كەشە الەۋمەتتىك جەلىلەر ارقىلى كەزىندەگى كەڭەستىك مەيرامداردىڭ ءبىرى بولعان «23-اقپان – كەڭەس ارمياسىنىڭ كۇنى» جادىمىزدان ءالى وشپەگەنىن بايقادىق. قازىر بۇل داتا رەسەيدەگى وتان قورعاۋشىلار كۇنى رەتىندە تويلانادى.  قازاقستاننىڭ ول مەرەكەگە ەش قاتىسى جوق. البەتتە، كەڭەستىك اسكەر ساپىندا بورىشىن ابىرويمەن اتقارعان اكە، اعالارىمىزدىڭ جاستىق شاقتىڭ جارقىن ەستەلىكتەرىن جاڭعىرتقانىندا تۇرعان پالەندەي ەشتەڭە بولماۋى مۇمكىن. بىراق ۇلتتىق مەملەكەت قۇرۋ جولىنداعى بۇگىنگى ۇرپاق ساناعا سىناداي قاعىلعان ەسكىلىكتىڭ سارقىنشاقتارىنان باتىل ارىلعانى ابزال.

تاۋەلسىز ەل اتانعانىمىزعا شيرەك عاسىردان اسىپ كەتىپتى. وسى ارالىقتا ۇمىتىلۋعا ءتيىستى كەڭەستىك اسكەر كۇنىن اتاپ وتۋشلەردىڭ كوبىنىڭ بالالارى قازاقستان اسكەرى قاتارىندا بولىپ ۇلگەردى. ۇلاندارىمىزدىڭ ساپقا تۇرىپ، سارباز اتانۋىن اتاپ ءوتۋدىڭ ورنىنا، ادام ايتسا نانعىسىز تۇستارى جەتەرلىك كەڭەستىك ارميانى قايتا-قايتا ەسكە الۋدان ۇپايىمىز تۇگەندەلە قويماس. كەرىسىنشە، بۇنداي ارەكەتتەر توعاندى سۋعا تولتىرا الماي الەككە ءتۇسىپ جاتقاندا، ءبىر جەرى جىرىلىپ لاق ەتىپ اعىپ كەتەتىن سۋدى ەسكە ءتۇسىرىپ، ۇلت تۇتاستىعى جولىنداعى قادامدارىمىزدى تەجەي بەرمەك.

كەڭەستىك اسكەردىڭ قولىمەن ۇلتىمىزعا جاسالعان قاسىرەتتى بىلە تۇرا، ونى اسپەتتەگەنىمىز قانشالىقتى ورىندى؟! الدە، ولاردىڭ كەڭەستىك رەجيمگە قارسى شىققانداردى اياۋسىز جازالاعانىن، الاش ارىستارىن اتقانىن، جەلتوقسان كوتەرىلىسى كەزىندە قايرات، ءلاززاتتاردى ازاپتاعانىن تەز-اق ۇمىتتىق پا؟! قوش، ولار بۇيرىقتى ورىندادى دەلىك. الايدا اڭگىمە سول بۇيرىقتى بەرگەن، حالقىن اياۋسىز قىرعان ۇكىمەتتىڭ مەيرامىن ناسيحاتتاۋدا بولىپ وتىر ەمەس پە؟ كەيدە، ءبىزدىڭ وسى كۇندە مارە-سارە بولىپ ءبىر-ءبىرىمىزدى قۇتتىقتاپ، 7-مامىردا كەۋدەسىن وققا توسۋعا دايار ساربازدارىمىزدى ەسكە الماۋىمىز ۇلتقا جاسالعان قياناتتاي كورىنەدى. «رەسەيدەگى وتان قورعاۋشىلار كۇنىن» ويلاۋدى ۇمىتپايتىندار، ەل باسىنا كۇن تۋعاندا اۋىزدىقپەن سۋ ىشەتىن «رەسەيلىكتەر» ەمەس، ءوز جىگىتتەرىمىز ەكەنىن دە ۇمىتپاعانى ءجون. بىردە ەلباسى ءوز سوزىندە: «بىزدەر، قازاقستاندىقتار ءۇشىن، وتان قورعاۋشىلار كۇنى – 7-مامىر بولىپ تابىلادى. 23-اقپان ەمەس، 7-مامىر! ءبىزدى قاي كۇنى قۇتتىقتاۋ كەرەكتىگىن ايەل قاۋىمى ءبىلسىن. ءبىز ولاردى 8-ناۋرىزدا قۇتتىقتايمىز. ال، ولار ءبىزدى 7-مامىردا قۇتتىقتاۋدى ۇمىتىپ كەتەدى» دەپ ماسەلەنىڭ ماڭىزدىلىعىن قازىق قاققانداي قىلىپ ايتقان بولاتىن.

اتالارىمىزدىڭ ء«وزىم دەگەندە، وگىزدەي كۇشىم بار» دەيتىنى ەستە. بۇگىنگى كۇيىمىزگە قاراپ، سولاي ايتا الامىز با؟ مىڭداعان جىل بويى تويلاپ كەلگەن «ناۋرىزدى» ۇمىتا جازداپ، الىگە دەيىن وزىندىك بيىگىنە كوتەرە الماي ءجۇرىپ، سوڭعى 70 جىلدا عانا ومىرىمىزگە ەنگەن جات ادەتتەردەن شىعا الماۋىمىزعا جول بولسىن. «23-اقپان – كەڭەس ارمياسىنىڭ كۇنىنەن» بولەك، «13-قاڭتار ەسكى جاڭا جىل»، «14-اقپان اۋليە ۆالەنتين كۇنى» سەكىلدى قازاققا ءۇش قايناسا سورپاسى قوسىلمايتىن مەيرامسىماقتار تاعى بار. بۇل كۇندەر ءدىنى مەن ءدىلى بولەك ورىس حالقى ءۇشىن بوتەن ەمەس شىعار، ال بىزگە نە جورىق؟!

تەگىمىز تۇركى، سەنىمىمىز يسلام بولا تۇرا، بولمىسىمىزعا قايشى كەلەتىن دۇنيەلەرمەن سانامىزدى ۋلاۋدامىز. قاي-قايسىنىڭ دا تاريحىنا ۇڭىلەر بولساق، تاعىلىم الارلىقتاي ەشتەڭە تاپپايسىڭ. ۇلتتىق مەملەكەت قۇرۋدا كورشى وزبەك، تۇركمەن اعايىندار بىزدەن الدەقايدا كوش ىلگەرى. وعان مەملەكەتتىك ساياساتتان بۇرىن، حالىقتىڭ كۇش-جىگەرىنىڭ ارقاسىندا قول جەتۋدە. «ەلۋ جىلدا – ەل جاڭا» دەگەن. ونى كوبىنە-كوپ ۋاقىت ەمەس، ادامداردىڭ ۇمتىلىسى جاڭارتادى. سوندىقتان ساناعا سىلكىنىس جاساۋ، ءوز قولىمىزدا. كەڭەستىك سارقىنشاقتاردان ارىلار كەز ابدەن جەتتى. ۇلتتىق مەملەكەت قۇرۋ – وسىنداي كىشكەنتاي ىستەردەن باستاۋ الادى. ولاي بولسا، ۇلى مۇراتتى شىندىققا اينالدىرۋدا، كولدەنەڭ كەزدەسكەن كەز كەلگەن ءىستى ءوز مۇددەمىزگە جاراتا بىلەيىك!

مەلىس سەيداحمەتوۆ

 Abai.kz