مەن قازاقتىڭ ساناۋلى نامىستى ۇلدارىن ءيتتىڭ سىرتتانىنا تەڭەيمىن. مىقتى دەگەن ءبورى، ارلان قاسقىرلارعا دەيىن تەك قانا ءيتتىڭ سىرتتانىنان عانا سەسكەنگەن، كادىمگىدەي ىعىسقان. سىرتتان –  مىڭنان ءبىر، جانە وتە سيرەك كەزدەسەدى. سىرتتان – سىرتتان كەلگەندەرگە سىر بەرمەيدى، مىنەزى تۇيىق! قاسقىر سەكىلدى سول نامىسىمەن "قىڭق" ەتپەستەن ولەدى.

كوبىنە تاۋ حالقى سىرتتاننىڭ قايسارلىعىن ۇستانعان. ونى الۋ ءۇشىن قاسقىرلار تەك قانا ايلا-ءتاسىل قولدانعان. ءبىزدىڭ ەلدە ۇرپاق بولاشاعىن ويلايتىن سىرتتاندار ساۋساقپەن ساناۋلى. دەمەك، ەلدىڭ سويىلىن سوققان ازعانا نامىستىلاردى قادىرلەپ قۇرمەتتەڭدەر! ال قالعان نامىسسىز قازاقتاردى مەن الابايعا تەڭەيمىن. الابايدىڭ ۇستانىمى – "كىمنىڭ نانىن جەسەڭ، سونىڭ ءسوزىن سويلەيسىڭ!" الابايلار ماڭعاز، ۇيقىباس، كەربەز، تاكاپپار، جانايار بولىپ كەلەدى. قوراعا جاۋ شاۋىپ جاتسا دا بار بولعانى رەت بويىنشا اۋزىن تولتىرىپ "اۋف" دەپ زورعا، سىلبىر ءبىر-اق ۇرەدى. قانشا باقساڭ دا اۋلادان شىعىپ كەتسە بولدى، نان ۇستاپ بارا جاتقان وزگەنىڭ سوڭىنان قالماي جەتەگىنە ەرىپ كەتە بەرەدى. الابايدا "بۇل مەنىڭ اۋلام، بۇل مەنىڭ ايماعىم" دەگەن ۇعىم جوق! الابايدا نامىس پەن ار بولمايدى! ۇزاققا بارمايدى، قورقاق، مۇقالعان پىشاقتاي تەز قايتىپ قالادى، ءارى قاراي جانى قينالىپ بارا جاتسا ۇيات جاساپ جىبەرەدى. توبەلەسكە دايىنداعاندارىنىڭ ءوزى تەك قانا ءوز ناسىلىمەن عانا توبەلەسە الادى. مىرتىق بولسا دا "پيتبۋل، ستاففورت، بۋلتەررەر، روتۆەيللەر" سەكىلدى جىرتىقشتارعا رۋحى داۋالاماي قالادى. كەزىندە حيت بولعان الابايلار قازىرگى تاڭدا كۇلدىكتە، قوقىس جاشىكتەرىنىڭ ماڭىندا بوق جەپ ءجۇر. پايداسىز بولعان سوڭ، جاتىپىشەر ارامتاماق بولعان سوڭ، ونى باعام دەگەن يەلەرىنىڭ قالتاسىنا سالماق تۇسكەن سوڭ، يەلەرى دالاعا امالسىز قويا بەرگەن. تۋرا قازاقتىڭ تاعدىرىنا ۇقساس.

ەندىگى ايتارىم، ادالدىققا، توزىمدىلىك-مىقتىلىققا، رۋحتى، نامىستى، قايتپايتىن قايسار بولۋعا كەلەر ۇرپاقتى دايىنداي الماي وتىرىپ، قاسقىر الۋعا يت دايىنداپ جاتىرمىن دەگەندەرى ەرىكسىز كۇلكىڭدى كەلتىرەدى. جانە دايىندىعى قانداي دەيسىڭدەر عوي، تىرسەگى قيىلعان، بولماسا ابدەن ۇرىلىپ ارتقى اياقتارى جاساماي قالعان، بەلى كەتكەن، ابدەن بولدىرىپ سورلانعان، السىرەگەن قاسقىردى ەكى جاعىنان سوم شىنجىرمەن ۇستاپ تۇرىپ ونشاقتى يتكە تالاتادى. بۇل دەگەن بارىپ تۇرعان ناعىز ساتقىندىق پەن قاسكويلىك، حايۋاندى قورلاۋ! بۇل دايىندىق ەمەس، قاتىندىق! ەستەرىڭدە بولسىن، 30 يتكە تالاتساڭدار دا قاسقىردىڭ ساعىن ەشۋاقىتتا سىندىرا المايسىڭدار! نامىستى جىگىتتەر دە ءدال سونداي، ولاردى تۇرمەمەن، اتۋ جازاسىمەن قورقىتا المايدى.

بەيشارا قاسقىر سوڭعى دەمىن ىشكە تارتىپ، ءومىرى ءۇشىن جانالەككە ءتۇسىپ كۇرەسەدى. مىقتى بولسا سەندەرگە سۇيەنگەن يتتەرىڭ سەندەرسىز جاپان تۇزدە جورىتىپ كورسىنشى؟ قاسقىردىڭ ۇلىعان داۋسىن ەستىگەندە يتتەرىڭنىڭ كىرەتىن تەسىك تابا الماي قىڭسىلىعانىن كورسەڭ عوي. ءدال وسىندايدى جاساپ جۇرگەندەرگە، "مەن قازاق سالتىن جالعاستىرىپ ءجۇرمىن" دەپ تۇسىنەتىندەرگە، ەرتەڭگى كۇنى سەندەر ەلدىڭ سويىلىن سوققان ساناۋلى سىرتتانداردى ءدال وسىلاي ۇستاپ بەرىپ، شىنجىرلاتىپ، شيبورىلەرگە تالاتاتىن ساتقىنسىڭدار دەمەكپىن!

مەن بولتىرىك پەن يت باعىپ باۋلىعانمىن، ايىرمالارىن سالىستىرعانمىن، قورىتىندىسىن جاريا ەتتىم. مەن بۇنى نە ءۇشىن ايتىپ وتىرمىن. قازىرگى قازاقتاردىڭ قىلىعى ءدال وسىنداي. ارى قاراي وزدەرىڭ ويلانىپ شەشىم شىعارا بەرىڭدەر! مەن مىسالى "شلاممەن" كۇرەسىپ جاتىرمىن. شلامنىڭ ارعى جاعى – كلان! شلامنىڭ ارعى جاعى ميللياردتاعان اقشا، ونى قورعاۋشىلار مىنبەدەگى مافيا كوكەلەر! زاڭنىڭ ءبارى، قۋلىقتىڭ ءبارى وسىلاردىڭ قولىندا. بۇلار ءۇشىن مەن توبىر ارىستانعا قارسى شاپقان جالعىز ءتۇيىر ەركەك قۇمىرسقامىن! قازاقتا: "قانشا مىقتى بولسا دا، سالما جاۋعا جالعىزدى، قانشا شەشەن بولسا دا، سالما داۋعا جالعىزدى" دەگەن ناقىل ءسوز بار. راسىمەن دە، الاباي بولماساڭدار، قايداسىڭدار سىرتتاندار! حالىقتى اشۋلاندىراتىنى – بۇلار بايلىقتى ەركىنشە الىپ، بوعىن حالىقتىڭ باسىنا جاعىپ كەتۋىندە بولىپ تۇر عوي. بايعانين، قاراۋىلكەلدى توڭىرەگىنە دە شلام توگىلىپ ەل-حالىق ۋلانىپ جاتىر. كەۋدەلەرىڭدە جالىن بولسا، كوكىرەك كوزدەرىڭ اشىق بولسا، ەل مەن جەرلەرىڭە، ءتىل مەن دىندەرىڭە دەگەن ىستىق ىقىلاس پەن ماحاباتتارىڭنىڭ بارى راس بولسا، جانە ول جاساندىلىق ەمەس ايقىن بولسا، وندا مەن سەندەردى ءيتتىڭ سىرتتانى بولۋعا شاقىرامىن!

تۇرار شاپقارا

Abai.kz