وتكەن اپتادا «Abai.kz» سايتىندا «ۇلتىمىزعا جانى قاس سولوۆەۆ قازاققا نە ۇيرەتپەك؟» اتتى ماقالا جاريالاندى.

بۇل تاقىرىپ الەۋمەتتىك جەلى مەن ءبىرپىسىپا اقپاراتتىق باسىلىمداردىڭ نازارىنا ءىلىنىپ، قىزۋ تالقى بولدى. بايقاپ قاراساق، جەلىدەگى جارىس ءسوز جالعاسىپ جاتقان سەكىلدى.

ءتىپتى، «informburo.kz» سايتىنا سۇحبات بەرگەن سولوۆەۆ ءوزىنىڭ قازاقستانعا ساپارى جايلى از-كەم بايانداپ بەرىپ، جاعىمسىز پىكىر اۆتورلارىن «دەلىقۇلىعا» تەڭەپ تاستاپتى.

كرەمل پروپوگانداسىنىڭ "سولوۆەيى" تۋرالى وتكەن جولى كەڭىرەك جازدىق. دەزينفورماتور، شوۆينيست، ءدىني پروپوگانديست. بۇل كەيبىر «قازاقستاندىق» اتتاي قالاپ، الدىرتپاق بولىپ وتىرعان «سوزمەر» سولوۆەۆتىڭ كاسيبي بيوگرافياسى. سويتكەن ۆلاديمير ءرۋدولفوۆيچتىڭ سۇحباتى مىنە...

«مىنا حەيتەرلەردىڭ (الەۋمەتتىك جەلىلەردە ءوزىن سىناعان ادامداردى ايتادى. - رەد) بارلىعى دەرلىك – بار مەن جوقتىڭ اراسىنداعى ادامدار. ولارعا ۋاقىت شىعىنداۋ دۇرىس ەمەس، ولارعا تەك مۇسىركەپ قاراۋ كەرەك. تاعى ءبىر نۇسقاسى – ولار پسيحولوگيالىق دەرتكە شالدىققاندار. ولارعا قانداي دا بولماسىن جولىن تاۋىپ، كوزگە ءتۇسىپ قالۋ كەرەك. ميلارىن تاراقان تەسىپ كەتكەندەرگە ۋاقىت شىعىنداعىم كەلمەيدى», - دەپتى سولوۆەۆ. سوزبە-ءسوز ورىس تىلىنەن اۋداردىق (ۆسە ەتي حەيتەرى – ەتو پوتەرياننىە ليۋدي. تراتيت سۆويو ۆرەميا نا نەناۆيست – ەتو پلوحو، ەتيح ليۋدەي وستايوتسيا تولكو پوجالەت. ەتو ۆاريانت پسيحيچەسكوگو زابولەۆانيا، تو ەست يم نە ۆاجنو، ۆ كاكوي فورمە، پروستو تاكيم وبرازوم وني پىتايۋتسيا بىت زامەتنىمي. ەسلي چەلوۆەك نە سپوسوبەن ستات زامەتنىم نيكاكيم درۋگيم وبرازوم، تو ۆ تاكيح سلۋچاياح گوۆوريات "پەچالكا". منە گلۋبوكو دو تاكيح ليۋدەي بەزرازليچنو، يا نە تراچۋ ۆرەميا نا اناليز تاراكانوۆ ۆ چۋجيح گولوۆاح).

ۆلاديمير سولوۆەۆتىڭ مەڭزەپ وتىرعانى - ونىڭ، ياعني،  ورىس تەلەەفيرىنىڭ شولاقبەلسەندىسىنىڭ قازاقستانعا كەلىپ، شەكتەن تىس باعادا (54 مىڭنان باستالىپ 324 مىڭعا دەيىن جەتەتىن) بيلەت ساتىپ، سەمينار وتكىزۋىنە قاتىستى ءوز ويلارىن اشىق ورتاعا سالعان قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەركىن ويلى ازاماتتارى.

ال كرەمل ءشوۆينيزمىنىڭ شىنجىرداعى «ساياسي  star-ى» (ساياسي جۇلدىزى) ۇلتىمىزدى تىلدەگەنى ازداي، ازاماتتارىمىزدى الجىعان، اقىلىنان اۋىسقان جىندىعا تەڭەدى. قازاقستاننىڭ قۇزىرلى ورگاندارى مۇنى بەي-جاي قالدىرماۋى ءتيىس! ءارى قاراي سولوۆەۆ بىلاي دەيدى.

«ۇيىمداستىرۋشىلار بار. ولار شاقىردى. «ويباي، ۆلاديمير رۋدولفوۆيچ، كەلىڭىز!» دەپ حابارلاستى. قازاقستاندا جازىپ وتىرعان 100 ادام – ول ءار ءتۇرلى اككاۋنتتارمەن جازىپ وتىرعان 10 ادام عانا. سوندىقتان مەن ولارعا بولا الاڭدامايمىن», - دەيدى "تەلەجۇلدىز".

بۇل بۇل ما، ءارى قاراي قازاققا ءسوز ۇيرەتپەككە اسىققان  «ساياساتكەر» سوزىنەن ءسۇرىنىپ، قازاقستان پرەزيدەنتى تۋرالى بىلاي دەيدى، انىعىندا اڭداماي ايتىپ قالادى.

 «قازاقستان ەركىن ەل. اركىمنىڭ تاڭداۋ قۇقى بار. ەندەشە نەگە ءبىر توپ باسقا توپتىڭ تاڭداۋىنا قارسى بولىپ، كەدەرگى كەلتىرۋى كەرەك؟ ال ولار ديكتاتورلىق رەجيمنىڭ جاقتاۋشىلارى بولسا شە؟ ونداي جاعدايدا ولاردىڭ پىكىرىنە تۇكىرگەنىم بار. جاي عانا ايتارىم، ۇناماسا كەلمەسىن. بوسقا شۋ شىعارۋدىڭ نە كەرەگى بار؟»، - دەپ كوسىلگەن «كوسەمسوزدىڭ جۇيرىگى» سولوۆەۆتىڭ سوزىنەن نە ۇقتىق؟

قازاقستان پرەزيدەنتىن قۇرمەتتەيتىنىن ول ءوز سۇحباتىندا ايتادى دا، ارتىنشى مەملەكەت باسشىسىن ديكتاتورعا تەڭەيدى. بارىنەن دە، ەكى سويلەگەن ساياساتكەردىڭ قازاقستان ازاماتتارىنىڭ پىكىرىنە تۇكىرگەنىم بار دەگەنى شەكتەن شىققاندىق ەمەس پە؟ بۇل الگىندەگى شوۆينيزمدىك سيپاتتىڭ كورىنىسى ەكەنى انىق.

«ەگەر كىمدە-كىم شارا كەزىندە بۇلىك شىعارعىسى كەلسە، ماقۇل! قازاقستاننىڭ پوليتسياسى نە ىستەۋ كەرەكتىگىن بىلەدى دەپ ويلايمىن. ونىڭ ۇستىنە، قازاقستان پرەزيدەنتىنە دەگەن قۇرمەتىم ەرەكشە. ەكس جانە قازىرگى پرەمەر-مينيسترلەرىڭىزگە دە دۇرىس كوزقاراستامىن. مەملەكەتتىڭ ىشكى شارۋاسىنا كيلىكپەك ەمەسپىن، مەنى سەمينار وتكىزۋگە شاقىردى. وراتورلىق شەبەرلىك كورسەتۋىمدى ءوتىندى» دەپ مەملەكەت باسشىسىمەن جاقسى قارىم-قاتىناستا ەكەنىن بىلدىرگىسى كەلدى مە، الدە سەس كورسەتكەن ءتۇرى مە، ايتەۋىر ساسقان ۇيرەك ارتىمەن جۇزەدىنىڭ كەرىن كەلتىردى (ەسلي كتو-تو حوچەت پريتي ي چتو-تو ۋسترويت، تو پوجالۋيستا! يا دۋمايۋ، چتو پوليتسيا كازاحستانا زناەت، كاك رەاگيروۆات ۆ تاكيح سلۋچاياح. موگۋ وتمەتيت، چتو ۋ مەنيا وچەن حوروشەە وتنوشەنيە ك پرەزيدەنتۋ كازاحستانا، ك ەكس- ي دەيستۆۋيۋششەمۋ پرەمەر-مينيسترام ۆاشەي سترانى، ك نيم يا وتنوشۋس س بولشيم ۋۆاجەنيەم. ي يا نە سوبيرايۋس لەزت ۆو ۆنۋترەننيە دەلا سترانى، مەنيا پوپروسيلي پريەحات ي وبۋچيت ليۋدەي، كاك ۆەستي پەرەگوۆورى، كاك وۆلادەت وراتورسكيم ماستەرستۆوم).

ءتۇيىن. قر ىشكى ىستەر مينيسترلىگى، باس پروكۋراتۋرا مەن قۇزىرگى ورگاندار بۇل ءىستى باستى نازارعا الۋى كەرەك. سەبەبى، قازاق حالقىنا ءتىل تيگىزىپ، مەملەكەتىمىزدىڭ تەرريتورياسىنا كوز الارتقان ادامنىڭ قازاقستانعا اياق باسۋى اشىق باسىنۋى ەمەس پە؟ ەگەر دە ەل ىشىندە "قازاقتىڭ بەتىنە تۇكىردىم" دەپ وتىرعان سولوۆەۆكە قارسى الدەقانداي جاعداي بولا قالسا، وعان كىم جاۋاپ بەرەر ەدى؟.

ودان قالا بەردى، ازاماتتارىمىزدى «اقىل-ەسى كەم» دەپ بالاعاتتاپ، ەلباسىنىڭ ساياساتىن ديكتاتورلىق جۇيەگە تەڭەگەن كرەمل ءشوۆينيزمىنىڭ شولاقبەلسەندىسىن مۇنشا ەسىرتپەي، الدا بولاتىن جيىنىن توقتاتقان دۇرىس پا دەپ ويلايمىز!

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz