ايەل ەرگە قاراسا...
كەيدە قالجىڭباستاردىڭ «قازىر ەرلەر ايەلدەن دە ءالسىز بولىپ بارادى» دەپ قاعىتاتىنى بار. تازا كۇش-قۋات تۇرعىسىنان الساق، بۇل سوزدە ەشقانداي نەگىز جوق: ەڭ قارۋلى دەگەن ايەلدىڭ ءوزى ەڭ ءالجۋاز دەگەن ەركەكتەن كۇشىن اسىرا المايدى. بۇل – تابيعاتتىڭ، بيولوگيانىڭ قالىپتاسقان زاڭدىلىعى، وعان ءامىر جۇرمەيدى. ال ەگەر ماسەلەگە پسيحولوگيالىق جاعىنان، ياعني، ەرىك-جىگەر تۇرعىسىنان كوز جىبەرسەك شە؟ وندا ء«ار ازىلدە – ءبىر شىندىق» دەگەن ءسوزدىڭ جانى بار ەكەنىن مويىنداۋعا تۋرا كەلەدى.
انشەيىندە نە بولسا، سوعان جىلاپ قالاتىن جانى نازىك ايەل قاۋىمىنىڭ قىسىل-تاياڭ ساتتەردە قايراتتانىپ سالا بەرەتىنىنە ءبارىمىز دە كۋا بولعان شىعارمىز. مۇنىڭ اسىرەسە كەشەگى بىرەۋگە جەڭىل، بىرەۋگە اۋىر سوققان اۋمالى-توكپەلى زاماندا ايقىن اڭعارىلعانى دا اقيقات. تالاي جىگىتتەر كۇرەكتەي ەكى قولىن قايدا سىيعىزارىن بىلمەي، جۇمىسسىز ۇيدە وتىرىپ قالعاندا، وتباسىنىڭ بار اۋىرتپالىعىن ايەل زاتى ءوزىنىڭ نازىك موينىمەن كوتەرىپ الدى. بەتتىڭ ارىن بەلگە ءتۇيىپ، قىتايدىڭ الا دورباسىن ارقالاپ تاۋار دا تاسىدى، مي قايناتقان ىستىقتا نەمەسە ازىناعان ايازدا بازاردا تۇرىپ، ۆوكزال جاعالاپ، ءبالىش تە ساتتى. ءوز كيىمىنىڭ ءورىم-ءورىمى شىقسا دا، تاپقان-تايانعانىن بالا-شاعاسىنىڭ اۋزىنا توستى. اۋدارىلىپ قالعان قوڭىزداي ديۆاندا شالقاسىنان ءتۇسىپ، ەش ارەكەتسىز جاتقان ەرىنىڭ دە ەڭسەسىن تۇسىرمەۋگە تىرىستى.
وتباسىنداعى شارۋانىڭ ءبارىن ايەلدىڭ موينىنا ىسىرا سالىپ، ءوزى شىبىق باسىن سىندىرمايتىن «ەرلەر» قازىر دە جەتەدى. ادەتتە «ايەلدىڭ قانداي ەكەنىن ۇيىنە قاراپ بىلەسىڭ» دەمەي مە؟ ءۇي ءىشى قانداي تازا، جيناقى بولسا، ايەلدىڭ دە سونداي پىسىق، شارۋاقور، ۇقىپتى جان بولعانى. ال ەر-ازاماتتىڭ قانداي ەكەنىن قالاي بىلۋگە بولادى؟ تاعى دا سول – ۇيىنە قاراپ بىلەدى: ۇشاتىن ايىرپلانداي دارىلداپ، توڭازىتقىش نەگە دۇرىس ىستەمەي تۇر، ۇستەلدىڭ سىنعان اياعى نەگە سالىنباعان، توقتاۋسىز مىڭقىلداپ سۋ تاما بەرەتىن ۆانناداعى شۇمەك نەگە جوندەلمەگەن، كيىم ىلگىشتىڭ تۇسكەلى تۇرعان شەگەسى نەگە قاعىلماعان؟.. راس، مۇنىڭ ءبارى كەز كەلگەن جىگىتتىڭ قولىنان كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. بىراق ۇيرەنۋگە دە بولادى عوي! ايەلدەر دە كىر جۋ مەن تاماق ءپىسىرۋدى ىشتەن وقىپ تۋماعان شىعار؟
جارايدى، قولدان كەلمەگەنگە امال جوق. وندا تىم بولماسا سانتەحنيكتى نەمەسە ەلەكتريكتى شاقىرىپ، اقاۋدى جوندەتۋ، اقشاسىن كەلىسۋ جاعىن جىگىت ادام ءوز موينىنا السا قايتەدى؟ ءۇيدىڭ ەگەسى ەمەس پە؟ جاسىراتىنى جوق، كوپ وتباسىندا مۇنداي ماشاقاتتى ونسىز دا شارۋاسى شاش ەتەكتەن ايەل اتقارىپ جاتادى. قىسقاسى، قازىرگى ەركەكتەردىڭ كوپشىلىگى كەز كەلگەن جاۋاپكەرشىلىكتەن قاشقاقتايدى. ال بۇل ەر-ازاماتقا ءتان مىنەز بە؟
...كۇندە كەشكىسىن جۇمىستان قايتىپ كەلە جاتىپ، اۋلادا القا-قوتان جيىلىپ الىپ، كارتا نەمەسە دومينو سوعىپ وتىرعان وتاعاسىلاردى ءجيى كورەمىن. «ماتكەڭدى شىعار! تۇزبەن سوق! اكەڭنىڭ قۇنى بولسا دا سال 200 تەڭگەنى!» دەگەن سياقتى ايقاي-ۇيقاي كەشكى تىمىق اۋامەن جاڭعىرىعىپ، قۇلاق تۇندىرادى. بار ماسەلەسى شەشىلگەن، ءتورت قۇبىلاسى تۇگەل، ەشقانداي ۋايىمى جوق ادامدار سياقتى. بىراق ءدال وسى كەزدە ازىق-تۇلىگى اۋزى-مۇرنىنان شىققان، سالماعى وزىنەن دە اۋىر سومكەلەردى سۇيرەتىپ، بازاردان ايەلى كەلە جاتادى... كەيدە سولارعا قاراپ تۇرىپ ويلايمىن: ەگەر قيىندىققا توزبەي، جۇيكەسى سىر بەرىپ، ايەلدەر دە بارىنە قولدى ءبىر-اق سىلتەسە، وتىرىپ الىپ كارتا ويناسا، اراق ىشسە، نە بولار ەدى؟ مىنا دۇنيە توڭكەرىلىپ تۇسپەس پە ەدى؟..
ەر مەن ايەلدى اللا-تاعالا ءبىر-ءبىرىنسىز ءومىر سۇرە المايتىنداي ەتىپ جاراتىپتى. دەمەك، قۋانىشتا، شاتتىقتا عانا ەمەس، قيىندىقتا دا ءبىر-بىرىمىزگە سەپ بولساق قايتەدى؟ قانشا جەردەن «قىرىق شىراقتى» دەسەك تە، ايەل زاتىنىڭ قينالعان ساتتەردە ەر ادامنان سۇيەۋ تاپقىسى كەلەتىنى راس. ەندەشە جۇرەگى نازىك جانداردىڭ سول ۇمىتتەرىنىڭ ۇدەسىنەن شىعا بىلەيىك، جىگىتتەر!بۇل ويدى تىم بولماسا جىلىنا ءبىر رەت—وسىنداي ايەلدەرىمىزدىڭ مەرەكەسى قارساڭىندا تەرەڭىرەك تارازىعا سالىپ كورەيىكشى.
ساكەن سىبانباي.
Abai.kz
دەرەككوز: www.oinet.kz