ول ۇيگە نەگە بارا بەرەتىنىمىزدى ءوزىمىز تۇسىنبەيمىز. ايتەۋىر اڭسارىمىز اۋىپ تۇراتىن. اتانىڭ قاسىنان اينالشىقتاپ شىقپايمىز. ءبىزدى سول شاڭىراققا تارتىپ تۇراتىن كوزگە كورىنبەس «ماگنيت» – ونىڭ ادەمى اڭگىمەسى، اپانىڭ ءتاتتى تاعامى مەن كەشقۇرىم وينايتىن فۋتبول ەدى. ءبىزدى قىزىقتىرعانى وسىلار عانا... ويىن بالاسىنا بۇدان ارتىق قانداي راحات كەرەك دەسەڭشى؟!

ونىڭ ۇستازعا ءتان ۇستامدىلىعىنا ءالى كۇنگە دەيىن تاڭعالامىن. سول ۇستازىمنىڭ ەسىمى ءاشىم ەدى. اكەمنەن 5-6 جاس ۇلكەن بولعان سوڭ ءاشىم اتا دەيتىنمىن. ءوزىنىڭ ۇل-قىزدارى دا سولاي اتايتىن. جاقىن تۋىسقان بولعاندىقتان، اتانىڭ جانۇياسىن جات كورمەيتىنبىز.

دومالاقشا كەلگەن جۇزىنەن ۇنەمى جىلۋلىق سەزىلىپ تۇرادى. مەنى وزىنە جاقىن تارتىپ، بالام دەيتىن. بالاشا فۋتبول ويناپ، كۇرەسەتىن.

ويىن مەن تاماققا تويعان سوڭ سۇرە، دۇعا جاتتاۋعا كىرىسەمىز. ول اللانىڭ ءسوزىن ساۋاتتى وقۋدى ۇيرەتتى. جاتتاعان سۇرەمىزدى كەلەسى دارىستە جارىسا ايتىپ بەرەمىز. بالاشا ريزا بولىپ، قولىمىزعا ءتۇرلى سىيلىقتار مەن كامپيت ۇستاتادى. سۇرەنى تاقىلداپ ايتىپ بەرگەنگە ول ءماز، كامپيت جەپ، سىيلىق العانعا ءبىز ءماز... ساۋاپ جيناعان ول دا ۇتتى، ءبىز دە ولجالى بولدىق. دومبىراسىن الىپ، كۇي شەرتكەندە، قازاقشا بىلاي تۇرسىن ءۇندى اندەرىن سانىنە كەلتىرە ورىنداعاندا شات-شادىمان كۇيگە ەنەمىز. ونىڭ ورىندى ازىلدەرى مەن ادەمى اندەرى ءبىزدى وزىنە ەرەكشە باۋراپ الاتىن. وسىدان كەيىن ول ۇيدەن شىعىپ كور...

قازىر ويلانسام، بۇل – شاكىرت تاربيەلەۋگە قاتىستى مىقتى مەتوديكا ەكەن. بوزبالانىڭ بويىنا يماندىلىق ءدانىن سەبۋدە تاپتىرمايتىن ءتاسىل. ءاشىم اتا اۋەلى ادەپتى ۇيرەتتى، ادامگەرشىلىككە تاربيەلەدى. ءار ىستە ءوزى ۇلگى كورسەتەتىن.

ويىننىڭ قىزىعىنا باتىپ، دوپ كوزگە كورىنبەي قالعانعا دەيىن شاڭعىتىپ فۋتبول وينايتىن بىزگە: «كۇن باتپاي تۇرىپ، تەزدەتىپ ۇيلەرىڭە قايتىڭدار. كۇن باتاردا لاعىنەتى شايتان كوشە كەزەدى»، – دەيتىن. قۇمانىن قولىنا الىپ، دارەتحانا جاققا اياڭداعان ءاشىم اتانى كورگەن ءبىز اقشام تاياعانىن ءتۇسىنىپ، سوزگە كەلمەي ءۇي-ۇيىمىزگە تارايمىز... قازىر كەش بولسا بالانى ۇيگە كىرگىزۋگە اسىعامىز. ويتكەنى، بۇل ادەت بالالىق شاقتا قالىپتاستى...

ءبىر كۇنى كورشىنىڭ قاباعان ءيتى اياعىمدى تىستەپ، ۇيدەن شىعا الماي قالدىم. شاكىرتتەرىنەن ۇنەمى حابار الىپ، تۇگەندەپ، جاعدايىنا ءۇڭىلىپ جۇرەتىن ۇستاز ءوز بالاسىنان، ياعني سىنىپتاسىم يبراھيمنەن: «باۋىرىڭ اعابەكتىڭ جاعدايىنان حابارىڭ بار ما؟» – دەپتى. ول بىردەن: «جوق»، – دەسە كەرەك. «ناۋقاستانعان مۇسىلماننىڭ جاعدايىن سۇراپ، ونى زيارات ەتۋ – ۇلكەن ساۋاپ. شۇعىل دوسىڭنىڭ ۇيىنە جۇگىر...»، – دەپ بۇيىرىپتى. ۇيگە اناسى مەن اپكەسىن ەرتىپ كەلگەندە اتانىڭ وسى اڭگىمەسىن ايتىپ بەردى. قينالعان كەزدە ساۋلىعىڭدى سۇراپ كەلگەن ادامنىڭ جىلى ءسوزىنىڭ ءوزى ۇلكەن دەمەۋ عوي. وسى ءبىر ءسات ءالى ەسىمدە...

ول اۋىلدىڭ بەيرەسمي مولداسى ەدى. اۋىلداعى اعايىندار وعان قۇدايى اس پەن توي-تومالاقتا ءتورىن ۇسىنىپ، قۇرمەت كورسەتەتىن. جاسى ۇلكەندەر جاعى وزىنەن كىشى بولسا دا اشەكە دەپ سىيلايتىن. قازىر ويلاسام، اۋىلداعى جۇرت ونىڭ ۇستاناتىن ءدىنى مەن تاربيەگە تۇنعان تۇلعاسىن قۇرمەتتەگەن ەكەن. ۇستازدىڭ ۇلاعاتتى ءسوزى مەن ادەمى ناسيحاتىنان جاسى دا جاسامىسى دا اسەر الاتىن. اسىرەلەپ ايتقانىم ەمەس، ونىڭ ىلعي جىميىپ جۇرەتىن جىلى ءجۇزىنىڭ ءوزى وزگەلەر ءۇشىن ءوز الدىنا ۇلكەن ءبىر ناسيحات ەدى.

ءاشىم اتانىڭ بويىنداعى ىزگىلىك پەن ۇستازدىق قاسيەت اناسى ىرىسكۇلدەن دارىسا كەرەك. قازىر اق سامايلى، اق جاۋلىقتى اجەنى كورسەم ىرىسكۇل اجە ەسىمە تۇسەدى. بەس ۋاقىت نامازىنا بەرىك، ءوزى سوزگە شەشەن، ماڭايىنا جۋىعان جاندى بىردەن وزىنە باۋراپ الاتىن. بىزگە باتىرلار تۋرالى قيسسا-داستانداردى اڭگىمەلەپ بەرگەندە اۋزىمىز اشىلىپ ۇيگە كەتكىمىز كەلمەي قالادى. «اجە» دەگەن اتقا لايىق جان ەدى. باسىنان اق جاۋلىعىن تاستامايتىن.

قازىر ءمۇفتياتتىڭ جەر-جەردەگى مەشىتتەرىندە «اجەلەر مەكتەبى» اشىلىپ، «اقساقالدار القاسى» قۇرىلدى. ءداستۇرىمىز دارىپتەلىپ، سالتىمىز جاڭعىرۋدا. بۇل دۇرىس باستاما جانە كورىنگەننىڭ سوزىنە سەنىپ، وعان ەلىكتەپ، سونىڭ سوڭىنان ەرىپ كەتۋگە بەيىل جاستار ءۇشىن تاپتىرمايتىن تاربيە مەكتەبى. اتانىڭ اقىلى مەن اجەنىڭ مەيىرىمىنە قانىپ وسكەن جاس بۋىن ءدىنى مەن داستۇرىنە ەشقاشان قىرىن قارامايدى. اتا-اجەنىڭ تاربيە مەكتەبىنەن وتكەن بالا قوعامدا مامىلەشىل ءھام مەملەكەتشىل، وتانشىل تۇلعا بوپ قالىپتاسادى. بۇل تۇسىنىكتى تەرىس اعىم بۇزا المايدى. ءبىز مۇنى تاجىريبەدەن تۇسىندىك.

90-جىلداردىڭ باسىندا سانامىزعا ەگىلگەن ءدىن مەن ءداستۇردىڭ التىن ءدانى بۇگىندە ءبۇر جارا باستاعانداي... ءدىني باسقارمانىڭ سان-سالالى باعىتتاعى جۇمىستارىنا بولىسىپ، جاۋاپكەرشىلىك جۇگىنىڭ ءبىر بۇرىشىن كوتەرىسىپ جۇرگەنىمىز – مارقۇم ءاشىم ۇستازدىڭ بىزگە ىقىلىسپەن بەرگەن ءبىلىمى مەن قامقورلىعىنىڭ جەمىسى دەپ ۇعامىز. ەڭبەگى زايا كەتپەپتى. ءبىر شاكىرتى الماتىدا يمامدىق قىزمەتتە. قالعاندارى – مەملەكەتتىك قىزمەت پەن اسكەري سالادا.

ءاشىم اتانىڭ ومىردەن وزعانىنا 20 جىلعا جۋىقتاپتى. اكەم قونارباي 97-جىلى قىرىقتىڭ قىرقاسىنا شىعار شاعىندا باقيلىق بولعاندا كوز جاسى كول بولعان اعايىنعا: «كوپ ەزىلە بەرمەڭدەر. اجالعا امال بار ما؟ اللانىڭ جازۋىن ريزالىقپەن قابىل الىڭدار. ءبارىمىز دە قۇدايعا قايتۋشىمىز»، – دەپتى. سول كەزدە ونىڭ: «اللانىڭ جازۋىنا رازى بولىڭدار. بۇعان دا شۇكىر ەتىڭدەر»، – دەگەن ءسوزىن كوپشىلىك قاۋىم بىردەن تۇسىنە الماعان كورىنەدى. بۇگىندە ناماز وقيتىن اعايىن ءاشىم اتانىڭ سول كەزدەگى ايتقان وسيەتىن ەندى تەرەڭ ۇعىندى.

اللا اۋزىنا سالدى ما ەكەن، ءوزى دە كوپ ۇزاماي دۇنيە سالدى عوي، جارىقتىق... يسلامدا شاكىرت تاربيەلەۋدىڭ، ءبىر ادامدى يمان جولىنا سالۋدىڭ ساۋابى سانسىز. ەتكەن ەڭبەگىنىڭ ساۋابىن الىپ، رۋحى شاتتىققا بولەنىپ جاتقان شىعار. لايىم سولاي بولعاي! اللادان سونى تىلەيمىز.

قولعا قالام العىزعان جايت – ۇستازعا دەگەن ساعىنىش سەزىمى عانا ەدى... راس، ونى قاتتى ساعىنىپ قالىپپىن. ساعىنىشپەن جازىلعان وسى ءبىر جولدار ءدىن قامىندا جۇرگەن مەشىت ۇستازدارىنا دا عيبرات بولار دەگەن ۇمىتتەمىن.

اۋىل جاققا جول تۇسكەن سايىن بەيىت باسىنا بارىپ، ونىڭ رۋحىنا قۇران باعىشتاۋ ءبىزدىڭ شاكىرتتىك پارىزىمىزعا اينالدى.

ادامنىڭ جانىن سول كىسىنىڭ حالىنە ەنگەندە تۇسىنەدى ەكەنسىڭ. ءدىني سالادا جۇرگەن سوڭ اتانىڭ قادىرىن كۇن سايىن سەزىنىپ كەلەمىن. قايران ۇستازىمنىڭ قادىرى-اي...

اعابەك قوناربايۇلى

Abai.kz