پارلامەنت سەناتىندا پرەزيدەنت ن.نازارباەۆتىڭ «ءتورتىنشى ونەركاسىپتىك رەۆوليۋتسيا جاعدايىنداعى دامۋدىڭ جاڭا مۇمكىندىكتەرى» جانە «قازاقستاندىقتاردىڭ ءال-اۋقاتىنىڭ ءوسۋى: تابىس پەن تۇرمىس ساپاسىن ارتتىرۋ» جولداۋلارىندا بەلگىلەنگەن مىندەتتەر اياسىندا كاسىبي ءبىلىم بەرۋ ساپاسىن زاڭنامالىق تۇرعىدا قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەلەرى تالقىلاندى. شارانى سەناتتىڭ الەۋمەتتىك-مادەني دامۋ جانە عىلىم كوميتەتى ۇيىمداستىردى.

كوميتەت توراعاسى بىرعانىم ءايتىموۆا مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ «ءتورتىنشى ونەركاسىپتىك رەۆوليۋتسيا جاعدايىنداعى دامۋدىڭ جاڭا مۇمكىندىكتەرى» جولداۋىندا كاسىبي-تەحنيكالىق ءبىلىم بەرۋ ماسەلەلەرىنە ەرەكشە نازار اۋدارعانىن ەسكە سالدى. ەلباسىنىڭ جولداۋىندا «جۇمىس بەرۋشىلەردى تارتۋ ارقىلى جانە حالىقارالىق تالاپتار مەن تسيفرلىق داعدىلاردى ەسكەرە وتىرىپ، تەحنيكالىق جانە كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارىن جاڭارتۋ كەرەك. «بارشاعا تەگىن كاسىپتىك-تەحنيكالىق ءبىلىم بەرۋ» جوباسىن جۇزەگە اسىرۋدى جالعاستىرۋ قاجەت»، - دەپ اتاپ وتىلگەن بولاتىن.

تىركەۋدىڭ قولدانىستاعى ءتارتىبىن حالىقارالىق ستاندارتتارعا، ونىڭ ىشىندە ەۋروپا كەڭىستىگىندەگى جوعارى ءبىلىم (ESG) ساپاسىن قامتاماسىز ەتۋدىڭ ستاندارتتارى مەن نۇسقاۋلىقتارىنا سايكەس جەتىلدىرۋ ءۇشىن امەريكا، ەۋروپا جانە ازيا ەلدەرىندە مويىندالعان تىركەۋ اگەنتتىكتەرى جەلىسىن كەڭەيتۋگە باعىتتالعان تىركەۋ ورگاندارىن تانۋ ەرەجەسىنە وزگەرىستەر ەنگىزىلدى. ءبىلىم بەرۋ رەيتينگتەرى الەمدىك تاجىريبەدە قولدانىلاتىن ءبىلىم بەرۋ ساپاسىن ولشەۋ قۇرالدارىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. ءبىلىم بەرۋ جۇيەلەرىنىڭ ساپاسىن باعالاۋ جانە سالىستىرۋ ءۇشىن ءارتۇرلى رەيتينگتەر (Quacquarelli Symonds, Times Higher Education AcademicRankingofWorldUniversities) پايدالانىلادى.

جوعارى جانە (نەمەسە) جوعارى وقۋ ورنىنان كەيىنگى ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدار قىزمەتىنىڭ بىرىڭعاي ەرەجەلەرىنە تاجىريبەلىك-باعدار بەرۋدى وقۋىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن جوعارى وقۋ ورىندارىنا ونەركاسىپتەن ساراپشىلاردى تارتۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن وزگەرىستەر ەنگىزىلدى. بۇل رەتتە وقىتىلاتىن پاندەرگە نەگىزگى ءبىلىم نەمەسە عىلىمي جانە اكادەميالىق دارەجەسى سايكەس كەلۋى مىندەتتى ەمەس جانە وقۋ ورنى ءوزى شەشەدى.

جوعارى وقۋ ورىندارى تۇلەكتەردىڭ ەڭبەككە ورنالاستىرۋ جوسپارىنا ەلەۋلى تالاپتار قويىلادى. جوعارى وقۋ ورىندارى ماماندار دايارلاۋ بارىسىندا تۇلەكتەردىڭ 50 پايىزىنان استامىن جىل بويىنا جۇمىسقا ورنالاستىرۋى ءتيىس. بۇل شارتقا سايكەس كەلمەيتىن وقۋ ورىندارىنىڭ ليتسەنزيالارى توقتاتىلاتىن بولادى.

ءبىلىم بەرۋدىڭ ساپاسىن باعالاۋدىڭ باستى قۇرالى تىركەۋ بولىپ تابىلادى. قازىرگى كەزدە ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىنىڭ تىزىمدەمەسىنە 102 جوعارى وقۋ ورنى ەنگەن.

الەۋمەتتىك-مادەني دامۋ جانە عىلىم كوميتەتىنىڭ مۇشەسى باقىتجان جۇماعۇلوۆ جوعارى ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا ازىرگە ونەركاسىپ پەن جۇمىس بەرۋشىلەردەن الشاق قالىپ كەلە جاتقانىن اتاپ ءوتتى. «ماماندارعا سۇرانىستىڭ نەگىزدەلگەن جۇيەسىن ەشكىم بىلمەيدى، ول تۋرالى مەملەكەت باسشىسى بىرنەشە مارتە تاپسىرعان بولاتىن. بۇل جەردە سوزدەن ىسكە كوشەتىن ۋاقىت كەلدى»، - دەدى سەناتور. ول سونداي-اق تىركەۋدىڭ ماڭىزدى ەكەنىن دە ايتتى. «ەگەردە ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى ءوزىنىڭ تەتىكتەرىن قولدانا وتىرىپ وعان ءتيىمدى قولداۋ ءبىلدىرىپ، كەڭىنەن ناسيحاتتاسا – ول ءبىلىم بەرۋ ساپاسىن ارتتىرۋ مىندەتىن ادال اتقاراتىن بولادى»، - دەدى سەناتور.

كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋدىڭ ماڭىزدى ماسەلەلەرىن ەگجەي-تەگجەيلى تالقىلاعاننان كەيىن ب.ءايتىموۆا كاسىبي ءبىلىم بەرۋدى زاڭنامالىق تۇرعىدا قامتاماسىز ەتۋ جۇمىستارى جالعاساتىندىعىن اتاپ ءوتتى. دوڭگەلەك ۇستەلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا وسى سالانى جەتىلدىرۋ بويىنشا ۇسىنىستار جاسالدى. اتاپ ايتقاندا، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق بىلىكتىلىك جۇيەسىن، كاسىبي ستاندارتتاردى، كاسىبي جوعارى ءبىلىمى بار مامانداردىڭ بىلىكتىلىگىن سەرتيفيكاتتاۋ جۇيەسىن ءتيىمدى دامىتۋ جانە قۇقىقتىق قولداۋ; ەلىمىزدىڭ جانە ونىڭ ايماقتارىنىڭ ناقتى قاجەتتىلىكتەرىن قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالعان كاسىپتىك ستاندارتتاردى جانە ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارىن ازىرلەۋگە جۇمىس بەرۋشىلەردىڭ قاتىسۋىن قۇقىقتىق قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەلەرىن پىسىقتاۋ; جەكەمەنشىك جوعارى وقۋ ورىندارىندا ستۋدەنتتەردى مەملەكەتتىك ءبىلىم بەرۋ گرانتىنىڭ قۇنىنا قوسىمشا بىرلەسىپ قارجىلاندىرۋ مۇمكىندىگىن قاراستىرۋ; حالىقارالىق كونكۋرستاردىڭ جەڭىمپازدارى ءۇشىن باكالاۆرياتتا ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارى ءۇشىن مەملەكەتتىك گرانتتارعا قابىلداۋدىڭ باسىم قۇقىقتارىن انىقتاۋ ماسەلەسىن قاراستىرۋ; «جوعارى ءبىلىم كوشباسشىلارى» جوباسىنا رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن بولىنگەن قارجى ءبولۋ تۋرالى جانە باسقا ماسەلەلەر بويىنشا شارالار قابىلداۋ قاجەت.

شاراعا قاتىسۋشى ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى اسحات ايماعامبەتوۆ، دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى ءلاززات اقتاەۆا، مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى Aقتوتى رايىمقۇلوۆا، ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى نۇرجان التاەۆ، قازاقستان جوعارى وقۋ ورىندارى قاۋىمداستىعىنىڭ پرەزيدەنتى، «تۇران» ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى راحمان الشانوۆ، «اتامەكەن» ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى ولجاس ورداباەۆ، س.سەيفۋللين اتىنداعى قازاق اگروتەحنيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى اقىلبەك كۇرىشباەۆ جانە باسقالار ءسوز سويلەدى.

قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى
سەناتىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى

Abai.kz