اللانىڭ ۇيىندە مىڭداعان ادامنىڭ جانارىنا جاس ىركىلىپ، جۇرەكتەرى جىلاعانىن العاش كوردىم. ءبىر ادام ەمەس، جۇما نامازىنا كەلگەن بىرنەشە مىڭ نامازحان شىنايى تولعانىستى باستان وتكەرىپ، جىلاپ جاتتى... ماعان جۇرەكتەرى دە، وزدەرى دە جىلاپ جاتقانداي كورىندى.

بۇل ءبىر ءدىن تاقۋاسىنىڭ مەيىربان ءىسىن كورىپ، تامسانعاننان جازىپ وتىرعان تولعانىس تا ەمەس. قاسيەتتى جۇما كۇنى كوكشەتاۋ قالاسىنداعى ناۋان حازىرەت مەشىتىندەگى اسەرلى وقيعا وسىلاي تاعىلىم بولىپ، كوپتىڭ جۇرەگىن ءبىر تەربەتتى.

اقمولا وبلىسىندا ۇزاق جىل باس يمام بولعان قانات قاجى قىدىرمين وسى كۇنى باس ءمۇفتيدىڭ بۇيرىعىمەن ەلورداداعى ءدىني-رۋحاني ورتالىق – ازىرەت سۇلتان مەشىتىنە نايب يمام بولىپ بەكىتىلگەنى جونىندە بۇيرىقتىڭ تانىستىرىلىمى وتكەن ەدى. قمدب-نىڭ نايب ءمۇفتيى، ازىرەت سۇلتان مەشىتىنىڭ باس يمامى سەرىكباي قاجى وراز ءوزى ارنايى كەلىپ، كوكشەتاۋ قالاسىنىڭ جاماعاتىمەن جۇزدەسىپ، قانات قىدىرمينگە ءوزىنىڭ ريزاشىلىعىن بىلدىرگەن-ءدى.

حان كورگەن، حازىرەت كورگەن قاسيەتتى كوكشە جۇرتى ءوز ۇلانىن وسىنداي مارتەبەلى قىزمەتكە اسقاق راۋىشتە شىعارىپ سالدى. جۇما نامازىنا قاتىسقان مىڭداعان ادام قانات يمامنىڭ اسىل دىنىمىزگە جاساعان ەڭبەگىنە زور باعا بەردى. تۋعان جۇرتى ونىمەن قيماي قوشتاسىپ، يىعىنا قازاقى داستۇرمەن شاپان جاۋىپ، استىنا تەمىر تۇلپار سىيلادى.

مەنىڭ ەسىمە وسىدان توعىز جىل بۇرىنعى ءبىر وقيعا ورالدى. كوكشەتاۋداعى ناۋان حازىرەت مەشىتىنە باس يمام بولىپ سايلانعان قانات قىدىرمينگە سول جولى دا جاياۋ جۇرمەسىن دەپ استىنا شەتەلدىڭ كولىگىن مىنگىزگەن ەدى.  بىراق، قانات باۋىرىمىز ول كولىكتى باسقاعا سىيلاپ، ءبىر عاسىرلىق تاريحى بار جۇدەۋ تارتقان مەشىتتىڭ جايىن كورىپ، شەتەل كولىگىمەن كوسىلىپ ءجۇرۋدى وزىنە ار ساناعان ەدى.

بىراق، بۇل وقيعامەن ونىڭ جانىندا جۇرگەن ءبىر توپ ادام عانا حاباردار بولعانىن توعىز جىل وتكەسىن بارىپ ايتىپ وتىرمىن. ال، بۇگىنگى قىزمەت اۋىسار ساتتە ەلورداعا جاياۋ كەتپەسىن، سول جولى مىنبەگەن كولىكتىڭ ەندى رەتى كەلىپ تۇر دەپ تىلەۋلەس بولعان جانداردىڭ بۇل كولىگىن دە جاڭا مەشىت اشىلعالى بەرى دارەتحاناسىن تازالاپ، تازالىعىنا ۇلەس قوسىپ جۇرگەن قاراپايىم جەسىر اناعا سىلاپ، دارحاندىق تانىتتى.

اسىل پايعامبارىمىز مۇحاممەد (س.ع.س.)-نىڭ ونەگەلى ءبىر وقيعاسىن ايتتى. بىردە مەشىتتە تازالىقشى بولىپ ىستەيتىن ايەل ادام كورىنبەي كەتكەندە، ونى پايعامبارىمىز سۇرايدى. سوندا ساحابالارى ول ايەل ادامنىڭ قايتىس بولعانىن جەتكىزەدى. سوندا اللانىڭ ەلشىسى اشۋلانىپ، ول قاراپايىم ادام بولسا دا، اللانىڭ قۇلى ەمەس پە ەدى، مەن جانازاسىن شىعاراتىن ەدىم عوي دەپ قاپالانعان حاديس اڭگىمەنى ايتا كەلىپ، ول: «مەن وسىنداي بارلىق بالالارى تاقۋا، ءوزى دە ناماز وقيتىن انا ءۇيسىز-كۇيسىز جۇرگەندە قالاي بۇل كولىكتى ءمىنىپ جۇرە الامىن. مەن ەلدەن ەلورداعا كەتىپ بارامىن. ال، جاڭاعى اناعا ۇدايى قولىمنان كەلگەن قامقورلىعىمدى جاساۋشى ەدىم. ەندى وعان كىم قاراسادى» دەدى.

بۇل اسەرلى ءساتتىڭ كۋاسى بولعان مەشىت تولى ادام جانارلارىنا جاس الدى. پايعامبار ونەگەسىن ۇلىقتاپ، بۇل دۇنيەگە دە قىزىقپاي، بار جان-تانىمەن اللاسىن ويلاعان قانات باۋىرىمىزدىڭ جۇرەگى ەزىلگەن شىنايى قادامى وسىلاي ادامدارعا تەرەڭ وي سالدى.

جۇرتتىڭ ءبارى جىلادى، ءبىز دە جىلادىق... ءوز يمامىنىڭ ىزگىلىك پەن مەيىرىمدىلىككە قامقورلىعىنا كۋا بولعان جاڭاعى انا دا، بالالارى دا اعىل-تەگىل جىلادى.

ەي، مۇسىلمان باۋىرلار! ءناپسىنىڭ جەتەگىندە ءجۇرىپ، جانىمىزداعى جابىرقاعان مۇسكىن ادامداردى نەگە بايقامايدى ەكەنبىز. ءسۇرىنىپ جاتسا، دەمەۋ بول دەگەن اللانىڭ ەلشىسىنىڭ اماناتىن قاپەردەن شىعارعانىمىز با،بۇل. پايعامبارىمىزدىڭ ءوزى قالتاسىنداعى سوڭعى دينارىن وسىلاي كەدەي-كەپشىككە تاراتپاۋشى ما ەدى؟!

قانات قىدىرميننىڭ بۇل ءىسى پايعامبار سالعان ونەگەلى ءىزى ەمەس دەپ كورشى. ءوزىنىڭ استىندا كولىگى، باسىندا ءۇيى بولماسا دا، باسقانىڭ پانا تاپقانىنا قۋانعان وسىنداي تاقۋا يمامدار نەكەن-ساياق ەكەنىن نەسىنە جاسىرامىز. ءبىر ءسات ءبىز دە اتتان جەرگە ءتۇسىپ، قانات باۋىرىمىزدىڭ كەيپىن كيىپ كورەلىكشى. بالكىم، سوندا يماندى ادامدار دا، تاعىلىمدى جولدار دا الدىمىزدى ورار ما ەدى، شىركىن!

مەنىڭ دە، كوكشە جۇرتىنىڭ دا جۇرەگىندە وبلىس يمامى بولعان قانات قىدىرميننىڭ تاقۋالىق ءومىرى ۇلاعات بولىپ قالا بەرمەك. بۇل كەشەگى الاساپىران كەزەڭدە ءوز تۋعان جۇرتىن شوقىندىرۋدان ساقتاپ قالعان ناۋان حازىرەتتىڭ وشپەس ءىزى، ءبىر عاسىردان كەيىنگى ونىڭ ورنىن باسقان قانات حازىرەتتىڭ ونەگەلى ءىسى دەپ بىلەمىز. وسى ءبىر ەكى عاسىردىڭ باسىندا ەلىن يمانعا ۇيىتقان قوس ۇلىق تۇلعانىڭ عيبراتتى جولدارى ەشقاشان سانادان وشپەيدى. بۇل قاسيەتتى كوكشەنىڭ ەشكىمگە ۇقساماس وزىندىك ءبىر بولمىسى. قاناتتاي تاقۋالار ارامىزدا شىنىمەن كوپ بولسا عوي، شىركىن!..

باقىت سماعۇل

Abai.kz