باياعىدا  كورول ليۋدوۆيك 18-شىگە ادالدىققا انت بەرگەن ءبىر قىزمەتكەر كەيىن بيلىككە كەلگەن ناپولەونعا دا ادالدىققا انت بەرگەن ەكەن. سول قىزمەتكەر  ناپولەون قامالىپ، بيلىككە قايتا كەلگەن  ليۋدوۆيك 18-شىگە انت بەرگەندە كورول: -ءسىزدى  تۇسىنەمىن. ءسىز ىلعي جارتىلاي انت بەرەسىز، - دەگەن ەكەن. سونداي جارتىلاي انت بەرۋگە بەيىمدەلگەندەر  قازىردە دە كورىنىپ قالىپ جاتىر...

«اق جولمەن جۇرە المايتىنى بار  پارتياسىنىڭ اتىن «اق جول»  اتاپ  نەسى بار ەدى، ول پاتشاعاردىڭ»، - دەيدى،  «كوزىم كورگەندى قۇلاعىم باسقاشا ەستيدى، قۇلاعىم ەستىگەندى كوزىم باسقاشا كورەدى» دەپ جۇرگەن كەبىركولدەگى  كوكەن اعامىز. «اجەپتاۋىر ءان ەدى، پۇشىق ايتىپ قور قىلدى» دەگەندەي، «اق جول»  دەگەن اتالى سوزگە داق تۇسىرگەن قىزتالاقتاردىڭ ەندىگى قادامى  قاي جول بولماق؟!.  جىرىندى، جاساندى تىرلىك يەلەرىنىڭ اسىعى قالاي شيىرسا دا  قاشانعى الشىسىنان تۇسە بەرمەك. جۇرگەن جەرىنە ءشوپ شىعارماسا دا، ويى تاۋەلسىز، ەركى ازات سورپا بەتىنە شىعارلارىمىزدىڭ ءبىرى مە دەپ جۇرگەن ەدىك، اناۋ ءاليحان ءىنىمىزدى. اقىلى اسىپ، تاسىپ جاتپاسا دا، ورتاشا بولسا دا ويى  بار ازاماتتىڭ وسىلايشا بەس بايدان قايتقان بەيباقتىق كۇيگە   تۇسكەنىنە سەنە الماي وتىرمىز. بيلىكتىڭ مايلى تاباعىنان ءدام تاتىپ، باسى قاسىندا  بولعاندىعىنان بولار، «ات اينالىپ قازىعىن تابادى» دەگەندەي قادام جاساعان ەكەن سابازىڭ».  الىس اۋىلداعى  اعايىنداردىڭ ايتىپ وتىرعانى وسى.

باياعىدا  كورول ليۋدوۆيك 18-شىگە ادالدىققا انت بەرگەن ءبىر قىزمەتكەر كەيىن بيلىككە كەلگەن ناپولەونعا دا ادالدىققا انت بەرگەن ەكەن. سول قىزمەتكەر  ناپولەون قامالىپ، بيلىككە قايتا كەلگەن  ليۋدوۆيك 18-شىگە انت بەرگەندە كورول: -ءسىزدى  تۇسىنەمىن. ءسىز ىلعي جارتىلاي انت بەرەسىز، - دەگەن ەكەن. سونداي جارتىلاي انت بەرۋگە بەيىمدەلگەندەر  قازىردە دە كورىنىپ قالىپ جاتىر...

«اق جولمەن جۇرە المايتىنى بار  پارتياسىنىڭ اتىن «اق جول»  اتاپ  نەسى بار ەدى، ول پاتشاعاردىڭ»، - دەيدى،  «كوزىم كورگەندى قۇلاعىم باسقاشا ەستيدى، قۇلاعىم ەستىگەندى كوزىم باسقاشا كورەدى» دەپ جۇرگەن كەبىركولدەگى  كوكەن اعامىز. «اجەپتاۋىر ءان ەدى، پۇشىق ايتىپ قور قىلدى» دەگەندەي، «اق جول»  دەگەن اتالى سوزگە داق تۇسىرگەن قىزتالاقتاردىڭ ەندىگى قادامى  قاي جول بولماق؟!.  جىرىندى، جاساندى تىرلىك يەلەرىنىڭ اسىعى قالاي شيىرسا دا  قاشانعى الشىسىنان تۇسە بەرمەك. جۇرگەن جەرىنە ءشوپ شىعارماسا دا، ويى تاۋەلسىز، ەركى ازات سورپا بەتىنە شىعارلارىمىزدىڭ ءبىرى مە دەپ جۇرگەن ەدىك، اناۋ ءاليحان ءىنىمىزدى. اقىلى اسىپ، تاسىپ جاتپاسا دا، ورتاشا بولسا دا ويى  بار ازاماتتىڭ وسىلايشا بەس بايدان قايتقان بەيباقتىق كۇيگە   تۇسكەنىنە سەنە الماي وتىرمىز. بيلىكتىڭ مايلى تاباعىنان ءدام تاتىپ، باسى قاسىندا  بولعاندىعىنان بولار، «ات اينالىپ قازىعىن تابادى» دەگەندەي قادام جاساعان ەكەن سابازىڭ».  الىس اۋىلداعى  اعايىنداردىڭ ايتىپ وتىرعانى وسى.

حالقىنان قارا ءۇزىپ،  ءورىپ جۇرگەن ىبىر-سىبىر مەن سىبىس پەن جاساندىلىقتىڭ  ارقان جىبىمەن ەسىلگەن ورتانىڭ سارعايعان تىرلىگى بارشاعا ايان. ەشكىمگە باعىنبايتىن   ۋاقىت  دەگەن قۇدىرەت جالعان كەيىپكەرلەردى مەزگىلى كەلگەندە ءوزى ىزدەپ تاۋىپ الاتىنىن تاريحتان بىلەمىز. مايدىڭ سۋ بەتىنە قالقىپ شىعاتىنى سياقتى،  بەتى پەردەلى ادامداردىڭ   كىم بولعانى كەزى كەلگەندە  ايقىندالاتىنى انىق.

قارا كۇش پەن قالتالىعا تابىناتىن ەلدە اقىلدىلارعا  زارۋلىك بولمايتىنى اۋەلدەن بار. ادىلەت ورناتۋعا ىقىلاسسىز ورتادا ەس جينار ەستيارلىق  ءسوزدى ءبۇتىن باستار ۇعىنسا دا، جارتى باستىلارعا قونا بەرمەيدى.  ونداي جاندار ءوز ەسىگى الدىنداعى كۇل توبەشىگى دەڭگەيىنەن اسا المايدى. جىقپىلدى جولدارمەن مانساپقا قولى جەتكەندەردىڭ  جاعىمسىز قىلىقتارى جونىندە كەزىندە مارك تۆەن گازەتكە «بەتى تۇكىرۋگە جارامايدى»  دەگەن اتپەن ماقالا جازعان ەكەن. كىسىلىك دەگەن كيەلى قاسيەت كەز كەلگەن پەندەگە داري بەرمەگەنى بەلگىلى. ءمىنىن ايتقاندى بەتپاقتىق ساناعاندار  ارىزدانعان سوڭ سول گازەتكە «بەتى تۇكىرۋگە جارايدى» دەپ قايتا ماقالا جازعان ەكەن. ازاماتتىعىنا ءمىن ايتىلسا سىناۋ ءۇشىن ەمەس، سىيلاستىق  ءۇشىن ايتىلاتىنىن ءتۇسىنۋ ءۇشىن دە اقىل كەرەك.

قۇلسارى قالاسى

"اباي-اقپارات"