ەسكەرتكىشتى قالا قاقپاسىنا ورناتۋ - الەمدىك تاجىريبە...
22 تامىزدا «Abai.kz» اقپاراتتىق پورتالىنا بەلگىلى قوعامدىق بەلسەندى تالعات قاتاۋوۆتىڭ "پۋشكينگە ەسكەرتكىش قويعان ورال ماحامبەتكە بيۋست تە ورناتقان جوق" اتتى ماقالاسى جاريالاعان ەدى. سول ماقالاعا باتىس قازاقستان وبلىسى اكىمدىگىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى «ورالدا يساتاي مەن ماحامبەتكە ەسكەرتكىش تۇرعىزىلادى» دەگەن جاۋاپ بەردى. ىلە-شالا تالعات قاتاۋوۆ "كولگىنوۆتىڭ يساتاي-ماحامبەت ەسكەرتكىشىن «زاپراۆكانىڭ» قاسىنا ورناتۋى - ارۋاقتى قورلاۋ!" دەگەن ۇندەۋ جاريالادى. بۇگىن باتىس قازاقستان وبلىستىق مادەنيەت باسقارماسى قوعامدىق بەلسەندىگە جانە جاۋاپ بەرىپ وتىر. ءبىز ماحامبەت پەن يساتايدىڭ ەسكەرتكىشى ويداعىداي ورناتىلۋى ءۇشىن ەكى تاراپتىڭ دا تىزگىنىن تارتپايتىنىمىزدى ەسكەرتەمىز.
Abai.kz اقپاراتتىق پورتالى
تالعات تۇرسىنعاليۇلىنا!
ءسىزدىڭ Abai.kz اقپاراتتىق پورتالىنداعى «يساتاي مەن ماحامبەت» باتىرلارعا ارنالعان ەسكەرتكىشتى ورناتۋ جونىندەگى پىكىرىڭىزگە بايلانىستى وسى سالاعا جاۋاپتى باسقارما رەتىندە تومەندەگى ماسەلەلەرگە توقتالىپ، جاۋاپ بەرگەندى ءجون سانادىق.
بىرىنشىدەن باتىر بابالارىمىزعا ارنالعان ەسكەرتكىشتىڭ ورناتىلۋىنا قوعامدىق پىكىر بىلدىرگەنىڭىز قۇپتارلىق جاعداي. ولاي دەيتىنىمىز بابالار ەسكەرتكىشىن ورناتۋ، تاريحقا ءۇڭىلۋ، وتكەنگە قۇرمەت كورسەتۋ، كەلەشەك ۇرپاققا ونەگە قىلىپ قالدىرۋ ءبىزدىڭ ورتاق ءىسىمىز دەپ ەسەپتەيمىز.
باتىس قازاقستان وبلىسىنىڭ ورال قالاسى – وتكەن عاسىرلاردان ەۋروپا مەن ازيانىڭ مادەنيەتى مەن ونەرىن جالعاعان قازاقستاننىڭ كونە قالالارىنىڭ ءبىرى ەكەنى، وزىڭىزگە بەلگىلى.
تاريحي جولىمىزعا قاراساق، ءار وڭىردە دە ەل رۋحىن اسقاقتاتقان تۇلعالار بولعان. اقجايىق ءوڭىرى كيە مەن قاسيەت قونعان بابالار مەكەنى.
ءبىزدىڭ كيەلى نارىن قۇمىندا التى الاشقا ەسىمدەرى ءماشھۇر بولعان يساتاي مەن ماحامبەت تۋىپ، ەل بوستاندىعى جولىندا جاندارىن پيدا ەتىپ، ارتتارىنا وشپەس مۇرا قالدىردى. اتالعان ۇلى تۇلعالارعا ەسكەرتكىش ورناتۋ كوپ جىلداردان بەرى قوعامدىق تۇرعىدا قوزعالىنىپ كەلگەن ماسەلە. قۋانتارلىعى، ۇستىمىزدەگى جىلدان باستاپ ءوڭىر باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىمەن باتىر بابالارىمىزعا ەسكەرتكىش ورناتۋ ماسەلەسى شەشىمىن تاپتى.
وسى ورايدا، وڭىرىمىزدە باتىر بابالارىمىز «يساتاي مەن ماحامبەت» سكۋلپتۋرالىق كومپوزيتسياسىنىڭ ەڭ ۇزدىك جوبالارىنا 2018 جىلدىڭ 03 مامىردا «ەگەمەن قازاقستان» №82 (29313) گازەتىنىڭ سانىندا اشىق كونكۋرس جاريالاندى.
ۇستىمىزدەگى جىلدىڭ 29 مامىرىندا ولكەمىزدىڭ زيالى قاۋىمىنىڭ قاتىسۋىمەن «باتىس قازاقستان وبلىسىنىڭ تاريحي-مادەني مۇرالارىن، تاريح جانە مادەنيەت ەسكەرتكىشتەرىن قورعاۋ ماسەلەلەرى بويىنشا وبلىستىق كوميسسياسىنىڭ» يساتاي تايمانۇلى مەن ماحامبەت وتەمىسۇلىنىڭ كومپوزيتسيالىق ەسكەرتكىشى جونىندە كەزەكتى وتىرىسى ۇيىمداستىرىلدى. وتىرىستىڭ قورتىندىسى بويىنشا كوميسسيا مۇشەلەرى ءۇش جۇمىستى تاڭدادى.
2018 جىلدىڭ 27 شىلدەسىندە مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى جانىنداعى قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا ورناتىلاتىن ەسكەرتكىشتەر مەن مونۋمەنتتەر جونىندەگى مەملەكەتتىك كوميسسيا وتىرىسى ءوتىپ، كوميسسيا مۇشەلەرىمەن استانا قالاسىنىڭ مۇسىنشىلەرى ر.ابەنوۆ (سكۋلپتور، ل.گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ «بەينەلەۋ ونەرى جانە سىزۋ» ماماندىعى بويىنشا ماگيستراتۋراسىن تامامداعان. ا.ل.شتيگليتس اتىنداعى سانكت-پەتەربۋرگ مەملەكەتتىك كوركەم-ونەركاسىپتىك اكادەمياسىنان مۇسىندەۋ بويىنشا تاعىلىمدامادان وتكەن), ە.زيابەكوۆ (سكۋلپتور، ا.قاستەەۆ اتىنداعى شىمكەنت ونەر كوللەدجىن بىتىرگەن. ماسكەۋ وبلىسىنىڭ جۋكوۆسك قالاسى «ليت ارت» كوركەم-ساۋلەت كومبيناتىندا مۇسىندەۋ بويىنشا تاعىلىمدامادان وتكەن) جانە س.رۋستامبەكوۆتىڭ (قر ەڭبەگى سىڭىرگەن ساۋلەتشىسى، ساۋلەتشىلەر وداعى باسقارماسىنىڭ توراعاسى، قازاقستاننىڭ ۇلتتىق جوبالاۋشىلار قاۋىمداستىعىنىڭ ۆيتسە-پرەزيدەنتى) جۇمىسى تولىقتاي بەكىتىلدى.
ەرتەدەن اتا-بابامىز دومبىراسىن قولايلى قولىمەن ۇستاعان جانە ەسكەرتكىش اۆتورلارىنىڭ بەينەلى كومپوزيتسياسى بولىپ تابىلادى. باتىرلاردىڭ مۇسىندەرى تۋرالى ايتقان پىكىرلەرىڭىز ورىندى، جۇمىس جوبا تۇرىندە بولعاندىقتان باتىرلار مىنگەن اتتاردىڭ پىشىندەرى ءالى دە جۇمىس بارىسىندا تولىقتىرىلاتىنىن ەسكەرتەمىز.
«يساتاي مەن ماحامبەت» كومپوزيتسياسى ورال قالاسىنىڭ وڭتۇستىك قاقپاسىنا، ياعني ەۋروپا مەن ازيا قۇرىلىعىنىڭ توعىسقان جەرىندە ورناتۋ جوسپارلانۋدا. ەسكەرتكىشتىڭ ورناتۋ جەرىنىڭ تيىمدىلىگى سول: ساياباقپەن اباتتاندىرۋعا جانە اۆتوتۇراق جاساۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. بۇل جۇمىستار بىرەگەي كەشەن رەتىندە جەرگىلىكتى حالىقتىڭ دەمالىس ورنىنا اينالاتىنىنا سەنىمدىمىز.
وسىنداي تاريحي تۇلعالاردىڭ ەسكەرتكىشىن قازاقستاننىڭ قاي جەرىنە ورناتساق تا ول جەر ءبىزدىڭ ءبارىمىزدىڭ اتا جۇرتىمىز، تۋعان توپىراعىمىز. ول جەردە دە قونىس تەپكەن قازاق ەلىنىڭ ازاماتتارى، بولاشاق ۇرپاقتارى بار. ال ءسىزدىڭ ەسكەرتكىشتى ورناتىلاتىن جەرگە قاتىستى ايتقانىڭىز جەكە پىكىرىڭىز دەپ بىلەمىز. قازاقتىڭ بارلىق جەرى قىمبات، سول جەردىڭ تۇرعىندارىنا دا قۇرمەتپەن قاراعان ءجون. ويتكەنى ماحامبەت پەن يساتايداي ارداقتى تۇلعالاردىڭ ءبارى قازاقتىڭ ۇلتاراقتاي جەرىنىڭ بوستاندىعى مەن تاۋەلسىزدىگى ءۇشىن كۇرەسكەنىن ەستەن شىعارمايىق.
ەسكەرتكىشتەردى قالالاردىڭ قاقپاسىنا ورناتۋ الەمدىك تاجىريبەدە كەزدەسەدى. اتاپ ايتار بولساق باشقۇرت ۇلتىنىڭ باتىرى سالاۆات يۋلاەۆتىڭ ەسكەرتكىشى ۋفا قالاسىنىڭ كىرە بەرىسىندە ورنالاسسا، قازاقستانداعى ەكىباستۇز قالاسىنىڭ قاقپاسىندا قازاقتىڭ بەلگىلى اقىنى ءماشھۇر ءجۇسىپ كوپەەۆتىڭ ەسكەرتكىشى ورناتىلعان، ال حالىق باتىرى ناۋرىزبايدىڭ ەسكەرتكىشى الماتى وبلىسىنىڭ قاسكەلەڭ قالاسىنا كىرەتىن ەكى جولدىڭ قيىلىسىنا قويىلعان، بۇنداي مىسالداردى كوپتەپ كەلتىرۋگە بولادى.
باتىس قازاقستان وبلىسى رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ 5 وبلىسىمەن جانە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 2 وبلىسىمەن شەكارالاس ەكەنىن ەسكەرسەك، اۋەجايدان جانە حالىقارالىق دەڭگەيدەگى جولتوراپتارىمەن كەلگەن جولاۋشىلار ءۇشىن دە اتالمىش جەردى قالامىزدىڭ قاقپاسى رەتىندە قاراۋعا بولادى.
ءسىزدىڭ باتىرلار ەسكەرتكىشى جانار - جاعارماي بەكەتىنىڭ قاسىنا ورناتىلادى دەگەن جازباڭىزعا بايلانىستى; جانار- جاعارماي بەكەتى ەسكەرتكىش ورناتىلاتىن اۋماقتان 700 مەتر قاشىقتا ورنالاسقانىن قاپەرىڭىزگە بەرگىمىز كەلەدى.
باتىر بابالارىمىز «يساتاي مەن ماحامبەت» سكۋلپتۋرالىق كومپوزيتسياسى جونىندە سۇراقتار مەن ۇسىنىستار تۋىنداعان جاعدايدا، باسقارما باسشىسىنىڭ جەكە قابىلداۋىنا كەلىپ، ءوزىڭىزدى تولعاندىرىپ جۇرگەن سۇراقتارىڭىزعا تىكەلەي جاۋاپ الۋ مۇمكىندىگىڭىزدىڭ بار ەكەنىن قاپەرىڭىزگە سالامىز.
باتىس قازاقستان وبلىسىنىڭ مادەنيەت باسقارماسى
Abai.kz