گۇلجانات
– قويلى اۋىلدىڭ ءتۇتىنى-اي! ءيىسى وزگەشە ەدى! جۋسان اڭقىعان دالاسىن ايتساڭشى! – دەيدى بالا كەزدى اڭساعاندا گۇلجانات ماقۇلجانوۆا قۇربىم.
– اعاش اتقا ءمىنىپ الىپ، قۇيىنداتا جونەلۋشى ەدىك قوي،– دەيمىن سول كەزدە باسىمنان وتكەن ءبىر قىزىقتى ءسات ەسىمە ءتۇسىپ.
– تاۋدىڭ ارقىراپ جاتقان اساۋ وزەنىنەن تاس-تاسقا سەكىرىپ ءجۇرىپ، ەكىنشى جاعالاۋعا ءوتىپ كەتۋشى ەدىك. جۇرەكجۇتقان ەكەنبىز، ءيا،– دەيدى ول قورقىنىش دەگەن ۇعىمدى تۇيسىنبەيتىن بالا كەزدەگى «باتىرلىعىمىزعا» تاڭعالىپ.
– قۇلاپ كەتىپ، مۇزداي سۋدان تالاي مالتىپ شىققانىمىز ەسىڭدە مە؟ – دەيمىن «پەرىشتەمىزدىڭ» مولىنان قاققانىن مەڭزەپ.
– ورگە قاراي شىعىپ كەلە جاتقانىمىزدا كوك مايسا شوپتەن تابانىمىز تايعاناپ كەتىپ، دومالاعاننان - دومالاپ سايدىڭ تابانىنا قايتا ءتۇسۋشى ەدىك قوي،– دەيدى ول ىشەك-سىلەسى قاتا كۇلىپ.
گۇلجانات ەكەۋمىز كەزدەسە قالساق، ءومىرىمىزدىڭ ەڭ تاماشا، قايعى-مۇڭسىز كۇندەرىن وسىلاي جامىراسا ايتىپ، مارە-سارە بولامىز. سول دارقان دالا گۇلجاناتتى كەڭدىككە تاربيەلەپ، ويىن ەركىن، انىق جەتكىزۋگە بەيىمدەگەندەي. تايسالمايتىن مىنەزدى اقسۋدى باۋىرىنا باسىپ جاتقان جوڭعار الاتاۋىنان العان. بۇگىندە احمەت اعانىڭ سارى قىزى ەلگە تانىمال جۋرناليست. ۇلكەندەردىڭ سوزىمەن ايتساق: «اعىپ تۇرعان شەشەن». كەرەك جەردە، اسىرەسە ويىن تۇيىندەگەن تۇستا ايتارىن ولەڭ جولدارىمەن توگىپ-توگىپ جىبەرەدى. جۇرەكتەن شىققان ءسوز وسىلايشا جۇرەككە جەتەدى. ەلپىلدەگەن اقكوڭىلدىلىگى احمەت اعانىڭ ءدال ءوزى. ەڭبەكقورلىعى اناسى ءۇمىت تاتەگە تارتقان. مەديتسينا تىلىمەن ايتقاندا گەنەتيكالىق كودى مىقتى قويىلعان. ءۇمىت تاتە كەزىندە بالانى دا تاۋىپ، ەرىنىڭ جاعدايىن دا جاساي ءجۇرىپ، كومەكشى شوپاندىقتى بىرگە اتقارىپ، پىسىقتىعىمەن ەل اۋزىنا ىلىگەدى. داستارقانى جايناپ، ءۇيى تاپ-تۇيناقتاي جيناۋلى تۇراتىن وتاناسى قوناقتاردى جارقىلداپ قارسى الىپ، جول بولسىن ايتىپ شىعارىپ سالىپ، كەڭپەيىلدىلىگىمەن تانىلادى. ءۇيىنىڭ ەسىگى كەلىپ-كەتۋشىلەرگە قاشان دا اشىق. وسى قاسيەتىن ەسكەرىپ، اۋدان باسشىلارى ءۇمىت ماقۇلجانوۆانى اۋداندىق ءماسليحاتتىڭ دەپۋتاتى ەتىپ سايلايدى. ول ءبىر ەمەس، بىرنەشە رەت قاتارىنان ەل اماناتىن ارقالايدى. اناسىنىڭ وسى قاسيەتىن بويىنا مىقتاپ سىڭىرگەن گۇلجانات تا جۋرناليستيكانىڭ تىنىمسىز تىرلىگىن اتقارا ءجۇرىپ، ەرى رۋسلان مەن بالالارى المات، ماليكا، مادينالاردىڭ بار جاعدايىن جاساپ ۇلگەرەدى. ۇيىنەن قوناق ۇزىلمەيدى. تابالدىرىعىن اتتاپ كىرگەن جاننىڭ بارىنە، بالا-شاعا دەمەي «كويلەك» كيگىزەدى. ءجونى كەلسە، التىن تاعىپ جىبەرەتىن شۇلەندىگى دە بار. جانى اشىعىش. جابىرقامايدى. كوڭىلى قاشان دا كوكتە. ءبارىن جاقسىلىققا جوريدى. ىرىمشىل.
كوڭىلىنىڭ كوكتە بولاتىن سەبەبى، ول دۇنيەگە كەلەردە دارىگەرلەردىڭ الىستاعى قاراشا اۋىلعا تىكۇشاق شاقىرتۋىمەن تىكەلەي بايلانىستى ما دەپ قالاسىڭ. گۇلجانات ءۇمىت تاتەنىڭ ءتولباسى. اۋىل اكۋشەرى جاس انا مەن ىشتەگى نارەستەنىڭ دەنساۋلىعىنا قاۋىپ تونگەنىن بايقاپ، ەلدى مەكەنگە تىكۇشاق (كۋكۋرۋزنيك) شاقىرتىپ، تولعاق قىسقان كەلىنشەكتى ورتالىق اۋرۋحاناعا جەتكىزەدى. سوندا ۇلكەندەر جاعى: «ويپىرىم-اي، بۇل اۋىلعا ۇشاق قونادى دەپ كىم ويلاعان؟! تۋماي جاتىپ مىنا پەرىشتەنىڭ اسپاندى باعىندىرعانىن قاراشى؟! نە دە بولسا، ەرەكشە ءبىر بالا دۇنيەگە كەلەدى-اۋ. ءتىلىمىز تاسقا! امان بولسا بۇل ءسابي اتا-اناسىنىڭ باسىن ورگە سۇيرەيدى»،– دەپ كورەگەندىك ايتىپتى. تۇڭعىش بالا قاشان دا اتا-اجەنىكى. گۇلجاناتتىڭ تۋعانىن ايتىپ، ءسۇيىنشى سۇراپ كەلگەن اۋىل ادامىنا نۇرشان اپا قابىرعاداعى جالعىز كىلەمدى جۇلىپ الىپ بەرەدى. پەرزەنتحانادان كەلىسىمەن نارەستە بىردەن نۇرشان اجەنىڭ باۋىرىنا وتەدى. اپاسى اۋىل-ايماقتاعى توي-تومالاقتا «مەن» دەگەن اقىندارمەن ايتىسا كەتەتىن ءتىلى وراقتى، جۇرەكتى شەشەن ادام بولعان ەكەن. جاي كەزدىڭ وزىندە ماقالداتىپ، ماتەلدەتىپ سويلەيتىن كورىنەدى. سۇڭعىلا جان اعايىن-تۋىستىڭ اراسىندا بەدەلدى. نۇرشان اپانى سىيلاعان اعايىن ونىڭ قاسىنان ءبىر ەلى قالماي، ەر-توقىمىنىڭ ارتىندا جاربيىپ وتىراتىن «بوكتەرىنشەگى» گۇلجاناتتى دا باستارىنا كوتەرەدى. ءسوز ساپتاۋىنا دەيىن اپاسىنان اۋماي قالعان ءبۇلدىرشىن ءتىلىنىڭ تاتتىلىگىمەن ەرەكشەلەنەدى.
...ءبىر كۇنى ورىندالعان، ورىندالماعان ارماندار تۋرالى وي بولىستىك. سوندا گۇلجانات: «مەندە ءبىر ارمان بار، سول ورىندالسا عوي، – دەپ ءسوز باستادى. مەن تاڭعالدىم. قاسىمدا جۇرگەن قۇربىمدى جاقسى بىلەمىن عوي. كۇندە تاۋبەسىن اۋزىنان تاستاماي، اتا-اناسىنىڭ بارى، اعايىن-تۋىستىڭ اماندىعى، وتىنىڭ ءتۇزۋ جانعاندىعى ءۇشىن جاراتقانعا مىڭ شۇكىر ايتىپ وتىراتىن. ارمانىم بار دەگەنىن العاش رەت ەستىپپىن.
– ءبىز اقسۋ اۋدانىنىڭ جاڭاقوعام دەگەن اۋىلىندا تۇردىق قوي، – دەپ باستادى ول ءسوزىن. – اكەم ءبىر شاڭىراقتىڭ ۇلكەنى بولعاندىقتان اناسىنا كومەكتەسۋ ءۇشىن وقي الماي، جاستايىنان مال باعۋدى كاسىپ ەتكەن. بىراق بارلىق باۋىرىنىڭ اياقتانىپ، قاتارعا قوسىلۋىنا كومەكتەستى. ءوزىنىڭ التى بالاسىن تۇگەل وقىتىپ، جوعارى ءبىلىم اپەردى. بىراق وسىنشا قيىندىقتى قارا نارداي ءبىر ءوزى كوتەرگەن اكەم نە جاقسىلىق كوردى دەپ ويلايمىن. سول جاڭاقوعامدا اكەم مال باققان قىستاۋ بار ەدى. بۇرىن ەل سونى «احمەت بازى» دەيتىن. شىركىن، سول جەرگە «احمەت بازى» دەگەن تاقتايشا ءىلىنىپ، اكەمنىڭ اتى جازىلىپ تۇرسا عوي، – دەدى قۇربىم. ءيا، بۇل ادال تۋعان پەرزەنتتىڭ اكەگە دەگەن ماحابباتىن، ريزاشىلىعىن ءبىلدىرىپ تۇرعان ءسوز. كۇندەردىڭ كۇنىندە جەرگىلىكتى كارتاعا دا تۇسىرىلسە دەگەن دە ويى بار شىعار. دۇنيەگە التى بىردەي ۇل-قىز اكەلگەن اتا-انادا ارمان بار ما؟ ونىڭ ۇستىنە ءبارى امان-ەسەن. تاتۋ-ءتاتتى. ۇلكەنى-كىشىسىن، كىشىسى ۇلكەنىن قادىرلەپ تۇرادى. ەندەشە، احمەت اعا مەن ءۇمىت تاتەنىڭ باقىتى – بالالارى.
بۇگىندە گۇلجاناتتىڭ تۇلا بويى تۇڭعىشى المات وزىمەن بىرگە «جەتىسۋ» تەلەارناسىندا قىزمەت ىستەيدى. تانىمدىق «تاڭجارىق» باعدارلاماسىنىڭ جۇرگىزۋشىسى. ءمادينا مەن ماليكا مەكتەپ وقۋشىلارى. اتا-اناسىنىڭ ايالى الاقانىن سەزىپ، مۇڭسىز ءوسىپ كەلەدى. گۇلجانات تالدىقورعان قالاسىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى. كارى-جاستىڭ سۇيىكتى ءجۋرناليسى. «اپتا» جاڭالىقتار توپتاماسىنىڭ اۆتورى. بۇگىنگى مەرەيلى مەرەكەدە اتى ارىپ، تونى توزبايتىن اقكوڭىل ارىپتەسكە ەڭبەگىڭ جانسىن، كوپتىڭ ىقىلاسى كوڭىلىڭدى اسپانداتا بەرسىن دەگەن تىلەك تىلەمەكشىمىز.
گۇلجان تۇرسىن.
الماتى وبلىسى.
Abai.kz