كوپشىلىكتىڭ ەستى انگە دە، ەسەر انگە دە ەتى ۇيرەنىپ كەتكەندەي. «ءاۋ» دەيتىننىڭ ءبارى قازىر «ءوز تىڭدارمانىم بار» دەپ كۇپىنەتىن دەڭگەيگە جەتكەن. جالپى، ءان ونەرىنىڭ بەت-بەينە، كەسكىن-كەلبەتى بۇگىنگى سۇحباتىمىزعا ارقاۋ بولدى. «سارسەنبىلىك سۇحباتتىڭ» قوناعى - بەلگىلى ءانشى باقىت شاداەۆا.

- ساۋالدىڭ بىردەن بۇلاي باستالعانىنا رەنجىمەڭىز، «اپاشكي» اتتى توپ قۇرىپ، گۇلنارا دوسماتوۆا، فاريدا نيازوۆا ۇشەۋىڭىز ءان سالىپ جۇرسىزدەر. نەگە «اپاشكي»؟ الدە بۇل اپا بولدىق دەگەندەرىڭىز بە؟

- ونىڭ رەنجيتىن نەسى بار، ءبىزدى «ەكى جۇلدىز» باعدارلاماسىندا جاستاردىڭ ءبارى «اپاشكالار» دەيتىن ازىلدەپ. ياعني، سولاردىڭ قويىپ بەرگەن اتتارى. جانە ءبىزدىڭ «اپاشكادان» قاي جەرىمىز كەم؟ بۇل، ارينە، سونشا قارتايىپ كەتتىك دەگەن ءسوز ەمەس. دەگەنمەن ۋاقىت سىرعىپ وتەدى، تابيعات ءوز دەگەنىن الادى عوي. «ارتىڭا قاراپ قارتاياسىڭ» دەمەكشى، ءومىردىڭ بەل ورتاسىنا سىرعىپ بارا جاتقانىمىز دا راس.

- ەندەشە، ايتىڭىزشى، توپ قۇرۋ كوپ جاعدايدا جاستارعا جاراسىپ تۇراتىن سياقتى. الدە سىزگە جەكە ءانشى بولۋدان گورى، توپ قۇرۋ ۇتىمدى بولعانى ما؟

كوپشىلىكتىڭ ەستى انگە دە، ەسەر انگە دە ەتى ۇيرەنىپ كەتكەندەي. «ءاۋ» دەيتىننىڭ ءبارى قازىر «ءوز تىڭدارمانىم بار» دەپ كۇپىنەتىن دەڭگەيگە جەتكەن. جالپى، ءان ونەرىنىڭ بەت-بەينە، كەسكىن-كەلبەتى بۇگىنگى سۇحباتىمىزعا ارقاۋ بولدى. «سارسەنبىلىك سۇحباتتىڭ» قوناعى - بەلگىلى ءانشى باقىت شاداەۆا.

- ساۋالدىڭ بىردەن بۇلاي باستالعانىنا رەنجىمەڭىز، «اپاشكي» اتتى توپ قۇرىپ، گۇلنارا دوسماتوۆا، فاريدا نيازوۆا ۇشەۋىڭىز ءان سالىپ جۇرسىزدەر. نەگە «اپاشكي»؟ الدە بۇل اپا بولدىق دەگەندەرىڭىز بە؟

- ونىڭ رەنجيتىن نەسى بار، ءبىزدى «ەكى جۇلدىز» باعدارلاماسىندا جاستاردىڭ ءبارى «اپاشكالار» دەيتىن ازىلدەپ. ياعني، سولاردىڭ قويىپ بەرگەن اتتارى. جانە ءبىزدىڭ «اپاشكادان» قاي جەرىمىز كەم؟ بۇل، ارينە، سونشا قارتايىپ كەتتىك دەگەن ءسوز ەمەس. دەگەنمەن ۋاقىت سىرعىپ وتەدى، تابيعات ءوز دەگەنىن الادى عوي. «ارتىڭا قاراپ قارتاياسىڭ» دەمەكشى، ءومىردىڭ بەل ورتاسىنا سىرعىپ بارا جاتقانىمىز دا راس.

- ەندەشە، ايتىڭىزشى، توپ قۇرۋ كوپ جاعدايدا جاستارعا جاراسىپ تۇراتىن سياقتى. الدە سىزگە جەكە ءانشى بولۋدان گورى، توپ قۇرۋ ۇتىمدى بولعانى ما؟

- قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتىسى بولا تۇرىپ، ماعان قالايشا توپتا ءان ايتۋ ۇتىمدى بولماق؟! ياعني جاڭا توپتا ەل ەسىنە قايتا تۇسپەككە قۇشتارلىق تانىتاتىنداي ۇمىتىلىپ كەتكەن ءانشى ەمەسپىن. بۇل - بار بولعانى پروديۋسەر دينارا ادامنىڭ ۇسىنىسىمەن ازىلگە ءارى بيزنەسكە قۇرىلعان شوۋ. ونىڭ ۇستىنە، اكتريسا گۇلنارا دوسماتوۆا دا ءانشى رەتىندە ءوزىن سىناپ كورگىسى كەلدى. ال مەنىڭ قوسىلا ءان شىرقاۋىم - وعان كورسەتكەن كومەك نەمەسە قولداۋ عانا.

- ال بۇكىل ەل بولىپ، قازاق ءتىلىن كوتەرە الماي جاتقاندا، جاڭا توپتارىڭىزدىڭ شىمىلدىعىن ورىس انىمەن اشقاندارىڭىزدى كوپ ەل سان-ساققا جۇگىرتتى. «پوزۆوني منە، پوزۆوني» دەپ كەڭەس زامانىنداعى ءاندى شىرقاۋلارىڭىزعا نە سەبەپ؟

- جوعارىدا ايتقانىمداي، توپ نەگىزىن قالاعان - دينارا ادام. ال ورىسشا تاربيەلەنىپ، ورىسشا ويلاپ، ورىسشا سويلەگەندىكتەن، كىم بولسا دا، جانىنا جاقىن دۇنيەنى ىزدەيدى. كەيىنگى كەزدە توپ مۇشەسى بولۋ ماعان كەدەرگى كەلتىرىپ جاتقانىن دا جاسىرا المايمىن. ويتكەنى جەكە شىعارماشىلىعىما ۇلگەرە الماي جۇرگەنىم بىلاي تۇرسىن، ساحناداعى 20 جىلدىعىمدى دا اتاي المادىم. وسىنىڭ ءبارىن ويلاي كەلە، جۋىقتا توپتان كەتپەكشى ويىم بار. ال جوبانى جالعاستىرا ما، الدە توقتاتا ما، ونى وزدەرى بىلەدى.

- سوزىڭىزگە قاراعاندا، الدەكىمگە وكپەڭىز بار سياقتى...

- ءبىز، ونەر ادامدارى، تاستاندى بالا سياقتىمىز. قوعامنان ونەردىڭ دەڭگەيىن كوتەرسەك دەيتىندەي قولداۋ، نيەت كورە الماي ءجۇرمىن. قايتسەك كوشتەن قالمايمىز دەپ، قولىمىزدان كەلگەنشە تىرىسىپ باعامىز ايتەۋىر.

ەندى، مىنە، ونەرگە قولداۋدىڭ جوقتىعىنان توي قۋالاپ ءجۇرىسىمىز مىناۋ. جاستاردىڭ تويعا بارعانى ولاردىڭ تاجىريبە جيناۋىنا سەپتىگىن تيگىزەدى. سوندىقتان، ءبىر ەسەپتەن، تويعا بارعاندارى دا ءجون. ال، ءوز باسىم، كىشكەنتايىمنان تەك ساحنادا جۇرگەندىكتەن بە، تويدىڭ دەڭگەيىنە تۇسكەنىمە ءوزىمدى ىڭعايسىز سەزىنەتىنىم بار. دەگەنمەن امال قانشا؟!

حالىق تويى قاشاندا قازىنا ەمەس پە، سودان تاپقان قاراجاتتى شىعارماشىلىق جۇمىستاردىڭ قارەكەتىنە جۇمسايمىز. سەنسەڭىز، بەتتىڭ ارىن بەلبەۋگە ءتۇيىپ، تويدان العان اقشانىڭ ءبىر تيىنى دا قالتاڭىزدا قالمايدى. بيلەت باعاسىن كوتەرەيىن دەسەك، كونتسەرتكە كەلەتىن حالىقتىڭ جاعدايى ءماز ەمەس. ال رەسپۋبليكا سارايىنا كونتسەرت قويايىن دەسەڭ، جالداۋ اقىسى وزگە ورىنداردان ەكى-ءۇش ەسە جوعارى. ەندى جوندەۋ جۇمىستارى اياقتالسا، قانداي باعاعا كوتەرىلەتىنىن كىم ءبىلسىن.

- وتكەندە اسسامبلەيانىڭ سوڭى ۇلكەن گالا-كونتسەرتكە ۇلاسقاندا، وزگە ەلدەردىڭ ونەرپازدارى اراسىنان روزا رىمباەۆا مەن اقجول مەيىربەكوۆتى عانا بايقادىق. شاقىرىلماي قالعاندارىڭىزعا وكپەلەگەن جوقسىزدار ما؟

- وسىنداي ۇلكەن ءىس-شارالاردان تىس قالعانىنا كىم رەنجىمەيدى دەيسىز! مەنىڭشە، بۇل - ءبارىنىڭ دە كوڭىلىنە كەلەتىن جايت.

ارينە، ءوزىڭىز اتاعان ادامداردى قۇرمەتتەگەنىمىز دۇرىس. جاستارى دا ۇلكەن، ونەر جولىنداعى سىڭىرگەن ەڭبەكتەرى دە زور. قازاق ونەرىنىڭ بەت-بەينەسىن كورسەتۋگە لايىق ونەرپازدار. بىراق كەيىنگى كەزدە ۇلكەن ورتالاردان شەت قالىپ جۇرگەنىمە ناليتىنىم راس. ۇلكەننىڭ - ۇلكەن، كىشىنىڭ - كىشى بولعانى دۇرىس. وعان تالاس جوق.

بىراق ورتاداعى انشىلەر نە ىستەيدى سوندا؟ جاستار كوبەيىپ، اقشا مەن فونوگراممانىڭ ارقاسىندا ءبىزدى تاپتاپ تاستاۋعا دايىن تۇر. ۇلكەن ەلەمەيتىن، كىشى سىيلامايتىن زامان.

ونىڭ ۇستىنە، رەسەيدەن شاقىرىلعان انشىلەرگە 50 مىڭ دوللار تولەيتىندەر سونىڭ جارتىسىن دا وتاندىق انشىلەرگە قيمايدى. بۇل ەندى - بۇكىل ارىپتەستەرىمىزدىڭ جانىنا باتاتىن نارسە. بىلە بىلسەڭىز، ءبىزدىڭ ارتىستەر شەتەل انشىلەرىنە قاراعاندا الدەقايدا جاقسى، تەك جاعدايلارى جوق.

- كومپوزيتورلاردىڭ انگە تالاسىپ جۇرەتىنىن بىلەمىز. «مەنىڭ ءانىمدى بىرەۋ ايتىپ قويىپتى» دەيتىن ىڭعايسىزداۋ اڭگىمەنى انشىلەردەن دە ەستىپ قالامىز كەيدە. ونەر جولىڭىزدا مۇنداي وقيعا كەزىكپەدى مە؟ ءسىز بىرەۋدەن نەمەسە بىرەۋ سىزدەن دەگەندەي...

- سەيدوللا بايتەرەكوۆتى ەسكە الۋ كەشىندە مەنىڭ ورىنداۋىمداعى ءاندى ءوزىنىڭ ايەلى ورىنداپ شىقتى. ارينە، وڭدەتتى، جاڭارتتى - تالاسىم جوق. بۇعان قاراپ رۇقسات سۇراۋ، الدىنان ءوتۋ قۇرمەتى كەشەگى كۇنگە تيەسىلى دۇنيە ەكەن عوي دەگەن ويدا قالدىم. «ءار ادام ءوز ءىسىنىڭ مامانى بولۋى كەرەك»، - دەيمىز عوي كەيدە. ال بىزدە اركىم ءوز ىسىمەن اينالىسىپ ءجۇر دەۋ قيىن.

- ەندەشە، قالاي ويلايسىز، قازاق ەستراداسى ىرىل-دىرىل بالا-شاعاعا تولىپ كەتكەن جوق پا؟

- بىزدە كىم اۋزىن اشسا، سول - ءانشى. ويتكەنى قازاق ەستراداسىندا ساپا ەمەس، سان باسىم. بار ءارتىستىڭ جاعدايىن جاساماي جاتىپ، ساحناداعى بالا-شاعانى سونشا ەركەلەتىپ جىبەردىك. ونىڭ ورنىنا دارىندى ءانشىنى تانىپ-تاڭداپ، وعان جاعداي جاساپ، الەمدى ارالاتۋ كەرەك ەدى. بۇل ەل ارالاتىپ قىدىرتۋ ەمەس، قازاق مادەنيەتىن، ونەرىن الەمگە تانىتۋ بولار ەدى.

- كوپشىلىك ونەر ادامدارىنىڭ ونەردەگى جانە ومىردەگى ءىس-ارەكەتتەرى سايكەس كەلمەي جاتادى. ماسەلەن، اللا پۋگاچەۆا سياقتى ادامي تابيعيلىقتى ساقتاۋ قيىن با؟

- بىزدە روزا رىمباەۆا اللا پۋگاچەۆانىڭ دەڭگەيىنە ساي كەلمەي مە؟ ونىڭ ساحنادا ءوزىن ۇستاۋى دا، ءانى مەن ءسانى دە قازاق انشىلەرىنە ۇلگى دەر ەدىم.

- ونەر الەمىندەگى ايەلدەر اراسىندا شىنايى دوستىق بولا ما، الدە باقتالاستىق پەن كورەالماۋشىلىق باسىم با؟

- ونەر سالاسىندا 20-30 شاقتى ارالاساتىن دوسىم بار. بىراق ءار نارسەنىڭ ءوز شەگى بولادى ەمەس پە؟ قاتتى ارالاسىپ كەتسەك، ارازداسىپ قالۋىمىز دا مۇمكىن. ءبارىمىز دە پەندەمىز عوي. قاتەلەسپەيتىن ادام جوق. قازىر ونەر ادامدارىنان باقتالاستىق پەن كورەالماۋشىلىق بايقالمايدى، ويتكەنى بىزدە تالاساتىن ەشتەڭە قالمادى. ءبارىمىز ءبىر دەڭگەيگە ءتۇسىپ كەتتىك.

ەل قۇرمەتىنە بولەنگەن كەشەگى ەرەسەك انشىمەن دە، بۇگىن شىققان بالاپان انشىمەن دە ارالاسىپ ءجۇرمىز. دەسەك تە، مىنانى بىلگەن ءجون: باقتالاستىعى مەن كورەالماۋشىلىعى جوق ونەر - ونەر ەمەس. باقتالاستىق باسەكە تۋدىرادى. كورەالماۋشىلىق نامىستى شىڭدايدى.

- شىعارماشىلىعىڭىزداعى جاڭالىقتارمەن بولىسسەڭىز...

- سەيفۋلين جولبارىستىڭ انىنە جازىلعان «جارىما» دەگەن ءان-البومىم اياقتالدى. ەندى حالىق نازارىنا ۇسىنامىن. سونداي-اق «جۇلدىزدار وتباسى» جۋرنالى ارقىلى حالىقپەن بايلانىسىپ، ەل-جەردەن شاقىرتۋ الىپ جاتىرمىن. ەندى اۋىلداردى ارالاپ، گاسترولدىك ساپار جاساۋ ويىمدا. ال جىل اياعىندا الماتىدا شىعارماشىلىق كەشىمدى وتكىزەمىن.

اڭگىمەلەسكەن -

ارداق يمانبەكقىزى،

«D»

«وبششەستۆەننايا پوزيتسيا»

(پروەكت «DAT» № 16 (99) 04 مامىر 2011 جىل