كووپەراتيۆكە بىرىگۋدىڭ پايداسى تۋرالى نە بىلەسىز؟
«قازاگرو» ۇلتتىق حولدينگى بيىل كوكتەمگى ەگىس پەن جيىن-تەرىم جۇمىستارىنا 60 ملرد تەڭگە بولەتىندىگىن ايتقان بولاتىن. الايدا، بۇل قارجىعا يە بولۋ ءۇشىن شارۋا قوجالىقتار كووپەراتيۆكە بىرىگۋى ءتيىس.
كوپپەراتيۆكە (كووپەراتسيا) بىرىگۋ دەگەنىمىز نە؟ بۇل ءسوز شارۋالار ءۇشىن جاڭالىق ەمەس. سەبەبى، بۇل ساتىدان ديحان قاۋىم ءبىر كەزدەرى وتكەن. دەسەك تە، جاڭا زاڭداعى انىقتامادا:
جاڭا زاڭ بويىنشا كووپەراتسياعا بىرىكتىرۋ ەرىكتى تۇردە جۇرگىزىلەدى. وعان قوسىلۋ-قوسىلماۋ ديحانداردىڭ ءوز ەركىندە.
اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراتيۆى (بۇدان ءارى – كووپەراتيۆ) – تابىس الۋ، كووپەراتيۆ قاتىسۋشىلارىنىڭ تاۋارلارعا، جۇمىستارعا جانە كورسەتىلەتىن قىزمەتتەرگە (قىزمەت كورسەتۋگە) دەگەن قاجەتتىلىكتەرىن قاناعاتتاندىرۋ ءۇشىن، سونداي-اق، كووپەراتيۆ جارعىسىنا سايكەس وزگە دە ماقساتتاردا جەكە جانە (نەمەسە) زاڭدى تۇلعالار وندىرىستىك كووپەراتيۆتىڭ ۇيىمدىق-قۇقىقتىق نىسانىندا قۇرعان ۇيىم.
— بۇل جەردەگى شارۋالاردىڭ بىرىگۋىندە ەشقانداي زورلىق بولمايدى. ولار ەكونوميكالىق كوزقاراس تۇرعىسىندا بىرىگەدى. بىزدە ارى كەتسە 3-5 گەكتاردان 10 گەكتارعا دەيىن جەرگە يە شارۋا قوجالىقتار بار. شاعىن عانا كولەمدەگى ەگىس القاپتان ءونىم الۋمەن قاتار تەحنيكا الۋدىڭ ءوزى ءتيىمسىز. سوندىقتان، «كوكتەمنىڭ ءبىر كۇنى جىلعا ازىق» دەگەن. بارلىعىن ۋاقىتىندا ءتيىمدى پايدالانۋعا تىرىسۋ قاجەت. كووپەراتيۆكە بىرىككەندە مۇشەلەرى باسشىلارىن وزدەرى تاعايىندايدى. وزدەرىنە ەسەپ بەرىپ وتىرادى. جەر ەرەكشەلىگىنە، قۇرىلۋىنا قاراي ءوز جارعىسى، ءوز رەگلامەنتى بولادى. بۇرىن شارۋالاردىڭ كووپەراتيۆكە بىرىگۋى تۋرالى زاڭ بولاتىن. ولاردىڭ ءبىرى ەكىنشىسىنە قاراما-قايشى كەلىپ جاتاتىن. جاڭا زاڭدا ولاردىڭ بارلىعى بىرىكتىرىلدى. ەندى سونىڭ تالاپتارى بويىنشا جۇمىس ىستەيمىز، — دەيدى پ. جۇماتايۇلى.
كووپەراتيۆكە بىرىگۋدىڭ تيىمدىلىگى:
- ءار ادام ءبىر داۋىسقا يە بولادى. تۇسىنىكتى تىلمەن ايتقاندا، 300 گا جەرى بار شارۋامەن 3 گا جەرى بار ديقاننىڭ داۋىس كۇشى بىردەي
- كوممەرتسيامەن اينالىسۋعا مۇمكىندىك بار (بۇرىنعى زاڭدا بۇعان تىيىم سالىنعان)
- مەملەكەت تاراپىنان ليزينگكە تەحنيكا الۋعا قول جەتكىزەدى
- كووپەراتسيا مۇشەلەرى وزدەرىنىڭ ۇلەس پايىزىنا قاراي ءتيىستى پايداسىن الادى.
Abai.kz