جەردى شەتەلدىكتەرگە جالعا بەرۋگە قارسىلىق تولاستاماي تۇر. دەسەك تە، «وسى ءبىر قاۋىپتى يدەيانىڭ اۆتورى كىم، بۇل ماسەلە قاي كەزدەن باستالىپ، قالاي ءوربىپ كەلەدى؟» دەگەن سۇراقتارعا ناقتى جاۋاپ بەرگەن ەشكىم جوق.

ءبىزدىڭ بىلۋىمىزشە، 2008 جىلدىڭ 24 قازانىندا قازاقستان پرەمەر-ءمينيسترى كارىم ءماسىموۆ  Oriental Patron Financial Group («شىعىس جەبەۋشىسى» قارجىلىق كومپانياسى) اتتى گونكونگتىق كومپانيانىڭ دەلەگاتسياسىن قابىلداپ، تاراپتار قازاقستاننىڭ ينۆەستيتسيالىق تارتىمدىلىعىن تالقىلايدى. تالقىلاۋ بارىسىندا قر پرەمەر-ءمينيسترى ك.ءماسىموۆ كومپانيانىڭ ينۆەستيتسيالىق جوسپارىن ماقۇلداپ، ارى قارايعى ءوزارا ىنتىماقتاستىققا قىزىعۋشىلىق تانىتادى.

سودان ءبىر جىلدان كەيىن، 2009 جىلدىڭ جەلتوقسانىندا ۇكىمەت باسشىسى قىتايلىق ينۆەستورلار جەردى جالعا العىلارى كەلەدى دەپ مالىمدەدى.

بۇل اقپاراتتى سول كەزدە ۇكىمەتتەگى دەرەككوزىنىڭ ارقاسىندا قازتاگ سەنىمدى تۇردە حابارلاعان بولاتىن.

وندا Oriental Patron مەن Jilin Grain Group (قحر ءىرى استىق كومپانياسى) كومپانياسى بىرلەسىپ، حالقى تىعىز ورنالاسقان ەلدىڭ وڭتۇستىگىندە سويا مەن راپس ەگۋ ءۇشىن 1 ميلليون گەكتاردى جالعا الۋدى جوسپارلاپ وتىرعانى ايتىلعان ەدى.

بۇدان كەيىن قوعامدا ءبىرشاما دۇربەلەڭ تۋعانىمەن Oriental Patron Financial Group (OPFG) جانە Jilin Grain Group كومپانيالارى العاشقى جوسپارلارىنان باس تارتپادى. OPFG قاجەتتى جوبانى دايىنداپ، ءوز ساعاتىن كۇتتى.

2010 جىلدىڭ 25 تامىزى Oriental Patron جانە China Investment Corporation قازاقستانعا ينۆەستيتسيالاۋ ءۇشىن بىرلەسكەن كاسىپورىن قۇردى. ارادا جارتى جىل وتكەندە، تاراپتار جارعىلىق كاپيتالعا $16,5 ملن سالدى. ارىپتەستەر جوبادان باس تارتپادى. مۇنى 2012 جىلى تامىزدا جاريالانعان حالىقارالىق تۇراقتى دامۋ ينستيتۋتىنىڭ (حتدي) بايانداماسى دا راستايدى. «راستالعان قىتايلىق جوبالار اراسىندا كولەمدىلەرى دە بار. سولاردىڭ ءبىرى – Jilin Grain Group قىتايلىق مەمكومپانياسىنىڭ سويا ءوسىرۋ ءۇشىن قازاقستاندا 1 ملن گەكتار جەردى جالعا الۋ جوباسى. جوبا جۇزەگە اسىرۋعا دايىندىق كەزەڭىندە»، – دەلىنگەن ول قۇجاتتا.

ايتپاقشى، 2012 جىلى قازاقستان «ماجيكو» (ماي، ماي جەم) باسقارۋشى حولدينگىن قۇردى، ونىڭ باسشىسى بولىپ، ارمان ەۆنيەۆ تاعايىندالدى. ول اۋىل شارۋاشىلىق ۆيتسە-ءمينيسترى قىزمەتىنەن 2012 جىلدىڭ تامىزىندا بوساعان بولاتىن. «قازاق-استىق» ينتەرنەت پورتالىنا بەرگەن سۇحباتىندا ا.ەۆنيەۆ «ماجيكو» قازاقستاندا سويا، جۇگەرى، راپس جانە باسقا دا مايلى داقىلداردى ءوندىرۋ مەن وڭدەۋدى دامىتۋعا كومەكتەسەتىن بولادى دەگەن ەدى. ء«بىزدىڭ كومپانيا، «ماجيكو» حولدينگى، ءبىر سوزبەن ايتقاندا، استىق قاۋىمداستىعى سياقتى، تەك سويا مەن جۇگەرى نارىعىندا»، – دەپ اتاپ ءوتتى ول.

اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ بۇرىنعى ۆيتسە-ءمينيسترى، «ماجيكو» باعدارلاماسىنىڭ نارىققا ينۆەستيتسيا جانە ءارتۇرلى كوزدەن $1,5 ملرد كولەمىندە ينفراقۇرىلىم جوسپارلاپ وتىرعانىن، سونداي-اق ارىپتەس-كليەنتتەردى ىزدەپ جاتقانىن مالىمدەگەن ەدى. «ول - نەمىس، ەۋروپالىق، قىتايلىق، تۇرىك، رەسەيلىك، ۋكراينالىق، بەلورۋستىك ءوندىرۋشى بولا الادى جانە قازىر ءبىز تاڭداۋ كەزەڭىندەمىز»، – دەگەن-ءدى.

ۇكىمەت دەڭگەيىندە قولعا الىنعان وسىنداي كەلىسمدەردەن كەيىن قازاق جەرىن مەنشىككە  جانە شەتەلدىكتەرگە جالعا بەرۋ تۋرالى باستامانىڭ اۆتورى كىم ەكەنى كورىنىس بەرىپ تۇرعانداي...

ق.بايبىرلىكۇلى

Abai.kz