احمەت ياساۋي ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ  ۇيىمداستىرۋىمەن تۇركىستان قالاسىندا حالىقارالىق ماتۋريديلىك سيمپوزيۋىمى وتەدى

تۇركى الەمىنىڭ العاشقى ورتاق حالىقارالىق ۋنيۆەرسيتەتى مەن عىلىم ورداسى بولىپ تابىلاتىن احمەت ياساۋي ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ء(دىنتانۋ كافەدراسى جانە ەۋرازيا زەرتتەۋ ينستيتۋتى) ۇيىمداستىرۋىمەن وسى جىلدىڭ 16-18 ءساۋىر كۇندەرى تۇركىستان قالاسىندا حالىقارالىق ماتۋريديلىك سيمپوزيۋمى (وتكەنى، بۇگىنى جانە بولاشاعى) وتپەك.

عىلىمي نەگىزگە جۇگىنسەك، يمام ماتۋريدي (333/944) نەگىزىن قالاعان ماتۋريديلىك سەنىمى تاريحي پروتسەسس پەن ۇردىستەردە ءدىني، مادەني جانە قوعامدىق تۇرعىدان كۇللى تۇركىلەردى بىرىكتىرۋشى قۇندىلىق قىزمەتىن اتقارىپ كەلگەن. سول سەبەپتى جاھاندانۋدىڭ ىقپالىمەن قازىرگى ەۋرازياداعى الەۋمەتتىك-مادەني، ءدىني جانە قوعامدىق سالادا قارقىندى ءجۇرىپ جاتقان وزگەرىستەردىڭ ناتيجەسىندە تۋىنداعان كۇردەلى ماسەلەلەرگە شەشىم ىزدەگەن عىلىمي ورتا ورتا ازيا حالىقتارى اراسىندا بەيبىتشىلىك پەن تۇراقتىلىقتى قامتاماسىز ەتۋدە، ءدىني تۇسىنىكتە اقىل مەن مادەني تۇعىردى نەگىزگى ۇستانىم ەتكەن ماتۋريديلىكتىڭ ورتاق قۇندىلىعىن زەرتتەۋدى نەگىزگى نىسان رەتىندە قابىلدادى. سونىمەن قاتار مۇنى تاريحي پروتسەسس پەن عىلىمي تۇرعىدان قاجەتتىلىك دەپ مويىندادى.

قازىرگى كەزدەگى قوردالانعان ماسەلەلەردى انىقتاۋدا، ولاردىڭ عىلىمي، لوگيكالىق شەشىمىندە جانە ەۋرازيادا دىندەر، مازحابتار مەن حالىقتار اراسىنداعى بىرلىكتى، تاتۋلىقتى جانە تۇراقتىلىقتى نىعايتۋدا يمام ماتۋريدي پىكىرلەرىنىڭ نەگىزىندە قالىپتاسقان ماتۋريديلىك مەكتەبىنىڭ تاريحي ماڭىزى مەن اتقارار قىزمەتى وتە زور بولىپ تابىلادى.

تۇركى الەمىن تۇتاستاي الىپ زەرتتەگەنىمىزدە قازىرگى ەۋرازيادا گەوساياسي، الەۋمەتتىك-مادەني جانە گەوتەولوگيالىق تۇرعىدان قازاقستان نەگىزگى «تارتىلىس ورتالىعى» رەتىندە تانىلۋدا. ال تۇركىستان بولسا ماتۋريديلىك مازحابىنىڭ تابيعي تۇردە دامىپ قالىپتاسقان جانە ءتورت قۇرلىققا تۇگەل تاراعان ياساۋي جولىنىڭ قاسيەتتى بەسىگى ءارى كۇللى تۇركىنىڭ ورتاق ۇلتتىق قۇندىلىقتا بىرىككەن رۋحاني جانە ماتەريالدى قۇت-مەكەنى بولىپ تابىلادى. حالىقارالىق ماتۋريديلىك سيمپوزيۋمىنىڭ تۇرىكستان قالاسىندا ءوتۋى وسى سەبەپتەن اسا ماڭىزدى.

جاراتىلىستانۋ فاكۋلتەتىنىڭ ءدىنتانۋ كافەدراسى  مەن ەۋرازيا زەرتتەۋ ينستيتۋتى بىرىككەن تۇردە وسى كوپۆەكتورلى ماسەلەلەردىڭ عىلىمي شەشىمىن تابۋ ماقساتىندا سيمپوزيۋمعا الەمدىك (گەرمانيا، اقش، اۆستريا، بولگاريا، ازەربايجان، تاتارستان، تۇركىمەنستان، قىرعىزستان، وزبەكستان، تۇركيا، قازاقستان، ت.ب.) دەڭگەيدە تانىمال ءارى عىلىمي بەدەلگە يە كوپتەگەن عالىمدار مەن مامانداردىڭ قاتىسۋىن قامتاماسىز ەتىپ وتىر.

سيمپوزيۋم قورىتىندىسى تەك قانا ەۋرازياداعى تۇركى حالىقتارىندا ەمەس، سونىمەن قاتار بارلىق يسلام الەمىندە ءورشىپ تۇرعان كەي ماسەلەلەردىڭ شەشىمىندە ماڭىزدى ءرول ويناماق.

سيمپوزيۋم ۇيلەستىرۋشىسى: پروف. در. سونمەز كۋتلۋ

ە-پوشتا: skutlu@divinity.ankara.edu.tr

تەل: +7 777 9175769 

ەۋرازيا زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى: دوتس. نەۆزات شيمشەك

ە-پوشتا: nevzatsimsek53@gmail.com

تەل: +7701 2239389

سيمپوزيۋمعا قاتىستى تولىق  مالىمەت الۋ ءۇشىن مىنا سىلتەمەنى اشىڭىز: www.eurasianri.org, maturidi.org

اباي-اقپارات