ۇزاققا سوزىلعان داعدارىس رەۆولتسياعا جەتەلەيدى
قازىر ءىس جۇزىندە قازاق مەكتەبىنە ورىس ءتىلىن تىقپاشتاۋ بەلەڭ الىپ تۇر. ەگەردە ولاي بولماعان جاعدايدا ەكى تۇعىرلى تىل ماسەلەسىن كوتەرىپ، بالالارىمىزدى قازاقشا جانە اعىلشىنشا وقىتىپ جاتقان بولار ەدىك. بۇل بىزدى تىلدىك اسسميلياتسيادان ساقتايتىن جوباعا اينالار ەدى. بىراق، ءبىزدىڭ بيلىكتىڭ ماقساتى باسقا.
بۇل ەگەمەندىك العالى قازاق تىلىنە جاسالىپ جاتقان ۇشىنشى سوققى: بىرىنشى سوققى قازاقستاندىق ۇلت جاساۋ بولاتىن.
سول جوباعا سايكەس ەلىمىزدە قازاق ۇلتىن جويىپ، ونىڭ اتاۋى مەن سۋبەكتىلىگىن، ال ودان كەيىن تىلىن دە جويۋ باستى ماقسات بولدى. بىراق بۇل جوبا ىسكە اسپاي قالدى.
ەكىنشى سۇرقيا ۇسىنىس -ول لاتينيتساعا ءوتۋ بولاتىن. وزبەكستاندا جۇزەگە اسپاعان بۇل جوسپار قازاق تىلىن اقساتىپ، قازاق ءتىلىن مەملەكەتتىك ىس پەن كوممۋنيكاتسياعا جارامايتىن تىلگە اينالدىرىپ تاستاۋدى باستى ماقسات ەتكەن ەدى. بىراق بيلىك بۇل ۇسىنىستان دا بىرازدان كەيىن وزى باس تارتۋعا ءماجبۇر بولدى. قازاقتىڭ تىلىن تاعى قۇداي ساقتادى.
ءۇشىنشى شابۋىل -ءۇش تۇعىرلى ءتىل دەپ اتالىپ وتىر. بۇل جوبا بويىنشا قازاقستان جۇرتشىلىعى ۇش تىل: قازاق، اعىلشىن، ورىس تىلدەرىن قاتار يگەرمەكشى بولىپ وتىر.
ىس جۇزىندە بۇل رەفورما ورىس تىلىنىڭ قازاقستاندا جوعالىپ بارا جاتقان پوزيتسياسىن قالپىنا كەلتىرۋدى كوزدەيدى. بۇل ۇسىنىس تاعى دا قازاق تىلىن قولايسىز جاعدايعا قالدىرادى. بىز بارلىق بالەنى ساعاديەۆكە جاپقان ەدىك، بىراق بۇل جوبانىڭ ارتىندا، رەسەي تۇرعانىن مويىنداۋىمىز كەرەك. بۇل بىزدىڭ تىلگە دەگەن گيبريدتىك شابۋىل. كىم بۇل جوبانى قولدامايدى -سول رەسەيگە قارسى دەگەن ءسوز.
بىزدىڭ سوڭعى جيىرما بەس جىلدا قولدان جاساعان پروبلەمامىز وتە كوپ. سونىڭ ءبىرى - ىرى اگروكورپوراتسيالاردىڭ لاتيفۋنديزمى. مەملەكەتتىك وليگارحيالىق كاپيتاليزم مەن ءىرى اگروكورپوراتسيالاردىڭ ءلاتيفۋنديزمى ءبىزدىڭ ەلدى ازيالىق وندىرىس ادىس تۇرىنە اكەلدى. سوعان سايكەس وسى ساياسي قوندىرما ءبىزدى پەرمانەنتتىك داعدارىستا ۇستايدى. مۇنداي جاعدايدا اعىپ جاتقان مۇناي دا، شەتكە كەتىپ جاتقان ۇران كەنىشتەرى دە بىزدىڭ جاعدايدى تۇزەتپەيدى. ياعني، بىزدەگى لاتيفۋنديزم ەسكىلىكتى ساقتايدى، ەكونوميكالىق جانە ساياسي مودەرنيزاتسياعا توسقاۋىل قويادى. مەن رەۆوليۋتسياعا قارسىمىن، بىراق مۇنداي ۇزاققا سوزىلعان داعدارىس رەۆوليۋتسياعا جەتەلەيتىنىن ەسكەرتكىم كەلەدى.
ءازىمباي عالي
Abai.kz