سوڭعى كەزدەرى بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ نازارى ماڭعىستاۋ وبلىسىنداعى «قاراجانباسمۇناي» اق-نا تيەسىلى كەن ورىندارىنىڭ مۇنايشىلارى ۇيىمداستىرعان نارازىلىق شاراسىنا اۋعان. الايدا، جۇمىسكەرلەر «اشتىق» جونىندە جاريالاي وتىرىپ، تۇراقتى تاماقتانۋدى جالعاستىرىپ جاتقاندىعى تۇسىنىكسىز.

ازىرگە بەلگىلى بولعانى: «قاراجانباسمۇناي» اق-نىڭ كاسىپوداق ۇيمىنىڭ مۇشەلەرى جەتەكشىلىك ورىندى بولىسە الماي كەلەدى. ياعني، ءبىر كاسىپوداقتا ەكى جەتەكشى پايدا بولدى - وسى ۋاقىتقا دەيىن "قاراجانباس"  جۇمىسشىلارىنىڭ كاسىپوداعىن باسقارىپ كەلگەن ەربوسىن قوسارحانوۆ جانە جەتەكشىنىڭ ورنىنا ۇمىتكەر، ءدال وسى بىرلەستىكتىڭ  كادر ءبولىمىنىڭ جۇمىستان  شىعارىلعان بۇرىڭعى باسشىسى، ءوزى زاڭگەر، الدەبىر ناتاليا سوكولوۆا حانىم. ارينە، ەكى تاراپ تا ءوز ۇستانىمدارىنان ۇرىسسىز باس تارتۋدى قالامايدى جانە ءتۇرلى يگىلىكتەردى جومارتتىقپەن ۋادە ەتە وتىرىپ، لەنينشىل ەكپىنمەن ءوز جاقتاستارىنىڭ قاتارىنا كاسىپتىڭ جۇمىسكەرلەرىن تارتۋدا. بىراق، بارشاعا بەلگىلى «جەردى - شارۋالارعا!» ۇرانىنىڭ ورنىنا سوكولوۆا حانىم جۇمىسكەرلەردىڭ ايلىعىن كوتەرۋگە جانە زياندى ەڭبەك جاعدايلارى ءۇشىن تولەم ەنگىزۋگە ۋادە بەرىپ وتىر. الايدا، ءبىر ۋاقىتتا ءبىر كاسىپوداقتا ەكى جەتەكشى قايدان پايدا بولا قالدى ەكەن؟ جانە دە قالايشا ەربوسىن قوسارحانوۆ وسى ۋاقىتقا دەيىن بارلىعىنىڭ كوڭىلىنەن شىعا بىلگەن؟

ساۋ باسىما ساقينا تىلەپ شاقىردىم ...

سوڭعى كەزدەرى بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ نازارى ماڭعىستاۋ وبلىسىنداعى «قاراجانباسمۇناي» اق-نا تيەسىلى كەن ورىندارىنىڭ مۇنايشىلارى ۇيىمداستىرعان نارازىلىق شاراسىنا اۋعان. الايدا، جۇمىسكەرلەر «اشتىق» جونىندە جاريالاي وتىرىپ، تۇراقتى تاماقتانۋدى جالعاستىرىپ جاتقاندىعى تۇسىنىكسىز.

ازىرگە بەلگىلى بولعانى: «قاراجانباسمۇناي» اق-نىڭ كاسىپوداق ۇيمىنىڭ مۇشەلەرى جەتەكشىلىك ورىندى بولىسە الماي كەلەدى. ياعني، ءبىر كاسىپوداقتا ەكى جەتەكشى پايدا بولدى - وسى ۋاقىتقا دەيىن "قاراجانباس"  جۇمىسشىلارىنىڭ كاسىپوداعىن باسقارىپ كەلگەن ەربوسىن قوسارحانوۆ جانە جەتەكشىنىڭ ورنىنا ۇمىتكەر، ءدال وسى بىرلەستىكتىڭ  كادر ءبولىمىنىڭ جۇمىستان  شىعارىلعان بۇرىڭعى باسشىسى، ءوزى زاڭگەر، الدەبىر ناتاليا سوكولوۆا حانىم. ارينە، ەكى تاراپ تا ءوز ۇستانىمدارىنان ۇرىسسىز باس تارتۋدى قالامايدى جانە ءتۇرلى يگىلىكتەردى جومارتتىقپەن ۋادە ەتە وتىرىپ، لەنينشىل ەكپىنمەن ءوز جاقتاستارىنىڭ قاتارىنا كاسىپتىڭ جۇمىسكەرلەرىن تارتۋدا. بىراق، بارشاعا بەلگىلى «جەردى - شارۋالارعا!» ۇرانىنىڭ ورنىنا سوكولوۆا حانىم جۇمىسكەرلەردىڭ ايلىعىن كوتەرۋگە جانە زياندى ەڭبەك جاعدايلارى ءۇشىن تولەم ەنگىزۋگە ۋادە بەرىپ وتىر. الايدا، ءبىر ۋاقىتتا ءبىر كاسىپوداقتا ەكى جەتەكشى قايدان پايدا بولا قالدى ەكەن؟ جانە دە قالايشا ەربوسىن قوسارحانوۆ وسى ۋاقىتقا دەيىن بارلىعىنىڭ كوڭىلىنەن شىعا بىلگەن؟

ساۋ باسىما ساقينا تىلەپ شاقىردىم ...

قوسارحانوۆتىڭ جاقتاستارىنىڭ ايتۋىنشا، ونىڭ جالعىز ءبىر قاتەلىگى وعان وتە قىمباتقا ءتۇستى. اتاپ ايتقاندا: "قاراجانباس جۇمىسكەرلەرىنىڭ كاسىپوداعى" قب-ءنىڭ جەتەكشىسى ناتاليا سوكولوۆانى وسى بىرلەستىكتە زاڭگەر بولىپ ىستەۋگە شاقىرعان. ول بولسا، مۇنداي ۇسىنىستان باس تارتپادى، ويتكەنى، بۇرىندارى ءوزىن جۇمىستان شىعارىپ جىبەرگەن "قاراجانباس" اق-نا ءتىسىن قايراپ جۇرگەن بولاتىن. باسقاشا ايتقاندا، تابەت تاماقتىڭ باسىندا كەلەدى دەمەكشى ...
ناتاليا سوكولوۆا، جاعدايدى زەرتتەي كەلە، ءوزى جالدامالى قىزمەتكەر بولىپ وتىرعان كاسىپوداقتى ءوزى باسقارۋدى شەشىپتى....وسىلايشا ول ەربوسىن قوسارحانوۆتى كاسىپوداق مۇشەلەرىنىڭ سەنىمىن اقتاماعان باسشى رەتىندە ورنىنان بوساتۋ ءۇشىن، ونىڭ  ارەكەتتەرىنە كوڭىلى تولماي جۇرگەندەردى ءوزىنىڭ اينالاسىنا توپتاستىرا باستادى. ناتاليا سوكولوۆا ۇيىمنىڭ كرەسلوسى مەن ءمورىن تەز ارادا ءوز قارسىلاسىنان تارتىپ الا المادى دا، ادىلەتتىكتى ورناتۋعا كومەكتەسۋدى تالاپ ەتە وتىرىپ، جانجالعا كاسىپورىننىڭ اكىمشىلىگىن تارتۋعا تىرىستى ...
كومپانيا باسشىلىعى ىڭعايسىز جاعدايدا قالىپ قويدى. زاڭ بويىنشا ول قوعامدىق بىرلەستىك بولىپ تابىلاتىن كاسىپوداقتىڭ ىشكى ىستەرىنە ەش ارالاسا المايدى. بۇعان قوسا، «قاراجانباس» اق جۇمىسكەرلەرىنىڭ  دال وسىنداي ۇلكەن توبى ەربوسىن قوسارحانوۆتىڭ جاعىنا شىقتى. 12 مامىردا كاسىپوداقتىڭ اڭعال توراعاسىنىڭ جاقتاستارى اقتاۋدىڭ 15-ىقشاماۋدانىنداعى «قاراجانباس» اق كەڭسەسىنىڭ قاقپاسىنىڭ الدىندا اشتىق جاريالادى. جانە دە ءوز تالاپتارىن قويدى - ناتاليا سوكولوۆانى جاۋاپقا تارتۋ، كاسىپوداق بەلسەندىسى ەسباەۆ مىرزانى جۇمىستان بوساتۋ جانە قولدا بار ۇجىمدىق كەلىسىم-شارتقا وزگەرتۋلەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ.
- سول سوكولوۆا جۇمىسكەرلەردىڭ اراسىندا دۇربەلەڭ تۋعىزدى. زاڭ بار ما ءوزى؟ ول زاڭدى مۇلدەم سىيلامايدى. ءوز بەتىنشە جينالىستار ۇيىمداستىرادى. كىم بۇگىنگى تاڭدا جالاقىنى ءۇش ەسە كوتەرەدى؟ وسى جايىندا ايتپاستان بۇرىن ول وسىنىڭ بارلىعىن زاڭداستىرىپ المادى ما؟ ايتۋىن ايتتى دا، دالەلدەي المادى، -دەيدى مۇنايشى كەنجەبەك سارسەنباەۆ.
ەكى جاعىنان قىڭىر كاسىپوداقتىقتاردىڭ قىسىمىنا ۇشىراعان كومپانيا باسشىلىعى مۇنداي ادىستەرمەن كەلىسسوزدەر جۇرگىزۋدىڭ ىڭعايى كەلمەيتىندىگى جايلى جانە قولدانىستاعى زاڭناماعا سايكەس ءوز قۇقىقتارىن قورعاۋعا بەل بۋعاندىعى جايلى مالىمدەدى. 17.05.2011 جىلى تۇپقاراعان اۋداندىق سوتىنىڭ انىقتاماسى بويىنشا كومپانيا جۇمىسكەرلەرىنىڭ ەرەۋىلى زاڭسىز دەپ تانىلدى.

ەرەۋىلشىلەر ويدان توقۋعا قۇمار

سول ارادا ناتاليا سوكولوۆانىڭ جاقتاستارى دا جۇمىسقا شىعۋدان مۇلدەم باس تارتىپ، اشتىق جاريالاۋدى شەشتى. سوكولوۆا حانىمنىڭ پىكىرىنشە، جۇمىسقا جاپپاي شىقپاۋ مۇلدەم ەرەۋىل ەمەس. جاي عانا جۇمىسشىلار اشتىقتىڭ سالدارىنان ورىن العان السىزدىكتىڭ كەسىرىنەن ەڭبەك ەتە المايدى.
وسى جەردە، بەلسەندى حانىمنىڭ جاقتاستارى ىسكە اسىرعان كىشكەنە قۋلىقتى اشۋ كەرەك. ولار نارازىلىقتىڭ ءادىسى رەتىندە ءىشىنارا اشتىق دەپ اتالاتىن ءادىستى تاڭداپ الدى. باسقا سوزبەن ايتقاندا، كەن ورىندارىنداعى اسحانالاردا ۇسىنىلعان تارتىپتە ءۇش رەت ەمەس، ەكى رەت تاماقتانىپ وتىردى. مىسالى، نارازىلىقتىڭ ءماجبۇرلى ءادىسى رەتىندە اشتىق جاريالاۋ تۋرالى بۇكىل ەلگە جاريالاي وتىرىپ، وعان قاتىسۋشىلار كۇندەگىدەي تاڭعى جانە تۇسكى استارىن ءىشىپ جۇرگەن، تەك كەشكى استان عانا باس تارتقان ...نەمەسە كەرىسىنشە، تاڭعى جانە كەشكى استى ءىشىپ، ادەيى تۇسكى اس ىشپەگەن ...
شاماسى، جيناقى دەنە ءبىتىمىن قالايتىنداردىڭ اراسىندا كەڭ تاراعان ەرەجەمەن ءجۇرۋدى شەشسە كەرەك: "تاڭعى استى ءوزىڭ ءىش، تۇسكى استى دوسىڭمەن ءبولىس، ال كەشكى استى جاۋىڭا بەر ". مىسالى، كومپانيانىڭ كەن ورىندارىنداعى «بەرەكە» جانە «داستارحان» اسحانالارىندا تاماقتانۋ جونىندەگى مالىمەتتەردى الايىق. سونىمەن، 10 مامىر كۇنى «قاراجانباسمۇناي» اق اسحاناسىندا كۇتىلگەن 807 قىزمەتكەردىڭ 477-ءسى تاڭعى اس ىشكەن، ال 330 ادام ودان باس تارتقان، تۇسكى استى 315 ادام ىشكەن، تۇسكى اسقا 681 ادام كەلمەگەن، كەشكى استى 681 قىزمەتكەر ىشكەن، ال 126 مۇنايشى ۇيقى الدىندا اسقازاندى تاعام قابىلداۋمەن قيناماۋعا بەل بۋعان. الايدا، بۇل رەتتە ولاردىڭ 286-سى تىسكە باسار قۇرعاق پاەك العان.
اعىمداعى جىلدىڭ 11 مامىرىندا 811 ۆاحتاشىنىڭ 802-ءسى كەن ورنىنىڭ اسحانالارىندا جاقسىلاپ تاڭعى استارىن ءىشىپ الدى، 9 ادام تاڭەرتەڭ ەرتە اس ىشپەۋدى شەشتى، 467 ادام تۇسكى اسقا كەلدى، ال 344 ادام ودان باس تارتتى، 732 مۇنايشى سۇيسىنە وتىرىپ كەشكى اس ءىشتى، ال 79 ادام تۇنگە قاراي كوپ اس ىشۋدەن باس تارتتى. 341 ادام قۇرعاق پاەك الۋدى قالادى. اشتىقپەن بايلانىستى ءدال وسىنداي جاعداي كەن ورىندارىندا كۇن سايىن كەزدەسەدى. وسى ارادا بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى ناتاليا سوكولوۆانىڭ تاپسىرىسى بويىنشا ماڭعىستاۋ مۇنايشىلارىنىڭ اشتىق جاريالاعاندىعى تۋرالى بۇكىل ەلگە جارىسا جاريالاۋدا.

اكيمات الدىنداعى دەمارش

اعىمداعى جىلدىڭ 18 مامىرىندا  ونداعان ەرەۋىلشىلەر وبلىستىق اكىمدىكتىڭ عيماراتىنا كەلدى. ولاردى ىشكە كىرگىزىپ، وبلىس اكىمىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى امانكەلدى ايتقۇلوۆقا ءوز تالاپتارىن تابىس ەتۋ مۇمكىندىگىن بەردى. تالاپتار ءار-ءتۇرلى بولدى. الدەبىر اتا-انا جاريالانعان نارازىلىق شاراسىنىڭ كەسىرىنەن حابارلاسپاي كەتكەن بالاسىن ىزدەستىرۋدى سۇرادى. كەيبىرەۋلەرى ەربوسىن قوسارحانوۆتان كاسىپوداقتىڭ ءمورىن تارتىپ الۋ كەرەكتىگىن ءسوز ەتتى. سونىمەن قاتار، ميتينگكە شىعۋشىلار اكىمشىلىكتىڭ باسشىلىعىنان 1,7 جانە 1,8 كوەففيتسيەنتتەرىن ەنگىزۋ جولىمەن ولاردىڭ ايلىقتارىن كوتەرۋدى تالاپ ەتتى.
مەملەكەتتىك ورگان كاسىپوداقتىڭ ىشكى ىستەرىنە جانە جەكە مەنشىك كاسىپورىن بولىپ تابىلاتىن «قاراجانباسمۇناي» اق  قىزمەتىنە ارالاسا المايتىندىعى تۋرالى تۇسىنىكتەمەلەر مۇنايشىلاردى ساباسىنا تۇسىرمەدى. ولار بىتىمگەرشىلىك كوميسسيا قۇرۋ جانە ونىڭ جۇمىسىنا ءوز وكىلدەرىن جىبەرۋ ۇسىنىسىمەن دە كەلىسپەدى. اڭگىمەنىڭ ورتا تۇسىندا اكىمشىلىككە كەلگەندەردىڭ  بىرىنىڭ ۇيالى تەلەفونى شىرىلدادى. ول تەلەفونمەن سويلەسىپ بولىپ، «ءبىزدى مۇندا تىڭدامايدى جانە ەشتەڭە ىستەمەيدى! كەتتىك بۇل جەردەن» دەپ ورنىنان اتىپ تۇردى دا، بارلىعىن دالاعا الىپ شىقتى.
اكىمشىلىككە كەلگەندەردىڭ ارەكەتى جاقسىلاپ ويلاستىرىلعان ساحنالىق قويىلىمدى ەسكە سالادى. ولارعا ناقتى جانە پايدالى ديالوگ كەرەك ەمەس، ولار تەك قانا شۋلاپ، ءوز ارەكەتتەرىنە بارىنشا كوبىرەك نازار اۋدارتۋدى قالاسا كەرەك.

CHERCHEZ LA FEMME

فرانتسۋزداردىڭ ايگىلى  "شەرشە ليا فام" ماتەلى سوزبە-ءسوز اۋدارعاندا  "ايەلدى ىزدەڭىز " دەگەندى بىلدىرەدى. «قاراجانباسمۇناي» اق كاسىپوداق الاڭىنداعى جاعدايدى باقىلاپ وتىرعاندار مىناداي پىكىرگە كەلىپ وتىر: ايماقتى تۇراقسىز ەتىپ، ال مۇنايشىلاردى ءوز قۇقىقتارى ءۇشىن قايتپاي كۇرەسۋشىلەر رەتىندە كورسەتۋ الدەبىرەۋگە ءتيىمدى بولسا كەرەك، ال شىن مانىندە، ولاردىڭ مۇددەلەرى وسى بايبالامدى ۇيىمداستىرۋشىلاردى قىزىقتىرماسا كەرەك. مۇمكىن، بۇل - سوكولوۆا حانىمنىڭ ايەلدىك كەۋدەمسوقتىعى عانا شىعار، ول ءوزىن جۇمىستان شىعارعانى ءۇشىن «قاراجانباس» اق باسشىلىعىنان ءدال وسىلايشا كەك الۋدى قالاعان بولار. مۇمكىن، ماڭعىستاۋدىڭ مۇنايشىلارى الاڭعاسار ەمەس ەكەندىگىن بۇكىل ەلىمىزگە كورسەتۋ ءۇشىن، الدەبىرەۋ ناتاليا سوكولوۆا حانىمنان جاعدايدى بارىنشا كوبىرەك  بىلىقتىرۋدى جاقسىلاپ سۇراعان شىعار.