باعدارلامانىڭ نەگىزگى ماقساتى — 3,5 ملن گا سۋارمالى جەردى سۋارۋ سۋىمەن قامتاماسىز ەتۋ. بۇگىنگى تاڭدا سۋارمالى جەرلەردىڭ اۋدانى 1,4 ملن گا قۇرايدى. جوسپاردى ىسكە اسىرۋ اينالىمنان شىققان، الايدا قاجەتتى 600 مىڭ گا سۋارمالى جەرلەردى قالپىنا كەلتىرىپ، جاڭا 1,5 ملن گا سۋارمالى جەرلەردى ىسكە قوسۋدى كوزدەيدى. بۇل تۇستا جالپى ءونىم 3,7 ترلن تەڭگەنى قۇراماق.

ا. ەۆنيەۆ سۋلاندىرۋ ينفراقۇرىلىمىن ودان ءارى دامىتۋ ءۇشىن اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگى حالىقارالىق تاجىريبەگە سايكەس ءمجا سحەمالارىمەن جەكە ينۆەستيتسيالار ارقىلى قارجىلاندىرۋ مودەلىنە اۋىسۋدى ۇسىناتىنىن جەتكىزدى. ونىڭ ايتۋىنشا، بۇل جەردى پايدالانۋدىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋعا، جيناقتالعان جەر ءۇستى سۋ رەسۋرستارىن كوبەيتۋگە، زاكىرلىك كاسىپورىنداردى قۇرۋعا جانە اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ ەكسپورتىن ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

ءمجا ارقىلى مودەلدەردىڭ ۇسىنىلعان سحەماسى حالىقارالىق قارجى ۇيىمدارىنان، بجزق نەمەسە قارجى مينيسترلىگىنىڭ كەپىلگە الۋى ارقىلى ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەردەن ينۆەستيتسيالاردى تارتۋ ءۇشىن ارنايى قارجى كومپانياسىنىڭ قۇراتىن جەكە ارىپتەستىكتىڭ بولۋىن قاراستىرادى.

«2028 جىلعا قاراي قالپىنا كەلتىرىلەتىن جانە جاڭادان پايدالانۋعا ەنگىزىلەتىن سۋارمالى جەرلەردە باعدارلامانى ىسكە اسىرۋدان كۇتىلەتىن ناتيجەلەر 3 727 ملرد تەڭگەگە دەيىن سۋارمالى جەرلەردىڭ جالپى ءتۇسىمىنىڭ ءوسىمىن 1 جۇمىسكەرگە شاققاندا 5,8 ملن تەڭگەگە دەيىن ءونىمدى ءوندىرۋ ءوسىمىن قاراستىرادى»، — دەدى ا. ەۆنيەۆ.

ءبىرىنشى ۆيتسە-مينيستر سونىمەن قاتار بۇل باعدارلامانىڭ تۇجىرىمدامالىق تاسىلدەرى بيزنەس-قاۋىمداستىقتاردىڭ وكىلدەرىنىڭ قاتىسۋىمەن پىسىقتالعانىن حابارلادى. كوپتەگەن كاسىپورىندار مەن اۋىل شارۋاشىلىعى تاۋارلارىن وندىرۋشىلەردىڭ تاراپىنان جوبانى ىسكە اسىرۋعا قىزىعۋشىلىق بار.

ۇكىمەت وتىرىسىندا بيزنەس وكىلدەرى دەپ ءسوز سويلەدى.

قازاقستانداعى ازيا دامۋ بانكىنىڭ تۇراقتى وكىلدىگىنىڭ ديرەكتورى د. كاپانەللي بانك جۋىردا اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگىمەن 2019–2021 جىلدار ارالىعىندا اگروسەكتورعا 2 ملرد دوللارعا دەيىن ينۆەستيتسيا سالۋ جونىندەگى ءوزارا ءىس-قيمىل تۋرالى ءىرى مەموراندۋم بويىنشا جۇمىستى اياقتايدى. بۇل مەموراندۋمنىڭ نەگىزگى قۇراۋىشى سۋلاندىرۋ قۇرىلىمدارىن جاڭعىرتۋدى قولداۋعا باعىتتالعان.

ءوز كەزەگىندە «تاماس» جشس ديرەكتورى ا. پۇسىرمانوۆ ينۆەستور رەتىندە بۇل ءتاسىلدى تولىق قولدايتىنىن جەتكىزدى، مۇندا جەكە سەرىكتەس ىسكە اسىرىلا باستاعان كەزدەن جوبالاۋ جانە سالۋ بويىنشا شارالاردى ءوز بەتىنشە ۇيىمداستىرىپ، ىسكە اسىراتىن بولادى، ال اياقتالعان سوڭ — وسىمدىك شارۋاشىلىعى جۇيەلەرىن پايدالانىپ، تەحنيكالىق قىزمەت كورسەتەتىن بولادى، ياعني سۋاراتىن سۋلار قىزمەتىن كورسەتەدى، بۇل قازاقستاندا العاش رەت قولدانىلادى. تۇركىستان وبلىسىنداعى ارىس قالاسىندا 25 مىڭ گا اۋماقتى الاتىن سۋارمالى جەرلەرگە جۇرگىزىلگەن زەرتتەۋلەردىڭ قورىتىندىسى بويىنشا بۇل كاسىپورىن جوبانى ىسكە اسىرۋعا قىزىعۋشىلىق تانىتتى.

«اتاكەنت-اگرو» جشس ديرەكتورى ب. ءمالىموۆ اينالىمعا سۋارىلاتىن جاڭا جەرلەردى ەنگىزۋ قاجەتتى ءارى وزەكتى جوبا ەكەنىن ايتتى، ۇسىنىلىپ وتىرعان تاريفتەر دە قولايلى. قر اشم يگەرۋدى كوزدەپ وتىرعان جەرلەر ازىراق سۋلاندىرىلعان جانە سورتاڭ ءارى قۇمداۋىت سۋلاردىڭ ماڭىندا ورنالاسقان، قوسىمشا جۇمىستاردى قاجەت ەتەتىن سۋلاندىرىلعان اۋماقتارعا قاراعاندا تيىمدىلىگى كوبىرەك.

ماسەلەنى قاراۋ بارىسىندا پرەمەر-ءمينيستردىڭ ورىنباسارى – اۋىل شارۋاشىلىعى ءمينيسترى ءو. شوكەەۆ سۋارمالى جەرلەردى دامىتۋ باعدارلاماسى رەسپۋبليكامىز ءۇشىن اسا ماڭىزدى ەكەنىن اتاپ ءوتتى. سەبەبى، بۇگىنگى تاڭدا سۋارمالى جەرلەر ەگىستىك القابىنىڭ 7% قۇرايدى. بۇعان قاراماستان، اۋىل شارۋاشىلىعى داقىلدارىنىڭ جالپى ءونىمىنىڭ 40%-ى وسى سۋارمالى جەرلەردە شىعارىلادى. كاسىپكەرلەردىڭ بارلىعى سۋارمالى جەرلەردىڭ پايداسىن تۇسىنەدى: جىل سايىن سۋارمالى جەرلەردىڭ كولەمى ارتۋدا. تەك بيىلدىڭ وزىندە 65 مىڭ گا پايدالانۋعا بەرىلدى. ولاردىڭ اراسىندا ەڭ كوبى — سولتۇستىك قازاقستان، اقتوبە وبلىستارىندا. ءو. شوكەەۆتىڭ پىكىرىنشە، اتالعان قارقىندى ەسەلەپ ۇلعايتۋ كەرەك.

ەگەر دامۋ جوسپارى اياسىندا 10 جىلدا سۋارمالى جەرلەردىڭ اۋدانى 3,5 ملن گا جەتسە، وندا بولاشاقتا اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ 70% ءدال وسى جەرلەردە وسىرىلەتىن بولادى. اۋداندى ۇلعايتۋ اۋىل شارۋاشىلىعى تاۋارىن وندىرۋشىلەرگە اۋا-رايى جاعدايلارىنا تاۋەلدى بولماۋعا جول اشادى.

وڭىرلەردە سۋارمالى ەگىنشىلىكتى دامىتۋ تۋرالى الماتى وبلىسىنىڭ اكىمى ا. باتالوۆ، اقتوبە وبلىسىنىڭ اكىمى ب. ساپارباەۆ، ماڭعىستاۋ وبلىسىنىڭ اكىمى ە. توعجانوۆ باياندادى.

ماسەلەنى قاراۋ قورىتىندىسى بويىنشا قر پرەمەر-ءمينيسترى باقىتجان ساعىنتاەۆ جوسپار جوباسى بارلىق مۇددەلى مينيسترلىكتەرمەن، وڭىرلەرمەن كەلىسىلگەنىن اتاپ ءوتتى. ونى ىسكە اسىرۋعا قاجەتتى تۇجىرىمدامالىق تاسىلدەر جەكە سەكتور تاراپىنان دا قولداۋ تاپتى.

جالپى جوسپاردا 3,5 ملن گا اۋماقتا سۋارمالى جەرلەردى سۋارۋ سۋلارىمەن قامتاماسىز ەتۋ قاراستىرىلعان. بۇل 4,5 ەسە جالپى ءتۇسىم ءوسىمىن جانە ەڭبەك ونىمدىلىگىنىڭ 2 ەسەگە ءوسۋىن قامتاماسىز ەتەدى، سونداي-اق 300 مىڭعا جۋىق جاڭا جۇمىس ورىندارىن اشۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگىنە مۇددەلى مەملەكەتتىك ورگاندارمەن جانە وڭىرلەردىڭ اكىمدەرىمەن بىرلەسىپ، جوسپار شارالارىن ساپالى ءارى ۋاقىتىلى ىسكە اسىرۋ تاپسىرىلدى.

تۇپنۇسقا: primeminister.kz

Abai.kz