مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ قازاقستان رەسپۋبليكاسى كونستيتۋتسيالىق كەڭەسىنىڭ توراعاسى قايرات ءماميدى قابىلدادى.
كەزدەسۋ بارىسىندا كونستيتۋتسيالىق رەفورمانىڭ جۇزەگە اسىرىلۋ بارىسى، كونستيتۋتسيالىق كەڭەس قىزمەتىنىڭ ناتيجەلەرى مەن الداعى كەزەڭگە ارنالعان جوسپارى جانە كونستيتۋتسيا كۇنىن مەرەكەلەۋگە دايىندىق بارىسى جونىندە اڭگىمە ءوربىدى.

قازاقستان پرەزيدەنتى كونستيتۋتسيالىق كەڭەستىڭ اتا زاڭ ۇستەمدىگىن قامتاماسىز ەتەتىن مەملەكەتتىك ورگان ەكەنىنە توقتا­لىپ، ونىڭ الەۋەتىن ودان ءارى ارتتىرا ءتۇسۋ قاجەت­تىگىنە نازار اۋداردى.

– پارلامەنتتىڭ، ەلىمىزدەگى مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ قابىلداعان بۇكىل زاڭدارى مەن نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەرى كونستيتۋتسيا ەرەجەلەرىنە جانە نورمالارىنا تولىق سايكەس كەلۋگە ءتيىس، – دەدى نۇرسۇلتان نازارباەۆ.
كونستيتۋتسيالىق كەڭەس توراعاسى ق.ءمامي مەملەكەت باسشىسىنا قازاقستان رەس­پۋب­ليكاسىنىڭ كونستيتۋتسيا كۇنىن مەرەكەلەۋگە دايىندىق بارىسى جونىندە مالىمدەدى.

ەلباسى ن.نازارباەۆ تاتارستانعا جۇمىس ساپارىمەن بارىپ، ساپار بارىسىندا تاتارستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى رۋستام ميننيحانوۆپەن كەزدەستى.

كەلىسسوزدە ەكى ەلدىڭ الەۋمەتتىك-ەكونو­ميكالىق دامۋ قارقىنى، ساۋدا-ەكونومي­كالىق جانە ينۆەستيتسيالىق ىنتىماقتاستىقتى جانداندىرۋ، ماشينا جاساۋ، قورعانىس جانە عارىش ونەركاسىبى سالالارىندا بىرلەسكەن كاسىپورىن قۇرۋ، اۋىل شارۋاشىلىعى، كولىك-ترانزيت الەۋەتىن دامىتىپ، ينفراقۇرىلىمدىق باع­دار­لامالاردى جۇزەگە اسىرۋ جانە ت.ب. بۇگىنگى كۇننىڭ وزەكتى ماسەلەلەرى ءسوز بولىپ، دوس­تىق پەن ىنتىماقتاستىقتى ودان ءارى دامىتۋ جونىندە اڭگىمە ءوربىدى.

– سىزدەردە ءىت-تەحنولوگيالار سالاسى جاقسى دامىپ كەلەدى. ءبىزدىڭ جاستارىمىز بۇل تاجىريبەنى زەرتتەۋى كەرەك. وڭىرارالىق ىنتىماقتاستىق تا ىلگەرىلەپ كەلەدى. ەكىجاقتى ساۋدا كولەمى 700 ميلليون دوللارعا دەيىن ءوستى. ەندى 1 ميلليارد دوللار كورسەتكىشىنە قول جەتكىزۋ كەرەك، – دەي كەلە، مەملەكەت باسشىسى بارلىق مەملەكەتتەر بالامالى ەنەرگيا كوزدەرىن پايدالانۋعا كوشەتىنىن، تاياۋ 50 جىل ىشىندە مۇناي مەن گازعا دەگەن سۇرانىس تا ساقتالا بەرەتىنىن تىلگە تيەك ەتىپ، وسى ۋاقىت ارالىعىندا وڭدەۋ ونەركاسىبىن قۇرۋ قاجەتتىگىن نازارعا الدى.

اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىنىڭ ماڭىز­دى­لىعىنا توقتالىپ، جوعارى ساپالى سيىر ەتىن ءوندىرۋ ءۇشىن شەتەلدەن اسىل تۇقىمدى ءىرى قارا مال الىنعانىن، بولاشاقتا اۋىل شارۋا­شىلىعى عىلىمىن دامىتۋ قاجەتتىگىن جەتكىزدى. ءبىلىم سالاسى دا ­نازاردان تىس قالمادى. ءبىلىم بەرۋ مەن مەديتسينا سالاسىنداعى بايلانىستاردى ودان ءارى نىعايتۋ ماسەلەلەرى قارالدى.

قر پرەزيدەنتى ن.نازارباەۆ: «قازان قا­لا­سىنىڭ تابىستى دامىپ كەلە جاتقانىنا قۋانىشتىمىن. رەسەيمەن ءوزارا جالپى قارىم-قاتىناسىمىز تۇرعىسىنان العاندا تاتارستان جەتەكشى ورىنداردىڭ بىرىندە. ءبىز ەكى حالىقتىڭ يگىلىگى ءۇشىن ىنتى­ماق­تاستىعىمىزدى جالعاستىرا بەرەتىن بولامىز» دەي كەلە، ر.ميننيحانوۆتىڭ ەكى ەلدىڭ ارا­سىنداعى دوستىق قارىم-قاتىناستى، ءوزارا ءتۇ­سىنىستىك پەن سەنىمدى نىعايتۋعا قوسقان ۇلەسىن اتاپ ءوتىپ، تاتارستان باسشىسىن ءى دارەجەلى «دوستىق» وردەنىمەن ماراپاتتادى.

ءوز كەزەگىندە رۋستام ميننيحانوۆ قازاق­ستان تاتار ەلىنىڭ باستى سەرىكتەسى ەكەنىن اتاپ ءوتىپ، بىرلەسكەن جوبالاردىڭ ناتيجەلى بولاتىنىنا سەندىردى. قازاقستانداعى ءبىلىم بەرۋ جۇيە­سىنىڭ دامۋ قارقىنىنا ءمان بەرىپ، ستۋدەنت الماسۋ ۇدەرىسىن جانداندىرۋعا دايىن ەكەنىن جەتكىزدى.

ءىسساپار بارىسىندا مەملەكەت باسشىسى ن.نازارباەۆ قازان فەدەرالدىق ۋنيۆەرسي­تەتىندە بولىپ، وقىتۋشى-پروفەسسورلارمەن جانە قازان قالاسىندا ءبىلىم الىپ جاتقان قازاقستاندىق ستۋدەنتتەرمەن جۇزدەسىپ، اشىق جارقىن اڭگىمە قۇردى.

– تاريحي دەرەكتەرگە سايكەس، قازان ۋني­ۆەرسي­تەتىندە 1877 جىلدان باستاپ قازاق ينتەلليگەنتسياسى دا ءبىلىم الا باستاعان. وقۋ ورنىنىڭ قازاقستانمەن تاريحي بايلانىسى بۇگىنگە دەيىن جالعاسىپ كەلە جاتقانى قۋانتادى. قازىرگى ۋاقىتتا مۇندا ءتۇرلى ماماندىق بويىنشا 500-دەن استام قازاقستاندىق ستۋدەنت وقيدى، – دەگەن ەلباسى ن.نازارباەۆ ءبىلىم ورداسىنىڭ اكادەميالىق جانە عىلىمي بازاسى مىقتى ەكەنىن، ەلدەن ارنايى ءبىلىم ىزدەپ بارعان جاستاردان مول ءۇمىت كۇتەتىنىن جەتكىزىپ، سەنىم ءبىلدىردى.

مەملەكەت باسشىسىنا قازان فەدەرالدىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ قۇرمەتتى پروفەسسورى اتاعى بەرىلدى. راسىمنەن سوڭ قازاقستان پرەزيدەنتى قازان فەدەرالدىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ قۇرمەتتى قوناقتار كىتابىنا قولتاڭبا قالدىردى.
قازاقستان مەن رەسەيدىڭ 25 جىلدىق ديپلو­ماتيالىق قاتىناستارى كەزەڭىندە ەكىجاقتى ساياسي جانە ەكونوميكالىق ىنتىماق­تاستىق ۇلگى بولارلىق دارەجەگە جەتكەنىن اتاپ ءوتتى.

– تىعىز ىنتىماقتاستىعىمىزدىڭ ار­قاسىندا تمد كەڭىستىگىندە جاڭا ينتەگرا­تسيا­لىق بىرلەستىك – ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق پايدا بولدى، – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.

نۇرسۇلتان نازارباەۆ قازاقستان مەن تاتارستان اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى استانا مەن ماسكەۋدىڭ ستراتەگيالىق سەرىكتەستىگىنىڭ ماڭىزدى ەلەمەنتى دەپ اتادى.

– قازاقستان ءۇشىن باۋىرلاس تاتار حال­قىنىڭ ورنى ەرەكشە. ءبىزدىڭ تاريحي تامىرىمىز ورتاق، ءتىلىمىز، ادەت-عۇرپىمىز بەن سالت-ءداستۇرىمىز ۇقساس. ەلدەرىمىز اراسىنداعى تاريحي دوستىق دانەكەرى قازاقستان مەن تاتارستاننىڭ قازىرگى كەزەڭدەگى ىنتىماق­تاستىعى ءۇشىن بەرىك نەگىز بولىپ وتىر، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.

ن.نازارباەۆ ەكى ەلدىڭ مادەنيەت پەن حالىقتى جاقىنداستىرا ءتۇسۋ ىسىندە تاتار دياس­پو­راسى ماڭىزدى ءرول اتقارىپ وتىر­عانىنا ەرەكشە توقتالدى.
قازاقستان پرەزيدەنتى تاتارستان رەسپۋب­ليكاسىمەن بىرلەسە وتىرىپ، جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقان جوبالارعا دا توقتالدى.

– ءبىز ماشينا جاساۋ، مۇناي حيمياسى، اسكەري-تەحنيكالىق جانە كولىك-لوگيس­تيكالىق ىنتىماقتاستىق سالالارىندا ءتۇرلى ينۆەستيتسيالىق جوبالاردى بىرلەسە ىسكە اسىرىپ كەلەمىز. ءبىزدىڭ ەلوردالارىمىز – استانا مەن قازان اراسىندا باۋىرلاستىق بايلانىس ورنا­عان، ال الماتى مەن قازان سەرىكتەس قالالار سانالادى، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.

قازاقستان مەن رەسەي اراسىنداعى تاتۋ-ءتاتتى تىعىز قارىم-قاتىناستى ودان ءارى دامىتۋ جولىندا جاستاردىڭ ماڭىزدى ءرول اتقاراتىنىن مەڭزەپ، جاس كوشباسشىلاردىڭ فورۋمى، ت.ب. بىرلەسكەن ءىس-شارالار ۇيىمداس­تىرۋدى ۇسىندى.

ساپار اياسىندا ەلباسى ن.نازارباەۆ ونەر­كاسىپ كاسىپورىندارىنىڭ كورمەسىنە بارىپ، كەمە جانە ماشينا جاساۋ، قورعا­نىس ونەر­كاسىبى كەشەنى سالاسىنداعى كاسىپورىن­داردىڭ ءونى­مىمەن، ەكولوگيالىق تۇرعىدان تازا جانە جاڭارتىلاتىن ەنەرگيا كوزدەرىن پايدالاناتىن كولىك تەحنيكاسىنىڭ ۇلگىلەرىمەن، بۇلعار قالاسى مەن اۋماعىنداعى گراد سۆياجسك ارالىن قايتا قالپىنا كەلتىرۋ جوسپارلارىمەن تانىستى.

باعداگۇل بالاۋباەۆا

Abai.kz