«اق جول» ۇكىمەتكە ءوندىرۋشى ايماقتاردا شاعىن جانە ورتا بيزنەستى دامىتۋ بويىنشا شارالار كەشەنىن ازىرلەۋدى ۇسىندى - بۇل تۋرالى ءماجىلىستىڭ پلەنارلىق وتىرىسىندا دەپۋتات ازات پەرۋاشەۆ مالىمدەدى.

«مەملەكەت باسشىسى 2050 جىلعا قاراي قازاقستاننىڭ ءجىو-دەگى شوب ۇلەسىن كەم دەگەندە 50% دەڭگەيىندە قامتاماسىز ەتۋ مىندەتىن ۇدايى العا قويىپ كەلەدى. ۇكىمەت بۇل باعىتتا ايتارلىقتاي كۇش جۇمساپ وتىرعانىنا قاراماستان، «اق جول» فراكتسياسى ولاردىڭ تەڭگەرىمسىزدىكتەرىن ايتىپ كورسەتۋگە ءماجبۇر - دەپ اتاپ ءوتتى دەپۋتات - ماسەلەن، كاسىپكەرلەرمەن كەزدەسۋلەرەردىڭ ناتيجەسىندە بىزگە بەرگەن كوڭىل قۋانتارلىق ەسەپتەرىنە قاراماستان بىرقاتار وڭىرلەردە شاعىن بيزنەستى نەسيەلەندىرۋ كەستەسىندە ولقىلىقتاردىڭ بارىن اڭعارتتى».

پەرۋاشەۆتىڭ ودان دا بەتەر الاڭداۋشىلىعىن تۋعىزعان – بىرقاتار وڭىرلەردەگى شاعىن جانە ورتا بيزنەستىڭ وتە تومەن دەڭگەيدەگى ۇلەسى. ەگەر شوب-ءتىڭ ەكونوميكاداعى جالپى ۇلەسى 27%-عا جۋىقتاعان بولسا، ال اتىراۋ جانە ماڭعىستاۋ وبلىستارىندا اعىمداعى جىلعى 1 توقساننىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ول 15%-دى قۇرايدى، شقو – 13,5%، قاراعاندى، قىزىلوردا جانە پاۆلودار وبلىستارىندا، تىپتەن نەبارى 10-11%، ياعني بۇل دەگەنىمىز ورتاشا دەڭگەيدەن 2,5 ەسە تومەن جانە دە پرەزيدەنتتىڭ كەلەشەككە ماقسات قويىپ، باعىندىرامىز دەگەن دەڭگەيىنەن 5 ەسە (!) تومەن.

«مەملەكەتتىك ورگاندار مۇنداي تەڭگەرىمسىزدىكتى وسى سالاداعى ءىرى ءوندىرۋشى كاسىپورىنداردىڭ باسىمدىلىعىنا جاتقىزىپ وتىر. الايدا، ونەركاسىپتىك وڭىرلەردە بولماعاندا، باسقا قاي جەردە شوب ءوندىرىس تىزبەگىنە قويىلىپ، ەڭ ءىرى سەرىكتەستەرىنەن تاپسىرىس الىپ، ءوز ءىسىن دوڭگەلەتىپ كەتە الادى؟ ەگەر بۇگىندە وزگە وبلىستاردا بيزنەس مەمەلەكەتتىك ساتىپ الۋ اينالاسىندا كۇنىن كورىپ كەلسە، ال بۇل ايماقتىق نارىقتاردا شوب-تىڭ بيۋدجەتتەن باسقا شەتەلدىك ينۆەستورلار مەن ءوندىرۋشى الىپتاردان تۇراتىن اۋقاتتىراق ءارى پوتەنتسيالدى تاپسىرىس بەرۋشىلەرى دە بار.

وتكەن جىلدىڭ كۇزىندە جەر قويناۋى كودەكسىن تالقىلاۋ بارىسىندا «اق جول» دەپۋتاتتارى شەتەلدىك جەر قويناۋىن پايدالانۋشىلارىن ساتىپ الۋدا وتاندىق وندىرۋشىلەرگە ارتىقشىلىق بەرۋ تۋرالى تۋرالى تالاپ ەتكەنى كەزدەيسوقتىق ەمەس. ءدال وسى نورمالار ءوندىرۋشى وڭىرلەردە قازاقستاندىق شوب-ءتىڭ دامۋىنىڭ قاينار كوزىنە اينالۋى ءتيىس. الايدا، ونىڭ ىسكە اسپاۋى – ، جەرگىلىكتى بيلىكتىڭ دە، ۋاكىلەتتى ورگاننىڭ دا شيكىزات الىپتارىمەن جۇمىس كەزىندە قازاقستاندىق قامتۋ بويىنشا كەلىسىمشارتتىق مىندەتتەمەلەرىن ورىنداۋدا جىبەرىلگەن ولقىلىقتاردىڭ بارىن ايعاقتايدى»، - دەدى پەرۋاشەۆ.

«اق جول» جەتەكشىسى جەرگىلىكتى قامتۋ تۋرالى نورمالاردى ەلەمەي، ودان باس تارتقان ءىرى جەر قويناۋىن پايدالانۋشىلارعا اسەر ەتۋ قاجەت ەكەنىن مالىمدەگەن فراكتسيانىڭ اعىمداعى جىلعى 18 قاڭتارداعى ساۋالىن ەسكە سالا كەتتى. وندا وتكەن جىلى عانا قر ينۆەستيتسيالار جانە دامۋ مينيسترلىگى جەر قويناۋىن پايدالانۋشىلارىن ساتىپ الۋعا قاتىستى وتاندىق كاسىپكەرلەردەن كەلىپ تۇسكەن 71 ءوتىنىش قارالعانىن جانە كەلىسىمشارتتىق مىندەتتەمەلەردى بۇزۋ تۋرالى 596 ەسكەرتۋلەر جاسالعانى تۋرالى مالىمەتتەر كورسەتىلگەن. ۇدايى زاڭدى بۇزۋشىلار اراسىندا اراسىندا –  «قازاقمىس»، «سسگپو»، «كازتسينك»، «اقتوبە مىس كومپانياسى» جانە ت.ب. ءىرى كورپوراتسيالار بار.

كەلىسىمشارت بويىنشا مىندەتتەمەلەرگە ساي قازاقستاندىق قامتۋدىڭ ۇلەسى 50% نەمەسە ودان كوپ پايىزى بولعان كەزدە، جەكەلەگەن كومپانيالاردىڭ ولاردى ورىنداۋى 0% -دان 2% -عا دەيىنگى ۇلەستى قۇراعان جاعدايلار ورىن العان.

ۇكىمەتتىڭ وسى ساۋالعا بەرگەن جاۋابىندا 2017 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا كەلىسىمشارتتىق مىندەتتەمەلەردىڭ ورىندالۋ بارىسىن، سونىڭ ىشىندە جەرگىلىكتى قامتۋدى زەردەلەيتىنى جانە دە شارالار قابىلدايتىنى ايتىلعان بولاتىن. بىراق ودان كەيىن ەشقانداي مالىمدەمەلەر، اقپار بەرىلمەدى.

«اقجولدىقتار» ەگەر وسىنداي احۋال جالعاسا بەرەتىن بولسا، ءبىزدىڭ تابيعي رەسۋرستارعا باي وبلىستارداعى شاعىن جانە ورتا بيزنەس ەشقاشان پرەزيدەنت بەلگىلەپ بەرگەن دەڭگەيگە جەتە المايدى دەپ باعامداۋعا ءماجبۇر.

سونىمەن قاتار، ولاردىڭ پىكىرىنشە، شيكىزاتتىق الىپتار تەك تابيعي رەسۋرستاردىڭ ەسەبىنەن پايدا تاپپاي، سونداي-اق شاعىن جانە ورتا كاسىپورىنداردى جۇمىسپەن قامتىپ، جەرگىلىكتى ەكونوميكانىڭ درايۆەرىنە اينالۋى ءتيىس. ويتكەنى كەز-كەلگەن ءىرى كاسىپورىن جابدىقتار مەن ماتەريالداردى، قۇرىلىس جانە جوندەۋ جۇمىستارىن، قىزمەت كورسەتۋ جانە كولىكتىك قىزمەتتەردى، قىزمەتكەرلەرگە ارنالعان كيىم-كەشەك پەن ازىق-تۇلىكتى ساتىپ الادى. دەگەنمەن، شاعىن جانە ورتا بيزنەستىڭ مۇنداي تومەنگى ۇلەسى ءوندىرۋشى كومپانيالاردىڭ كوزدەگەنى قازاقستاندىق ەمەس، شەتەلدىك وندىرۋشىلەر مەن جەتكىزۋشىلەر ەكەنىن كورسەتەدى.

پەرۋاشەۆ «قازاقستاننىڭ ءۇشىنشى جاڭعىرۋى: جاھاندىق باسەكەگە قابىلەتتىلىك» اتتى جولداۋىندا پرەزيدەنت حالىقارالىق ينۆەستورلارمەن قارىم-قاتىناستا قازاقستاننىڭ ۇلتتىق ەكونوميكالىق مۇددەلەرىنىڭ باسىمدىعىنا نازار اۋدارعان ەدى دەپ تاعى ءبىر مارتە ەسكە سالىپ ءوتتى.

«بىرقاتار شيكىزاتتىق وبلىستارداعى شاعىن جانە ورتا بيزنەس دامۋىنىڭ ساتسىزدىگى – وسى باعىتتاعى كەمشىن جۇمىستاردىڭ تىكەلەي سالدارى. ناتيجەگە سۇيەنسەك، كەيبىر وڭىرلەردە ۇلتتىق ەكونوميكالىق مۇددەنى ىلگەرىلەتۋ ءۇشىن شيكىزاتتىق ماگناتتارمەن قارىم-قاتىناستا تاباندىلىق پەن زاماناۋي تاسىلدەردى قولدانۋ جەتىسپەيدى»، - دەدى «اق جول» كوشباسشىسى.

وسى ورايدا، مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرمالارىن جۇزەگە اسىرۋ ماقساتىندا «اق جول» پارلامەنتتىك فراكتسياسى ۇكىمەتكە جاعدايدى ءوز بەتىمەن جىبەرمەي، قازاقستاندىق قامتۋ بويىنشا ءىرى جەر قويناۋىن پايدالانۋشىلاردىڭ ساتىپ الۋعا قاتىسۋىن، شيكىزاتتى قايتا وندەۋ جانە دايىن ءونىمدى ءوندىرۋدى قوسا العاندا ءوندىرۋشى ايماقتاردا شاعىن جانە ورتا بيزنەستى دامىتۋ بويىنشا شارالار كەشەنىن ازىرلەۋدى ۇسىندى.

«اق جول» دەپۋتاتتارى مۇنداي ءتاسىل شوب-تاعى ايماقتىق تەڭگەرىمسىزدىكتى جەڭۋگە مۇمكىندىك بەرەرىنە جانە وڭىرلەردىڭ دامۋىنا لايىقتى دەمەۋ بولاتىنىنا سەنىمدى.

«اق جول» قدپ جانە ونىڭ پارلامەنتتىك فراكتسياسى سايلاۋالدى باعدارلامانى جۇزەگە اسىرۋ جانە قازاقستاندىق بيزنەستىڭ مۇددەسىن قورعاۋ بويىنشا جۇمىستاردى جالعاستىرۋدا.

Abai.kz