قوستانايدا جەرگىلىكتى بيلىكتىڭ ابىرويىن ايرانداي توگىپ، بەدەلىن بەلدەن تومەن تۇسىرگەن توسىن ءبىر وقيعا بولىپ جاتىر. ءتىپتى ايتار اۋىزعا ۇيات. وبلىسىمىزدىڭ كەنشىلەر قالاسى اتانعان رۋدنىي شاھارىنداعى ءماسليحات  دەپۋتاتى، «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ وسىنداعى بىلدەي ءبىر مۇشەسىنە «جەڭگەيتايلىق» جاسادى دەگەن ايىپ تاعىلىپ، ۇستىنەن ءىس قوزعالۋدا. بۇنى ەستىگەن ەل ءىشى گۋلەپ كەتتى. ەندى قايتسىن،  ەكى كۇننىڭ  بىرىندە ءماسليحات دەپۋتاتى ۇستالا بەرمەيدى عوي. ەكى كۇننىڭ بىرىندە ءماسليحات دەپتۋتاتى ءارى بيلىك پارتياسىنىڭ مۇشەسى «جەڭگەتايلىق» بيزنەسىن دۇرىلدەتىپ، ءوزىنىڭ تىكەلەي قىزمەتىنىڭ سىرتىندا كۇرەپ اقشا تابا بەرمەيتىن شىعار.

حوش، سونىمەن كوركىنە كوز توياتىن سىلقىم سۇلۋ يۋليا كارالاشتىڭ ينتەرنەتتەگى اككاۋنتىن اشىپ قاراساڭىز، بەينە ءبىر سۇلۋلۋىق الەمىنە كىرىپ كەتكەندەي سەزىمگە بولەنەسىز. جالاڭاش دەمەسەڭىز دە سوعان جاقىنداۋ بيكەشتەر مەن وسىنداي جاس قىزداردى شەتەلدەگى جالاقىسى وتە جوعارى جۇمىسقا شاقىرعان حابارالاندىرۋدان كوز تۇنادى. سونداي-اق يۋليانىڭ Karalash Fashion Company-سىنان نەشە ءتۇرلى ءساندى كيىم، بيجۋتەريا، كوسمەتيكا سەكىلدى بىردەن كوز تارتاتىن دۇنيەلەردى مولىنان تاباسىز. ءدال وسى ۆكونتاكتە توبىندا جاس قىزداردى جۇمىسقا قابىلداۋ مەن جاڭا تۇسىلىمدەر دە جاريالانادى ەكەن. ال بىرقاتار حابارلاندىرۋلارىنان بويجەتكەندەردى شەتەلگە جالاقىسى تىم جوعارى جۇمىسقا شاقىرۋدى دا از كەزدەستىرمەيسىز. ولار نەگىزىنەن اراب امىرلىكتەرى، باحرەين كورولدىگى، سينگاپۋر، قىتاي مەن تۇركيا سەكىلدى ەلدەر بولىپ كەلەدى. كەلىسىمگە كەلگەن كليەنتتەرگە جاڭاعى «جۇمىستىڭ» قىر-سىرلارى ەپتەپ ايتىلادى دا. ماسەلەن، بايلاردىڭ قاسىندا ءجۇرۋ، ياعني بيزنەس تىلىمەن ايتقاندا «ەليتنىي ەسكورت» ەكى-ءۇش اپتاعا عانا سوزىلىپ، تابىسى 5 مىڭنان 10 مىڭ دوللارعا جەتىپ جىعىلاتىن كورىنەدى. دەپۋتات ءارى پارتيا مۇشەسى اتانعان «جەڭگەيتايىمىز» كەيبىر كۇدىك كەلتىرگەن قىزدارعا بۇل بيزنەستىڭ ابدەن دامىعاندىعىن، بارىنە دە كەپىلدىك بەرىلەتىندىگىن قۇلاقتارىنا قۇيىپ باعىپتى. الايدا ول «كەپىلدىكتىڭ» قانداي دۇنيە ەكەندىگى جايلى ەشتەڭە دەي قويماعان. ءسىرا، دەپۋتات ءام سىلقىم بيكەش «ءتىسى شىققان بالاعا شايناپ بەرگەن اس بولماس» دەگەندەي، بۇنىڭ قانداي «كەپىلدىك» ەكەنىن ەسى بارلاردىڭ ءبارى ۇعىنار دەپ ويلاسا كەرەك.

قوستانايداعى كەيبىر جۋرناليستەر دەپۋتات «جەڭگەتايدىڭ» حابارلاندىرۋلارىنىڭ وتىرىك-شىندىعىن انىقتاۋعا ەرىنبەگەن ەكەن. ولار دۋبايداعى قوناقۇيگە داياشىلار، بارمەندەر، ماسساج جاساۋشىلار مەن تاعى باسقا تولىپ جاتقان كۇماندى جۇمىستارعا شاقىرۋلاردىڭ كوپ ەكەندىگىنە كوزى جەتكەن. اسىرەسە ونداي جەرلەرگە الدىمەن شەتەلدىك بويجەتكەندەر قابىلداناتىن كورىنەدى. كارالاشتىڭ حابارلاندىرۋلارىندا «شەتەلگە باراتىن قىزداردىڭ جاسى 30-دان اسپاۋى ءتيىس» دەگەن ەسكەرتپەلەرى دە بار. كوزى قاراقتى وقىرمان بۇل شاقىرۋلاردىڭ الگىندەي وزگەشەلىكتەرىنەن-اق مۇنىڭ استارىندا قانداي دۇنيەنىڭ قۇلاعى قىلتيىپ تۇرعاندىعىن بىلسە كەرەك.

ايتپاقشى، يۋليامىز قالالىق ماسليحاتتاعى الەۋمەتتىك ساياسات جانە ەكولوگيا ماسەلەلەرى جونىندەگى كوميسسيانىڭ مۇشەسى كورىنەدى. ەكولوگياسىن بىلمەيمىز، ال كارالاش الەۋمەتتىك ساياساتتى "جەڭگەتايلىقپەن اينالىسۋ" دەپ ويلاسا كەرەك. ونىڭ ۇستىنە دەپۋتات دەگەن مارتەبەسى بار، ول تۋرالى كىمنىڭ جامان ويلاۋى مۇمكىن.

دەپۋتات دەگەننەن شىعادى، كارالاش سياقتى ءىس-ارەكەتى ارنەمەن ارالاس ادامدار «حالىق قالاۋلىسى» بولىپ «سايلانار» الدىندا ءتيىستى ورگاندارى ولاردى نەگە مۇقيات تەكسەرمەيدى؟ كارالاشتىڭ «جەڭگەتايلىقپەن» اينالىسقاندىعىنا مۇمكىن بىرەر ەمەس، ونداعان جىلدار دا بولعان شىعار... قازىر ونى كىم تاپ باسىپ ايتادى؟ بۇگىن ءبىر دەپۋتات «جەڭگەتاي»، ال ەكىنشىسى رەكيتەر، ءۇشىنشىسى كادىمگى قىلمىس الەمىنىڭ وكىل اكەسى شىقسا قايتەمىز. دەپۋتات ەكەن، ونداي-ونداي بولادى عوي دەپ، كوز جۇمىپ وتىرا بەرەمىز بە؟..

ايتپاقشى يۋليا كاراماش رۋدنىيداعى عانا ەمەس، بۇكىل ەلىمىزدەگى الىپ كاسىپورىنداردىڭ ءبىرى – سوكولوۆ-سارىباي كەن ءوندىرىسى بىرلەستىگىندە جاستار ساياساتى جونىدەگى ماسەلەگەگە باسشىلىق ەتەدى ەكەن. ەندى ونداعى جاستاردى قانداي ساياساتقا ۇيرەتىپ جۇرگەندىگىن ءتيىستى ورگاندار انىقتاي جاتار.

P.S. يۋليامىز كەيبىر يميدجمەيكەرلەرىمىزگە تىم ۇناپ قالسا كەرەك. ول ءارتۇرلى جارنامالىق ماتەريالداردان تۇسپەيدى. ءتىپتى، سەنات سايلاۋىندا دا برەندكە اينالعان ءتۇرى بار. قىسقاسى بار دۇنيەگە جاراپ جاتقان دەپۋتات. «جەڭگەتايلىعى»، ءسىرا، دەپۋتاتتىقتان تىسقارى ءحوببيى بولار.

«جاقسىنى كورمەك ءۇشىن» دەگەن عوي، يۋليامىزبەن تانىسا وتىرىڭىزدار دەپ بىرەر بەينەسىن ۇسىندىق:

جايبەرگەن بولاتوۆ

قوستاناي

Abai.kz