الەۋمەتتىك جەلىدە ۇلكەن جانجال تۋدى. تانىمال قازاقستاندىق سانگەر نۇرلان تورەحانوۆ «قارا سوزدەردى» ابايدىڭ جازعانىنا كۇمان كەلتىردى. ول تۋىندىنىڭ كەڭەستىك ناسيحاتتاۋ ماقساتىندا جازىلعانىن مەڭزەدى. بۇعان ابايتانۋشىلار بەي-جاي قاراپ وتىرا المادى.

بۇل تۋرالى 31 ارنا  حابارلادى.

قولجازبا جوق – دەمەك اۆتور دا جوق. نۇرلان تورەحانوۆتىڭ جازباسىنىڭ قىسقاشا ماعىناسى وسىنداي. قازاقستاندىق ديزاينەر قازىرگى ۋاقىتتا ماسكەۋدە ءجۇر. ول «قارا سوزدەردى» ابايدىڭ جازباعانىن، ولاردىڭ ۇلى اقىن قايتىس بولعاننان كەيىن كەڭەستىك ناسيحاتتاۋ قۇرالى رەتىندە پايدا بولعانىن مالىمدەدى.

نۇرلان تورەحانوۆتىڭ جازباسىنان:

ء«بىز «قارا سوزدەردى» قازاقتار جاتتاپ الىپ، اۋىزدان اۋىزعا بەرىلگەن دەي المايمىز. ول ەپوس ەمەس، باتىرلار جىرى دا ەمەس، باتىرلاردى ناسيحاتتايتىن جىر دا ەمەس، تۇرعىنداردىڭ كوزىمەن قاراعاندا ول قازاقتارعا جابىلعان جالا. قازاق سوڭىنا دەيىن تىڭداماستان، ونى جاتقا ايتقانشا جىردى ناسيحاتتاعان ادامنىڭ ۇستىنەن ارىز جازۋعا بارادى».

فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور ايگۇل يسماقوۆا تالاي جىلىن ابايدىڭ شىعارماشىلىعىن زەرتتەۋگە ارنادى. ونىڭ سوزىنە قاراعاندا، بۇل الەم ادەبيەتىنىڭ الدىندا قازاقتىڭ ۇلى ويشىلىنىڭ ەرەن ەڭبەگىن جوققا شىعارۋدىڭ ءبىرىنشى تالپىنىسى ەمەس. كەزىندە ءاليحان بوكەيحانوۆ، احمەت بايتۇرسىنوۆ پەن مىرجاقىپ دۋلاتوۆتار  فەودالدىڭ ۇلى ابايعا پرولەتارلىق حالىقتىڭ اراسىندا ورىن جوق» دەپ جار سالعان كوممۋنيستەرمەن تارتىسۋعا ءماجبۇر بولعان.

«تورەحانوۆ مىرزا، وسىلايشا ەلدەن ەرەكشەلەنىپ، الاشورداشىلاردىڭ ابايتانۋداعى بارلىق ەڭبەكتەرىن جوققا شىعارىپ وتىر. ول – احمەت بايتۇرسىنۇلى، مۇحتار اۋەزوۆ، ءىلياس جانسۇگىروۆ، كوشكە كەمەڭگەرۇلى جانە اباي تۋرالى جازعانى ءۇشىن اتىلىپ كەتكەن بارلىق الاشوردالىقتار. قولجازباعا كەلەتىن بولساق، الماتىداعى ورتالىق مەملەكەتتىك مۇراجايىندا اباي ءوز قولىمەن جازعان جالعىز قۇجات ساقتالعان. ول «قازاق حالقىنىڭ شىعۋ تەگى» تۋرالى ءتورت بەتتىك ءماتىن. وسى مۇراجايدا ءوز اكەسىنىڭ قولجازبالارىن ساقتاپ قالا العان ابايدىڭ ۇلى تۇراعۇلدىڭ جازبالارى بار. ونىڭ ىشىنەن 45 قارا ءسوزدىڭ 41-ءى تابىلادى. بۇدانبولەك، «قارا سوزدەردىڭ» تۇپنۇسقاسى سەمەيدەگى اباي مۇراجايىندا ساقتاۋلى»، – دەيدى ايگۇل يسماقوۆا.

ء«بىزدىڭ مۇراجايدا مۇرسەيىت بۇكەۇلىنىڭ قولجازباسى ساقتالعان. ول ابايدىڭ جەكە حاتشىسى بولعان ادام. سول قولجازبالاردىڭ ىشىندە اۆتور ءسوز ەتىپ وتىرعان «قارا سوزدەر» دە بار»، – دەيدى سەمەيدەگى اباي مۇراجايى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى مەيرامگۇل قايرانباەۆا.

قورىتا ايتساق، سانگەر نۇرلان تورەحانوۆ اتالمىشجازباسىمەن ابايدىڭ شىعارماشىلىعىن زەرتتەگەن بارلىق عالىمداردىڭ قاھارىنا ۇشىرادى. 

نۇرسۇلۋ نايمانوۆا

Abai.kz