ستۋدەنت قىزداردىڭ جەزوكشەلىكپەن اينالىسىپ جۇرگەنى الەۋمەتتىك جاعدايدىڭ تومەندىگى ءارى تاربيەنىڭ جوقتىعىمەن قوسا ءبىلىم سالاسىنىڭ تومەندىگىن دە بىلدىرەدى. ءبىزدىڭ جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ بازاسى ەسكىرگەن. قازىرگى جوو-لار ستۋدەنتتەرگە وسىدان 15-20 جىل بۇرىنعى وقۋلىقتار مەن باعدارلامالاردى ۇسىنا بەرەدى. مەكتەپتە جۇرگەندە وزات بولعان ستۋدەنتتەردىڭ ۋنيۆەرسيتەتتەردەن كۇتكەن ءبىلىمى مەن قازىرگى ۇيرەنىپ جاتقانى سايكەس كەلمەي، كوپ نارسەدەن كوڭىلى قالا باستايدى.

جوعارى وقۋ ورىندارىنان  ىزدەگەنىن تاپپاعان كەيبىر ستۋدەنتتەر ستيپەنديادان قاعىلادى، سودان اقىرىنداپ ينستاگرام سياقتى جەلىلەردى شارلاپ، بۇگىنگى جاستاردىڭ تىلىمەن ايتقاندا، "تۋسالارعا" ارالاسا باستايدى. العاشىندا جاي كەزدەسۋگە، كينوعا، كوفەحاناعا شىعىپ جۇرگەن كەيبىر قىزدار اقىرىنداپ كلۋبتارعا كىرەدى.  "چايكالىق ونەرىن" مەڭگەرىپ، پايدانى كوزدەيتىن دەڭگەيگە كوتەرىلەدى.

الايدا، قىزداردىڭ ار-نامىسى جوق، تەكسىز، تاربيەسىز دەپ "تۋپو" كىنالاي بەرمەي، ماسەلەنىڭ تۇبىنە ۇڭىلەيىك. ەلىمىزدە 100-دەن اسا جوو بار.ءار ۋنيۆەردەن 1-2% چايكا، جەزوكشە، تۋساقۇمار قىز شىققاندا،  1 وقۋ ورنىنىڭ قىزدارىنداي قىز جامان جولعا ءتۇسىپ كەتكەن دەپ شامالاۋعا بولادى. ولاردىڭ كوبى شەت ەلدىكتەرمەن "كوڭىل كوتەرەدى". دەمەك،ءالى دە ار-نامىسى بار دەگەن ءسوز. بەتىمەن كەتكەندەرى بولسا، قازاقستاندىقتارعا دا قىزمەت كورسەتىپ كەتەر ەدى. تانىپ قويار، ءبىلىپ قويار دەگەن قورقىنىش پەن كۇماننىڭ ار جاعىندا بولاشاققا دەگەن ءۇمىت بار.

وسى ارادا 2 مينيسترلىكتىڭ شارۋاسىنا ۇسىنىس ايتقىم كەلىپ تۇر:

1) ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ جەرگىلىكتى بولىمشەلەرى ولاردى جەزوكشەلىكپەن اينالىسادى، اينالىسقان دەپ تىزىمگە الىپ قويا سالماي، ارى قاراي جەڭىل جۇرىسكە سالىنعانداردىڭ ءىزىن باعىپ، قاداعالاپ، كەلەسىدە بۇل جولعا تۇسپەۋىنىڭ الدىن السا دەگەن ۇسىنىس-تىلەك بار.

2) تاعى دا سول ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى... جاقىندا عانا يلون ماسك امەريكاداعى ماتەماتيكا ءپانىنىڭ وقىتۋ مەتوديكاسىن سىناپ، پروجەكتكە باعدارلاۋ تاسىلىمەن وقىتۋدى ۇسىندى. يلەكەڭنىڭ ايتۋى بويىنشا، مەكتەپ وقۋشىلارى تۇككە قاجەت ەمەس، ياعني ومىردە پايداسى تيمەيتىن فورمۋلالار مەن ەرەجەلەردى جاتتاي بەرمەي، ۇيرەنگەن ماتەماتيكالىق ءبىلىمى نەگىزىندە وقۋشىلار پروجەكت (جوبا) جاساۋدى ۇيرەنسە، قوعامعا دا، وقۋشىنىڭ وزىنە دە، ءبىلىم-عىلىم سالاسىنا دا پايداسى مول شارۋا بولار ەدى دەيدى.

ءبىزدىڭ مەكتەپتەردى قويا تۇرعاندا، مۇنداي ءادىسناما جوو-لاردا دا قولدانىلمايدى عوي. ءبىر اقساقال لەكتور كەلىپ الىپ، 2 ساعات لەكتسيادا ءوزىنىڭ ءومىربايانىن ايتادى، كەلەسى لەكتسيادا ماسكەۋدە وقىعانىن جانە ونىڭ ينستيتۋتىندا قانداي پروفەسسورلار ساباق بەرگەنىن باياندايدى، كەلەسى لەكتسيادا قازاقستانداعى ءبىلىمنىڭ قۇرىپ قالعانىن سىناپ جۇرگەندە، نە ۇيرەنگەنىڭدى ەمەس، اۋەلى ءپاننىڭ اتىن ۇمىتىپ قالاسىڭ. بىزدەگى ءبىلىم مەن عىلىم -سىلدىر سۋ، ىشىنەن ءىلىپ الىپ، پراكتيكادا قولدانىپ، دەرەۋ جۇمىسقا تۇرىپ كەتۋ نەمەسە ناپاقا تاۋىپ، ادام بولىپ كەتۋ وتە قيىن. سوندىقتان ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىندەگى مىڭداعان قىزمەتكەرلەرگە ايتارىم، ءبىلىم بەرۋ سالاسىنداعى سوڭعى تەندەنتسيالاردى وقىپ، قۇرىعاندا قازاقستانداعى 30-40% ۋنيۆەرسيتەتكە ەنگىزىڭىزدەر. دۋالدى ءبىلىم بەرۋ دەگەن جاقسى باستالىپ ەدى، ونىڭ دا ارتى سۇيىلىپ، جاي ەسەپ بەرۋدەن اسپاي قالدى.

بارلىق ماسەلەنى ۇيدەگى تاربيە مەن الەمدىك گلوباليزاتسياعا تىرەپ قويماي، لوكال دەڭگەيدەگى ماسەلەلەردى دە تالقىلاعان ءجون بولار دەپ ويلايمىن.

نۇرلان جاناي

Abai.kz