جاڭاقورعان اۋدانىنا جەتپەي ۇلكەن جولدىڭ بويىنان تومەنارىق اۋىلىنا قاراي بۇرىلاتىن جەر بار. سول تۇستا قوجامبەردى ەلدى مەكەنى كەزىگەدى. وسى ماڭدا «كوككەسەنە» دەپ اتاپ كەتكەن ورتاعاسىرلىق ارحيتەكتۋرالىق ەسكەرتكىشتى كەزدەستىرەسىز. ەلىمىزدەگى وسىنداي ارحيتەكتۋرالىق ەسكەرتكىشتەردى تەرەڭىرەك زەرتتەسەك، قر پرەزيدەنتتىڭ رۋحاني جاڭعىرۋ تۋرالى ايتقان ويلارىن جۇزەگە اسىرۋعا مۇمكىندىك تۋار ەدى. مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» اتتى باعدارلامالىق قۇجاتىنىڭ ءتۇيىنى دە وسى "تۋعان جەر" باعدارلاماسىمەن تۇيىندەلىپ تۇر.

قولدا بار مالىمەتتەرگە سۇيەنسەك، كوككەسەنە – ورتا عاسىرلاردان ساقتالعان ارحيتەكتۋرالىق ەسكەرتكىشكە جاتادى. ول تومەنارىق تەمىرجول تورابىنان سولتۇستىككە قاراي – 5, سىعاناقتان وڭتۇستىككە قاراي 8 شاقىرىمدىق  قاشىقتىقتا ورنالاسقان.

بىردە جول ءتۇسىپ، قوجامبەردى اۋىلىنا باردىق. جەرگىلىكتى تۇرعىندار كوككەسەنەنى الپامىس باتىردىڭ جۇبايى گۇلبارشىننىڭ قابىرىنە ورناتىلعان دەپ سانايدى ەكەن. مىنا مالىمەتتى ەستىگەندە تاڭعالدىق. بۇرىن قالاي بايقاماعانبىز؟ ىشىمنەن «قۇداي-اۋ، تومەنارىق دەگەن مىناۋ تۇرعان جەر عوي. جاڭاقورعانعا قاراعاندا شيەلىگە جاقىن سياقتى كورىنەدى. ونىڭ ۇستىنە قوجامبەردى جولدىڭ ۇستىندە ەمەس پە؟» – دەپ كەلەم.

ەنتسيكلوپەديالىق مالىمەتتەردە ونىڭ سالجۇقتار زامانىنىڭ ساۋلەت ونەرى ۇلگىسىمەن بيىك مۇنارالى ەتىپ سالىنعانى ايتىلادى. كەسەنە كۇيدىرىلگەن قىشتان تۇرعىزىلعان. كۇمبەزدىڭ اركاسىن جەبەنىڭ ۇشكىر باسىنا ۇقساتىپ، ەكى يىعىن ورنەكتى باعانالارمەن كومكەرگەن. قابىرعالارىن الاشا حان كۇمبەزى سەكىلدى قىشتان كىلەم ورنەگى ۇلگىسىنە ۇقساتىپ قالاعان. ءبىر جاعىنان قاراعاندا ول قاراحان مازارىنا ۇقساس. وعان جاقىن ماڭدا بارشىن سۇلۋدىڭ اكىمشىلىك قۇرعان استاناسى بارشىنكەنتتىڭ قيراعان ورنى بار. مىنە، قىزىق! مىناۋ دەگەن تاماشا ەمەس پە؟! قازاق دالاسىندا ءالى دە بولسا سىرى اشىلماعان جەرلەر كوپ. بۇل ەسكەرتكىشكە قاتىستى ج.باسىعارين، ە.قاسىموۆ، ي.كاستانە، ۆ.بارتولد ەڭبەكتەرىندە تاريحي مالىمەتتەر ساقتالعان. اكادەميك الكەي مارعۇلان: «وعىز ەلىنىڭ اتاقتى ءبىر قالاسى – بارشىنكەنت. بارشىنكەنتتىڭ تاعى ءبىر قىزىق تاريحى ول قالانى وعىز ەلىن باسقارعان جەتى دانىشپان قىزدىڭ ءبىرى – بارشىن سۇلۋعا ارناپ سالىنعاندىعى. قازاقتار ول قالانى بەرگى كەزگە دەيىن «قىز قالا» دەپ كەلدى» – دەيدى.

قوجامبەردى شاعىن اۋىل بولعانىمەن، تامىرىن تەرەڭنەن الىپ جاتىر ەكەن. ءيا، ءبىزدىڭ تۋعان جەرىمىز – سىر توپىراعىندا ءالى قانشا اشىلماعان جۇمباق بار ەكەن دەسەڭىزشى؟! مىڭ ارحەولوگ قازسا دا، تۇبىنە جەتە المايتىن شىعار. وسى اۋىلدىڭ ابىز اقساقالى اتانعان ەسبولات كوكەمىز ءبىزدى قىزىقتىرعان كەسەنە جايلى كەڭىنەن اڭگىمەلەپ بەردى.

– كوككەسەنە – ءبىزدىڭ اۋىلدىڭ جۇرەگى. بۇل جەردە اتاقتى الپامىس باتىردىڭ ايەلى گۇلبارشىن سۇلۋ جاتىر. بىزگە دەيىنگى ۇلكەندەر وسىلاي دەيتىن. ءبىز دە بالالارىمىزعا سولاي ايتىپ ءجۇرمىز. ال، اۋىل اتقا قۇيىسقانسىز مىنگەن قوجامبەردى باتىردىڭ ەسىمىمەن اتالادى، – دەدى ول اعىنان جارىلىپ.

ءبىز بولساق العان مالىمەتىمىزدى قاناعات تۇتىپ، «باتىس ەۋروپا – باتىس قىتاي» اۆتوبانىنا قاراي بەت تۇزەدىك.