«بىرىگىپ پىشكەن تون كەلتە بولماس» دەيدى قازاق. كەي رەتتە يگى باستامالار، ءىشىنارا مەملەكەتتىك باعدارلامالار جاۋاپتى ورگاندار اراسىندا ىنتىماقتىڭ ازدىعىنان وڭ ناتيجەگە جەتە الماي جاتاتىنى قۇپيا ەمەس. سوندىقتان مەملەكەت باسشىسى بيلىك بۋىندارىنىڭ ءبىر-بىرىمەن ۇيلەسىمدى جۇمىس ىستەۋى كەرەگىن ۇنەمى ايتادى. مۇنى ەسكەرگەن «نۇر وتان» پارتياسى توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى مۇحتار قۇل-مۇحاممەد، دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە الەۋمەتتىك دامۋ ءمينيسترى تامارا دۇيسەنوۆا جانە ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى ەرلان ساعاديەۆ ءوزارا تۇسىنىستىك جانە ىنتىماقتاستىق تۋرالى مەموراندۋمعا قول قويدى. الداعى ۋاقىتتا وسى قۇجات ارقىلى جوعارى وقۋ ورىندارىنا تۇسە الماعان جانە ۇلتتىق بىرىڭعاي تەستىلەۋدى تاپسىرا الماعان مەكتەپ تۇلەكتەرىنە قولداۋ كورسەتىلەتىن بولادى، - دەپ جازادى "تۇركىستان"گازەتىنىڭ ءتىلشىسى.

وتىرىسقا توراعالىق ەتكەن «نۇر وتان» پارتياسى توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى مۇحتار قۇل-مۇحاممەد ءوز سوزىندە مەكتەپتى ەندى عانا بىتىرگەن، جاڭا ومىرگە قادام باسقان جاستارىمىزدىڭ جۇمىسقا ورنالاسۋىنىڭ ماڭىزىنا توقتالدى. «ەگەر شىندىعىندا ءبىز تاۋەلسىزدىكتى العان جىلدارىمىزدا ەلىمىزدىڭ بارلىق وڭىرلەرىندەگى جاستاردى تۇگەلدەي جۇمىسقا ورنالاستىرعان بولساق، قازىرگى قوعامدا ورىن الىپ وتىرعان كەلەڭسىزدىكتەرگە كەزىكپەس ەدىك دەپ ويلايمىن. ويتكەنى اباي اتامىزدىڭ «تاماعى توقتىق، جۇمىسى جوقتىق ازدىرار ادام بالاسىن» دەگەنىندەي مىناداي توق، باقۋات زاماندا ادام جۇمىس ىستەمەي، قولىن قۋسىرىپ بوس جۇرەتىن بولسا دەسترۋكتيۆتى ۇيىمدارعا، ءتۇرلى قىلمىستىق ورتاعا تارتىلىپ، تەرىس جولدا جۇرگەن ءدىني اعىمداردىڭ ىقپالىندا كەتۋى مۇمكىن. مۇنى ءومىردىڭ ءوزى دالەلدەپ وتىر. دەمەك، بۇل بىزدەر مەن سىزدەر اتقارعان جۇمىستارداعى كەمشىلىكتەردەن تۋىنداعان ماسەلە دەپ قاراستىرۋىمىز كەرەك»، – دەدى م.قۇل-مۇحاممەد.

پارتيا توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى مەموراندۋم اياسىندا ەلباسى تاپسىرمالارىن جۇيەلى تۇردە ورىنداۋعا، جاستاردىڭ بولاشاعىنا قاتىستى قوردالانعان ءبىراز ماسەلەنىڭ ءتۇيىنىن شەشۋگە جول اشىلاتىنىن ايتتى. «ەلباسىنىڭ تاپسىرماسىن ورىنداۋ بىزگە ۇلكەن ءۇش ماسەلەنى شەشۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. ەڭ الدىمەن، ءبىز مەكتەپ بىتىرگەن جاستاردى تۇگەلدەي جۇمىسپەن قامتيتىن بولامىز. ەكىنشىدەن، ەلباسىنىڭ «نۇرلى جول» جاڭا يندۋستريالاندىرۋ ساياساتى بويىنشا اشىلعان كاسىپورىندارعا جۇمىسشىلار تارتامىز. ۇشىنشىدەن، جۇمىسسىز جاستاردىڭ تەرىس جولعا ءتۇسۋىنىڭ الدىن الامىز. سوندىقتان ەلباسى تاپسىرماسىن ورىنداۋ ەڭ باستى مىندەتتەردىڭ ءبىرى بولىپ ەسەپتەلەدى. الداعى ۋاقىتتا بۇل جۇمىس «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ بارلىق فيليالدارىنىڭ قاتاڭ باقىلاۋىندا بولادى»، – دەدى مۇحتار قۇل-مۇحاممەد.

ماسەلەنىڭ ماڭىزىن ءتۇسىنۋ ءۇشىن مەكتەپ بىتىرگەن تۇلەكتەرگە قاتىستى مىنا دەرەكتەرگە نازار اۋدارعان ءجون. بيىل 122 مىڭنان استام تۇلەك مەكتەپ بىتىرسە، ولاردىڭ شامامەن 70 مىڭى ۇبت-نى ءساتتى تاپسىرعان. ال 37 مىڭنان استامى تەستىلەۋگە قاتىسپاي، 14 مىڭى سىناقتان وتە الماعان ەكەن. پارتيا باستاماسىمەن ەلىمىزدىڭ بارلىق ايماعىندا ەگجەي-تەگجەيلى ساراپتاۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ، بيىل سىناقتان وتە الماعان جانە وقۋعا تۇسپەگەن مەكتەپ تۇلەكتەرىنىڭ ءتىزىمى جاسالعان. سونىڭ ارقاسىندا ۇبت-دا قاجەتتى ەڭ تومەنگى باللدى جيناي الماعان 14 مىڭ تۇلەكتىڭ 2,5 مىڭى قايتا تەستىلەۋدەن كەيىن جوو-عا قابىلدانعانى انىقتالىپ، ودان بولەك، 5 مىڭعا جۋىعى تەحنيكالىق-كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىنە تۇسكەن. تاعى 346 تۇلەك قازىردىڭ وزىندە «جۇمىسپەن قامتۋدىڭ جول كارتاسى-2020» باعدارلاماسى ارقىلى جۇمىسقا ورنالاستى. سونداي-اق، تاعى جۇزدەگەن تۇلەك وزدىگىنەن جۇمىس تا­ۋىپ، ەڭبەككە ارالاسسا، كەيبىرىنىڭ شەتەلگە وقۋعا كەتكەنى بەلگىلى بولعان. ەندى بىرقاتارى اسكەر قاتارىنا شاقىرىلىپ، كەلەسى ءبىر توپ مامانداردى قايتا دايارلاۋ ورتالىقتارىندا ءبىلىم الۋدا. وسىلايشا، ۇبت تاپسىرا الماعان 9 مىڭعا جۋىق تۇلەك ومىردەگى ءوز باعىت-باعدارىن تاپتى.

ال ۇبت-عا مۇلدەم قاتىسپاعان 37 مىڭ تۇلەكتىڭ 2820-سى – قازاقستاندىق، 6205-ءى شەتەلدىك جوو-لارعا وقۋعا تۇسكەن. سونداي-اق، 21663 تۇلەك كاسىپتىك-تەحنيكالىق ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىنە قابىلداندى. قالعان ەكى مىڭ مەكتەپ ءبىتىرۋشى ماماندار دايارلاۋ ورتالىقتارىندا بىلىمدەرىن جەتىلدىرۋدە، كەيبىرى اسكەر قاتارىنا شاقىرىلادى. دەي تۇرعانمەن، ءالى 10 مىڭ تۇلەكتىڭ ماسەلەسى ناقتى شەشىمىن تاپپاي وتىر. ولارعا ءبىز تىلگە تيەك ەتىپ وتىرعان مەموراندۋم اياسىندا كومەك كورسەتىلمەك. اتالعان قۇجاتتا مەكتەپ تۇلەكتەرىن جۇمىسپەن قامتۋدىڭ مىناداي تەتىكتەرى قاراستىرىلعان:

– حالىقتى جۇمىسپەن قامتۋ ورتالىقتارى ارقىلى مەكتەپ تۇلەكتەرىن وقىتۋعا، جۇمىسپەن قامتۋعا جانە ورنالاستىرۋعا كومەكتەسۋ;

– حالىقتى جۇمىسپەن قامتۋ ورتالىقتارى ارقىلى جاستارعا ماماندىق تاڭداۋدا كاسىبي باعىت-باعدار بەرۋ; – بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ، سونداي-اق، كاسىبي دايارلاۋ جانە قايتا دايارلاۋ بويىنشا تەگىن كۋرس­تار ۇيىمداستىرۋ;

– «جۇمىسپەن قامتۋدىڭ جول كارتاسى-2020» باعدارلاماسى بويىنشا جاستاردى جۇمىسقا ورنالاستىرۋ.

«نۇر وتان» پارتياسىنىڭ بۇل سالادا مول تاجىريبەسى بار ەكەنىن اتاپ وتكەن ءجون. ناقتى ايتقاندا، پارتيا قازاقستاندىق كاسىپورىندارمەن جەمىستى ىنتىماقتاستىق ورناتىپ، ء«ساتتى قادام» جوباسى اياسىندا كوللەدجدەر مەن جوو تۇلەكتەرىنە تاجىريبەدەن وتۋگە، كەيىن جۇمىسقا ورنالاسۋعا كومەكتەسىپ كەلەدى. وسىلايشا، مىڭداعان جاستىڭ ومىردەن ءوز ورىندارىن تابۋىنا جاعداي جاسادى. بۇگىندە ەلباسىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا قولعا الىنعان پارتيانىڭ بۇل باستاماسىن قازاقستاننىڭ 240 جەتەكشى كومپانياسى قولداپ وتىر.

وتىرىستا ءسوز العان دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە الەۋمەتتىك دامۋ ءمينيسترى تامارا دۇيسەنوۆا جاستاردى جۇمىسپەن قامتۋدا ارنايى «جول كارتاسى» جاسالعانىن، ول بويىنشا بارلىق جەرگىلىكتى اكىمدەرگە قانداي ماماندىقتارعا سۇرانىس بارلىعى جونىندە ءتىزىم جىبەرىلگەنىن، قانداي كاسىپتەرگە زارۋلىك بارلىعى دا انىقتالىپ، كوللەدجدەر مەن كاسىپتىك-تەحنيكالىق وقۋ ورىندارىندا وقىپ ماماندىق الۋدا قولداۋ كورسەتىلەتىنىن ايتا كەلە بۇل رەتتە وقۋ اقى، تاماق پەن تۇراتىن جايى دا تەگىن بولاتىنىن اتاپ ءوتتى.

ءوز كەزەگىندە عىلىم جانە ءبىلىم ءمينيسترى ەرلان ساعاديەۆ ەل جاستارىنىڭ باسەكەلى ومىردە كوشتەن قالماۋىنداعى ءبىلىمنىڭ رولىنە توقتالىپ، ساپالى ءبىلىم بەرۋدىڭ ارقاسىندا جاستاردىڭ تالاي بيىككە كوتەرىلەتىندىگىنە سەنىم ارتتى.

جيىندا وبلىستاردا اتقارىلىپ جاتقان كەلەلى ىستەر دە ءسوز بولدى. «نۇر وتان» پارتياسى شىعىس قازاقستان وبلىستىق فيليالى توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى انۋاربەك مۇحتارحانوۆ جاستاردى جۇمىسپەن قامتۋ ماسەلەسىندە ء«ساتتى قادام» پارتيالىق جوباسىنىڭ ماڭىزىنا توقتالدى. «بيىل وبلىسىمىزدا ۇلتتىق بىرىڭعاي تەستىلەۋگە قاتىسقان 5524 تۇلەكتىڭ 868-ءى شەكتىك دەڭگەيدەن وتە المادى. ورتالىق اپپاراتتىڭ تاپسىرماسىمەن، اتالعان جوبانىڭ 3-باعىتى بويىنشا سول تۇلەكتەردى تۇگەندەپ، ولاردى جۇمىسپەن قامتۋدى قولعا الدىق. وسى ماقساتتا بىرنەشە باسقارمالارمەن جانە ءبىلىم وردالارىمەن تىعىز بايلانىس ورناتتىق. سونىڭ ناتيجەسىندە بۇگىندە 231 تۇلەك جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ اقىلى بولىمىنە وقۋعا ءتۇستى، 486-سى كاسىپتىك-تەحنيكالىق ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىنە قابىلداندى. سونداي-اق، 43 جاس اسكەر قاتارىنا شاقىرىلسا، 71-ءى شەتەلگە وقۋعا كەتتى. تاعى 2 تۇلەك قايتا دايارلاۋ كۋرستارىندا ءبىلىم الۋدا. ال قالعان 24 جاس جۇمىسقا ورنالاستى. مىنە، بۇل تەك ء«ساتتى قادام» بويىنشا اتقارىلعان جۇمىستار. ەندى بۇل باستامانىڭ اياسى كەڭەيىپ، وڭ ناتيجەلەر ارتاتىنى داۋسىز»، – دەدى ول.

ال اتىراۋ وبلىسىندا جاستار ماسەلەسىنىڭ قالاي شەشىلىپ جاتقانىن ح.دوسمۇحامەدوۆ اتىنداعى اتىراۋ مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتى رەكتورىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى ابزال تالتەنوۆ باياندادى. «بۇگىنگى مەموراندۋم تەك قولداۋعا عانا لايىق باستاما. وسىنىڭ ارقاسىندا مىڭداعان جاس ومىردەگى ءوز ورىندارىن تاباتىنىنا سەنىمىم مول. قازىرگى تاڭدا ەلىمىزدە ۇلتتىق بىرىڭعاي تەستىلەۋدى ەكىنشى رەت تاپسىرۋعا رۇقسات بەرىلگەنى بەلگىلى. بۇل مۇمكىندىكتى دە پايدالانا الماعان جاستار ستۋدەنتتەر قاتارىنا شارتتى تۇردە قابىلدانادى.

جالپى، بيىل اتىراۋ وبلىسىندا 1118 مەكتەپ تۇلەگى ۇلتتىق بىرىڭعاي تەستىلەۋدە شەكتى بالل جيناي المادى. سونىڭ 456-سى قايتا تەستىلەۋگە قاتىسسا، 291-ءى جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ ستۋدەنتى اتاندى. ودان بولەك، 563 تۇلەك كوللەدجدەر قابىرعاسىندا ءبىلىم الادى.ەل جاستارىنىڭ جارقىن بولاشاعىن ويلاعان «نۇر وتان» پارتياسى ماڭىزدى ءىستى قولعا الىپ، جاستاردىڭ الەۋمەتتىك بەيىمدەلۋىن ماقسات ەتىپ وتىر. بۇگىنگى قول قويىلعان مەموراندۋم سونىڭ جارقىن كورىنىسى. جاستاردىڭ جاعدايىن جاقسارتۋدى كوزدەگەن ء«ساتتى قادام» جوباسى سىندى تىڭ باعدارلامالاردى ەلىمىزدەگى بارلىق جوعارى وقۋ ورنى قولدايدى دەپ سەنەمىن»، – دەدى ابزال تالتەنوۆ.

وتىرىسقا جۇمىس بەرۋشىلەر، جاستارعا قولداۋ كورسەتۋگە نيەتتى كومپانيالار دا قاتىستى. «قازپلاست» جانە «Bekem plast» كومپانيالار توبىنىڭ باس ديرەكتورى سەرگەي ۆودكو: ء«بىزدىڭ كومپانيا زاماناۋي تەحنولوگيالار ارقىلى پوليەتيلەن زاتتارىن جانە پوليروپيلەننەن گوفرلى قۇبىرلاردى وندىرەدى. كاسىپورنىمىزدىڭ قۇرىلعانىنا كوپ بولا قويماسا دا، كەلەشەگىنەن زور ءۇمىت كۇتتىرەدى. وسى رەتتە بىزگە جاس مامانداردىڭ دا سەپتىگى مول بولاتىنىن ايتا كەتكەندى ءجون ساناپ وتىرمىن. بۇگىنگى مەموراندۋم – سوعان جاسالعان ماڭىزدى قادام. پارتيا تاراپىنان جاستاردى جۇمىسپەن قامتاماسىز ەتۋ، ارنايى وقۋ ورىندارىندا ءبىلىم الۋ باستاماسى وتە ورىندى جانە ۇتىمدى ەكەنىن كورسەتتى. ءبىزدىڭ كومپانيا وسى جوبا اياسىندا ءوز قاتارىنا 10-عا دەيىن جاستاردى جۇمىسقا الۋعا جانە بولاشاقتا تىعىز بايلانىستى جۇمىس ىستەۋگە دايىن»، – دەدى.

«اقمولا ۆاگون جوندەۋ زاۋىتى» ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ توراعاسى زەينۋللا شيبكەنوۆ تە كاسىپورىننىڭ پارتيامەن مەموراندۋم اياسىندا بىرلەسىپ جۇمىس ىستەۋگە دايىن ەكەنىن جەتكىزدى. «سوڭعى جىلدارى ەلباسىمىز كاسىپتىك-تەحنيكالىق ءبىلىم بەرۋگە ەرەكشە كوڭىل ءبولىپ، ءتيىستى ورىندارعا ناقتى تاپسىرمالار بەرگەنىن بىلەمىز. سونىڭ ارقاسىندا ەلىمىزدە تەحنيكالىق مامانداردىڭ سانى ارتىپ، جۇمىس كۇشى كوبەيگەنى انىق بايقالادى. بۇگىن قول قويىلعان قۇجاتتىڭ ارقاسىندا سول باستامانىڭ اياسى كەڭەيىپ، ودان ءارى جاندانا تۇسەتىنى انىق.ءوز كەزەگى ءبىزدىڭ كاسىپورىن جاستاردى جۇمىسقا قابىلداۋعا دايىن. ءدال قازىرگى كەزدە زاۋىتىمىزعا گازبەن دانەكەرلەۋشى، سلەسار سىندى ماماندار قاجەت. ولاردىڭ بىلىكتىلىكتەرىن ارتتىرىپ، كاسىبي تۇرعىدا وسۋلەرىنە قولدان كەلگەن بارلىق جاعدايدى جاسايمىز»، – دەپ سەندىردى زاۋىت باسشىسى.

«نۇر وتان» پارتياسىنىڭ مەكتەپ تۇلەكتەرىن جۇمىسپەن قامتۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن جاڭا جوباسى ەلىمىزدىڭ وزگە كاسىپكەرلەرى تاراپىنان دا قىزۋ قولداۋ تابارىنا سەنىم مول.

Abai.kz