قازاقستان – ول ءبىز...
قىمباتتى قازاقستان تۇرعىندارى، سىزدەردى تاۋەلسىزدىك كۇنىمەن قۇتتىقتايمىن!
بۇگىنگى ءبىزدىڭ ورتاق مەرەكەمىز بارلىعىمىزدى بىرىكتىرەدى.
قازاقستاننىڭ ۇلى تاريحىنا ويشا ورالا وتىرىپ، مەملەكەتىمىزدىڭ جولىندا ءجۇز، مىڭ جىل بۇرىن ءجۇرىپ وتكەندەردى ەسكە الامىز جانە وسى جولدا بۇگىنگى ءجۇرىپ كەلە جاتقاندارعا قارايمىز. قانداي قازاقستاندى قۇرعىمىز كەلەتىنىن جانە ونى ەرتەڭگى كۇنى قالاي جاسايتىنىمىزدى ويلايمىز. مەملەكەت تاريحىن تانۋ ارقىلى عانا ەلىمىزدىڭ بۇگىنگى جانە ەرتەڭگى گۇلدەنۋىنە ۇمىتتەنە الامىز.
بۇل جولدا جانىبەك پەن كەرەي حانداردى، ۇلى قايراتكەرلەردى، تاۋەلسىزدىك الاڭىنداعى قولىنا كوك تۋ ۇستاعان ءسابيدى جانە وعان وسى كۇننىڭ ماڭىزدىلىعىن تۇسىنۋگە كومەكتەسكىسى كەلەتىن اتا-اناسىن كەزىكتىرەمىز.
22 جىل بۇرىن تاۋەلسىزدىگىمىزدى جاريالادىق. ەندى ءوز تاعدىرىمىزدى ءوزىمىز قالىپتاستىرا الامىز جانە قازاقستاننىڭ الدا قانداي بولاتىنى وزىمىزگە بايلانىستى.
جاھاندانۋ جاعدايىندا ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك پەن كەلىسىم ماسەلەسى بولىپ بارابارلىقتى ساقتاپ قالۋ سانالادى.
ازىرگە بۇل ماسەلە كوبىنەسە پاتريوتتىق اندەر مەن قازاق كىتاپتارىن جانداندىرۋمەن اينالىساتىن ەنتۋزياستتاردى، كىتاپحاناشىلاردى تولعاندىرادى. ال قيىن جاعدايلاردا بىرلىك پەن كەلىسىمگە شاقىراتىن قازاقتىڭ حالىق اندەرىمەن قورعانامىز. سوندىقتان، مادەني مۇرامىزدى قورعاۋ مەن ساقتاپ قالۋعا بايلانىستى مەملەكەتتىك دەڭگەيدە شەشىم قابىلدايتىن ۋاقىت كەلدى.
ارقايسىمىز – قازاقستاننىڭ تاريحىمىز، ونىڭ بۇگىنى مەن ەرتەڭىمىز. ارقايسىمىز – مادەنيەت، ءتىل جانە كوك بايراقپىز. دەمەك، ءبىز مىقتى دا ىنتىماقتى مەملەكەت قۇرۋشىلارمىز.
بۇگىنگى بىرلىگىمىز بەن كۇشىمىزدى كۇن سايىن سەزىنىپ جۇرسەك ەكەن.
مەملەكەتتى حالىق قۇرايدى. ونىڭ قۇرىلۋىنا الاڭدا تۇرعان ءار ادام وزىنە سەنە وتىرىپ، ايانباي ات سالىسادى. ەلىمىزدىڭ ءار ازاماتى ءوزىن قازاقستانمەن ءبىرتۇتاس ساناپ، ءوزىنىڭ ەڭبەگىمەن ازاماتتىق قوعامدى، قاۋىپسىزدىك پەن اماندىقتى، ادامدىق پەن شىعارماشىلىقتى، ءوزارا كەلىسىمدى نىعايتاتىن مەملەكەت قۇرۋشىسى بولۋى قاجەت.
الدىمىزدا تۇرعان ەندىگى ماسەلە ۇدەمەلى دامۋ بولعاندىقتان، كەمەلدىلىككە ۇمتىلىپ، العا ءجۇرۋىمىز كەرەك.
سوندىقتان دا قازاقستاندى بابالار رۋحى مەن كۇشىن سەزىنە وتىرىپ، بالالارىمىزدى، دوستارىمىزدى، كورشىلەرىمىزدى جىگەرلەندىرەتىنىمىزگە سەنە وتىرىپ قۇرامىز. ويتكەنى قازاقستان – ول ءبىز!
ەركىن جانە تاۋەلسىز قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا ءومىر ءسۇرىپ جاتقانىمىزعا مىنە، 22 جىل بولدى. تاريح ساباقتارىن ەسكەرە وتىرىپ، بۇگىنىمىزدى ءوزىمىز قالىپتاستىرامىز. تاۋەلسىزدىككە جەتۋ جولىمىز وڭاي بولعان جوق: ول ءبىزدى شىنىقتىردى، ءتوزىمدى بولا بىلدىك جانە تاجىريبە جينادىق.
قازاق مەملەكەتى كەمەلدەنۋ كەزەڭىنە اياق باستى، سوندىقتان كۇردەلى ماسەلەلەر كىدىرىسسىز جانە مۇلتىكسىز شەشىم قابىلداۋدى تالاپ ەتەدى. وتكەن جىلداردا ءبىز كوپتەگەن ىشكى جانە سىرتقى قيىندىقتارعا توتەپ بەرىپ، العا قاراي نىق سەنىممەن قارىشتادىق، تالاي وزگەرىستەردى باستان كەشىپ، بار كۇشىمىزبەن بارلىعىمىز جانە ارقايسىمىز ءۇشىن قولايلى قازاقستاندى قۇردىق. كەز كەلگەن قازاقتىڭ قازاقستانعا بار جۇرەگىمەن بەرىلگەندىگى كۇمان تۋدىرمايدى. ءاربىر ازامات ءوز ەلىن سۇيەدى جانە ەلىنىڭ اماندىعىنا قاجەتتى يگى باستامالار ءۇشىن بار كۇشىن سالۋعا دايىن. بىزدە بيلىك ارقاشان سىنالادى، سىنالا دا بەرمەك. بۇل – زاڭدىلىق. وتاندى سۇيۋگە نەگىزدەلگەن سىن قازاقستاننىڭ ودان ءارى كوركەيۋىن كورۋ نيەتىمەن بايلانىستى. ارقايسىمىزدىڭ ارمانىمىزداعى قازاقستان ءار ءتۇرلى بولۋى مۇمكىن: بىرەۋى ءۇشىن ول – بالالارىنىڭ باقىتتى شاعى مەن اتا-انانىڭ ساۋلىعى; باسقاسى ءۇشىن ول – بەرىك شەكارا مەن ونىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋشى اسكەردىڭ اماندىعى بولسا، ءۇشىنشىسى ءۇشىن ول – ءادىل ەكونوميكالىق جۇيە، زاڭ الدىنداعى تەڭدىك پەن الەۋمەتتىك ادىلدىك، ەڭبەك ەتۋ مۇمكىندىگى بولادى. تۇپتەپ كەلگەندە، بارلىعىمىز ودان ءارى تولىققاندى قازاقستاندا ءومىر ءسۇرۋدى ارماندايمىز. وتانىمىزدىڭ تۇراقتى دامۋى مەن قاۋىپسىزدىگىنىڭ كەپىلى – قامسىزداندىرىلعان وتباسى.
الەم قاندى ىشكى قاقتىعىستار مەن ۇلتارالىق شيەلەنىستەر، حالىقارالىق تەرروريستىك توپتاردان تونەتىن قاۋىپ-قاتەرلەر سياقتى تاعى دا باسقا كوپتەگەن قورقىنىشتارعا تولى. وسىنداي قاۋىپ-قاتەرلەر ءبىزدى دە اينالىپ وتكەن جوق. سوندىقتان، ءبىز بەيبىتشىلىكتى ساقتاۋ مەن قاۋىپسىزدىككە باعىتتالعان حالىقارالىق باستامالاردان قالىپ قويماۋىمىز قاجەت. قازاقستاننىڭ ءار وتباسىن، ءار ازاماتىن لايىقتى ومىرمەن قامتاماسىز ەتە وتىرىپ، سىرتقى قاۋىپتەرگە توتەپ بەرۋ جانە العا جىلجۋ ءۇشىن ۇزاق مەرزىمدى بولاشاق پەن ماقساتتاردى ايقىن كورە ءبىلۋىمىز قاجەت. وسى ارقىلى وتانىمىز الەمدەگى قازاقتاردى بىرىكتىرەتىن، باسەكەگە قابىلەتتى بولا الاتىن ورتالىققا اينالادى.
تاۋەلسىزدىك العان سوڭ دامۋ جولىندا تاپجىلماي جىلجۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن ماڭىزدى جەتىستىكتەرگە جەتتىك. بۇگىنگى كۇنى وتانىمىزدىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتەتىن مىقتى اسكەرىمىز، جەتكىلىكتى قالىپتاسقان جەرگىلىكتى باسقارۋ مەن مەملەكەتتىك بيلىك ينستيتۋتتارى بار. مىڭداعان جىلدار بويى تالاي سىناققا تۇسكەن بەرىك قازاق وتباسى – ءبىزدىڭ ماڭىزدى قۇندىلىعىمىز. قاۋىپسىز وتان مەن قامسىز وتباسى – ماقساتىمىزعا جەتۋدىڭ ماڭىزدى العىشارتتارى. 2016 جىلى قازىرگىدەن دە جاقسىراق ەلدە ءومىر سۇرەتىنىمىزگە سەنەمىن.
قازاق حالقى ەشبىر حالىققا، ەشبىر ۇلتقا جاۋىنداي قاراعان ەمەس. سوندىقتان ول دا باسقا مەملەكەتتەر بيلىگىنىڭ بىزگە سولاي جاۋاپ بەرگەنىن قالايدى.
ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىك تۋرالى كەلىسىم ۇيىمىنا مۇشە بولا وتىرىپ قازاقستان سول ۇيىم ماقساتتارىنا جەتۋدەگى وزىنە العان مىندەتتەمەلەردى ساقتايدى جانە ونىڭ ارى قاراي نىعايۋىنا ءوز ۇلەسىن قوسادى.
سونىمەن قوسا، قازاقستان رەسپۋبليكاسى قارۋلى كۇشتەرىنىڭ جاۋىنگەرلىك قابىلەتىن جوعارىلاتۋ، اسكەر مەن قوعام ىنتىماقتاستىعىن نىعايتۋ، قورعانىس جۇيەسىن ۇنەمى رەفورمالاپ وتىرۋ ماقساتىنداعى سولتۇستىكاتلانت اليانسىمەن سەرىكتەستىك بايلانىستار دا تەرەڭدەيتىن بولادى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق قاۋىپسىزدىگى كونتسەپتسياسىن جاساۋ قاجەت دەپ سانايمىن.
قازاق اسكەرى – وتان قاۋىپسىزدىگىنىڭ باستى كەپىلى
ورتالىق ازيادا بەيبىتشىلىكتى قامتاماسىز ەتۋ مەن مەملەكەتىمىزگە قارسى اۆانتيۋرالارعا جول بەرمەۋ ءۇشىن ءبىزدىڭ قورعانىس الەۋەتىمىزدى كاسىبيلىكتىڭ، ءتارتىپتىڭ، ۇيىمداستىرۋشىلىقتىڭ، باقىلاۋ مەن ايقىندىقتىڭ زاماناۋي ستاندارتتارىنا ساي دۇرىس جانە ماقساتتىلى دامىتۋ قاجەت. قاۋىپسىزدىك جۇيەسىن رەفورمالاۋدىڭ ۇزدىكسىزدىگى مەن رەتتىلىگى، ولاردى زاماناۋي تالاپتارعا سايكەستەندىرۋ، سونىمەن قاتار، سىرتقى قاۋىپتىڭ الدىن الۋ مەن ادەكۆاتتى جاۋاپ بەرۋ سياقتى قادامدارعا ساياسي، ديپلوماتيالىق، ەكونوميكالىق، اقپاراتتىق، قاجەت بولعان جاعدايدا اسكەري جانە باسقا دا ءىس-شارالار جاتادى.
ءبىز مىندەتتى اسكەري قىزمەت ينستيتۋتىنا ءبىلىم بەرۋ جانە الەۋمەتتىك سالادا قاۋىپسىزدىك پەن جاعدايدى جاقسارتۋ ارقىلى سەنىمدى كۇشەيتۋ شارالارىن جالعاستىرامىز. شۇعىل اسكەري قىزمەتتەن دەموبيليزاتسيالانعان تۇلعالاردى مەملەكەت جۇمىسپەن جانە ءبىلىم الۋدا لگوتالارمەن قامتاماسىز ەتەدى. قاۋىپسىزدىكتىڭ بارلىق شارالارى ەكونوميكالىق، الەۋمەتتىك، عىلىمي جانە حالىقارالىق ىنتىماقتاستىقتىڭ دامۋىن، رۋحاني، اقپاراتتىق جانە قاۋىپسىزدىككە بايلانىستى باسقا دا شارالاردى دامىتۋعا باعىتتالادى.
قازاقستان اينالاسىندا قالىپتاسقان اسكەري-ساياسي جاعداي مەن قاۋىپ-قاتەرلەر جاۋىنگەرلىك قابىلەتى بار، ۇنەمى جەتىلىپ وتىراتىن، زاماناۋي عىلىم جەتىستىكتەرىن ءتيىمدى قولدانا الاتىن اسكەردى تالاپ ەتەدى. اسكەردى ارى قاراي جەتىلدىرۋ مەن كۇشەيتۋ ءۇشىن الداعى 5 جىلدا مىنالاردى قاماتاماسىز ەتەمىز:
o قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قارۋلى كۇشتەرى ۇنەمى ءموبيلدى جانە جاۋىنگەرلىك قابىلەتتە بولۋ ءۇشىن ءوز ايماعىمىزدا جانە ونىڭ اينالاسىندا قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ كەرەك. ونىڭ نەگىزى الەمنىڭ ءار تۇكپىرىندە جاۋىنگەرلىك مىندەتتەرىن كەرەمەت ورىنداۋى ارقىلى قالانعان.
o قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قارۋلى كۇشتەرىن ارى قاراي زاماناۋي قارۋ-جاراق جانە تەحنيكامەن، سونىڭ ىشىندە وتاندىق وندىرىستەن شىققانىمەن قامتاماسىز ەتۋ. بارلاۋ، باقىلاۋ، تابۋ، نىسانانى دالدەۋ، جەڭۋ سياقتى بىرىڭعاي جۇيەگە كىرەتىن كوپپروفيلدى كەشەندەرگە باسىمدىق تانىتۋ كەرەك. وسىنىڭ بارلىعىندا مەملەكەت نازارىندا بولاتىن زاماناۋي جانە يكەمدى وتاندىق اسكەري-ونەركاسىپتىك كەشەن ماڭىزدى رولگە يە بولادى.
o قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قارۋلى كۇشتەرىندە ءتارتىپ بۇزۋشىلىقتار مەن زاڭسىز قاتىناستارعا ورىن جوق. قارۋلى كۇشتەردىڭ جەكە قۇرامىنىڭ كاسىپتىلىگى مەن ءبىلىم دەڭگەي جوعارىلايدى. ءتارتىپ اسكەري قىزمەتكەرلەردىڭ ءوزارا سىيلاستىعى مەن بۇيرىقتى مۇلتىكسىز ورىنداۋىنا نەگىزدەلەدى. كومانديرلەر ناعىز ۇلگى تۇتارلىقتاي قىزمەت ەتەتىن بولادى.
o جەمقورلىق قارۋلى كۇشتەر جۇيەسىنەن شەتتەتىلەدى جانە اسكەردىڭ جەكە قۇرامىن كۇندەلىكتى الەۋمەتتىك پروبلەمالاردان بوساتا وتىرىپ، ولاردىڭ نەگىزگى كۇشى جاۋىنگەرلىك قابىلەتتى جوعارىلاتۋ مەن بىلىمدەرىن تولىقتىرۋعا جۇمسالاتىن بولادى.
o اسكەر مەن قوعام اراسىنداعى بايلانىستى كۇشەيتۋ ارقىلى قارۋلى كۇشتەردىڭ ترانسپارەنتتىلىگى مەن ازاماتىق باقىلاۋ دەڭگەيى جوعارىلايدى. وسىنىڭ نەگىزىندە مەملەكەت قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ مىندەتىن اتقارۋدان بولەك قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسياسى جانە وزگە دە زاڭدارى بويىنشا قۇقىقتارىن قولداناتىن «اسكەري فورماداعى ازامات» يدەياسى قالىپتاسادى.
اسكەردى ءبىلىمدى ماماندارمەن تولىقتىرۋعا كوپ كوڭىل بولىنەتىن بولادى. بۇل جەردە قازاقستانداعى اسكەري ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ ساپالىلىعى مەن باسەكەقابىلەتتىلىگى ماڭىزدى رولگە يە بولماق.
قاۋىپسىز قازاقستان جولىنداعى سىرتقى ساياسات
بۇگىندە قازاقستان حالىقارالىق قاتىناستارعا ەرەكشە ديناميكالى جانە كەڭ تۇردە ارالاسۋدا. كوپجاقتى جانە ەكىجاقتى حالىقارالىق قاتىناستارىمىز قارقىندى دامىپ، حالىقارالىق قىزمەتىمىزدىڭ قۇقىقتىق نەگىزدەرى قالىپتاستىرىلۋدا. قازاقستان الەمنىڭ بارلىق پروگرەسسيۆتى ەلدەرىمەن جانە كۇشتى ورتالىقتارىمەن بايلانىسىن دامىتىپ جاتىر. ۇلتتىق مۇددەنى كورسەتۋدىڭ، ازاماتتارىمىزدىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋدىڭ جانە وتانداستارىمىزدى بىرىكتىرۋدىڭ بارلىق جاقسى جاعدايلارى جاسالىپ جاتىر.
ۇنەمى نازاردا بولاتىن ماسەلەلەر:
§ قاۋىپسىزدىكتىڭ سىرتقى كومپونەنتتەرىن كۇشەيتۋ;
§ حالىقارالىق ساياسي جانە ەكونوميكالىق قاتىناستار شەڭبەرىن كەڭەيتۋ;
§ قازاقستاننىڭ رەسەي فەدەراتسياسىمەن وداقتىق ستراتەگيالىق سەرىكتەستىگىن دامىتۋ;
§ امەريكا قۇراما شتاتتارىمەن دوستىق سەرىكتەستىك قاتىناستى دامىتۋ جانە كەڭەيتۋ;
§ ەۋرووداقپەن سەرىكتەستىك ساياساتىن جالعاستىرۋ جانە ەۋروپالىق ەلدەرمەن قارىم-قاتىناستاردى ارى قاراي نىعايتۋ;
§ كورشىلەس ەلدەر – وزبەكستان، قىتاي، قىرعىزستان جانە تۇركىمەنستانمەن قاتىناستارىمىزدى ۇزدىكسىز دامىتۋ;
§ يران، ءۇندىستان، جاپونيا جانە باسقا دا دوستىق قارىم-قاتىناستاعى ەلدەرمەن سەرىكتەستىگىمىزدى كەڭەيتۋ. بۇۇ كەڭىستىگىندەگى ينتەگراتسيالىق ۇردىستەرگە بەلسەندى قاتىسۋدى جالعاستىرۋ، بۇۇ ەلدەرىمەن ءداستۇرلى قارىم-قاتىناس پەن سەرىكتەستىكتى تەرەڭدەتۋ;
§ اراب ەلدەرىمەن بايلانىستاردى قامتاماسىز ەتۋ.
الەمنىڭ بارلىق ەلدەرىندەگى قر ازاماتتارىنىڭ قورعالۋ ماسەلەلەرىنە كوپ كوڭىل بولىنەتىن بولادى. باستى نازارعا سىرتقى الەممەن بايلانىستىراتىن ترانسپورتتىق مارشرۋتتار، ەنەرگيا تاسىمالداۋشى ترانسپارتيروۆكا قۇرالدارىنىڭ ەكسپلۋاتاتسياسى، سىرتقى ساۋدا جاعدايلارى، سىرتقى ينۆەستيتسيالاردى، جاڭا نارىقتاردى ىزدەۋ مەن وسى نارىقتارعا وتاندىق ءونىمدى تارتۋ مەن وتكىزۋ، جاڭا تەحنولوگيالار ەنگىزۋ الىنادى.
دياسپوراداعى باۋىرلارىمىزبەن بىرگە يگى قازاقستانعا!
سوڭعى جىلدارى دياسپوراداعى سەرىكتەستىك بايلانىستار جاڭا دەڭگەيگە كوتەرىلدى. الەمدەگىبارلىق قازاقتاردىڭ بىرلەسكەن پوتەنتسيالى، ىنتىماقتاستىعى مەن سەرىكتەستىگىنىڭ مىڭداعان مىسالدارى ءبىزدىڭ باسەكەلىكارتىقشىلىقتارىمىزدى ارتتىردى.
جاقىن اراداعى جىلدارى قازاقستان مەن دياسپورا سەرىكتەستىگىنىڭ جاڭا فورماتى جاسالادى. ونىڭ باسىمدىلىعى – دياسپورا جاستارىنىڭ شاكىرتاقىسىن جوعارىلاتۋ، دياسپورا وقۋ ورىندارىمەن بايلانىس باعدارلامالارىن كەڭەيتۋ، قازاقتانۋ وبلىسىنداعى بىرىككەن عىلىمي زەرتتەۋلەردى جۇرگىزۋ.
قازاقستانعا ورالۋشى وتانداستارىمىز ءۇشىن بارلىق مۇمكىن جاعدايلار جاسالۋى قاجەت.
ادىلەتتى قازاقستان
«ادىلەتتى مەملەكەت» — ازاماتتارمەن بىرىگىپ ماڭىزدى ماسەلەلەردى تالقىلاۋ جانە ءادىل شەشىمدەر قابىلداۋ. ادىلەتتى مەملەكەت ساياسي، ەكونوميكالىق، مادەني ومىرگە كەپىلدىك بەرە وتىرىپ، باسەكەنى قامتاماسىز ەتۋگە جانە ىنتالاندىرۋعا، وسال الەۋمەتتىك توپتاردى قورعاۋعا، جەمقورلىقتى ماقساتتىلى جانە جۇيەلى ارەكەتتەرمەن توقتاتۋعا مىندەتتى.
ادىلەتتىلىكتى قامتاماسىز ەتۋ بارلىق مەملەكەتتىكباسقارۋ ورگاندارى جانە جەرگىلىكتى باسقارۋ ورگاندارىنىڭ مىندەتى عانا ەمەس، سوتتاردىڭ نەگىزگى قىزمەتى بولىپ سانالادى. سوتتار ازاماتتاردىڭ مۇددەلەرىن قورعاي وتىرىپ، وسى باعىتتاعى باسقا ورگانداردىڭ قىزمەتىن ىنتالاندىرادى. سول كەزدە عانا سوت ادىلدىگىنە سەنىم ارتادى.
اكىمشىلىك ورگانداردا، اكىمشىلىك ءوندىرىس شەڭبەرىندە ادام قۇقىقتارىن قورعاۋعا ۇلكەن ءمان بەرىلەتىن بولادى.
مەملەكەتتىك جانە جەرگىلىكتى باسقارۋ ورگاندارىنىڭ جۇيەسى ءوز باعىتتالۋىنا ساي بولا وتىرىپ، قۇقىقتاردىڭ قاستاندىقتان قورعالۋىن قامتاماسىز ەتۋى قاجەت. ازاماتتاردىڭ قاۋىپسىزدىگى مەن ەركىندىگى باسىمدىلىققا الىنا وتىرىپ، مەملەكەتتىك وررگانداردىڭ قىزمەتى قوعامدا كەلىسىم مەن ادىلەتتىلىكتى ورناتۋعا اسەر ەتۋى كەرەك.
قىلمىستىق سوت ءىسىن جۇرگىزۋ فيلوسوفياسى قايتا قارالاتىن بولادى. ازاماتتار قىلمىستىق ىستەر بويىنشا زاڭدى قۇقىقتارىن قورعاۋعا جاڭا مۇمكىندىكتەر الىپ، قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى قىلمىسپەن كۇرەسكە قاجەتتى زاماناۋي قۇقىقتىق قۇرالدارعا يە بولادى.
ەركىن قازاقستان – ول قاۋىپسىز قازاقستان
حالقىمىز عاسىرلار بويى ەركىن دە تاۋەلسىز قازاقستاندى اڭساپ كەلدى. قازاقستاندا پليۋراليزمگە، ساياسي ەركىندىككە، ءسوز ەركىندىگى مەن دەموكراتياعا بالامالى تاڭداۋ جوق. بۇل نەگىزگى ءپرينتسيپتى ساقتاۋ مەن دامىتۋ ءۇشىن بىزگە ءالى كوپ جۇمىس اتقارۋ قاجەت.
كونسترۋكتيۆتى جانە جاۋاپكەرشىلىكتى سىن، ازاماتتىق باقىلاۋ ينستيتۋتتارىنىڭ كەدەرگىسىز قىزمەتى دۇرىس ساياسيجۇيە مەن بيلىكتىڭ ءبولىنۋىنىڭ، مەملەكەتتىك باسقارۋ جۇيەسىنىڭ تيىمدىلىگىنىڭ نەگىزى بولىپ تابىلادى. ساياسي پليۋراليزمگە نەگىزدەلگەن ساياسي بىرلىكتەردىڭ كونسترۋكتيۆتى ديالوگى — قاۋىپسىز قازاقستاننىڭ ساياسي جۇيەسىنىڭ ماڭىزدى كومپونەنتى. ۇلتتىق جانە الەۋمەتتىك كەلىسىم ءپرينتسيپىنىڭ بالامالى تاڭداۋى جوق.
تەك ەركىن يدەولوگيالىق كۇرەس قانا دەموكراتيالىق ءداستۇر مەن ساياسي جۇيەنىڭ ۇدەمەلى دامۋىن قالىپتاستىرۋداعى سەنىمدى كەپىل بولا الادى. قىزمەتىمىزدىڭ نەگىزىندە ۇلتتىق جانە دەموكراتيالىق قۇندىلىقتارعا يە بولا وتىرىپ، دياسپورانىڭ ءداستۇرلى پارتيالارىمەن بەرىك بايلانىسىمىزدى قۇرمەتتەيمىز.
ءبىز ءار ازامات ءۇنىنىڭ ەستىلۋىنە، ونىڭ سىنى نازار مەن قۇرمەتكە يە بولاتىنا سەنىمدى بولۋ ءۇشىن نيەتتەنىپ جاتىرمىز.
ازاماتتاردىڭ وزدەرىن تولعاندىراتىن ماسەلەلەرىن شەشۋ ماقساتىنداعى بەيرەسمي بىرىگۋلەرى بيلىك شەشىمىن وزگەرتۋگە اسەر ەتۋدىڭ وزىندىك بالانسىنا اينالدى. سوندىقتان ءبىز وسى جولدان تايىنباۋعا بەل بۋدىق.
قامسىز وتباسى
جۇمىس جانە لايىقتى تابىس
قازاقستاننىڭ ەكونوميكالىق دامۋى ساپالى جاڭا وندىرىسكە، وتاندىق ءوندىرۋشى مەن ەكسپورتەرگە قولايلى جاعدايدى قامتاماسىز ەتۋگە، ەلدە ەركىن ەكونوميكالىق ايماق قۇرۋعا، ىقپالدى سىرتقى ينۆەستيتسيالاردى تارتۋعا جانە ىسكەرلىك ورتانى جەتىلدىرۋدىڭ ساياسي جۇيەسىنە بەت الدى.
بۇل جەردە سانالى نارىقتىق رەتتەۋ مەملەكەتتىڭ ناقتى سەكتورعا ءتيىمدى ارالاسۋىمەن بىرىگىپ، العاش رەت بەلسەندى ەكونوميكالىق ساياسات دامۋعا باعىتتالعان نەگىزگى جۇمىس ستيلىنە اينالادى.
دامۋ ساياساتىنىڭ باستى ماقساتى بولىپ ورتا جانە جوعارى بىلىكتىلىكتى تالاپ ەتەتىن جۇمىس ورىندارىنىڭ اشىلۋى، ەكونوميكادا ونىمدىلىكتىڭ جوعارىلاۋى سانالادى.
وندىرىستىك ساياسات بەلسەندى ىسكە اسىرىلۋ ساتىسىنا اياق باستى. ەلدىڭ وندىرىستىك دامۋىنىڭ وزەگى – باسەكەقابىلەتتى تەحنولوگيالار قولداناتىن جانە يننوۆاتسيالىق ناتيجەلەرگە جەتەتىن سالالار.
وسى ماقساتقا قول جەتكىزۋ ءۇشىن ءوندىرىس پەن وتكىزۋدىڭ جاھاندىق قۇندىلىقتىزبەگىندەگى قازاقستاننىڭ ماڭىزىن ارتتىرۋعا اسەر ەتەتىن باتىل جوبالاردى ىسكە اسىرۋىمىز قاجەت. وتاندىق ەكسپورتتىق باعىتتالعان ەكونوميكاعا اسەر ەتەتىن باستاپقى قۇرالدار – بەدەلدى فيرمالاردى تارتۋ، ەركىن ەكونوميكالىق ايماقتاردى ءتيىمدى پايدالانۋ، حالىقارالىق نارىقتارداعى قازاقستاندىق تاۋارلاردىڭ تانىلۋى مەن بەدەلىن جوعارىلاتۋ شارالارىن جۇرگىزۋ. باعدارلامالار مەن جوبالاردى ىسكە اسىرۋدىڭ بارلىق ساتىلارىندا جەكە سەكتوردى سەرىكتەسىمىز رەتىندە ساناۋ ءپرينتسيپىن نەگىزگە الاتىن بولامىز. اتالعان شارالار مەن باستامالاردىڭ ماقساتى – جاڭا كەپىلدەندىرىلگەن جۇمىس ورىندارىن اشۋ.
الەمدىك نارىقتا جوعارىونىمدى جانە باسەكەقابىلەتتى ەكونوميكا قۇرۋدىڭ العىشارتتارنىڭ ءبىرى – حالىقارالىق ەكونوميكالىق ينتەگراتسيانى تەرەڭدەتۋدى ىنتالاندىراتىن مەحانيزمدەردى قولدانۋ.
ارداقتى اعايىن!
ءبىز ارقاشاندا ەسىمىزدە ساقتاپ ءجۇرۋىمىز كەرەك تاۋەلسىزدىك بۇل قازاق حالقىنىڭ باسىنا كيىلگەن التىن ءتاجى استىنا ورنالاستىرىلعان التىن تاعى وسى تاۋەلسىزدىگىمىزدى ساقتاپ ونى نىعايتۋ ءبىزدىڭ ورتاق پارىزىمىز!.
ءوز اتىمنان مەملەكەتىمىزدى دامىتۋعا جانە تاۋەلسىزدىگىمىزدى نىعايتۋعا التىن ۋاقىتتارىن ءبولىپ، ءتۇرلى ءىس-شارالاردى ۇيىمداستىرىپ ءوز ۇلەسىن قوسىپ جاتقان جانە قازاقتىڭ الدىندا تۇرعان ماسەلەلەردى شەشۋگە كومەكتەسەتىن ازاماتتارعا العىس ايتامىن!
وتانىمىزدىڭ ءاربىر ازاماتىن مەملەكەتىمىزدى جاساۋ ىسىنە ارالاسۋعا، شەتەلدەگى قانداستارىمىزبەن بىرلىگىمىزدى نىعايتۋعا شاقىرامىن!. شەتەلدەگى قازاق كاسىپكەرلەردى وتانىمىزدى دامىتۋ ءۇشىن قازاقستانعا ينۆەستيتسيالاردى جۇمساۋعا شاقىرامىن! وتانىمىزدى بىرگە گۇلدەندىرەيىك!
2015 جىلىندا ءبىز قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعىن تويلايمىز، 550 جىل بۇرىن قازاق شۋ وزەننىڭ بويىندا مەملەكەتتى قۇرىپ بۇكىل الەمگە وسىنداي ۇلت بار ەكەنىن كورسەتتى، بابالارىمىز قۇرعان مەملەكەت ەندى بىزگە امانات، ياعني ونىڭ ەگەمەندىگىن جانە تۇتاستىعىن ساقتاپ قالۋ ءبىزدىڭ ورتاق مىندەتىمىز.
دەندەرىڭىز ساۋ بولسىن! تاۋەلسىزدىگىمىز ماڭگى بولسىن! راحمەت!
دوسىمكۋلوۆ رۋستەم مۋسليم-اليەۆيچ
Abai.kz