وتكەن جىلدىڭ تامىز ايى وتباسىمىزدى ۇلكەن سەرگەلدەڭگە سالعان بولاتىن. ءبىر وتباسىندا اجەم، ەكىنشى توپتاعى مۇگەدەك اعام، اكەم، انام، مەن جانە قارىنداسىم بار. ءوزىم اتا-انامنىڭ جەتى جىل كۇتتىرگەن تۇڭعىش پەرزەنتىمىن. مەنەن كەيىن ەگىز قارىنداسىم بولۋى كەرەك ەدى، اباي ايتقانداي تاعدىرعا ءتابدىل بار ما؟ ولار تۋماي جاتىپ شەتىنەگەن. كەيىننەن انام ماعان ءتاپ-ءتاتتى ۇكىلىم اتتى باۋىر سىيلادى. سول قارىنداسىم بىلتىرعى جىلدىڭ تامىزىندا سىرقاتتانىپ توسەك تارتىپ جاتىپ قالعان بولاتىن.

قاي جەرى اۋىرعانى بەلگىسىز، ءتىپتى اعزالارى دا ەشبىر بەلگى بەرمەدى. ارادا ءۇش-ءتورت كۇن وتكەننەن كەيىن جۇمباق بولعان دەرتى بىزدەردى مازاسىزداندىرا باستادى. جەرگىلىكتى دارىگەرلەرگە كورسەتۋگە اپارىپ ەدىم، سۋىقتاعان، بۇيرەگى اۋىرادى دەپ، «وكسامپ» جانە «فيتوليزين» دەگەن ءدارى-دارمەكتەردى جازىپ قايتاردى. الايدا ۇكىلىم وسى دارىلەردى قابىلداسا دا ەشبىر ناتيجە بەرمەدى. قايتا قۇستى، ۇلكەن دارەتى سۋ بولىپ ءوتتى. انام مەدبيكە بولعانىمەن ەش سىبىر بەرمەگەن دەرتتەن ۇرەيلەنە باستادى. ءوڭى قۋارىپ، دەنە قىزۋى تۇسپەي قويدى. قارىنداسىم ءتاۋىر بولا ما دەگەن ساندىراقپەن جاقىن جەردەگى بازارعا بارىپ كوكونىس پەن جەمىس-جيدەكتەر اكەلىپ ۇيگە ەندى باس سۇعا بەرگەنىم سول ەدى، مونشانىڭ الدىندا قۇپ-قۋ بولىپ ۇلكەن دارەتتە وتىرعان قارىنداسىمدى كورىپ، قولىمداعىنى تاستاي سالا قورا جاققا بارىپ ەڭكىلدەپ جىلادىم، انام اجەمە قاراپ: «تازالانىپ جاتىر ما، اجالىنا كەلگەن اۋرۋ ما» – دەگەن ءسوزدى اڭداماي قۇلاعىم شالىپ قالىپ ەدى، بۇكىل دۇنيە توبەمە قۇلاعانداي تەڭسەلە كەتتىم. سول كۇنى قالالىق №1 بالالار اۋرۋحاناسىنا جەدەل جاردەممەن بارىپ تۇستىك. سوقىرىشەگى جارىلعان ەكەن. تاڭعا جۋىق وتا جاسالدى. دارىگەرلەردىڭ ايتۋىنشا ىشەكتەرىن تۇگەل الىپ، جۋىپ قايتا سالعان. ءبىراز ۋاقىت ءجۇرىپ جارىلىپ كەتكەننەن بە، ىشەكتەرى جابىسىپ قالىپتى. ارادا ءۇش كۇن وتكەننەن كەيىن دەنە قىزۋى كوتەرىلىپ، ءتۇنى بويى مازاسىزدانىپ، ۇكىلىمنىڭ جانى تىنىش تاپپادى. اجەم ءپىسىرىپ بەرگەن تاۋىق ەتىنەن جاسالعان سورپانى اۋرۋحانانىڭ حيرۋرگيا بولىمىنە الىپ كىرگەنىمدە انامنىڭ ءوڭى بوپ-بوز بولىپ كەتكەنىن بايقادىم. كەنەت قارىنداسىم جىلاي باستادى. ىشكەنىن ىشكەندەي قۇسىپ، ءحالى ناشارلاپ دەنە قىزۋى تۇسپەي قويدى. مەن بۇرىن سوڭدى كورمەگەن دۇنيەلەردى ءدال وسى ۋاقىتتا باستان كەشىردىم. قارىنداسىمنىڭ اكەمە قاراپ:

– پاپا: «مەنى ولتىرە سالىڭىزشى» - دەگەن ءسوزىن ەستىگەندە كوكىرەگىم قارس ايىرىلدى. اناما  قاراپ:

– ماما: جانىپ قينالىپ كەتتى، ولگىم كەلەدى، ولگىم دەپ زار يلەگەندە جانىم القىمىما تاقالدى. اجالدى قايتا-قايتا اۋزىنا العان باۋىرىمنىڭ جۇزىنە قاراۋعا مەنىڭ شىدامىم جەتپەي بولمەسىنەن شىعىپ كەتتىپ. جانىم قينالىپ بارادى دەگەن سوزىنەن كەيىن انامنىڭ «شىبىن جانىڭنان اينالدىم، بوتاقانىم» دەپ جاستىقتىڭ بەتىنە قۇلاعاندا بولمەسىنە قايتا كىردىم. مۇندايدى بۇرىن-سوڭدى كىم كورگەن؟ سىرقاتى جانىنا باتىپ، دارمەنىنەن ايىرىلىپ بارا جاتقان باۋىرىمنىڭ بولمەسىنە كەنەت كوزىلدىرىك تاققان كوك ءتۇستى فورماسىمەن ءبىر دارىگەر كىرىپ كەلدى. تىنىشى كەتىپ، مازاسى قاشىپ جاتقان ۇكىلىمنىڭ ءىشىن ۇستاپ كورگەننەن كەيىن، ماناعى دارىگەر اكەمدى ءوزىنىڭ كابينەتىنە ەرتە كەتتى. اكەمنىڭ ارتىنان كىرىپ بارماق نيەتپەن كابينەتكە جاقىنداي بەرگەنىمدە اكەم ەبىلدە-دەبىل بولىپ جىلاپ شىقتى. نە بولدى كوكە دەسەم: دارىگەر شۇعىل وتا جاساۋ كەرەكتىگىن ايتتى دەدى دە، بەت ورامالىمەن بەتىن باسىپ اكەم جىلاي كەتتى. قارىنداسىمنىڭ قاسىنا بارىپ، جۇزىنە نازار سالدىم، كوتەرەمە ەكىنشى وتانى كوتەرمەي مە دەگەن ىشكى ويمەن كۇرەسە باستادىم. اللا سەزدىردىمە، بىلمەيمىن. ماعان وپەراتسيا جاسايدى، بىلەم، مەنەن جاسىرماي-اق قويىڭدار دەمەسى بار ما؟ جوق، جاسامايدى دەگەنىم سول ەدى.

– مەن ەكىنشىسىن كوتەرمەيمىن دەپ، قايتادان ايعايلاپ جىلادى. و، اللا باسىمىزعا قانداي سىناق بەردىڭ؟ – دەپ ءۇنسىز ەگىلە كەتتىم. مەدبيكەلەر بولمەگە كەلىپ وتاعا دايىنداماق بولدى. مۇرنىنا ءجىپ تىعىپ تاماعىنان وتكىزىپ، ءجىپ ارقىلى قۇستىردى. ۇكىلىم قۇسىپ جاتىپ قولىن قايت-قايتا ەربەڭدەتتى. سويتسەك جاعدايىن جازىپ بىلدىرگىسى كەلگەن ەكەن. جاعدايىم جاقسى، ۋايىمداماڭدار، شولدەدىم، مىنا جىپتەن گورى اۋىزبەن قۇسقانىم جاقسى ەكەن عوي دەپ شاتپاقتاپ جازىپ جاتتى. ال مەن ىشىمدەگى اجال دەگەن كۇدىكپەن كۇرەسۋمەن بولدىم. كەنەت دارىگەر مەن وتاشىلار كىرىپ قارىنداسىمدى الىپ كەتپەك بولدى. ەسىكتەن شىعىپ بارا جاتقاندا بارماق ساۋساعىن جوعارى قاراتىپ، «ءبارى جاقسى بولادى» دەگەن يشارا ءبىلدىرىپ كەتكەندە كوز جاسىمدى تىيا المادىم. وتا جاسايتىن ماناعى كوك ءتۇستى كيىمدەگى اعانى سۇراستىرساق باس دارىگەردىڭ ورىنباسارى سارىباي سۇلتانعالي ماۋتايۇلى اتتى ابزال دارىگەر ەكەن. وتا ءبىر جارىم ساعاتقا سوزىلدى. وتادان كەيىن ۇكىلىمدى جان ساقتاۋ بولىمىنە الىپ كەتتى، ءبىر تاۋلىكتەن كەيىن بولمەگە اۋىستىردى. وتادان كەيىنگى جاعدايى اللاعا شۇكىر جاقساردى. سۇلتانعالي اعانىڭ قول جەڭىل بولدى. جاراتۋشىنىڭ اماناتى بولعان جالعىز باۋىرىمنىڭ ومىرىنە اراشا ءتۇستى. قولىنان كەلگەن جاقسىلىعىن اياعان جوق. مەن دە وتباسىم دا اعاعا قارىزدارمىز. اق حالاتتى ابزال جان دەگەن وسى اعا بولار دەپ ءسۇيسىندىم. سۇلتانعالي اعانى دۇعامنان تاستاعان ەمەسپىن. جاراتقان ول كىسىگە رازى بولسىن. اللا بەرگەن ءبىلىمى سۇلتانعالي اعانىڭ دارەجەسىن كوتەرىپ، مەرەيىن ارتتىرا بەرسىن. راببىمىز بۇل دۇنيەدە ەشكىمنىڭ باسىن داۋعا، كوڭىلىن سەرگەلدەڭگە سالماسىن. ءامين!

ءازىمحان يسابەك

Abai.kz