ينجەنەر، ادەبيەتشi, تاپقىر سەيiلبەك قىشقاشۇلى تۋرالى وي

بۇكiل الەمدi باعىندىرماق بولىپ جورىققا اتتانعان الەكساندر ماكەدونسكيدiڭ ءوزiن دانىشپان ابايدىڭ اتاقتى ەسكەندiر پوەماسىندا «وسى جۇرت ەسكەندiردi بiلە مە ەكەن؟» دەپ سۇراۋ سالا جازعانى بار. سوعان قاراپ كەيدە تانىمالدىلىقتىڭ ءوزi شارتتى، سالىستىرمالى ما دەگەن وي كەلەدi. ال اتاقتى قىتاي ويشىلى كونفۋتسي: «اقىلسىز ادام جۇرت مەنi بiلمەيدi دەپ ىزالانادى. ال اقىلدى ادام مەن جۇرتتى بiلمەيمiن دەپ قينالادى»، - دەيدi. سول ايتپاقشى، سەيiلبەك قىشقاشۇلى دەيتiن ازاماتتى ەكiنiڭ بiرi بiلمەۋi مۇمكiن. ايتسە دە وسىنداي بiر ۇلتجاندى، جان-جاقتى تالانتتى دا دارىندى جاننىڭ بولعانى جانە حال-قادiرiنشە حالقىنا قىزمەت ەتiپ، ومiردەن وتكەنi حاق....

باسقانى قايدام مەن ءوزiم ول كiسiمەن بىلاي تانىستىم. «ەر شەكiسپەي بەكiسپەيدi» دەمەكشi, ەكەۋمiزدiڭ تانىستىعىمىز تiپتi, كiشكەنە كيكiلجiڭمەن باستالدى.

...كەشەگi سەكسەنiنشi جىلداردىڭ ورتا تۇسىندا رەداكتسيادا وتىرسام (ول كەزدە مەن «بiلiم جانە ەڭبەكتە» iستەيمiن، عىلىم جانە تەحنيكا ءبولiمiن باسقارامىن) كابينەتكە جاسى ەلۋلەرگە تاياپ قالعان، قوڭىرقاي ءوڭدi بiر كiسi كiرiپ كەلدi. سىرت­قى تۇرپاتىنا، وسiڭكiرەگەن شاشىنا قاراپ: «ءداۋ دە بولسا بiر سۋرەتشi اعامىزدىڭ بiرi شىعار» دەپ ويلادىم. ويتكەنi سۋرەتشiلەر عانا سونداي الابوتەن سىقپىتپەن جۇرەتiن. كەلە:

- مەن وسىندا بiر ماقالا جiبە­رiپ ەدiم... - دەدi.

- اتى قالاي ەدi?

- «بيدايدى قالاي ورعان ءجون؟».

ينجەنەر، ادەبيەتشi, تاپقىر سەيiلبەك قىشقاشۇلى تۋرالى وي

بۇكiل الەمدi باعىندىرماق بولىپ جورىققا اتتانعان الەكساندر ماكەدونسكيدiڭ ءوزiن دانىشپان ابايدىڭ اتاقتى ەسكەندiر پوەماسىندا «وسى جۇرت ەسكەندiردi بiلە مە ەكەن؟» دەپ سۇراۋ سالا جازعانى بار. سوعان قاراپ كەيدە تانىمالدىلىقتىڭ ءوزi شارتتى، سالىستىرمالى ما دەگەن وي كەلەدi. ال اتاقتى قىتاي ويشىلى كونفۋتسي: «اقىلسىز ادام جۇرت مەنi بiلمەيدi دەپ ىزالانادى. ال اقىلدى ادام مەن جۇرتتى بiلمەيمiن دەپ قينالادى»، - دەيدi. سول ايتپاقشى، سەيiلبەك قىشقاشۇلى دەيتiن ازاماتتى ەكiنiڭ بiرi بiلمەۋi مۇمكiن. ايتسە دە وسىنداي بiر ۇلتجاندى، جان-جاقتى تالانتتى دا دارىندى جاننىڭ بولعانى جانە حال-قادiرiنشە حالقىنا قىزمەت ەتiپ، ومiردەن وتكەنi حاق....

باسقانى قايدام مەن ءوزiم ول كiسiمەن بىلاي تانىستىم. «ەر شەكiسپەي بەكiسپەيدi» دەمەكشi, ەكەۋمiزدiڭ تانىستىعىمىز تiپتi, كiشكەنە كيكiلجiڭمەن باستالدى.

...كەشەگi سەكسەنiنشi جىلداردىڭ ورتا تۇسىندا رەداكتسيادا وتىرسام (ول كەزدە مەن «بiلiم جانە ەڭبەكتە» iستەيمiن، عىلىم جانە تەحنيكا ءبولiمiن باسقارامىن) كابينەتكە جاسى ەلۋلەرگە تاياپ قالعان، قوڭىرقاي ءوڭدi بiر كiسi كiرiپ كەلدi. سىرت­قى تۇرپاتىنا، وسiڭكiرەگەن شاشىنا قاراپ: «ءداۋ دە بولسا بiر سۋرەتشi اعامىزدىڭ بiرi شىعار» دەپ ويلادىم. ويتكەنi سۋرەتشiلەر عانا سونداي الابوتەن سىقپىتپەن جۇرەتiن. كەلە:

- مەن وسىندا بiر ماقالا جiبە­رiپ ەدiم... - دەدi.

- اتى قالاي ەدi?

- «بيدايدى قالاي ورعان ءجون؟».

اتىن ايتقاننان-اق ماقالا ويى­ما ساپ ەتە ءتۇستi. شىنىمدى ايت­سام، مەن ول ماقالانى iشiندەگi كەسiپ ايتقان كەيبiر پiكiرلەرiمەن كەلiسپەي بىلاي ىسىرىپ قويعانمىن. ويتكەنi, ول تۇستاعى ءتارتiپ بويىنشا كەز كەلگەن ماقالا يبالى بويجەتكەندەي سىزىلىپ تۇرۋى، مەيلiنشە سىپايى، ادەپتi جازىلۋى كەرەك. جوعارىدان بەرiلەتiن نۇسقاۋ دا، ءتارتiپ تە سولاي. ال مىنا ماتەريالدىڭ اۆتورى: «ولاي ەمەس، بىلاي بولۋى كەرەك!» دەپ ءبارiن كەسiپ ايتادى. ونىڭ ۇستiنە وسى كۇنگە دەيiن ەلiمiزدە ەگiن ورىپ، باستىرۋ جۇمىسىنا پايدالانىلىپ كەلگەن كومباينداردىڭ ءبارiن وڭدىرماي سىنايدى. «بۇلاردان كەلەر ىسىراپ، كول-كوسiر، سوندىقتان ولاردى باسقا جەتiلگەن تۇرلەرiمەن اۋىستىرۋ كەرەك»، - دەيدi. وسى ورايدا ءوزiنiڭ اۆتورلىق كۋالiك الىپ تiركەلگەن، جاڭا كومباينىنىڭ جوباسىن ۇسىنادى. وقىعان بويدا «بۇل ءوزi قايدان شىققان دانىشپان؟» دەپ ويلاعام. الدىما كەلiپ وتىرعان سونداي «قىڭىر ماقالانىڭ» اۆتورى.

الگi جەردە ەكەۋمiز ءاي-ءشاي جوق وتىرا قالىپ ايتىسا كەتتiك.

- سiز نەگە ءبارiن كەسiپ ايتاسىز، تىم بولماسا اۆتورلىق سىپايىلىقتى ساقتاپ «بىلاي بولسا قايتەدi?» دەمەيسiز بە؟ - دەيمiن.

- سەندەر، ول جۋرناليستەر، ءسويتiپ مايمەڭكولەتiپ جازاتىن، - دەيدi سەكەڭ   بەرiسپەي سiرەسiپ. - ال بiز، تەحنيكانىڭ ادامدارى توتەسiنەن ايتىپ، ناقتىسىن، تۋراسىن جازامىز. بولادى يا بولمايدى دەپ.

نە كەرەك، ەكەۋمiز قىزىلكەڭiر­دەك بولىپ ايتىسىپ، بiراز جەرگە دەيiن باردىق. اقىرىندا ول باسىن شايقاپ:

- مەن سەنiڭ وي-پيعىلىڭدى ءتۇسiندiم. بايقايمىن، ماقالانى جاريالامايتىن ءتۇرiڭ بار، - دەپ ورنىنان تۇرا بەردi.

- جوق، توقتاڭىز، - دەدiم مەن وعان. - جۋرنال مەنiڭ جەكەمەنشiك جۋرنالىم ەمەس. بارiمiزگە ورتاق باسىلىم، ورتاق مiنبەر. ايتىپ وتىرعاندارىم مەنiڭ جەكە پiكiرiم مەن جەكە كوزقاراسىم. سوعان قاراماستان ماقالاڭىزدى جاريالاۋعا ۇسىنامىن. ونى جاريالاۋ-جاريالاماۋ جاعىن رەداكتسيانىڭ باسشىلىعى نەمەسە القاسى شەشەدi.

"شىن ايتىپ تۇرسىڭ با؟" دەگەندەي ول كiسi بەتiمە بارلاي قارادى. سونان سوڭ كوڭiلدەنiپ سالا بەردi.

- ەندەشە، اكەل قولدى! مىنا سوزدەن كەيiن مەن تiپتi جاريالاماساڭدار دا ريزامىن، - دەدi.

"جاقسىنىڭ اشۋى ءشايi ورامال كەپكەنشە، جاماننىڭ اشۋى باسى جەرگە جەتكەنشە" دەمەكشi, ونىڭ جۇزiندە جاڭاعى اشۋدان تيتiمدەي دە بەلگi قالعان جوق. سول مەزەتتە مەن ءوزiمنiڭ الدىمدا كوڭiلiندە ەشبiر كiربiڭ جوق، جايساڭ جاننىڭ تۇرعانىن سەزگەندەي بولدىم.

راسىندا دا، مەن الگi ماقالانى تەزدەتiپ دايىنداپ، جۋرنالدىڭ كەزەكتi سانىنا ۇسىندىم. تiپتi, جاريالانۋى ءۇشiن جانىمدى سالا قورعادىم. كوپ وتپەي-اق سەكەڭنiڭ الگi ماقالاسى جۋرنالدا جاريالاندى. ونىڭ ارتىنان: "جاڭا تۇقىم سەپكiش", " جاڭا كەن قازعىش", "ۇشىپ ءجۇرiپ ەگiن وراتىن كومباين", "ماقتا تەرگiش ماشينا" دەپ اتالاتىن ماقالالارى بiرiنەن سوڭ بiرi جارىق كوردi. جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا تiپتi جۋرنالدىڭ لاۋرەاتى دا اتاندى. سوعان ءوزi كادiمگiدەي قۋانىپ ءجۇردi.

جالپى، بiزدiڭ قازاقتا بۇلاي ونەرتاپقىشتىق جانە راتسيوناليزاتورلىق شىعارماشىلىقپەن شۇ­عىلداناتىندار وتە سيرەك جانە تۇسiنەتiندەر دە از. سوعان قاراماستان الگi جازعان ماقالالارى، وندا ايتىلعان، ارنايى كۋالiكپەن تiركەلگەن ونەرتابىستىق جاڭالىقتارى وقىرماندار اراسىندا كادiم­گiدەي قوزعالىس پەن قىزىعۋشىلىق تۋدىردى. بiراق، جوعارىداعى رەسمي ورىندار، اتقامiنەر-شەنەۋنiكتەر جاعى سەلت ەتپەدi.

كەيiنەن جاقىنىراق تانىسقاندا بiلدiك قوي. سەكەڭ ماماندىعى بويىنشا تاۋ-كەن ينجەنەرi ەكەن. وزiمiزدەگi قازاق پوليتەحنيكالىق (بiر كەزدەگi تاۋ-كەن مەتاللۋرگيا) ينستيتۋتىنىڭ سونداي فاكۋلتەتiن بiتiرiپتi. ماماندىعى بويىنشا بiرنەشە جىل جۇمىس iستەگەن. تەمiر-تەرسەكتiڭ جاڭا تۇرلەرiن جاساۋ، ياعني ونەرتاپقىشتىقپەن قوسىمشا اينالىسادى. (يزوبرەتاتەل دەگەن تەرميننiڭ قازاقشا اۋدارماسى بولىپ ەنiپ كەتكەن "ونەرتاپقىش" دەگەنگە ءوزi مۇلدە قارسى. ونى "تاپقىر" دەۋ كەرەك دەپ وتىراتىن).

يدەياعا بەرiلگەن ادام دەگەندi قويساڭىزشى. بiر كەزدە سەيiلبەك اعامىز جوعارىدا ايتىلعان جاڭا كەن قازعىشىن جاساپ، تiكەلەي وندiرiستە سىناپ كوز جەتكiزۋ ماقساتىندا ەكiباستۇزعا بارىپ جۇمىس iستەپ قايتىپتى. مۇنىڭ وزiنە كەزiندەگi كسرو كومiر ونەركاسiبi مينيسترلiگiنiڭ تابالدىرىعىن توزدىرىپ ءجۇرiپ ارەڭ قول جەتكiزiپ، رۇقسات العان. ول كiسiنiڭ ايتۋىنشا، ەكiباستۇزدىڭ كومiرi تۇتاستاي ەمەس، كولبەۋiنەن جال-جال بولىپ ورنا­لاس­قان. قازiرگi قولدانىلىپ جۇرگەن روتورلى ەرشرد-5000 دەگەن ادىمداعىش ەكسكاۆاتورى كومiردi اينالاسىنداعى توپىراق جانە باسقا دا جىنىستارمەن قوپارا بiرگە قازىپ الادى. ءسويتiپ، ءونiمنiڭ ساپاسى تومەندەيدi. وتقا جاقسى جانبايدى. سول سەبەپتi كوپتەگەن تۇتىنۋشى كاسiپورىندار جانە باسقالار ەكiباستۇزدىڭ كومiرiن ساتىپ الۋعا ونشا ىقىلاس بiلدiرمەيدi. اتالعان ادىمداعىش ەكسكاۆاتور ءاۋ باستا قۇم، تاس سەكiلدi بiرىڭعاي جىنىستى زاتتار قازىپ، وندiرۋگە لايىقتالىپ نەمiستەردە - گەرمانيادا شىعارىلعان. ونى بiر «پىسىقايلار» ۇلكەن جاڭالىق اشقانداي بiزگە اكەلiپ ەنگiزiپ، تiپتi رەسپۋبليكانىڭ مەملەكەتتiك سىيلىعىنا يە بولعان. سوندىقتان، ونىڭ ويىنشا، ەكiباس­تۇزدىڭ كومiرiن قازىپ الۋدىڭ باسقاشا ءادiس-تەحنولوگياسىن قولدانۋ كەرەك. مۇنىڭ ۇسىنىپ جۇرگەن كەن قازعىشى سوعان قولايلى دا ىڭ­عاي­لى قۇرىلعى بولا الادى

قاي جەردە دە بيۋروكراتتار، قىزعانىش پەن iشتارلىق جاسايتىندار تابىلادى عوي. سوندايلار سەيiلبەك قىشقاشۇلىنا جاڭا كەن قازعىش ماشيناسىن جاساپ شىعۋى­نا مۇمكiندiك بەرمەدi. بiتۋگە جاقىن قالعان كومباينىن كۇرەسiنگە لاقتىرتىپ، ءوزiن جۇمىستان قۋىپ شىققان. بۇل وقيعا تۋرالى بەرتi­نiرەكتە "يششۋ سەكۋندانتا!" دەپ اتالاتىن تەلەفيلم ءتۇسiرiلiپ كور­سەتiلدi. جاڭىلماسام، ونىڭ اۆتورى ساعاتبەك ماحمۇتوۆ بولۋى كەرەك. ول فيلمدەگi اسiرەسە، بiر ەپيزود سەكەڭنiڭ كiر-قوقىس تاستايتىن جەردە جاتقان كومباينىنىڭ قاڭ­قا­سىنىڭ جانىندا جىلاپ تۇرعان ءساتi جان دۇنيەڭدi قاتتى تولقىتىپ تەبiرەنتەدi. ومiردە وسىنداي دا فانات ادامداردىڭ بارىنا تاڭعالاسىڭ!

قازاقتىڭ بiر ازاماتى ونەرتاپقىشتىقپەن اينالىسىپ، جاڭا تەحنيكالىق قۇرىلعىلار جاساۋعا ارە­كەتتەنiپ جۇرسە، ونى نەگە قولداماس­قا! شاما-شارقىمىز كەلگەنشە بiز وز تاراپىمىزدان سەيiلبەك قىش­قاشۇلىنا قولدان كەلەر كومە­گiمiزدi جاسادىق. ونىڭ ونەرتابىستىق جۇمىستارى تۋرالى ءسوزiمiز ەستiلەر جەردiڭ بارiنە ايتىپ، اياعى­مىز جەتەر جەردiڭ بارiنە باردىق.

ەلiمiز ەگەمەندiك العاننان كەيiن بiراز جىل ۇكiمەتتە ماسكەۋدەن كەلگەن تانىمال عالىم-فيزيك عالىم ابiلسەيiتوۆ دەيتiن ازامات جۇمىس iستەدi. اۋەلi عىلىم مەن جاڭا تەحنولوگيالار مينيسترi, ارتىنان ءارi ۆيتسە-پرەمەر بولىپ قىزمەت اتقاردى. اركiمدەردەن ول جايىندا: «iستiڭ كوزiن بiلەتiن، عىلىمعا جانى اشيتىن، جاڭاشا كوزقاراستاعى ادام» دەگەندەي جىلى پiكiرلەر ەستiپ جۇردiك. بiزگە سوعان سەكەڭدi كiرگiزسەك بiر كومەگi تيەر مە ەدi دەگەن وي كەلدi. ءسويتiپ، قالايدا عا­لىم ابiلسەيiتوۆكە كiرiپ سويلەسۋدiڭ امالىن قاراستىرا باستادىق. جۋرنالدىڭ اتىنان حابارلاسىپ ءجۇرiپ، اقىرىندا ونىمەن كەزدەسiپ، بۇگiنگi عىلىمنىڭ حال-احۋالى جايىندا سۇحبات الۋدىڭ ءساتi ءتۇستi. ول سۇحبات «زەردە» جۋرنالىندا كوركەم فوتو­سۋرەتiمەن، «اقىرىن ءجۇرiپ، انىق باس» دەگەن تاقىرىپپەن جاريا­لاندى. عالەكەڭ بۇعان كادiمگiدەي بالاشا قۋاندى. جۋرنالدىڭ ءوزi شىققان سانىن قولىنا الىپ، ءارi-بەرi پاراقتاپ قاراپ:

- بۇل بiر جاقسى دۇنيە بولعان ەكەن. عىلىمدى يگەرمەي بiز الىسقا بارا الامايمىز، - دەدi. سونان سوڭ قازاقستاننىڭ عىلىم مەن تەحنيكاسىن دامىتۋ جونiندە ءوزiنiڭ بiراز ويىن ايتتى. ءسوزiنiڭ اياعىندا ءجون بiلەتiن، جول بiلەتiن كiسiنiڭ رەتiمەن:

- ءيا، جiگiتiم، ماعان ايتار قان­داي ءوتiنiشiڭ نە بۇيىمتايىڭ بار؟ - دەدi.

- عالەكە، سiزگە بiر عانا ءوتiنiش، - دەدiم ءوزiم دە سونى كۇتiپ وتىر­عانداي. - وسىلاي دا وسىلاي، كوپ جىلدان بەرi تەمiر-تەرسەكپەن اينالىسىپ، بiرنەشە ونەرتابىستىق جاڭالىقتار اشقان سەيiلبەك قىش­قاشۇلى دەيتiن اعامىز بار. سول كiسiنi قابىلداپ، سويلەسسەڭiز، ورا­يى كەلسە قولداپ، كومەكتەسسەڭiز...

- نەسi بار؟ كەلسiن كورەيiك، اڭگiمەلەسەيiك، - دەدi. مەن قۋانىپ كەتتiم.

ايتقانداي-اق، كوپ ۇزاتپاي عالەكەڭ سەيiلبەك اعامىزدى قابىلدادى. «تالانتتى تالانت تانيدى» دەمەكشi, ەكەۋi تiپتi جاقسى تiل تابىسىپ كەتتi. عالىم اعامىز سەكەڭنiڭ ونەرتابىستىق جاڭالىقتارىن ارنايى باعدارلاماعا ەنگiزiپ، جۇمىس­تى باستاۋ ءۇشiن ازىن-اۋلاق قاراجات تا ءبولدiردi. بۇعان سەيiلبەك اعامىز كادiمگiدەي قۋانىپ: "قۇداي بiر ءساتiن سالايىن دەپ جاتقان شىعار!" دەپ قاناتتانىپ، قۇلشىنا ارە­كەتتەنiپ ءجۇردi. بiراق، جاپ-جاقسى باستالعان iس عالىم ابiلسەيiتوۆ كەت­كەن سوڭ قايراڭداپ توقتاپ قالدى.

ۇمىتپاسام، 1998 جىلدىڭ جەلتوقسانىندا پرەزيدەنت ن.نازارباەۆ الماتىداعى رەزيندەنتسياسىنا بiراز گازەت-جۋرنالداردىڭ باسشىلارىن جيناپ ءباسپاسوز كونفەرەن­تسيا­سىن وتكiزدi. مەن سول جيىندا ءسوز الىپ:

- سiز «ءوز تەحنيكامىزدى شىعارىپ، ءوز تەحنولوگيامىزدى قولدانباي الىسقا بارا المايمىز» دەپ جيi ايتاسىز. ال بiزدە تەحنيكانىڭ دا تەحنولوگيانىڭ دا جاڭا تۇرلەرiن جاساپ جۇرگەن ازاماتتار بار. بiراق، ولاردى قولداپ-قۋاتتاۋ جاعى ناشار. ماسەلەن، سەيiلبەك قىشقاشۇلى دەيتiن ينجەنەر ونەرتاپقىش ەگiن وراتىن كومبايننىڭ جاڭا ءتۇرiن جاساعان، ال سونى وندiرiسكە ەنگiزە الماي اۋرە-سارساڭعا ءتۇسiپ ءجۇر، - دەدiم.

- ول ازاماتقا نە كەرەك ەكەن؟ - دەدi پرەزيدەنت كوڭiلدi كەيiپپەن.

- ۇكiمەت تاراپىنان قارجىلاي دا، باسقاداي دا جان-جاقتى قولداۋ مەن كومەك كەرەك!

- الداعى دۇيسەنبi كۇنi مىنا قىرىمبەككە كەلiپ جولىقسىن. قابىلداپ سويلەسەمiز، - دەدi. ول كەزدە قىرىمبەك كوشەرباەۆ پرە­زيدەنتتiڭ ءباسپاسوز حاتشىسى-تىن.

بۇل جاڭالىق حاباردى مەن جۇرەگiم جارىلا جازدارداي قۋانىپ سەيiلبەك اعاما جەتكiزدiم. وبالىنا نە كەرەك، قىرىمبەك ايتىلعان ۋاقىتىندا قابىلداپ، جاقسى سويلەسiپ، سەكەڭنiڭ ءوتiنiش-حاتىنا پرەزيدەنتتiڭ تيiستi ادامدارعا نۇسقاۋىن جازدىرىپ، قول قويدىرىپ اكەلiپ بەردi. ول قاعازدى سەيiلبەك اعامىز توبەسi كوككە جەتكەندەي قۋانىپ، بiزگە رەداكتسياعا اكەلiپ كورسەتتi. ءوتiنiش-حاتتىڭ بۇرىشىنا پرەزيدەنتتiڭ: «ۆيتسە-پرەمەر ج.كارiپجانوۆقا جانە اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترi س.احىم­بەكوۆكە! مىنا كiسiنi قابىلداپ، ماسەلەسiن شەشiڭiزدەر!» دەپ جازعان نۇسقاۋىن كوزiمiز كوردi. ايتسە دە، ءارتۇرلi سەبەپ-سىلتاۋلارمەن شارۋا اياعىنا دەيiن جەتپەدi. مۇنداي ءوتiنiشتiڭ تالايىنىڭ بەتiن قايتارىپ ۇيرەنگەن اككi شەنەۋ­نiكتiك ورتا بىلدۋ-سىلدۋ دەپ، سيىر­قۇيىمشاقتاتىپ، اقىرىندا iستi بولدىرماۋ جاعىنا شىعاردى. بۇ­دان كەيiن بiزدiڭ ءۇمiتiمiز بiرجولاتا ۇزiلگەندەي بولدى.

كەيiنگi بiر كەلگەنiندە وسى الماتىداعى "ماسساگەت" زاۋىتىنىڭ جiگiتتەرi تورت جاسالىمىڭىزدى دا جاسايمىز، تەك وعان تاپسىرىس بەرۋشi كەرەك دەيدi دەپ كەلدi. ەستۋiمiزشە، ولار التى سالالىق مينيسترگە "وسىلاي دا وسىلاي بiزدە جاڭا ۇلگiدەگi جاراقتار بار، سولار­عا تاپسىرىس بولسا، بiرلەسiپ جۇمىس iستەسەك" دەپ حات جازعان ەكەن. بiرەۋi دە جاۋاپ بەرمەپتi.

بىلاي قاراساڭ سەيiلبەك قىشقاشۇلى تەحنيكانىڭ، تەمiر-تەر­سەكتiڭ اينالاسىندا جۇرگەن، بiر­ىڭعاي سونىمەن اينالىسىپ جۇرگەن سياقتى كورiنەتiن. بiراق، جاقىن اڭگiمەلەسiپ، سىرلاسقان كiسi ونىڭ iشكi جان دۇنيەسiنiڭ باي، نازiك تە اسەرشiل ادەبيەت پەن ونەرگە، جالپى رۋحاني الەمگە دە جاقىن ەكەنiن بiلەتiن. ورايى كەلسە ول سiزبەن ابايدىڭ، تولستويدىڭ نەمەسە دجەك لوندون، تەودور درايزەر، مارك تۆەننiڭ شىعارمالارى جونiندە ەمiن-ەركiن وي ءبولiسiپ، تاڭدى-تاڭعا ۇرۋعا بار ەدi. مارك تۆەننiڭ جاس شاعىنداعى قىلىقتارىن ايتىپ، لەۆ تولستويدىڭ «قاجىمۇراتتى» جازعانداعى ادiلدiگiنە ءسۇيسiنiپ وتىراتىن. دەي تۇرعانمەن، سەيiلبەك قىشقاشۇلىنىڭ كوركەم شىعارمالار دا جازعانىن، بiر كەزدە "جالىن" جۋرنالى جاريالاعان جابىق بايگەدە "پاڭزادا" دەيتiن پوۆەسiنiڭ بiرiنشi جۇلدەگە يە بولعانىن ەكiنiڭ بiرi بiلە بەرمەۋi مۇمكiن. كەيبiر شىعارمالارعا ەپتەپ سىن جازاتىنى دا بار-تىن.

سىن جازادى دەمەكشi, بiر جولى سەكەڭ مىناداي قىزىق جايتتى باس­تان كەشiرiپتi. ...ول كەزدە جامبىل جەرiندەگi اقباقاي كەنiشiندە جۇمىس iستەۋشi ەدiم دەيدi. كۇن­دەلiكتi گازەت-جۋرنالداردى ۇزبەي وقيمىن. جاڭادان شىققان كi­تاپتاردى دا نازاردان تىس قالدىرمايمىن. اسiرەسە، ءوزiمiزدiڭ قازاق قالامگەرلەرiنiڭ شىعارمالارىن. بiر جولى وسى اتاقتى جازۋشىمىز Iلياس ەسەنبەرليننiڭ «ايقاس» دەيتiن رومانى قولىما ءتۇستi. ءوزiم تاۋ كەن ينجەنەرiمiن. جازىپ وتىرعان تاقىرىبى جانىما جاقىن بول­عاندىقتان كiتاپتى باس الماي وقىپ شىقتىم. ونىڭ ۇستiنە سونىڭ الدىندا عانا «كوشپەندiلەر» دەيتiن تاريحي تريلوگيانى جازىپ اتاعى ەلگە دۇركiرەپ جايىلىپ تۇرعان جازۋشىنىڭ ەندi قانداي تاقىرىپقا قالام تارتقانى قىزىقتىردى. ويىم­دا ەشتەڭە جوق. روماندى وقىپ شىققاننان كەيiن ءوزiم باي­قاعان كەمشiلiكتەردi قاعازعا ءتۇسiرiپ، «جۇلدىز» جۋرنالىنا سىن ماقالا جازىپ جiبەردiم. ول جازعانىم رەداكتسيانىڭ نازارىنا iلiگiپ، دەرەۋ جاريالانادى دەپ ويلاعان جوقپىن. بiر كۇنi قاراسام، جازعان سىنىم جۋرنالدا شىعىپ تۇر. قۋانىپ كەتتiم. ءارi «جۇلدىز» سياقتى اتاقتى جۋرنال بiزدەي شەتتە جۇرگەن وقىرماننىڭ دا جازعاندارىن جاريالايدى ەكەن-اۋ دەپ تاڭ قالدىم. وزiمشە ماقتانىپ، اينالاداعى جiگiتتەرگە كورسەتتiم. ولار «ە، دۇرىس بولعان ەكەن!» دەدi دە قويدى.سودان ونى ۇمىتىپ تا كەتتiم. بiر جولى الماتىعا كەلiپ، ءتۇس مەزگi­لiندە تاماقتانىپ الايىن دەپ كومسومول مەن مير كوشەلەرiنiڭ قيىلىسىنداعى دامحاناعا كiردiم. سول جەردە ءوزiم ءتاۋiر كورەتiن، ماڭدايىم تەرلەپ-تەپشiپ iشەتiن سورپا بولۋشى ەدi. كiرسەم، اناداي بۇرىشتا قاسىندا بiر-ەكi كiسi بار سىرباي ماۋلەنوۆ اعامىز سورپالاتىپ، ءارi سىرالاتىپ وتىر ەكەن. مەن دە تاماعىمدى الىپ، جاندارىنا جاقىنداپ، ۇلكەن كiسiلەر بولعان سوڭ كiشiلiك iزەت كورسەتiپ سالەم بەردiم.

- ءاي، قىشقاشەۆ. قالىڭ قالاي؟ - دەدi سىرباي اعا سالعان جەردەن ءوزiنiڭ گۇرiلدەگەن داۋسىمەن.

- جاقسى اعا. مەنi قايدان تانيسىز؟ - دەپپiن ساسقانىمنان.

- ە-ە، تانىماعاندا شە؟ - دەدi ول كiسi كەڭك-كەڭك ەتiپ كۇلiپ، - سە­نiڭ «ارقاڭدا» ەكi جىل بويىنا «جازۋشى» باسپاسىنان كiتاپتا­رىم­دى شىعارا الماي قالدىم ەمەس پە؟!

باسىندا ول كiسiنiڭ نەنi ايتىپ، نەنi مەڭزەپ وتىرعانىن تۇسiنبەدiم.

سويتسەم، ول كەزدە سىرباي اعام «جۇلدىز» جۋرنالىنىڭ باس رەداكتورى دا، ال Iلياس ەسەنبەرلين «جازۋشى» باسپاسىنىڭ ديرەكتورى بولىپ جۇمىس iستەپتi. باسپانىڭ ديرەكتورى سىرباي ماۋلەنوۆكە «مە­نiڭ كiتابىم تۋرالى سىندى جۋرنالىڭا ادەيi باستىردىڭ» دەپ رەنiش بiلدiرiپ، ولەڭدەر جيناعىنىڭ شى­عۋىن كەيiنگە ىسىرىپ، كەشەۋiلدەتە بەرگەن كورiنەدi.

- نيشاۋا،قىشقاشەۆ! - دەدi سىر-اعام قوشتاساردا كۇرەكتەي قو­لىمەن ارقامنان قاعىپ، - ومiردە ونداي-ونداي بولا بەرەدi. العان بەتiڭنەن قايتپا، جاز بەر.

كەيدە وڭاشا بiر ساتتەردە ءازiل­دەپ:

- سەكە، وسىنشا قابiلەت-تا­لانت­تى قايدان يگەرiپ ءجۇرسiز؟ - دەسەك.

- قۇدايدىڭ، جاراتىلىستىڭ بەرگەنi عوي. ايتپەسە، قانشا تىراشتانعانىڭمەن بولا المايسىڭ، - دەيتiن كۇلiپ.

راسىندا دا، جاراتقان يە بiر ادامنىڭ باسىنا سونشاما تالانت-قابiلەتتi ءۇيiپ بەرە سالعان.

سوڭعى كەزدە ەلiمiزدە دالiرەك ايتقاندا بالقاش كولiنiڭ ماڭىنان اەس (اتوم ەلەكتر ستانساسىن) سالۋ كەرەك. ول كەلەشەكتە قازاقستان ءۇشiن مول قۋات كوزi بولادى، وعان قول جەتكiزسەك، ەنەرگيا تاپشىلىعىنان قۇتىلىپ، تiپتi ونى جاقىن شەتەلگە دە ەكسپورتقا شىعارامىز دەگەن ماسەلە جيi-جيi قوزعالىپ ءجۇردi. ارينە، بۇل جوبانى قولدايتىندار دا قولدامايتىندار دا بار. ەلدiڭ قاۋiپسiزدiگiنە، تابيعاتى مەن ەكولوگياسىنا، تۇپتەپ كەلگەندە ادامداردىڭ ءومiرi مەن دەنساۋلىعىنا قاتىستى وسىنداي اسا كiناراتتى ماسەلەدەن شەت قالماي سەكەڭ ءوزiنiڭ قارسىلىعىن بiلدiرiپ، شىرىلداپ گازەت-جۋرنالدارعا ماقالالار جازدى. الەمدiك تاجiريبە بويىنشا اەس-تiڭ اپاتسىز جۇمىس iستەۋiنە ءالi دە ەشكiم كەپiلدiك بەرە المايدى. ول ءۇشiن ءوزiمiز سالۋىمىز كەرەك. ءوز ماماندارىمىز بولۋى قاجەت. بۇعان دەيiن دە بiزدە ەنەرگيانىڭ باسقا دا مۇمكiنشiلiكتەرi مەن كوزدەرi جەتكi­لiكتi. جانە مۇنى سالۋ بiزدiڭ قارجى-قاراجاتتىق قورجىنىمىز­عا اۋىر تيەدi دەگەن سەكiلدi بiرنەشە ءۋاج-ارگۋمەنتتەردi كولدەنەڭ تارتتى.

ول كiسiنiڭ ءوزiنiڭ ايتۋىنشا عىلىمداعى جولى دا جاپ-جاقسى باستالعان. تiپتi, اتاقتى اكادەميك عالىم ءومiرحان بايقوڭىروۆ ونىڭ عىلىمي جەتەكشiسi بولعان. سوندىقتان سەيiلبەك قىشقاشۇلىنىڭ تاۋ-كەن سالاسىنان جازعان كانديداتتىق جۇمىسىنىڭ ويداعىداي قور­عالاتىنان ەشكiمنiڭ دە تيتتەي كۇمانi بولماعان. ايتقانداي-اق، ءبارiن بiتiرiپ، قورعاپ، ماسكەۋگە جوعارى اتتەستاتسيالىق كوميسسياعا جiبەرگەندە كەدەرگiگە تاپ بولعان. ارتىنان بiرەۋلەر «دومالاق ارىز» جازىپ جiبەرگەن.

- مەنiڭ كانديداتتىق ديسسەرتاتسيامدا جەتi بiردەي جاڭالىق ۇسىنىلىپ ەدi, - دەگەن سەكەڭ سول بiر كۇندەرiن مۇڭايا ەسكە الىپ. - سوعان قاراماستان ونى عىلىمي جۇمىس رەتiندە باعالامادى. مەنiڭشە، جۇ­مىسىمنىڭ بەكiتiلمەۋiنە باسقا-باس­قا ەمەس، ءوزiمنiڭ تۋراشىلدىعىم، بiربەتكەيلiگiم، كەمشiلiككە شىداماي بەتكە ايتاتىنىم سەبەپ بولدى-اۋ، - دەيتiن.

- جۇمىسىڭىز بەكiتiلiپ، قولىڭىزعا قاعازىن الىپ العانشا كiش­كەنە كiشiرەيiپ، ۇندەمەي جۇرە تۇرمادىڭىز با؟ - دەگەنiمiزدە.

- قايتەسiڭ، قۇداي بەرگەن مiنەز عوي. مۇنىمنان ومiردە از تاياق جەگەن جوقپىن، - دەگەن-تiن.

مiنەز دەمەكشi, سەكەڭ كەيدە بولماشى نارسەگە بۇلقان-تالقان بولىپ اشۋلانىپ، ەسiكتi تارس جاۋىپ كەتiپ قالاتىن. سودان ون-ون بەس كۇنگە دەيiن بiزگە ات iزiن سالماي جۇرەدi. شىداماي ءوزiمiز تەلەفون سوعامىز.

- بiزگە كەلمەي كەتتiڭiز؟ - دەيمiز تۇك بiلمەگەنسiپ.

- سەندەرمەن ۇرسىسىپ قالعانمىن، - دەيدi تەلەفوننىڭ ار جاعىنان باسەڭ ۇنمەن.

- بiزبەن ۇرىسقانمەن، «زەردەمەن» ۇرىسقان جوقسىز عوي. جۋر­نال­عا كەلiپ تۇرىڭىز...

- ءاي، تاۋىپ كەتتiڭدەر! مەن جەڭiلدiم! - دەپ سو بويدا ارسالاڭداپ جەتiپ كەلەتiن.

سەيiلبەك اعامىزدىڭ ەكiجۇزدi­لiككە، جارامساقتىققا، جاعىمپازدىققا جانى قاس بولاتىن. كiسiلiك پەن ادامگەرشiلiكتi جانە ۇلتتىق ار-نامىستى بارiنەن جوعارى قوياتىن.

ايگiلi «جەلتوقسان وقيعاسىنان» كەيiن بۇل كiسiگە ماسكەۋدە شىعاتىن    گازەتتەردiڭ بiرiنiڭ تiلشiسi كەلiپ جولىعىپ:

- سiزدiڭ بۇرىڭعى بيلiككە دەگەن وكپەڭiز قارا قازانداي كورiنەدi. اشقان جاڭالىقتارىڭىز ەش جەردەن قولداۋ تاپپاپتى. بiراز جىل سەندەلiپ، جۇمىسسىز دا ءجۇرiپسiز. سوندىقتان سiز جايىندا ماقالا جازساق؟ - دەپتi. بۇل كەلiسiم بەرiپ ءارiپتiڭ ارتىن باعىپ قاراسا، الگiلەردiڭ مىناداي شارتى بار بولىپ شىعادى. ماتەريالدىڭ مازمۇنىن اشۋ ءۇشiن سەكەڭ جەردە جاتقان قوناەۆتىڭ ۇلكەن پورترەتiن تابانىمەن تاپتاپ تۇرىپ سۋرەتكە ءتۇسۋi كەرەك ەكەن.

- جوق!!! - دەيدi الگi جەردە سەكەڭ بۇلقان-تالقان بولىپ اشۋلانىپ. - مەن وندايعا بارا المايمىن. جانىم - ارىمنىڭ ساداعاسى. مەنiڭ ويتكەنشە ولگەنiم جاقسى! - دەپ شارت بۇرىلىپ كەتiپ قالادى.

وسى وقيعانى ەسكە العاندا ول كi­سi:

- ءاي، مىنانى ۇمىتپاڭدار! بiز­دiڭ قازاق بiرiن-بiرi داۋعا قيعانمەن، جاۋعا قيماعان. وكپەگە قيعانمەن، ولiمگە قيماعان! - دەپ وتىراتىن.

كوپ iزدەنiپ، كوپ وقيتىندىقتان اعامىز زاماننىڭ اعىمىن، ءومiردiڭ تالابىن دا ءدوپ باسىپ بiلiپ وتىراتىن. سىرتتاي ەستiگەنiمiز بولماسا، بۇرىن-سوڭدى كورiپ، باستان كەشپەگەن "كاپيتاليزم" - بازارلى ەكونوميكا كەلiپ، ءبارiمiز ابدىراپ، داعدارىپ قالدىق ەمەس پە؟ مiنە، سول كەزدە سەكەڭ گەنري فوردتىڭ (ايگiلi امەريكاندىق كاسiپكەر، فورد اۆتو­كولiكتەرiن شىعاراتىن ءوندiرiستiڭ نەگiزiن سالۋشى) "مەنiڭ ءومiرiم - مەنiڭ تابىستارىم" دەگەن كiتابىن قازاقشالاپ، جۋرنالدىڭ بiرنەشە نومiرiنە جاريالاتتى.

- سەكە، قايداعى امەريكاندىقتىڭ جىرتىسىن جىرتىپ قايتەسiز؟ - دەگەنiمiزدە:

- ەي، فوردقا مەنiڭ ەمەشەگiم ەزiلiپ تۇر دەيسiڭدەر مە؟ ونىڭ iس-تاجiريبەسiمەن تانىسىپ، قازاق بالاسى كاسiپكەرلiكتi ۇيرەنسiن دەپ ەم، - دەدi.

ارتىنان ونى كiتاپ ەتiپ شىعارساق، جۇرتتى وقىتساق دەپ بiراز جەرگە جۇگiردi. تiپتi اقش-تىڭ قازاقستانداعى ەلشiلiگiنە دە بارىپ جولىقتى. وكiنiشكە قاراي، ونىسىنان بiر ناتيجە شىعا قويمادى. سودان بولار بiر جولى: " بiزدە ەشكiمگە ەشتەڭە كەرەك ەمەس ەكەن-اۋ!" دەپ كۇيiنiپ كەلiپ ەدi.

مەن ءوزiم وسى كۇنگە دەيiن ول كiسiدەي كەرەمەت ۇلتجاندى، قازاق ءۇشiن جانىن بەرۋگە دايار، بولمىسى بولەك پiرادار ادامدى كەزدەستiرگەن ەمەسپiن. قازاقتىڭ تiلiنە، دiلiنە، جەرiنە، سالت-داستۇرiنە قاتىستى بiرەۋ بiر قيعاش، نە وعاش پiكiر ايتىپ قالادى ما، وعان گازەت-جۋرنالدىڭ بەتiندە، يا بولماسا راديو-تەلەديدار ارقىلى ءۇن قاتىپ تويتارىس بەرمەي جانى تىنبايتىن. ول كiسi تiلiمiزدi, ۇلتتىق بولمىسىمىزدى، تاۋەلسiزدiگiمiزدi ساقتاپ قالۋعا قاتىستى تالاي-تالاي وزەكتi ماقالالار جازدى. سەكەڭ كەيدە تiپتi قاتتى دا اششى، بەتiڭ بار، ءجۇزiڭ بار دەمەي توتەسiنەن جازاتىن. سوندىقتان دا ونىڭ جازعاندارىن كوپ گازەت-جۋرنالداردىڭ باسۋعا باتىلى مەن تاۋەكەلi جەتە بەرمەيتiن.

ءالi كۇنگە ەسiمدە، بiر جولى ول قازاقتىڭ ەلi مەن جەرiنە قازاقتان باسقانىڭ جانى اشىمايدى دەگەن تەرەڭ ويدى مەڭزەپ: «ديۆەرسانتى ۆسەح ستران، دوبرو پوجالوۆات ۆ كازاحستان!» دەگەن ماقالا جازدى. بىلاي قاراعاندا اتىنان دا ادام شوشىپ، ۇرiككەندەي عوي. بiراق ايتىپ وتىرعانى دۇرىس. شەتەلدiكتەردiڭ ءبارi بiزگە، قازاقستاننىڭ كوسەگەسiن كوگەرتەيiن دەپ ەمەس، ءوز پايداسىن ويلاپ كەلەدi. Iشiمiزدە جۇرگەن كەي­بiرەۋلەردiڭ دە ەمەشەگiنiڭ ەزiلۋi نەعايبىل. سول سەبەپتi قازاقستاندى دامىتىپ، وركەندەتۋ ءۇشiن ەڭ الدىمەن قازاقتىڭ ءوزi تىربانۋى كەرەك.

ادەتتەگiدەي بiزگە «ماقالامدى ەش جەر باسپاي جاتىر» دەپ مۇڭىن شاعا كەلدi. مەن بiر ءسات ويلانىپ وتىردىم دا:

- مۇنى سiز ەرiك نۇرشينگە اپارىڭىز، - دەگەن اقىل ايتتىم. اقىل ەمەس، دۇرىسى ءجون سiلتەدiم.

- قالايشا؟ - دەپ سەكەڭ بەتiمە تاڭىرقاي قارادى.

- ويتكەنi ول باتىلداۋ جانە جاڭا كوزقاراستاعى جۋرناليست. جاقىنان بەرi «دوجيۆەم دو پونەدەلنيكا» دەگەن گازەت شىعارىپ جاتىر. وعان ءالi ەشكiم سiزدi «جامانداپ» ۇلگەرگەن جوق...

- مەيلi ونى دا كورەيiك، - دەگەن سىڭايدا سەيiلبەك اعام ءسوم­كەسiن سۇيرەتiپ، ۇمiتسiزدەۋ قۇلىقسىزداۋ كەيiپپەن، سولاي قاراي كەتتi. ءتۇس قايتا:

- ءاي، سەن ءدوپ باسىپسىڭ! - دەپ قۋانىپ كەلدi. - گازەتتiڭ الداعى اپتاداعى نومiرiنە باساتىن بولدى. تiپتi ماقالانىڭ ءار بەتiنە قول قويدىرىپ الدى.

- مۇنى ەندi ەشكiمگە ايتا كورمەڭiز، - دەدiم جاناشىرلىق تانىتىپ.

- ونىڭ راس. وندايدان تالاي اۋزىم كۇيگەن...

راسىندا دا، سوزiندە تۇرىپ ەرiك نۇرشين سەيiلبەك قىشقاشۇلىنىڭ الگi ماقالاسىن جاريالادى. ونىسى ەلدiڭ اراسىندا بiراز اڭگiمە، قوزعالىس تۋدىردى. «ىقپالدى» ادامداردىڭ قىسىمى بولدى ما، ودان كەيiن نۇرشين سەكەڭنiڭ جازعاندارىن باسپاي قويدى.

تاعى بiردە «بۇل ماقالاڭىزدى «زامان-قازاقستان» گازەتiنە اپارىپ كورiڭiز» دەدiم. ويلاعانداي-اق، ولار دا باسىندا بiر-ەكi ماتەريالىن باس­تى دا، ارتىنان ات توندارىن الا قا­شا­تىن بولدى.

ارالاسقاندا ەپتەپ بiلگەنiمiز، سەيiلبەك اعامىزدىڭ قۇداي قوسقان قوساعى ناعيما جەڭگەمiزگە دەگەن ماحابباتى ەرەكشە بولاتىن. كەيبi­رەۋلەردiڭ ايتۋىنشا جوعارىدا اتال­عان، «جالىن» جۋرنالىنىڭ جابىق بايگەسiندە بiرiنشi ورىن الىپ جۇرگەن «پاڭزادا» پوۆەسi سول كiسiگە ارنالعان. ونىڭ الامان بايگەدەن وزا شاۋىپ شىققانى ءسiرا، شىنايى ماحابباتتان، سۇيiسپەنشi­لiك­تەن تۋعان شىعارما بولعاندىعىنان بولسا كەرەك.

تاعدىر كەيدە قىلىشىن قاتال سەرمەپ، اياۋسىز كەسiپ تۇسەدi. الدىمەن ناعيما جەڭگەمiز دۇنيەدەن وزدى. بۇل قازا سەكەڭدi قاتتى كۇي­زەلتتi. جانتالاسا قانداي دا بiر شىعارما جازىپ ءجۇردi. «وسى كi­تاپتى بiتiرiپ شىعارسام، ناعيماعا ورناتقان ماڭگiلiك ەسكەرتكiشiم بولار ەدi» دەپ ەدi. ارتىنان كوپ ۇزاماي ءوزi دە باقيلىق بولدى. ەندi ويلاپ قاراساق، سەيiلبەك اعامىز سول بiر كۇندەرi سىڭارىنان ايىرىلعان اققۋداي كۇي كەشiپ جۇرگەن ەكەن.

سەيiلبەك اعامىزدىڭ ەڭ بiرiنشi ارمانى ءوزi ويلاپ تاپقان تەحنيكالىق جاڭالىقتاردى جاساپ، جۇزەگە اسىرىپ، قازاقستان دەيتiن ەلدiڭ يگi­لiگiنە جۇمىس iستەپ جاتقانىن كورۋ بولاتىن. اتتەڭ تاعدىر وعان جازبادى. كەي-كەيدە ءوزi دە مۇڭا­يىپ:

- ءاي، جiگiتتەر، ونداي باقىتتى كۇندi كورە المايتىن شىعارمىن؟ - دەيتiن.

- نەگە؟ - دەيمiز عوي.

- سەبەبi جاڭالىقتىڭ جولى قاي كەزدە دە اۋىر، تاپقىرلاردىڭ تاعدىرى قيىن بولعان. ويتكەنi ول بۇرىن-سوڭدى بولماعان جاڭا دۇنيە، سوندىقتان ونى جۇرتتىڭ وپ-وڭاي قابىلداۋى قيىن، - دەپ ءۇنسiز وتى­رىپ قالاتىن.

سونان سوڭ الەمدەگi ءار قيلى جاڭالىقتاردىڭ اشىلۋ تاريحى جايىندا قىزىق اڭگiمەلەر ايتىپ كەتەتiن. ماسەلەن، ەڭ العاش تەمiر جولدى ۇسىنعاندا جۇرتتىڭ كوبi ول جۇرمەيدi دەپ كۇدiك كەلتiرiپتi. سەبەبi, رەلستiڭ ءۇستi جىلتىر، دوڭگەلەك جىلتىر تايعانايدى دەگەن. ال جۇرگiزiپ كورسەتكەندە ەندi توقتاتا الامايسىڭدار دەپتi. سول سياقتى ادامدار و باستا سامولەتتiڭ دە قۇس­تار ءتارiزدi كوكتە قالىقتاپ ۇشاتىنىنا كۇمان كەلتiرگەن. ويتكەنi ول اۋادان اۋىر دەپ، سوندىقتان ۇش­پاي­دى، ۇشا المايدى دەپ ويلاعان.

جالپى، بiز بويكۇيەزدiك پەن نەم­قۇرايدىلىقتان ءالi ارىلا قويماعان حالىقپىز. ونىڭ زاردابى مەن زالالىن از تارتىپ كەلە جات­قان جوقپىز."قولدا باردا التىننىڭ قادiرi جوق" دەيمiز دە ودان قورىتىندى شىعارمايمىز. ءوستiپ وتىرىپ، ەل ءۇشiن كەرەك بiر ازاماتتان كوز جازىپ قالدىق. ونىڭ باعاسىن كوزi تiرiسiندە بiلە المادىق. ءالi دە بiلۋiمiز نەعايبىل-اۋ.

وكiنiشتi-اق!

«جاس الاش» گازەتى