندە «ورىس ازاماتى يسلامدى قابىلدادى» دەگەن اڭگىمە شىعىپ ەدى، وعان دا ەل الدىندا جۇرگەن ءبىر اعامىز قارسى پىكىر ايتىپ قالدى. سوندا ولار وسىناۋ جالعان ومىردەن قانداي جاقسىلىقتى ىزدەيدى ەكەن؟  دەمەك، مەنىڭشە قۇلدىق سانانىڭ ەڭ ۇلكەنى – جاقسىلىق پەن ىزگىلىكتى  ىستەۋشى ادامدارعا قارسى تۇرۋ. 

وعان ريا نەمەسە ۇپاي جيناۋشى دەگەن سياقتى جالعان بالاما تەرمين تاۋىپ مىڭداعان الەۋمەتتىڭ الدىندا ءسۇرىندىرۋ، شاماسى كەلسە قۇلاتۋ. شىن مانىندە ەتيكانى ساقتاي وتىرىپ ادىلەتتى تۇردە جالعان پاتريوت نەمەسە جالعان سويلەيتىن ادامداردى سىناۋعا قارسى ەمەسپىن..  الايدا، بۇل نارسە شەكتەن شىققانى سونشالىق ۇرپاققا ۇلگى بولاتىن قايىرلى ىستەرگە جاپپاي  شابۋىل باستالىپ كەتتى... بۇل جامان ادەتتىڭ ورىستەپ دامىعانى سونشا، تۇلعالاردىڭ جەكە باسىنا شۇيلىگىپ، عايباتتاۋعا  دەيىن بارىپ جاتىر. ءتىپتى بايقاساڭىز بەلگىلى قاعيداعا اينالىپ قاۋپى ءتونىپ تۇر.  مۇنىڭ ارتى ىزگىلىكتىڭ ءۇنىن ءوشىرىپ،  جاقسىلىقتىڭ اۋزىنا قۇم قۇيۋمەن اياقتالماق.  وبالىنا قاراماي بەي-بەرەكەت جامانداۋ كورىلىمى مىڭداپ سانالاتىن تەلەارنا ارقىلى دا جۇزەگە اسۋدا. سەنساتسيا ىزدەۋشى جۋرناليستەر دە، «قارا پيار» جاساۋشى انشىلەر دە بۇدان شەتكەرى ەمەس.. ماسەلەن، ءانشى روزا القوجانىڭ نەمەسە قاراقات ءابلدينانىڭ ەرىنە توقال اپەرۋى كىمگە كەرەك؟ سول دا جاڭالىق پا؟ بولماسا كامشاتتىڭ قولتىقتىڭ تۇگىن الۋدى ۇيرەتۋى، بۇركىتتىڭ جاس قىزبەن شەتەلدە قىدىرۋىن ايتۋدان توزاڭداي جاقسىلىق بار ما؟

جاقىندا قايرات نۇرتاس تۋرالى ءداستۇرلى ءانشى ەرلان تولەۋتاي مىرزا ۇلكەن سوگىس ايتتى.  ۇلكەن ءبىر قاتەلىك تاپقانداي  جالاۋلاتىپ تەلەارنادا الەۋمەت الدىندا ايىپتادى.  بۇل كىسى بۇرىننان سىڭار جاقتى قالىپتا قاتىپ قالعان ويلارعا بوي الدىرعان ادام. ونى مس سايلاۋبەكپەن «ايتۋعا وڭايداعى» تارتىسىندا بايقاعام. ال ايتقىش ەكەن، ەندەشە ماناعى توقال مەن قولتىقتىڭ تۇگى تۋرالى نەگە سىن ايتپاي اۋزىنا سۋ تولتىرىپ وتىر؟.  ويتكەنى جاقسىلىققا جانى قۇمار ەمەس، ارينە. ەشكىمنىڭ سويىلىن سوعىپ وتىرعام جوق، قوعامدىق ادىلەتتىلىكتى ايتۋ پارىز.  اباي اتامىز ايتادى: «مالدا دا ماحاببات پەن ادىلەتتىك بار» دەپ، ءبىز ادام بولعان سوڭ ادىلەتتەن اتتاماۋىمىز كەرەك.  دەمەك جاقسىلىققا جاسالعان شابۋىل ۇلتتىق بولمىسىمىزدى ۇلتاراققا اينالدىرماسىنا كىم كەپىل؟ ەرلان تولەۋتاي مىرزا قاجىلىقتا قايراتتىڭ قۇستارعا جەم شاشۋىن قىجىرتىپ، اقپاراتتىق ارنا ارقىلى قولىن، ءجۇرىسىن بەي-بەرەكەت ايىپتاپتى..  قاجىلىق ساپاردا جۇرگەن قايراتتى جانە باسقا ونەر ادامدارىن شەنەپ «بۇل ساپار بۇل كۇندە ريانىڭ شىڭىنا اينالدى» دەپ باعا بەرگەن. بۇلاي باعا بەرۋ اسا اۋىر قاتەلىك دەر ەدىم. ويتكەنى ەرلان مىرزا ولاي ايتاتىنداي كىمنىڭ جۇرەگىنە كىرىپ شىعىپتى.  بەكبولات اعا ايتاتىن "سۇيەكتى جۇتقان كەزدە شىعاتىن جەردى ولشەپ الۋ كەرەك" دەپ، سول سياقتى ايتقان ءسوزدىڭ جاۋابى بولۋ كەرەك؟  ادامدى ءتۇسىنۋ ءتيىس، ەڭ اۋەلى. قايرات ونەردىڭ، ەموتسيانىڭ ادامى، ول جاستاردىڭ بۇگىنگى تۋ ۇستاۋشىسى، سولارعا جاقسىلىق پەن ۇلگى بولىپ جاتسا نەگە ايىپتاۋىمىز كەرەك؟ «اعاتتىق كىمدە جوق، كىم پەرىشتەمىن» دەپ ايتا الادى؟  ايتپاعىم ەرلان مىرزا عانا ەمەس، بۇل تۇتاستاي الەۋمەتتى شارپىعان دەرت دەر ەدىم.  

ايتپاقشى تورەعالي تۋرالى دا ەتيكادان جۇرداي ءجۋرناليستتىڭ ايداي ەكران الدىندا بۇيىرىق بەرىپ، «قولىڭدى ءتۇسىر» دەگەنى تالايدىڭ اشۋ-رەنىشىن قوزعاعان ەدى. بۇل دا اقىماقتىڭ اقىلدىعا سىن ايتقانى سياقتى كەزەكتى وقيعالاردىڭ ءبىرى دەمەكپىن.

«قايرات نۇرتاس مەشىت سالدىرىپ جاتىر»، «قايرات نامازعا جىعىلدى» دەگەن اقپاراتتار جەتكەندە بىرەن-ساران جەلى قولدانۋشىلارى  بولماسا، قالعان الەۋمەت قارسى شابۋىلعا ءوتتى.  سوندا ايتاتىندارى – ريا. قىزىعى سول - ادامدار وزدەرى ايتىپ وتىرعان ريانى تۇلا بويىمەن تۇسىنە مە ەكەن؟.  تاڭ قالاسىڭ دا، ءۇنسىز قالاسىڭ. ءسوز شىعىنداعىڭ دا كەلمەيدى. ءبىر عۇلامانىڭ «جاقسىلىق ۇستەم بولماسا، ادامزات وركەنيەتى الدە قاشان كۇيرەگەن بولار ەدى. ارينە، جاقسىلىق جاماندىقتان ۇستەم ەكەنىن  ادامزات قوعامنىڭ بۇگىنگە دەيىن جالعاسىپ كەلە جاتۋى سونىڭ دالەلى» دەگەنى بۇلتارتپاس جاۋاپ. دەمەك جاقسى قاسيەتتىڭ باسىن جارىپ، كوزىن شىعارعان ادام مەن ءداۋىر باتپاققا باتىپ وتىرعان.

ايتپاعىم مىناۋ، جاقسى امالدارعا جاۋىقپاساق ەكەن!

سەرىك بوقان

Abai.kz