بۇگىن عانا قىتاي تۇرمەسىندە قاماۋدا وتىرعان بەلگىلى عالىم قاليبەك قانجاربايۇلى جايلى جازعان ەدىك. ەندى مىنە، تاعى ءبىر قىزىمىزدىڭ، ياعني قازاقستاننىڭ زاڭدى ازاماتىنىڭ ايداۋدا جۇرگەندىگى جايلى اقپار كەلىپ ءتۇستى.

بۇل – انارگۇل مۇحتارحان. 1985 جىلى 5-قاراشادا قىتايدا تۋعان. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتى. شىعىس قازاقستان وبلىسىنا قاراستى ءۇرجار اۋدانىنىڭ ورتالىعىنداعى ۆورونكوۆا كوشەسىندەگى 84-ۇيدە تۇرعان. قازىر قىتايداعى وقۋ-ۇيرەتۋ لاگەرىندە قاماۋدا جاتىر.

بىزگە شىعىس قازاقستان وبلىسى، ءۇرجان اۋدانىنان ءومىرحان داۋلەتبەك اتتى وقىرمانىمىز حابارلاسىپ، انارگۇلدىڭ ۇستالىپ كەتكەنى جايلى اقپارمەن بولىسكەن ەدى.

ءومىرحان داۋلەتحان، كورشىسى:

- انارگۇلدىڭ ءوزى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتتىعىن العان. بۇگىندە تولىققاندى قر ازاماتى. بۇرىن الماتى وبلىسىندا، ۇزىناعاشتا تۇرعان ەكەن. سول جاقتا ءجۇرىپ ازاماتتىعىن الىپتى. ودان كۇيەۋىمەن اجىراسىپ كەتىپ، ءبىزدىڭ ۇرجارعا كوشىپ كەلگەن. كەيىن وسىندا مۇرات ەمىلبەك دەگەن ازاماتپەن كوڭىل قوسىپ، وتاۋ قۇردى. مۇرات دەگەن ازامات مەنىڭ كورشىم. ۆورونوۆكا كوشەسىندەگى 84-ۇيدە تۇردى. انارگۇل جانسۇگىروۆ كوشەسى 30-ۇيدە تىركەلگەن ەكەن. سول ءۇي ءوز اتىندا. كەيىن قىتايعا تۋىستارىنا بارىپ كەلمەك بولىپ، شەكارادان ءوتىپ كەتكەن. سول جەردە قىتايدىڭ پوليتسياسى تۇتقىنداعان. ول جاقتا اكە-شەشەسى، ءبىر ءسىڭىلىسى تۇراتىن. ولار قازىر انارگۇلگە اراشا تۇسە الماي وتىر.  

وتكەندە قىتايدىڭ وقۋ-ۇيرەتۋ لاگەرىندە بولعان جىگىتتەرمەن كەزدەسكەنبىز. ولار لاگەردەن شىعىپ، ەلگە كەلگەن. سول جىگىتتەردىڭ ءبىرى اناردى كورىپتى. تۇسكى سەرۋەن كەزىندە جولىعىپ قالىپتى. سودان انار سالەم جولداپ، قازاقستان بيلىگى وزىنە اراشا ءتۇسۋىن سۇراپتى. ول قازاقستان ازاماتى عوي. «وسى جاقتان اراشا ءتۇسسىنشى، ىزدەۋ سالسىنشى. مەنىڭ ىزدەۋشىم بولعاندا، مەن دە لاگەردەن بوساپ شىعار ەدىم» دەپتى.

ءبىز انارگۇلدىڭ قالاي جانە قاشان تۇتقىندالعاندىعى جونىندە از-كەم دەرەك جيىستىردىق. ەندى سولاردى رەت-رەتىمەن باياندايمىز.

انارگۇل مۇحتارحان. قر ازاماتى. تىركەلگەن جەرى شقو ءۇرجار اۋدانى، جانسۇگىروۆ كوشەسى، 30 ءۇي.

كۇيەۋى – مۇرات ەمىلبەك. قحر ازاماتى. ىقتيارحاتى بولعان. تىركەۋدە تۇرعان جەرى شقو، ءۇرجار اۋدانى، ۆورونوۆكا كوشەسى، 84 ءۇي.

ەكەۋىنىڭ نەكە قيعاندىعى جايلى زاڭدى قۇجات جوق. نەكەلەرىن مەشىتتە قيعان. كۋاگەرلەر دە، نەكە قيۋ تويىنان ەستەلىك سۋرەتتەر دە جەتكىلىكتى.

2017 جىلدىڭ قاڭتار ايىندا (شامامەن 11-12 قاڭتاردا) مۇرات ەمىلبەك پەن انارگۇل مۇحتارحان وتاۋ قۇرادى. مەشىتتە نەكە قيدىرعان.

2017 جىلدىڭ كوكەگىندە انارگۇل مۇحتارحان قىتايداعى تۋىستارىنا (اكە-شەشەسى مەن ءبىر سىڭىلىسىنە) بارىپ كەلمەك بولىپ، شەكارادان وتكەن. شەكارادان وتكەن بەتى قىتاي پوليتسياسى انارگۇلدى تۇتقىنداپ اكەتكەن. كۋاگەرلەردىڭ ايتۋىنشا، قازىر ول قىتايدا وقۋ-ۇيرەتۋ لاگەرىندە جاتىر.

2017 جىلدىڭ شىلدەسىندە انارگۇلدىڭ كۇيەۋى مۇرات ەمىلبەك قايتىس بولعان. مۇرات قايتىس بولعاننان 2 اي وتكەندە قر ازاماتتىعىن بەرىلگەندىگى تۋرالى قۇجاتتار دايىن بولىپتى.

ەڭ سوراقاسى سول، قىتايدا وقۋ-ۇيرەتۋ لاگەرىندە جاتقان قازاقستان ازاماتى انارگۇل مۇحتارحان ءوزىنىڭ جەسىر قالعانىن ءالى ەستىمەگەن. ول بىزدەن، ءبىزدىڭ بيلىكتەن اراشا سۇرايدى. ءوز ەلىنىڭ تولىققاندى ازاماتشاسى رەتىندە، بوتەن ەلدىڭ تاربيەلەۋ لاگەرىندە جاتقان انارگۇلدىڭ جاعدايى ءبىزدى دە الاڭداتىپ وتىر.

ءتۇيىن. قازاق جەتىمى مەن جەسىرىن جىلاتپاعان ەل. وتكەن جولى قر سىرتقى ىستەر ءمينيسترى قايرات ءابدراحمانوۆ مىرزامەن الماتىدا جولىققان ەدىك. القا-قوتان جيىندا قايرات قۇدايبەرگەنۇلى، قىتايدا ءتۇرلى سەبەپپەن ساياسي قىسىم كورىپ، قۋدالاۋعا ءتۇسىپ جاتقان قانداستاردىڭ جايىن ءسوز ەتكەن. قازاقستاننىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى ءاربىر ازاماتىمىزدىڭ ارتىنان سۇراۋ سالىپ جاتقانىن ايتقان ەدى، سول كەزدە.

ەندەشە، تۇپ-تۋرا 1 جىلدان بەرى قىتايدىڭ تاربيەلەۋ لاگەرىندە جاتقان قر ازاماتى انارگۇل مۇحتارحاندى ەلگە قايتارۋ، سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ قۇزىرىنداعى جۇمىس ەمەس پە؟!

ءبىر سوزىندە قايرات ءابدىراحمانوۆ مىرزا بىلاي دەگەن ەدى: «قىتاي ەلىنىڭ ازاماتى بولسا، باسقا ەلدىڭ ىشكى ساياساتىنا ارالاسۋعا مۇمكىنشىلىگىمىز جوق. بىراق ديپلوماتيالىق ارنالار ارقىلى ءبىز ولارمەن تىعىز بايلانىستامىز».

ءيا، قىتايدىڭ ازاماتى بولسا ءبىر باسقا. بىراق، انارگۇل قازاقستان ازاماتى. ەل امان، جۇرت تىنىشتا ادامىمىزدى اجداھانىڭ ارانىنا تاستاپ قويىپ، قول قۋسىرىپ وتىرعانىمىز ەلدىگىمىزگە سىن! كەرەك بولسا، ءسىز باسقارىپ وتىرعان مينيسترلىككە سىن، قايرات قۇدايبەرگەنۇلى! انارگۇلگە اراشا تۇسىڭىزدەر!

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz