ەلباسىنىڭ تiكەلەي باستاماسىمەن قولعا الىنعان ۇدەمەلi يندۋستريالىق-يننوۆاتسيالىق دامۋ باعدارلاماسى ەل ەكونوميكاسىنىڭ دامۋىندا شەشۋشi ءرول اتقارادى. شيكiزاتتىق ەمەس سەكتوردى دامىتا وتىرىپ، يننوۆاتسيالىق پروتسەستەرگە بەت بۇرۋ ارقىلى ەكونوميكانىڭ باسەكەگە قابiلەتتiلiگi ارتادى. يندۋستريالىق-يننوۆاتسيالىق ساياساتتىڭ باستى ماقساتى — باسەكەگە قابiلەتتi تيiمدi ۇلتتىق ونەركاسiپتi جانە جوعارى تەحنولوگيالار يندۋسترياسىن قالىپتاستىرۋ. بۇل باعىتتا كاسiپكەرلەرگە جاعداي جاسالۋدا. وسى ورايدا شاردارا اۋدانىندا قۇرىلعان يندۋستريالدى ايماقتا اتقارىلىپ جاتقان جۇمىستارعا توقتالايىق.

اۋماعى 35 گەكتاردى قۇرايتىن يندۋستريالدى ايماقتا ينجەنەرلiك-كوممۋنيكاتسيالىق ينفراقۇرىلىمدار قۇرىلىسى تولىعىمەن اياقتالعان. مەملەكەت بيۋدجەتiنەن 467,5 ملن. تەڭگە ءبولiنiپ، سۋ، ەلەكتر ەنەرگياسى، كارiز، كولiك كوممۋنيكاتسياسىمەن قامتاماسىز ەتiلگەن. بiر شاقىرىمنان استام جەرگە قۋاتتىلىعى 35 كيلوۆاتتىق ەلەكتر جەلiسi تارتىلىپ، قوسالقى ستانتسيا ساتىپ الىنعان. سۋ قۇبىرلارى جۇرگiزiلiپ، 1,3 شاقىرىم جولعا اسفالت توسەلگەن.

شاردارا اۋدانى اكiمiنiڭ ورىنباسارى قايرات جولدىبايدىڭ ايتۋىنشا، بۇگiنگi تاڭدا يندۋستريالدى ايماققا ورنالاسۋعا 6 يندۋستريالدى-ينۆەستيتسيالىق جوبا تاپسىرىلسا، ونىڭ 2-ەۋi جاقىن كۇندەرi جۇمىسىن باستاماق. Iسكە اسىرىلاتىن جوبالاردىڭ جالپى قۇنى 975 ملن. تەڭگە. ماسەلەن، «اقجول 2008 لتد» جشس-i اۋداندا گوفرلانعان كارتون جانە قوراپ جاساۋمەن اينالىسادى. «بۇل وتە ءساتتi جوبالاردىڭ بiرi دەر ەدiم. ويتكەنi, كەز كەلگەن ءونiمدi جونەلتەردە كارتون قوراپ قاجەت. اسiرەسە، جيھاز جاسايتىن، ءتۇرلi تەحنيكالار شىعاراتىن كاسiپورىندار مەن اۋىل شارۋاشىلىعى ءونiمiن ساتۋمەن اينالىساتىندارعا بۇل تاۋار وتە قاجەت. وبلىس بويىنشا مۇنداي ءوندiرiس ورنى جوق. گوفرلانعان كارتونعا سۇرانىس جوعارى. قازiردiڭ وزiندە تاپسىرىس كوپتەپ ءتۇسiپ جاتىر» دەيدi سەرiكتەستiك ديرەكتورى ن.ءاشiمحانوۆ.

جالپى، قۇنى 100 ملن. تەڭگەلiك جوباعا «ماكسيمۋم» ايماقتىق ينۆەستيتسيالىق ورتالىعى ارقىلى 74 ملن. تەڭگە نەسيە بەرiلiپتi. قالعان قاراجاتتى كاسiپكەر ءوز قالتاسىنان شىعارىپ وتىر. بۇگiندە قىتايدان وندiرiستiك جابدىقتار اكەلiنiپ، مونتاجداۋ جۇمىستارى جۇرگiزiلۋدە.

– قىتايلىق ارiپتەستەرiمiزبەن بiر جىلعا كەلiسiمشارتقا تۇردىق. ولار جۇمىس بابىنداعى ۆيزا اشتىرىپ، كاسiپورىن جۇمىسى جولعا قويىلعانشا وسىندا جۇمىسشىلارعا قۇرىلعىمەن جۇمىس iستەۋدi ۇيرەتەدi, — دەيدi كاسiپورىن باسشىسى.

ايتا كەتەيiك، ءوندiرiس ورنى iسكە قوسىلسا، تاۋلiگiنە 5 تونناعا دەيiن كارتون ونiمدەرiن شىعارۋدى جوسپارلاپ وتىر. مۇندا 25 ادام جۇمىسپەن قامتىلادى دەپ كۇتiلۋدە. ءوندiرiس ورنى 1 قازاندا iسكە قوسىلادى.

قاۋلاي ءوسiپ، ەگiستiككە زيان كەلتiرەتiن قامىستىڭ دا كادەگە اساتىن كۇنi جاقىن. «Seikhun» جشس-i اۋىل شارۋاشىلىعى قالدىقتارىن قايتا وڭدەۋ جولىمەن پاركەت، ەدەن تاقتايشاسى، تiرەۋiشتەر سەكiلدi كومپوزيتتiك قۇرىلىس ماتەريالدارىن شىعارادى. قامىستان جاسالعاندىقتان ءونiم وتە ساپالى ءارi سۋدا شiرiمەيدi. الايدا، وزiندiك قۇنى جوعارى بولعاندىقتان، ساتىلىم باعاسى دا قىمبات.

– ءونiمدi وتكiزۋدiڭ امالدارىن قاراستىرۋدامىز. وبلىس اكiمi ب.اتامقۇلوۆ اۋدانعا كەلگەن ساپارىندا وسى ماسەلەنi شەشۋدi تاپسىرعان بولاتىن. وتاندىق ءونiمدi قولداۋ ماقساتىندا قازىنا قارجىسىنا سالىناتىن قۇرىلىس نىساندارىنا وسى كاسiپورىننىڭ ونiمدەرiن ساتىپ الۋ تۋرالى ۇسىنىس بiلدiرiپ جاتىرمىز، — دەيدi قايرات جولدىبايۇلى.

يندۋستريالدى ايماقتا ورنالاساتىن جوبالاردىڭ قۇنى مەن وزىق تەحنولوگيالىق ەرەكشەلiكتەرiنە نازار اۋدارىلادى. بۇل تۇرعىدان العاندا جەكە كاسiپكەر ءا.بەكتاسوۆتىڭ ءسۇت وڭدەۋ زاۋىتىن اشۋ تۋرالى جوباسى قىزىعارلىق. كاسiپكەر قۇرعاق ءسۇت ءوندiرۋدi جولعا قويماق. ستاتيستيكالىق مالiمەتتەرگە سۇيەنەر بولساق، بۇگiندە ەلiمiزدە ءسۇت ونiمدەرi تاپشى. قازاقستاندا جىلىنا 5 ميلليون تونناعا جۋىق ءسۇت ساۋىلسا، ونىڭ 22 مىڭ تونناسى ەكسپورتتالادى. وسى 5 ميلليون توننا سۇتپەن بارلىق قازاقستاندىقتاردى قامتۋ كوزدەلگەن. الايدا، ونەركاسiپتiك وڭدەۋگە ونىڭ 30 پايىزى عانا جەتەدi. بۇل — مامانداردىڭ پiكiرi. ال، ەلiمiزدە جىلىنا 15 مىڭ توننا قۇرعاق سۇتكە سۇرانىس بولسا، ونىڭ 3 تونناسى عانا وزiمiزدە وندiرiلەدi ەكەن.

ء«تورت تۇلiك مالىن سايلاعان حالقىمىز وتاندىق ءونiمدi وزگەلەرگە تانىتپاق تۇگiلi, ءوزiمiزدi قامتاماسىز ەتە الماي كەلەدi. ارينە، تابيعي ءسۇت جوق ەمەس. كوپ. بiراق ونى جيناپ، كاسiپورىنعا جەتكiزۋ جاعى قاراستىرىلماعان. ماسەلەن، ەۋروپا ەلدەرiندە ءسۇت قابىلداۋ پۋنكتتەرiنiڭ ەڭ ۇزاعى 50 شاقىرىم. ال، بiزدە ءسۇتتi وتكiزۋ ءۇشiن كەمiندە 300 شاقىرىمدى ارتقا تاستاۋعا تۋرا كەلەدi. بۇل — تيiمسiز. بiرiنشiدەن، جول شىعىنىن ەسەپكە الىڭىز. ودان كەيiن الىس جولدا ءسۇت بۇزىلادى. ال، بiزدiڭ كاسiپورىن تۇراقتى جۇمىس iستەسە، شاردارالىقتاردىڭ قولىنداعى سيىرىنان ساۋىلعان ءسۇت قايتا وندەلiپ، بۇكiل رەسپۋبليكاعا تارايدى» دەيدi ءا.بەكتاسوۆ. ءسۇتتi زاۋىتقا جەتكiزۋ جاعى دا ويلاستىرىلعان. ق.تۇرىسبەكوۆ اۋىلىنىڭ تۇرعىنى باقىت قالدىبەكوۆ كۇنiنە 500 ليتر ءسۇتتi ارنايى ىدىسقا قۇيىپ، ساۋدا دۇكەندەرiنە تاراتادى ەكەن. «ەگەر زاۋىت جۇمىس iستەسە، ونىڭ كولەمiن 2000 ليترگە جەتكiزۋگە مۇمكiندiگiمiز بار» دەيدi ول.

شاردارادان مينەرالدى سۋ دا شىعارىلاتىن بولادى. جەكە كاسiپكەر قۇرمانعازى اكباروۆ ۇسىنعان بۇل جوبانىڭ قۇنى 200 ملن. تەڭگە. وندiرiستiك قۋاتى — 10 توننا.

— اۋدان ورتالىعىنان ارiدە جاتقان شاعىلدى ايماقتىڭ سۋىنىڭ ءدامi تiل ۇيiرەدi. قازساڭ، 40 مەتر تەرەڭiرەكتەن كەيiن سۋ شىعادى. قازiر سۋدىڭ ساپاسى ساراپتاماعا وتۋگە تاپسىرىلدى. الماتى قالاسىنداعى قازاق تاماقتانۋ اكادەمياسىنىڭ ساراپشىلارى وڭ باعا بەرسە، جۇمىس باستالماق. ۋاقىت وتە كەلە ءتۇرلi شىرىندى سۋسىندار شىعارۋ دا جوسپاردا بار، — دەيدi كاسiپكەر.

شاردارا — شالعايدا جاتقان اۋدان. نەگiزiنەن اگرارلى سالاعا، ونىڭ iشiندە مال شارۋاشىلىعىنا بەيiمدەلگەن. مۇندا iرi كاسiپورىن اشۋعا قالتالى ينۆەستورلاردى تارتۋ دا وڭاي ەمەس. بiراق، سولاي ەكەن دەپ ونەركاسiپتi دامىتپاي، قول قۋسىرىپ وتىرۋعا تاعى بولمايدى. ۋاقىت كوشiنە iلەسۋ ءۇشiن ءتۇرلi وندiرiستەردi جولعا قويىپ، حالىقتى جۇمىسپەن قامتۋ قاجەت. ال، مۇنىڭ ەڭ تيiمدi ءتاسiلi يندۋستريالدى ايماق اشۋ ارقىلى شاعىن جانە ورتا جوبالارعا قولداۋ كورسەتۋ ەكەنiن ۋاقىت دالەلدەپ وتىر.

اشىلىپ جاتقان كاسiپورىندار اۋدان ەكونوميكاسىنىڭ دامۋىنا، حالىقتىڭ الەۋمەتتiك جاعدايىنىڭ جاقسارۋىنا ىقپال ەتەدi دەگەن سەنiمدەمiز.

داميرا مولدانازاروۆا.

Abai.kz