قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى

توقاەۆ قاسىم-جومارت كەمەلۇلىنا

اشىق حات

قۇرمەتتى قاسىم-جومارت كەمەلۇلى!

ەلباسىمىز نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆ ۇلكەن سەنىمىمەن، قولداۋىمەن قازاق ەلىنىڭ تاعدىرىن، بۇگىنى مەن ەرتەڭىن ءسىزدىڭ قولىڭىزعا سەنىپ تاپسىرىپ وتىر. بۇل جالپى العاندا ءارى ابىروي، ءارى ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىكتى قاجەت ەتەتىن اۋىر مىندەت. سوندىقتان دا ەڭبەگىڭىز جەمىستى بولسىن دەي وتىرىپ، جانىڭىزعا الەۋمەت جايىن تەرەڭ ۇعاتىن، ءوز حالقىنىڭ بولاشاعىنا سەلقوس قارامايتىن ءارى اينالاڭىزعا ءسىز ءۇشىن بەرىك تۇرىپ بەرەتىن ادال دا ازامات جانداردىڭ توپتاسۋىنا تىلەكتەسپىن.

قۇرمەتتى پرەزيدەنت!

ءسىز بۇگىن شىعىس قازاقستان وبلىسىنا جاساعان ءىسساپارىڭىزدا سەمەي قالاسىنا ەرەكشە كوڭىل ءبولۋ كەرەكتىگىن قاداپ ايتتىڭىز. بۇل وتە ورىندى ءارى دەر كەزىندە كوتەرىلگەن ماسەلە. راسىمەن دە بۇل كوپتەن بەرى شەشىمىن تاپپاي كەلە جاتقان كۇردەلى جاعداي. مۇنى ءسىزدىڭ العاشقى ساپاردا-اق ەسكەرۋىڭىز، جەرگىلىكتى باسشىلىققا تاپسىرما بەرۋىڭىز ەل ىشىندەگى جاعدايدى جاقسى بىلەتىنىڭىزدىڭ تاعى ءبىر بەلگىسى.

سەمەي قالاسى – تالاي تەكتى ازاماتتارىمىزدىڭ دۇنيەگە كەلىپ، قازاقتىڭ تاۋەلسىز ەل بولۋدا ماڭىزدى ءرول ويناعان بىرەگەي شاھار دەسەم، ارتىق ايتقاندىعىم ەمەس. وسى ءساتتى پايدالانىپ، كوپتەن بەرى ويدا جۇرگەن تومەندەگى جايتتاردى ءسىزدىڭ نازارىڭىزعا ۇسىنسام دەيمىن.

قۇرمەتتى قاسىم-جومارت كەمەلۇلى!

ءسىز قازاق حالقىنىڭ باسىنان وتكەن نەبىر زوبالاڭ كەزەڭدەردى ءبىر ادامداي وتە جاقسى بىلەسىز. بۇل رەتتە مەنى دە، ءتىپتى بار قازاقتىڭ جاستارىن اسىرەسە الاش تاقىرىبى، جازىقسىزدان اتىلىپ كەتكەن، ايىپسىز ايدالعان بوزداقتارىمىزدىڭ ءىسى  قاتتى الاڭداتادى. ءالى كۇنگە دەيىن اتا-بابالارىنىڭ قاي جەردەن توپىراق بۇيىرعانىن بىلمەي جار باسى جاستىققا تيمەي جۇرگەن ۇرپاقتارى از ەمەس. سول سەبەپسىز قۋعىن-سۇرگىنگە تۇسكەن اسىلدارىمىزدىڭ اراسىندا مۇحامەدحان سەيىتقۇل بابامىزدىڭ ەسىمىن ەرەكشە اتاپ وتۋگە بولادى.

مۇحامەدحان سەيىتقۇل – قازاقتان شىققان قولى اشىق مەتسەنات، شىعىس وڭىرىندە شاريعاتتتىڭ شامىن جاعىپ، بالا وقىتقان ەرەكشە ءبىلىم يەسى ەدى. باسقاسىن ايتپاعاندا، كەشەگى قازاق ءباسپاسوزىنىڭ تارالۋىنا، قازاق حالقىنىڭ ءبىلىم مەن عىلىمعا ۇمتىلۋىنا مال-جاعدايىن اياماعان تۇلعا. مۇحامەدحان سەيىتقۇل اباي، شاكەرىم، مىرجاقىپ، احمەت، ءاليحان سەكىلدى ارىستارىمىزدى ءوز ۇيىندە قۇشاق اشىپ قارسى العان كىسى. سونداي-اق، جالپى الاش پارتياسىنىڭ باستامالارىنا ەرەكشە قولداۋ بىلدىرگەن تەكتى ادام. ول قازاق كسر ءانۇرانى ءماتىنىنىڭ اۆتورى، ابايتانۋشى قايىمداي تاربيەشى-عالىمنىڭ اكەسى.

الايدا قانشا ۋاقىت وتسە دە وسى مۇحامەدحان سەيىتقۇل بابامىزدىڭ قۇرمەتىنە بەرىلگەن نە وبلىس ورتالىعى وسكەمەن قالاسىندا، نە سەمەي قالاسىندا بىردە-ءبىر بەلگى، مەكتەپ اتى، كوشە اتاۋى دا جوق. الايدا جاستار تاربيەسىندە ۇلت ءىسىنىڭ ەرەكشە ورىن الاتىنىن ءسىز تاماشا بىلەسىز. بۇل رەتتە:

1. كەلەر جىلى بابامىزدىڭ تۋعانىنا 150 جىل تولايىن دەپ وتىر. سونڭ قۇرمەتىنە وسكەمەن قالاسىنان مۇحامەدحان سەيىتقۇل اتىنا ءبىر كوشە اتاۋى بەرىلسە دەيمىن. بۇل وسكەلەڭ ۇرپاق ءۇشىن دە، الدىڭعى تولقىن ءۇشىن دە ناعىز رۋحاني جاڭعىرۋ بولار ەدى. ارىسىمىزدى تانۋ ءىسى وبلىس ورتالىعىنان باستالسا بۇل اۋدان مەن اۋىلداردا دا جاقسى ۇردىسكە اينالارى ءسوزسىز;

2. ءبىر كەزدەرى سەمەي قالاسىنداعى تىنىباي كاۋكەن مەشىتىنىڭ جانىندا مۇحامەدحان سەيىتقۇل بابامىزدىڭ 2 جەر ءۇيى بولعان. جالپى سول ايماقتا حاكىم ابايدان باستاپ، الاشتىڭ بار اسىلى، شاكەرىم، ءاليحان، مىرجاقىپ سەكىلدى دانىشپاندارىمىزدىڭ ءىزى قالعان. وكىنىشتىسى، كەشەگى ابىر-دابىر كەزەڭدەردە ول ۇيلەر بۇزىلىپ كەتكەن. جاڭا ۇيلەر تۇرعىزىلعان. دەسە دە سول مەشىتتىڭ جانىنان مۇحامەدحان سەيىتقۇلعا قاتىستى شاعىن مالىمەتتەر جازىلعان تاقتايشا قويىلىپ، الگى جاڭادان تۇرعىزىلعان ۇيلەردىڭ قابىرعاسىنا قازاق جانە اعىلشىن تىلدەرىندە ەستەلىك تاقتايشالىر ىلىنسە دەگەن ءوتىنىشىم بار. بۇل بولاشاعىمىز دەپ سەنىپ وتىرعان جاس بۋىن ءۇشىن ۇلكەن تاربيە. ءارى ءبىر جاعىنان شاھارعا ساياحاتتاپ كەلەتىن تۋريستەر ءۇشىن دە قۇندى مالىمەت بولار ەدى;

3. ءدال وسىنداي ەكى تىلدەگى اقپارات جازىلعان ەستەلىك بەلگىنى مۇحامەدحان سەيىتقۇل دۇنيەگە كەلگەن كوكەنتاۋ جەرىنە دە قويسا، وتە كەلىستى بولار ەدى. كوكەنتاۋ – قويناۋى تاريح تۇنعان، سوناۋ ەسكى عاسىرلاردان بەرى قالاشىقتاردىڭ ورنى ساقتالعان قۇتتى مەكەن. ول قالادان 20-25 شاقىرىم جەردە ورنالاسقان. جەرگىلىكتى ارحەولوگ جاستارمەن قازبا جۇمىستارىنا دا قاتىسقانىم بار. سوندىقتان دا بۇل تاقىرىپتى وتە جاقسى بىلەمىن. ەگەر ەكى تىلدە جازىلعان اقپارات تاقتايشانى اۋىلعا كىرە بەرىس جەردە ورناتار بولساق، بۇل تاعى دا سول ءوڭىر تۇرعىندارى مەن شەت ەلدەن كەلەتىن تۋريستەر ءۇشىن وتە قۇندى مالىمەت، قىمبات بەلگى بولار ەدى;

4. سەمەي قالاسىندا قايراتكەردىڭ ۇلى – قايىم مۇحامەدحانوۆ اتىندا كوشە بار. وسى ءبىر كوشە قازاققا ءۇش قايناسا سورپاسى قوسىلمايتىن رەۆوليۋتسيونەر پەتر شميتد اتىنداعى كوشەگە بارىپ جالعانادى. ءدال وسى كوشە اتاۋى مەتسەنات مۇحامەدحان سەيىتقۇل اتىنا بەرىلسە، بۇل اكە مەن بالانىڭ تاۋەلسىز زاماندا قايتا ساعىنىسىپ قاۋىشقان بەلگىسىندەي بولار ەدى;

5. سەمەي قالاسىندا تۇيەمويناق ارالى بار. اتالمىش ارال دا تاريحي وقيعالارىمەن ەرەكشە. قازاقتىڭ بىرقاتار ارداقتى ازاماتتارى تۇيەمويناقتا بولعانىن وسىندا تۇسىرىلگەن تاريحي سۋرەتتەردەن كورسەك بولادى. ءتىپتى بۇل قانشاما ءجۇز اسىلدارىمىزدىڭ اتۋ ۇكىمى ورىندالعان قاسىرەتتى ورىن. ونداعى سەمەي پوليگونىنىڭ قۇرباندارىنا ارنالعان ارنايى ەسكەرتكىشتىڭ بارىنا قاراماستان ارال كەي جاستاردىڭ الكوگولدى ىشىمدىك ءىشىپ، ديسكوتەكا جاسايتىن كوڭىل كوتەرۋ ورتالىعىنا اينالعان. بۇل ماسەلەنى بۇعان دەيىن دە باق بەتتەرىندە كوتەرگەنىممەن وزگەرىس بولماي تۇر. ءتىپتى ول جەردىڭ استىندا حابارسىز كەتكەن ازاماتتارىمىزدىڭ سۇيەكتەرى جاتۋى دا عاجاپ ەمەس. وسى ءبىر ادەپسىزدىكتەر توقتاتىلسا دەپ سۇرايمىن.

قۇرمەتتى قاسىم-جومارت كەمەلۇلى!

وسى ايتقان جايتتاردى مەنەن دە باسقا قازاق جاستارىنىڭ ءبىر اۋىزدان قولدايتىنىنا ءشۇبام جوق. اتالعان ماسەلەلەرگە تياناقتى كوڭىل ءبولىپ، ءوتىنىشىمدى جەردە قالدىرمايدى دەپ بەك سەنەمىن.

سىزگە دەگەن قۇرمەتپەن،

جۋرناليست-بلوگگەر ازامات بيتان

Abai.kz