جاقىندا سولتۇستىكتەگى رەسەي فەدەراتسياسى قازاقستانمەن شەكارالاس التاي ايماعىندا اۋقىمدى اسكەري وقۋ-جاتتىعۋ شاراسىن وتكىزبەك. بۇل تۋرالى رەسەيلىك «ريا نوۆوستي» اگەنتتىگى حابارلادى.

رف قارۋلى كۇشتەرىنىڭ شەكارا شەگىندە وتكىزەتىن اسكەري وقۋ-جاتتىعۋ شاراسىنا 4 مىڭنان استام اسكەري مەن 400-گە جۋىق تەحنيكا جۇمىلدىرىلماق ەكەن. رف قارۋلى كۇشتەرىنىڭ ستراتەگيالىق ماقساتتاعى زىمىران اسكەرىنىڭ اسكەريلەرى مەن اۋە اسكەري كۇشتەرى وتكىزگەلى وتىرعان شاراعا ميگ-31 جويعىش ۇشاقتارى مەن سۋ-24مر بارلاۋشى ۇشاقتارى قولدانىلماق. بۇل تۋرالى رف قارۋلى كۇشتەرىنىڭ مايورى دميتري اندرەەۆ مالىمدەگەن. ايتا كەتەيىك، وتكەن ايدىڭ وزىندە رەسەي تەرريتوياسىنىڭ بىرنەشە ايماعىندا ءدال وسىنداي اسكەري جاتتىعۋ شارالارى وتكەن بولاتىن.

رەسەيدىڭ قىرىمدى زاڭسىز اننەكتسيالاۋى مەن ۋكراينانىڭ لۋگانسك جانە دونەتسك وبلىستارىنا سەپەراتيستەردىڭ كىرگىزىلۋىنەن كەيىن، «قىرىم ستسەناريى» قايتالانۋى مۇمكىن دەگەن بولجامدار دا ايتىلدى. اسىرەسە، رەسەيدىڭ اگرەسسيالىق ساياساتى پوست-كەڭەستىك كەڭىستىكتەگى بىرقاتار ەلدەردىڭ تەرريتوريالىق تۇتاستىعىنا نۇقسان كەلتىرۋى مۇمكىندىگى دە ءجيى تالقىلاندى.

رەسەيدىڭ اسكەري وقۋ-جاتتىعۋ شارالارىن ءوز تەرريتورياسىندا وتكىزۋى زاڭدىلىق، ارينە. دەسە دە، بەيبىت كۇندە بوگدە ەلدىڭ شەكاراسىنىڭ ءدال تۇبىندە مۇنداي اۋقىمدى شارا وتكىزۋ ۇرەي تۋعىزادى.

رەسەي قارۋلى كۇشتەرىنىڭ مايورى، رفقك ستراتەگيالىق ماقساتتاعى زىمىران اسكەرى باسقارماسىنىڭ باسشىسى دميتري اندرەەۆتىڭ ايتۋىنشا،  شەكارالىق ايماقتا ميگ-31 جويعىش ۇشاقتارى مەن سۋ-24مر بارلاۋشى ۇشاقتارى قولدانىلادى ەكەن. اتالعان ۇشاقتار قر تەرريتورياسىنا زاڭسىز كىرمەسىنە كىم كەپىل؟

وتكەن جىلدى رف قارۋلى كۇشتەرىنىڭ ءدال وسى سۋ-24 بارلاۋشى ۇشاعى تۇركيا تەرريتورياسىنا زاڭسىز كىرىپ، اقىرى ەكى ەلدىڭ اراسىندا ۇلكەن داۋ تۋىنداعان ەدى. اتالعان ستسەناري  ەندى قازاقستانمەن دە قايتالانباسىنا رف كەپىل بولا ما؟ رەسەيدىڭ مۇنداي اۋقىمدى شارانى ەلىمىزدىڭ شەكاراسىنىڭ ءدال تۇبىندە وتكىزۋى – تاۋەلسىز ەلدىڭ قاۋىپسىزدىگىنە نۇقسان كەلتىرمەي مە؟

بۇل جونىندە كەڭىرەك بىلمەك بولىپ، كەزىندە قر قورعانىس ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى بولعان، قر قارۋلى كۇشتەرىنىڭ زاپاستاعى گەنەرال-مايورى امىربەك توعىسوۆقا حابارلاسقان ەك.

امىربەك توعىسوۆ، زاپاستاعى گەنەرال-مايور:

-مۇنداي اسكەري-وقۋ جاتتىعۋ شارالارىن باسقا مەملەكەتتىڭ وتكىزۋىنە قۇقىعى بار، ارينە. بىراق شەكاراعا جاقىنداعاندا ولار ءبىرىنشى ەسكەرتىپ، اسكەري اتتاشەلەردى شاقىرىپ حابارلاۋى كەرەك.  مۇنداي شارتتار بار.  قازىر قاراپ وتىرساق، مۇنىڭ گەو-ساياسي استارى دا بار بولۋى مۇمكىن.  قازىر رەسەي باتىس ايماعىندا كوپ جاتتىعۋلار وتكىزىپ جاتىر. نەگە؟مۇنداي سۇراقتى باتىس ەلدەرى دە ءجيى قويىپ جاتقان بولۋى كەرەك. بۇل سوعان جاۋاپ رەتىندە وتكىزىلىپ وتىرۋى مۇمكىن. ەندى  ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىك كەلىسىمى اياسىندا قازاقستانمەن شەكارالاس ايماقتا دا جاتتىعۋ جاساپ جاتىرمىز دەگەن ماقسات جاتۋى دا مۇمكىن.  سوندا دا مۇنداي جاتتىعۋ  كەزىندە، اناۋ بارلاۋ، باقىلاۋ ۇشاقتارىن قولدانۋ ارقىلى ەلىمىزدىڭ شەكاراسىن سۋرەتكە ءتۇسىرىپ الۋ دا مۇمكىن. سوندىقتان ءبىزدىڭ قورعانىس مينيسترلىگى مۇنى قاتاڭ باقىلاۋعا الىپ، كەرەك بولسا ناقتى تالاپتارىن قويۋى كەرەك. بۇعان ءبىزدىڭ تولىق قۇقىمىز بار.  قانداي جولداستىعىمىز بولسا دا،  تاۋەلسىزدىگىمىزگە قاۋىپ توندىرەتىن مۇنداي شارالارعا قاتىستى بەي-جاي قاراپ وتىرۋعا بولمايدى. سونداي-اق، ءبىزدىڭ الگى ۇقك اياسىندا شەكارا ماڭىندا بارلاۋشى ۇشاقتاردى قولدانۋ قانشالىقتى رۇقسات ەتىلگەن؟ سونى انىقتاپ الۋىمىز كەرەك. بىراق، الگى ءوزىمىزدىڭ  كادىمگى ءۇيدىڭ وزىندە،  كورشىمىزدىڭ ۇيىنە رۇقساتسىز باسا-كوكتەپ كىرۋگە بولمايدى عوي. ەگەر كىرىپ كەتكەن جاعدايدا داۋ-جانجال بولادى. ءدال سول سەكىلدى،  تۇركيادا بولعانداي رەسەي ۇشاقتارى ەلىمىزدىڭ اۋماعىنا كىرىپ كەتسە، وندا ءسوزسىز  داۋ باستالادى. سوندىقتان الاڭداۋشىلىقتىڭ بولۋى دۇرىس.

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz