قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ 2018 جىلدىڭ 5 قازانىنداعى «قازاقستاندىقتاردىڭ ءال-اۋقاتىنىڭ ءوسۋى: تابىس پەن تۇرمىس ساپاسىن ارتتىرۋ» اتتى قازاقستان حالقىنا جولداۋىندا سىبايلاس جەمقورلىقپەن قارسى بەلسەندى كۇرەس جالعاساتىندىعى ايرىقشا كورسەتىلگەن بولاتىن. دەمەك، مەملەكەتتىڭ سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ساياساتى كىنالىلەردى انىقتاپ، ولاردىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن قاراۋمەن عانا شەكتەلمەي، جالپى سىبايلاس جەمقورلىقتى بولدىرماۋدىڭ سەبەپتەرىن انىقتاپ، ونىڭ الدىن الۋدى جۇزەگە اسىرۋعا بەتبۇرىس جاسادى. ناقتىراق ايتقاندا، العاشقى قادام حالىققا كورسەتىلەتىن مەملەكەتتىك قىزمەتتەر بارىسىندا مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردىڭ تۇرعىندارمەن تىكەلەي قارىم-قاتىناسىن ازايتۋعا باعىتتالاتىن بولدى.

بۇگىندە يدەولوگيالىق جاعىنان دا، نورماتيۆتىك-قۇقىقتىق جاعىنان دا ەلىمىزدە سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى زاماناۋي ساياساتتى جۇزەگە اسىرۋعا تولىققاندى جاعداي جاسالعان. قازاقستاندا سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى كۇرەسكە جالپى مەملەكەتتىك مارتەبە بەرىلگەن، سىبايلاس جەمقورلىقتى جويۋ جانە ونىڭ كورىنىستەرىن بولدىرماۋ جونىندە قوعامدىق جانە ساياسي كۇشتەرمەن بىرلەسىپ، سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى اۋقىمدى ناۋقان جۇرگىزىلۋدە.

سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى كۇرەس جۇرگىزۋدىڭ كەلەسى باعىتى ادال جۇمىس ىستەيتىندەردىڭ ارەكەتىن قولداپ، قاراماعىنداعى قىزمەتكەر قۇقىقبۇزۋشىلىق جاساعان جاعدايدا ءبىرىنشى باسشىنىڭ جەكە تارتىپتىك جاۋاپكەرشىلىگى ماسەلەسىنە نەگىزدەلدى.

ءۇشىنشى باعىت «سىبايلاس جەمقورلىقتان ادا وڭىرلەر» جوبالارى اياسىندا ەلوردانىڭ جەمقورلىققا قارسى ستراتەگيانى جۇزەگە اسىرۋ جونىندەگى تاجىريبەسىن ەلىمىزدىڭ باسقا وڭىرلەرىنە تاراتۋعا باعىتتالىپ وتىر. بۇل ءوز كەزەگىندە، حالىقتىڭ سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى مادەنيەت دەڭگەيىن قالىپتاستىرىپ، دامىتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. وسى ماسەلە «سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ءىس-قيمىل تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭىندا «سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى مادەنيەتتى قالىپتاستىرۋ – سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ءىس-قيمىل سۋبەكتىلەرىنىڭ قوعامدا سىبايلاس جەمقورلىققا توزبەۋشىلىكتى كورسەتەتىن قۇندىلىقتار جۇيەسىن ساقتاۋ جانە نىعايتۋ بويىنشا ءوز قۇزىرەتى شەگىندە جۇزەگە اسىراتىن قىزمەتى» دەپ تۇسىنىلەدى. سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى مادەنيەت – بۇل ادامنىڭ سانالى جانە ادامگەرشىلىكپەن سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى تۇرۋ قابىلەتىن بىلدىرەدى.

سونداي-اق، ۇستىمىزدەگى جىلى ەلباسىمىز ن.ءا.نازارباەۆتىڭ حالىققا جولداعان جولداۋىندا ۇكىمەت پەن بارلىق مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ جۇمىسىندا فورماليزم مەن بيۋروكراتيانى ازايتۋ جۇمىسى قولعا الىنىپ، مينيسترلەر مەن اكىمدەردىڭ شەشىم قابىلداۋ ەركىندىگىن قالىپتاستىرۋ تۋرالى ايتىلدى. مۇنىڭ اتالعان مەكەمە باسشىلارىنىڭ جاريا تۇردە حالىق الدىندا ەسەپ بەرۋى جاعدايىندا تيىمدىلىگى جوعارى دەپ باعالاۋعا بولادى.

ەكونوميكامىزدى قارقىندى دامىتىپ، بەيبىتشىلىك پەن كەلىسىمدى قامتاماسىز ەتۋىمىزدە سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى كۇرەس جۇرگىزۋ باستى نازاردا بولۋى قاجەت ماسەلەنىڭ ءبىرى بولىپ قالا بەرمەك. ءاردايىم مۇنداي جاعىمسىز دۇنيەدەن بويىمىزدى اۋلاق سالىپ، رۋحاني جاڭعىرۋ جولىندا جاسار ءاربىر قادامىمىز ءال-اۋقاتىمىز بەن تۇرمىس ساپامىزدىڭ جاقسارۋىنا كەپىل بولارى انىق.

مۇحتار يساەۆ

فيلوسوفيا دوكتورى (PhD)

Abai.kz