ۇكىمەت

14  شىلدەدە BNews.kz  پورتالىندا  جەرگىلىكتى  قامتۋدى  دامىتۋ  جونىندەگى «NADLoC»  ۇلتتىق   اگەنتتىگى»   اق باسقارماسىنىڭ توراعاسى  جانداربەك كاكىشەۆتىڭ  قاتىسۋىمەن   ونلاين-كونفەرەنتسيا  بولادى.   كونفەرەنتسيا «قازاقستاندىق قامتۋدى  دامىتۋ» تاقىرىبىنا ارنالادى.

15 شىلدە كۇنى ساعات  12.00-دە Zakon.kz  سايتىندا پرەمەر-مينيستر كارىم ماسىموۆپەن  بەينە-ونلاين كونفەرەنتسيا  بولادى.

قوعام

«زەردە» ۇلتتىق ينفوكوممۋنيكاتسيالىق حولدينگى» اق بايلانىس جانە اقپارات مينيسترلىگىنىڭ قولداۋىمەن  2011 جىلدىڭ 1 شىلدەسى مەن 10 قاراشاسى ارالىعىندا «ەلەكتروندىق ۇكىمەت» جۇمىسى تاقىرىبىنداعى ەڭ ۇزدىك ماتەريالعا جۋرناليستەر اراسىندا شىعارماشىلىق كونكۋرس جاريالادى. كونكۋرستىڭ ماقساتى -بارشاعا ورتاق ءىس - قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «ەلەكتروندىق ۇكىمەتىنىڭ» قۇرىلۋىنا  وزدەرىنىڭ ماقالالارىمەن ۇلەس قوسىپ جۇرگەن ەڭ ۇزدىك ماقالا اۆتورلارىن  انىقتاپ، ماراپاتتاۋ. كونكۋرستىق ىرىكتەۋ «ۇزدىك تەلەۆيزيالىق  ماتەريال»، «ۇزدىك ءباسپاسوز ماتەريالى»، «ۇزدىك جەلىلىك ماتەريال»  اتالىمدارى بويىنشا  جۇرگىزىلەدى.

 

ۇكىمەت

14  شىلدەدە BNews.kz  پورتالىندا  جەرگىلىكتى  قامتۋدى  دامىتۋ  جونىندەگى «NADLoC»  ۇلتتىق   اگەنتتىگى»   اق باسقارماسىنىڭ توراعاسى  جانداربەك كاكىشەۆتىڭ  قاتىسۋىمەن   ونلاين-كونفەرەنتسيا  بولادى.   كونفەرەنتسيا «قازاقستاندىق قامتۋدى  دامىتۋ» تاقىرىبىنا ارنالادى.

15 شىلدە كۇنى ساعات  12.00-دە Zakon.kz  سايتىندا پرەمەر-مينيستر كارىم ماسىموۆپەن  بەينە-ونلاين كونفەرەنتسيا  بولادى.

قوعام

«زەردە» ۇلتتىق ينفوكوممۋنيكاتسيالىق حولدينگى» اق بايلانىس جانە اقپارات مينيسترلىگىنىڭ قولداۋىمەن  2011 جىلدىڭ 1 شىلدەسى مەن 10 قاراشاسى ارالىعىندا «ەلەكتروندىق ۇكىمەت» جۇمىسى تاقىرىبىنداعى ەڭ ۇزدىك ماتەريالعا جۋرناليستەر اراسىندا شىعارماشىلىق كونكۋرس جاريالادى. كونكۋرستىڭ ماقساتى -بارشاعا ورتاق ءىس - قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «ەلەكتروندىق ۇكىمەتىنىڭ» قۇرىلۋىنا  وزدەرىنىڭ ماقالالارىمەن ۇلەس قوسىپ جۇرگەن ەڭ ۇزدىك ماقالا اۆتورلارىن  انىقتاپ، ماراپاتتاۋ. كونكۋرستىق ىرىكتەۋ «ۇزدىك تەلەۆيزيالىق  ماتەريال»، «ۇزدىك ءباسپاسوز ماتەريالى»، «ۇزدىك جەلىلىك ماتەريال»  اتالىمدارى بويىنشا  جۇرگىزىلەدى.

16   شىلدەدە ايقوڭىردان «قازسات-2» سەرىگىن ۇشىرۋ  جوسپارلانىپ وتىر.   قازاقستاندىق سەرىكتىڭ   ۇشىرىلۋ ساپارى   «Twitter»-دە ترانسلياتسيالانباق.

الەم

13 شىلدە كۇنى بريۋسسەلدە كەڭەستىڭ اتقارۋشى كوميتەتىنىڭ جەتەكشىسى ماحمۋد دجيبريل باستاعان ليۆيا وپپوزيتسيالىق وتپەلى ۇلتتىق كەڭەسىنىڭ دەلەگاتسياسى سولتۇستىكاتلانتيكالىق اليانس باسشىلىعىمەن كەزدەسۋ وتكىزەدى.

سپورت

11-16 شىلدە كۇندەرى ۇلىبريتانيانىڭ كەتەرينگ قالاسىندا وتىرىپ وينايتىن ۆولەيبولدان قۇرلىقارالىق كۋبوك ساراپقا سالىنادى. وندا ءبىرىنشى ديۆيزيوندا 11 ەلدىڭ قۇراماسى باق سىنايدى. قازاقستان وعان جولدامانى 2-ديۆيزيوننىڭ جەڭىمپازى رەتىندە  2010 جىلى يەلەنگەن بولاتىن.

11-17 شىلدە كۇندەرى ماسكەۋدە جاعاجاي ۆولەيبولىنان "ۇلكەن دۋلىعا" سەرياسىنداعى   "SWATCH FIVB" الەمدىك كەزەڭى وتەدى. وعان الەمنىڭ ۇزدىك 128 كومانداسى قاتىسپاق. ونىڭ ىشىندە قازاقستان  كومانداسى  دا بار.

16-24 شىلدە ارالىعىندا ريو-دە-جانەيرو قالاسىندا (برازيليا فەدەراتيۆتىك رەسپۋبليكاسىندا) اسكەري قىزمەتشىلەر اراسىندا 5-ءىنشى جازعى بۇكىلدۇنيەجۇزىلىك ارمياشىلاردىڭ ويىنى وتكىزىلەدى. ويىنعا  قازاقستان رەسپۋبليكاسى قارۋلى كۇشتەرىنىڭ كۇراما كومانداسى قاتىسادى.

 

استانا

13 شىلدە «دۋمان»  قوناقۇيىندە يسلام ىنتىماقتاستىعى ۇيىمىنىڭ سۋ  تۇجىرىمداماسىن  ازىرلەۋ جونىندەگى  كونسۋلتاتيۆتىك  توپتىڭ   ەكىكۇندىك    سەمينارى اشىلادى.

13 شىلدەدە «ىسكەر»  بيزنەس-ورتالىعىندا  «ەۋروپالىق  ستاندارتتاردى  پايدالانا  وتىرىپ مەكتەپ مەدياتسياسىن ەنگىزۋ تاجىريبەسى»  تاقىرىبىنا  ارنالعان   «دوڭگەلەك  ۇستەل» وتىرىسى  وتەدى.

13   شىلدەدە «قازگيدرومەت» ورتالىعىندا  «جاسىل كقپىر»  باعدارلاماسىنا ازىرلىك» تاقىرىبىنا ارنالعان  سەمينار وتەدى.

13 شىلدەدە «ترانسپورت  تاۋەر»  عيماراتىندا   يندۋستريا جانە جاڭا تەحنولوگيالار مينيسترلىگى جانىنداعى    ەكسپورتتاشىلار كەڭەسىنىڭ ءىىى  ءماجىلىسى   بولادى.

الماتى

11-15 شىلدە ارالىعىندا «بوبەك» ۇعت بسو-نىڭ «كەسكىندەمە» شىعارماشىلىق ستۋدياسى جۇمىس ىستەمەك. 9-15 جاس ارالىعىنداعى بالالار قاتىساتىن  بۇل ستۋديا الەۋمەتتىك احۋالى ناشار وتباسىنان شىققان دارىندى بالالارعا تۇلعا بولىپ قالىپتاسۋىنا قولداۋ كورسەتۋ جانە بالالار شىعارماشىلىعىنا قوعام نازارىن اۋدارۋ ماقساتىندا ۇيىمداستىرىلىپ وتىر.

13-22 شىلدە ارالىعىندا  ورتالىق  كورمە  زالىندا    ىسقاق  ورازاەۆتىڭ   تۋىندىلارىنىڭ  جەكە كورمەسى وتەدى.

13 شىلدەدە «ينتەرفاكس -قازاقستان»   ءباسپاسوز ورتالىعىندا   «ەۋرازيالىق بانك»  اق-نىڭ  2011 جىلدىڭ ءى جارتىجىلدىقتاعى    جۇمىس  قورىتىندىسىنا ارنالعان  ءباسپاسوز ءماسليحاتى  ءبولادىۇ

13 شىلدە كۇنى  قازاقستان جازۋشىلار وداعىندا   «تىلدەردى قولدانۋ مەن دامىتۋدىڭ 2011-2020 جىلدارعا ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلاماسى» اتتى ۇكىمەتتىك جانە وعان بالاما "مەملەكەتتiك تiلدiڭ قولدانىلۋ اياسىن كەڭەيتۋدiڭ، ونىڭ باسەكەگە قابiلەتتiلiگiن ارتتىرۋدىڭ 2011-2020 جىلدارعا ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلاماسى" اتتى قوعامدىق نۇسقالارىن تالقىلاۋعا ارنالعان جيىن وتەدى.

ايماق

پاۆلودار وبلىسى

پاۆلوداردا  12-17  شىلدە ارالىعىندا  ۆەلوسپورتتان    قازاقستان  رەسپۋبليكاسىنىڭ چەمپيوناتى - «ەرتىس جاعالاۋى-2011» ءداستۇرلى  ۆەلوجارىسى     وتەدى. وعان  الماتى، سولتۇستىك قازاقستان،  قاراعاندى،  شىعىس قازاقستان، باتىس قازاقستان،  قىزىلوردا  وبلىستارىنىڭ جانە   استانانىڭ سپورتشىلارى قاتىسادى. كوماندالىق  جانە جەكە  بىرىنشىلىك     ءۇشىن  58  ۆەلوشاباندوز  كۇش  سىناسادى.

 

ەلەۋلى وقيعالار. اتاۋلى كۇندەر. ەسىمدەر.

شىلدەنىڭ 13-ءى، سارسەنبى

قازاقستان ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ كۇنى. 1992 جىلى ءدال وسى كۇنى ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ جارلىعىمەن قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى قۇرىلدى.

ەستە قالار وقيعالار

89 جىل بۇرىن (1922) قازاق اتقارۋ كوميتەتىنىڭ III سەسسياسىندا پروكۋرورلىق قاداعالاۋ جانە ادۆوكاتۋرا تۋرالى ەرەجەلەر قابىلدانىپ، رسفسر قىلمىستىق كودەكسىنىڭ قالىڭ مالعا، مال ۇرلىعىنا تىيىم سالۋعا، ادام ەتىن جەۋدى اياۋسىز جازالاۋعا قاتىستى IX بولىمىنە تولىقتىرىلۋلار ەنگىزىلدى.

16 جىل بۇرىن (1995) ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ «الماتى قالاسىندا تاۋەلسىزدىك ەسكەرتكىشىن ورناتۋ تۋرالى» قاۋلىسى جارىق كورىپ، ساۋلەتشى شوتا ءۋاليحانوۆ باسقاراتىن اۆتورلار توبى ازىرلەگەن جوبا ماقۇلداندى.

قازاقتىڭ قولدانبالى ونەرىنەن تامىر تارتقان تاۋەلسىزدىك مونۋمەنتىنىڭ نەگىزگى ورتالىق كومپوزيتسياسى ۇلتتىق ورنەكپەن كومكەرىلگەن تەكشەلى دىڭگەك تاستان قۇرالىپ، بيىكتىگى 28 مەترگە جەتەدى. كوك اسپانعا قاراي شانشىلا بوي كوتەرگەن ورتالىق دىڭگەكتىڭ ۇشار باسى قاۋىزى اشىلماعان قىزعالداق ءتارىزدى جۇمىرلانىپ مۇسىندەلگەن ءارى وعان قازاقستاننىڭ ەلتاڭباسى ويىپ تۇسىرىلگەن. ونىڭ ۇستىڭگى جاعىنداعى قولادان قۇيىلعان قاناتتى بارىستىڭ ۇستىندە التىنمەن كومكەرىلگەن جاس ساربازدىڭ تۇلعاسى سومدالعان.

10 جىل بۇرىن (2001) الماتىدا ورتا ازياداعى Penal Reform International (حالىقارالىق تۇرمە رەفورماسى) وكىلدىگى تىركەلدى.

6 جىل بۇرىن (2005) ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ بۋراباي دەمالىس ايماعىنداعى «كوكشەتاۋ» ساياباق-قوناق ءۇيىنىڭ اشىلۋ راسىمىنە قاتىستى.

قوناق ءۇي كەشەنى جەكە باتىر تاۋىنىڭ ەتىگىندە، شورتان كولىنىڭ وڭتۇستىك-باتىس جاعالاۋىندا ورنالاسقان. 4 قاباتتى عيماراتتا 33 جايلى ءنومىر بار. مۇندا وتباسىمەن دەمالۋعا، سونداي-اق كەڭەستەر، سەمينارلار جانە ءماسليحاتتار ۇيىمداستىرۋعا بولادى. قوناق ۇيدە 20 مەترلىك باسسەين، ترەناجەر زالى، بيليارد كلۋبى، سونداي-اق، زاماناعا ساي جابدىقتالعان كينوزال بار.

4 جىل بۇرىن (2007) قاراعاندىنىڭ بۇرىنعى ناركومحوز عيماراتىنا قازاق كسر ەڭبەك سىڭىرگەن شاحتەرى، مەملەكەت قايراتكەرى فايزۋللا سەرعازينگە ارنالعان مەموريالدى تاقتا ورناتىلدى.

فايزۋللا سەرعازين (1910-1971) ماسكەۋ تاۋ-كەن ينستيتۋتىن، كومىر ونەركاسىپ اكادەمياسىن بىتىرگەن سوڭ، كوپ جىلدار بويى قاراعاندىنىڭ كومىر باسسەينىندە قىزمەت اتقاردى. وندىرىستە قىزمەت اتقارىپ، عىلىمي جۇمىسپەن اينالىستى جانە ءوزىنىڭ تەحنيكالىق ءبىلىمىن ناسيحاتتادى. مەملەكەت الدىنداعى ەڭبەگى ءۇشىن كسرو-نىڭ ەكى وردەنىمەن، بەس مەدالىمەن، كسرو جوعارعى كەڭەسىنىڭ بەس قۇرمەت گراموتاسىمەن، ءىى دارەجەلى «شاحتەر داڭقى» بەلگىسىمەن ماراپاتتالعان.

4 جىل بۇرىن (2007) تارازدىڭ وبلىستىق ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك ورگاندارىنىڭ تاريحي مۇراجايى اشىلدى.

كورمەگە كەڭەس وكىمەتى قۇرىلعان كەزدەن وسى كۇنگە دەيىنگى ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك ورگانىنىڭ تاريحىن باياندايتىن فوتوماتەريالدار، مۇراعاتتىق قۇجاتتار، جەكە زاتتار قويىلدى. 1936 جىلى جامبىل وبلىسى اشىلدى جانە ناق سول جىلى قازاق كسر مينيسترلەر كەڭەسى جانىندا مەملەكەتتىك قاۋىپسىزدىك كوميتەتى جامبىل وبلىسى بويىنشا ءبولىمى العاش قۇرىلدى. 1978 جىلى ءبولىم قازاق كسر-ءنىڭ مەملەكەتتىك قاۋىپسىزدىك كوميتەتى جامبىل وبلىسى بويىنشا باسقارماسى دەپ وزگەرتىلدى. قازاقستان ەگەمەندىگىن جاريالاعاننان كەيىن 1992 جىلعى شىلدەنىڭ 13-ىندە قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك قاۋىپسىزدىك كوميتەتى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى دەپ وزگەرتىلدى. 1996 جىلى ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى باسقارماسىنىڭ بازاسىندا جامبىل وبلىستىق دەپارتامەنتى قۇرىلدى. ەكسپوزيتسيانىڭ ورتالىق بولىگى ەلىمىزدىڭ ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك ورگاندارىن قۇرۋدا ۇلكەن ەڭبەك سىڭىرگەن، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆقا ارنالدى. وسى جەردە ەلىمىزدىڭ مەملەكەتتىك نىشاندارى - ەلتاڭبا، تۋ جانە قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءانۇرانىنىڭ ءماتىنى، سونداي-اق اتا زاڭ - ەلىمىزدىڭ كونستيتۋتسياسى، جولداۋلار جانە قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ كىتاپتارى، زاڭنامالىق اكتىلەر قويىلعان.

2 جىل بۇرىن (2009) مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ «ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق قوعامداستىق مۇشە-مەملەكەتتەرىندە ينۆەستيتسيالاردى ءوزارا قورعاۋ جانە ىنتالاندىرۋ تۋرالى كەلىسىمدى بەكىتۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭىنا قول قويدى.

ەسىمدەر

55 جىل بۇرىن (1956) استانا قالاسىنىڭ جۇمىسپەن قامتۋ جانە الەۋمەتتىك باعدارلامالار باسقارماسىنىڭ باستىعى، كسرو مەملەكەتتىك بانكىنىڭ ۇزدىگى التىباەۆا الما قۋاندىققىزى دۇنيەگە كەلدى.

شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ جارما اۋدانىندا تۋعان. الماتى ەسەپ-نەسيە تەحنيكۋمىن، الماتى اۋىل شارۋاشىلىعى ينستيتۋتىن (قازىرگى تۇرار رىسقۇلوۆ اتىنداعى قازاق ەكونوميكالىق ۋنيۆەرسيتەتى) بىتىرگەن. 1976-1987 جىلدارى - مەملەكەتتىك بانكتىڭ الماتى وبلىستىق كەڭسەسىندە ەسەپشى، اعا ەسەپشى، ينسپەكتور بولىپ قىزمەت اتقارعان. 1987-1990 جىلدارى - اگرووندىرىس بانكىنىڭ اۋەزوۆ بولىمىندە اعا ينسپەكتور، باس ەسەپشىنىڭ ورىنباسارى. 1990-1996 جىلدارى - مەملكەتتىك بانكتىڭ الماتى وبلىستىق باسقارماسىندا باس ەسەپتەۋ-كاسسالىق ورتالىعىنىڭ باستىعى، ءبولىم باستىعى، باس ەسەپشىسى. 1996-1998 جىلدارى - رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتىك بانك توراعاسىنىڭ ورىنباسارى. 1998-2003 جىلدارى - قازاقستان رەسپۋبليكاسى قارجى مينيسترلىگى قازىناشىلىق كوميتەتى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى، قازىناشىلىق دەپارتامەنتى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى، استانا قالاسى بويىنشا قازىناشىلىق باسقارماسىنىڭ باستىعى، «قازاقستان حالىق بانكى» اق-ىنىڭ ايماقتىق مەنەدجەرى. 2003-2007 جىلدارى - «قازاقستان تەمىر جولى» ۇلتتىق كومپانياسى» جاق قارجى دەپارتامەنتىنىڭ قازىناشىلىق باسقارماسى باستىعىنىڭ ورىنباسارى، ءبولىم باستىعى. 2007-2008 جىلدارى - استانا قالاسى قارجى دەپارتامەنتى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى، استانا قالاسىنىڭ جۇمىسپەن قامتۋ جانە الەۋمەتتىك باعدارلامالار دەپارتامەنتىنىڭ ديرەكتورى. 2008 جىلدىڭ ناۋرىزىنان - قازىرگى قىزمەتىندە.

مەدالدارمەن ماراپاتتالعان.

50 جىل بۇرىن(1961) قازاقستان رەسپۋبليكاسى ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قىزمەتكەرى توقسانباەۆ ىسقاق بوتايۇلى دۇنيەگە كەلدى.

قازىرگى اقمولا وبلىسىندا تۋعان. كسرو ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ بريانسك ارنايى ورتا ميليتسيا مەكتەبىن بىتىرگەن. 1988-1997 جىلدارى - كوكشەتاۋ قالالىق ىشكى ىستەر ءبولىمىنىڭ ارنايى كومەنداتۋراسىنىڭ جەدەل وكىلى، لەنين اۋداندىق ىشكى ىستەر ءبولىمىنىڭ كوكشەتاۋ وبلىستىق ىشكى ىستەر ءبولىمىنىڭ كەزەكشى ينسپەكتورى. 1998-2002 جىلدارى - قازاقستان رەسپۋبليكاسى ىشكى ىستەر مينيسترلىگى جانىنداعى مەملەكەتتىك كۇزەت قىزمەتى دەپارتامەنتىنىڭ باس مامانى، قازاقستان رەسپۋبليكاسى ىشكى ىستەر مينيسترلىگى «كۇزەت» رەسپۋبليكالىق مەملەكەتتىك كاسىپورنىنىڭ ارنايى تاپسىرمالار جونىندەگى اعا ينسپەكتورى، ءبولىم باستىعى. 2002-2003 جىلدارى - قازاقستان رەسپۋبليكاسى ىشكى ىستەر مينيسترلىگى مامانداندىرىلعان كۇزەت قىزمەتى باس باسقارماسى باستىعىنىڭ ورىنباسارى، قازاقستان رەسپۋبليكاسى ىشكى ىستەر مينيسترلىگى سولتۇستىك قازاقستان وبلىستىق مامانداندىرىلعان كۇزەت قىزمەتى باسقارماسىنىڭ باستىعى. 2003-2008 جىلدارى - قازاقستان رەسپۋبليكاسى ىشكى ىستەر مينيسترلىگى سولتۇستىك قازاقستان وبلىستىق ىشكى ىستەر دەپارتامەنتى باستىعىنىڭ ورىنباسارى. 2008-2010 جىلدارى - قازاقستان رەسپۋبليكاسى ىشكى ىستەر مينيسترلىگى پاۆلودار وبلىستىق ىشكى ىستەر دەپارتامەنتى باستىعىنىڭ ورىنباسارى قىزمەتتەرىن اتقارعان. 2010 جىلدىڭ جەلتوقسان ايىنان زەينەتكەرلىككە شىققان.

«قوعامدىق ءتارتىپتى كۇزەتۋدەگى ۇزدىك قىزمەتى ءۇشىن» مەدالىمەن ماراپاتتالعان.

شىلدەنىڭ 14-ءى، بەيسەنبى

فرانتسيا رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق مەيرامى - باستيليانى باسىپ الۋ كۇنى. 1789 جىلى پاريجدىكتەر كوتەرىلىسكە شىعىپ، باستيليا تۇرمە-قامالىن باسىپ الدى. بۇل وقيعا ۇلى فرانتسۋز رەۆوليۋتسياسىنىڭ باستاماسى بولىپ ەسەپتەلەدى. باستيليانى باسىپ الۋ - ادامزات تاريحىنداعى ۇلى وقيعالاردىڭ ءبىرى، «باستيليا» ءسوزىنىڭ ءوزىن ساياسي بوستاندىقتىڭ بەلگىسىنە اينالدىرعان وقيعا بولدى. قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەن فرانتسيا رەسپۋبليكاسى اراسىنداعى ديپلوماتيالىق قارىم-قاتىناس 1992 جىلعى قاڭتاردىڭ 25-ىندە ورناتىلدى.

ەستە قالار وقيعالار

14 جىل بۇرىن (1997) قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «ناتاريات تۋرالى» زاڭى قابىلداندى.

14 جىل بۇرىن (1997) قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ جارلىعىمەن «قازاتومونەركاسىپ» ۇلتتىق اتوم كومپانياسى قۇرىلدى.

6 جىل بۇرىن (2005) بىشكەكتە قازاقستان مەن قىرعىزستان پرەزيدەنتتەرىنىڭ قاتىسۋىمەن قىرعىزستانداعى قازاق ەلشىلىگىنىڭ جاڭا عيماراتىنىڭ اشىلۋ سالتاناتى ءوتتى.

6 جىل بۇرىن (2005) الماتىدا ورتالىق ازياداعى ادام قۇقىعىن قورعايتىن مۇسىلمان كوميتەتىنىڭ باس كەڭسەسى اشىلدى.

كوميتەت مۇشەلەرى بولىپ زاڭگەرلەر، تەولوگتار جانە ءدىني قاۋىم وكىلدەرى تىركەلدى. ۇيىمنىڭ ماقساتى ازاماتتاردىڭ ۇلتىنا، دىنىنە جانە ساياسي تيىستىلىگىنە قاراماستان قۇقىعىن قورعاۋ بولىپ تابىلادى.

2 جىل بۇرىن (2009) مەملەكەت باسشىسى تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىنا ۇلەستىك قاتىسۋ سالاسىنداعى قاتىناستاردى رەتتەۋگە ارنالعان جانە قۇرىلىس سالۋشىلاردىڭ قارجىلىق تۇراقتىلىعىنا تالاپتى ارتتىرۋدى قاراستىراتىن جانە ۇلەسكەرلەردىڭ قۇقىعىنا كەپىلدىكتى كۇشەيتۋگە باعىتتالعان «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىنا ۇلەستىك قاتىسۋ ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» زاڭعا قول قويدى.

 

2 جىل بۇرىن (2009) ەبىنەي بوكەتوۆ اتىنداعى قاراعاندى مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ارحەولوگتار ەكسپەديتسياسى نۇرا وزەنىنىڭ ورتاڭعى اعىمىنىڭ تۇسىنان ساق ءداۋىرىنىڭ جادىگەرلەرىن تاپتى.

سامارقاند جانە تەگىسجول اۋىلدارىنىڭ اراسىنداعى تەمىرقاش شاتقالىندا جۇرگىزىلگەن قازبا جۇمىستارىنىڭ ناتيجەسىندە تەمىر قورامساق، جەبەنىڭ ۇشى، جاس سارباز بەلبەۋىنىڭ ايىلباسى سياقتى زاتتار تابىلعان. ارحەولوگتار بۇل جادىگەرلەرگە 2 مىڭ جىلدان اسادى دەپ پايىمداۋ جاسادى.

ەسىمدەر

100 جىل بۇرىن (1911-1991) بەلگىلى جازۋشى، اۋدارماشى براگين الەكسەي يۆانوۆيچ دۇنيەگە كەلدى.

رەسەي فەدەراتسياسىندا تۋعان. سولتۇستىك كاۆكاز مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىن بىتىرگەن. «كومسومولسكايا پراۆدا»، «پراۆدا يۋجنوگو كازاحستانا»، «كازاحستانسكايا پراۆدا» گازەتتەرىندە، «پروستور» جۋرنالى رەداكتسياسىندا، قازاقستان جازۋشىلار وداعىندا ادەبي قىزمەتكەردەن باستاپ، ءار ءتۇرلى لاۋازىمدى قىزمەتتەر اتقارعان. «بليزكوە ي دالەكوە»، «كازاحستانسكيە ساموتسۆەتى»، «دۆە سۋدبى»، «ۋ يستوكا رەكي»، «پرەدگوريا»، «وزەرو تىسياچي رودنيكوۆ»، «پرادەدى ي ۆنۋكي»، «سوكروۆيششا مەدنوگو كۋپولا» (قانىش ساتباەۆتىڭ بالالىق شاعى تۋرالى), «دنەۆنيك ۆەكا موەگو»، «ترەتە روجدەنيە» اتتى پوۆەست-اڭگىمەلەرى، ولەڭدەرى جارىق كورگەن. جامبىل جاباەۆتىڭ ولەڭدەرى مەن پوەمالارىن، ءسابيت مۇقانوۆتىڭ «ءومىر مەكتەبى» ء(ىى،ءىىى تومدارىن), «ءمولدىر ماحاببات»، «سونبەس ساۋلە» روماندارىن، «ساكەن سەيفۋللين» اتتى پەسساسىن، تاعى باسقا قازاق جازۋشىلارىنىڭ ەڭبەكتەرىن ورىس تىلىنە تارجىمالاعان.

«قۇرمەت بەلگىسى» وردەنىمەن، كوپتەگەن مەدالدارمەن ماراپاتتالعان.

50 جىل بۇرىن (1961) «ساعادات» وندىرىستىك كورپوراتسياسى» اكتسيونەرلىك قوعامىنىڭ پرەزيدەنتى دروزدين سەرگەي پەتروۆيچ دۇنيەگە كەلدى.

الماتى وبلىسى ىلە اۋدانىندا تۋعان. فرۋنزە قالاسىنداعى ازاماتتىق اۆياتسيا اۋە-تەحنيكالىق ۋچيليششەسىن، الماتى حالىق شارۋاشىلىعى ينستيتۋتىن بىتىرگەن. 1982-1992 جىلدارى - فرۋنزە قالاسىنداعى ازاماتتىق اۆياتسيا اۋە-تەحنيكالىق ۋچيليششەسىنىڭ زەرتحانا مەڭگەرۋشىسى، ينجەنەر-قۇراستىرۋشىسى، كومسومول كوميتەتىنىڭ حاتشىسى، الماتى اۆتوجوندەۋ بىرلەستىگىنىڭ ءبولىم باستىعى، «يۋجشاحتستروي» كومپانياسى باس ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى قىزمەتتەرىن اتقارعان. 1992 جىلدان باستاپ - قازىرگى قىزمەتىندە.

«ەرەن ەڭبەگى ءۇشىن» مەدالىمەن ماراپاتتالعان.

شىلدەنىڭ 15-ءى، جۇما

كۇنادان تازارۋ ءتۇنى - باراات ءتۇنى (جۇمادان سەنبىگە قاراعان ءتۇن) (2011 جىلعى شىلدەنىڭ 15-نەن 16-سىنا قاراعان ءتۇن - 1432 حيجرا جىلىنىڭ 14-15-ءشى شاعبانى) - مۇسىلمان مەرەكەسى.

ەستە قالار وقيعالار

70 جىل بۇرىن (1941) پەتروپاۆل قالاسىندا 314-ءشى اتقىشتار ديۆيزياسى جاساقتالىپ، سولتۇستىك-باتىس مايدانىنا جىبەرىلدى. اتالمىش ديۆيزيا سونىمەن قاتار لەنينگراد تۇبىندەگى شايقاستارعا دا قاتىستى.  1941 جىلى قىركۇيەكتىڭ 7-سىندە ديۆيزيا جاۋىنگەرلەرى سۆير وزەنىنىڭ بويىندا  جاۋدىڭ بەتىن تويتاردى. ديۆيزيا بالتىق جاعالاۋىن، پولشانى جانە چەحوسلاۆاكيانى ازات ەتۋ ۇرىستارىنا قاتىسىپ، اسقان ەرلىك كورسەتتى. سوعىس جىلدارى ديۆيزيانىڭ 12000-نان استام  جاۋىنگەرلەرى مەن وفيتسەرلەرى وردەن، مەدالدارمەن ماراپاتتالسا، ۇشەۋى كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى اتاعىن الدى. ولاردىڭ بىرەۋى سولتۇستىك قازاقستاندىق - پاۆەل گونچار. پەتروپاۆل قالاسىنىڭ ورتالىعىنا 314-ءشى اتقىشتار ديۆيزياسىنا ەسكەرتكىش ورناتىلعان.

57 جىل بۇرىن (1954) قىتايدىڭ تسيڭ حاي ولكەسىندە التىنشوقى قازاق اۆتونوميالىق اۋدانى قۇرىلدى.

19 جىل بۇرىن (1992)قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەن رۋمىنيا اراسىندا ديپلوماتيالىق قارىم-قاتىناس ورنادى.

14 جىل بۇرىن (1997) قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «قورشاعان ورتانى قورعاۋ تۋرالى» زاڭى قابىلداندى.

 

12 جىل بۇرىن (1999) قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆ الماتى وبلىسىنىڭ تالعار قالاسىن اۋداندىق ماڭىزداعى قالالار ساناتىنا ەنگىزۋ تۋرالى جارلىققا قول قويدى.

12 جىل بۇرىن (1999) ترەتياكوۆ گالەرەياسىندا (ماسكەۋ) قازاقستاندىق سۋرەتشى، سالۆادور دالي اتىنداعى حالىقارالىق سىيلىقتىڭ يەگەرى ەربولات تولەپباەۆتىڭ جەكە كورمەسى بولىپ ءوتتى.

9 جىل بۇرىن (2002) قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «ساياسي پارتيالار تۋرالى» زاڭى قابىلداندى.

6 جىل بۇرىن (2005) سەمەيدەگى قازاق قارجى-ەكونوميكالىق ينستيتۋتىنىڭ عيماراتىندا قابانباي باتىردىڭ مۇراجايى اشىلدى.

2 جىل بۇرىن (2009) استاناداعى «ديپلومات» قوناق ۇيىندە «حالىقارالىق باعدارلامالار ورتالىعى» اق مەن «سامۇرىق-قازىنا» ۇلتتىق ءال-اۋقات قورى» اق اراسىندا ءوزارا ىنتىماقتاستىق تۋرالى مەموراندۋمعا قول قويىلدى.

2 جىل بۇرىن (2009) الماتىدا قازاقستان حالىق بانكىندە ءىرى اۆتوماتتاندىرىلعان سەيفتىك دەپوزيتاري اشىلدى. سالتاناتتى راسىمىنە نيدەرلاندى كورولدىگى ەلشىلىگىنىڭ، گوللانديالىق Gunnebo كومپانياسىنىڭ وكىلدەرى جانە «قازاقستان حالىق بانكى» اق-نىڭ باسشىلىعى قاتىستى.

اۆتوماتتاندىرىلعان قويماعا ۇقساس بۇل سەيفتىڭ 417 ۇياشىعى مەن جوعارى دەڭگەيدەگى 7 سىنىپقا سايكەس كەلەتىن قورعانىس جۇيەسى بار.

1 جىل بۇرىن (2010) مەملەكەت باسشىسى «جەكە تۇلعالاردىڭ جەكە پايدالانۋ ءۇشىن تاۋارلاردىڭ كەدەن وداعىنىڭ كەدەندىك شەكاراسى ارقىلى وتكىزۋ جانە ولاردى شىعارۋعا بايلانىستى كەدەندىك وپەراتسيالاردى جاساۋ ءتارتىبى تۋرالى كەلىسىمدى راتيفيكاتسيالاۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭىنا قول قويدى.

ەسىمدەر

105 جىل بۇرىن (1906-1973) كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى ىسقاقوۆ قاپاي دۇنيەگە كەلدى.

شىعىس قازاقستان وبلىسى جارما اۋدانىندا تۋعان. 1941 جىلى ماۋسىمدا قىزىل ارميا قاتارىنا شاقىرىلىپ، بوگدان حمەلنيتسكي وردەندى 294-ءشى چەركاسسك اتقىشتار ديۆيزياسىنىڭ پولكى قۇرامىندا بولعان. باتىس، ستالينگراد، ەكىنشى ۋكراين مايداندارىندا ۇرىسقا قاتىسىپ، ەرەن ەرلىك كورسەتكەن. سوعىستاعى ەرلىگى ءۇشىن 1944 جىلعى قىركۇيەكتىڭ 13-ىندە باتىر اتاعىن العان. سوعىستان كەيىنگى جىلدارى تۋعان اۋىلىندا تۇرىپ، ەڭبەك ەتكەن.

لەنين وردەنىمەن، مەدالدارمەن ماراپاتتالعان. تۋعان اۋىلى گەورگيەۆكادا باتىرعا ەسكەرتكىش ورناتىلىپ، ءبىر كوشەگە ەسىمى بەرىلگەن.

60 جىل بۇرىن (1951) قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى راماز سۇلەيمەنوۆ اتىنداعى شىعىستانۋ ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى، تاريحشى-شىعىستانۋشى، تاريح عىلىمىنىڭ دوكتورى ابۋسەيىتوۆا مەرۋەرت قۋاتقىزى دۇنيەگە كەلدى.

الماتى قالاسىندا تۋعان. قازاق مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىن (قازىرگى ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى), كسرو عىلىم اكادەمياسى شىعىستانۋ ينستيتۋتى لەنينگرادتىق ءبولىمىنىڭ اسپيرانتۋراسىن بىتىرگەن. قازاقستان عىلىم اكادەمياسى تاريح، ارحەولوگيا جانە ەتنوگرافيا ينستيتۋتىنىڭ شىعىستانۋ ءبولىمىنىڭ كىشى، اعا عىلىمي قىزمەتكەرى. 1992-1996 جىلدارى - قازاقستان عىلىم اكادەمياسى شىعىستانۋ ورتالىعىندا ءبولىم باستىعى - ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى قىزمەتتەرىن اتقارعان. 1996 جىلدان - قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى شىعىستانۋ ينستيتۋتى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى، 1998 جىلدان وسى ينستيتۋتتىڭ ديرەكتورى بولىپ جۇمىس ىستەپ كەلەدى.

«پاراسات» وردەنىمەن ماراپاتتالعان.

100-دەن اسا عىلىمي جاريالانىمنىڭ اۆتورى.

شىلدەنىڭ 16-سى، سەنبى

فرانتسياداعى ۆيشي رەجيمىنىڭ ناسىلشىلدىك جانە انتيسەميتتىك بوي كورسەتۋلەرى قۇرباندارىن ەسكە الۋ كۇنى. العاش رەت 1993 جىلى اتاپ وتىلگەن وسى اتاۋلى كۇن 2000 جىلعى اقپاننىڭ 29-ىندا ۇلتتىق جينالىستىڭ شەشىمىمەن رەسمي بەكىتىلگەن.  ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىسى جىلدارىندا فرانتسيادا قۇرىلعان ۆيشي ناسىلشىلدىك رەجيمىنىڭ پوليتسياسى 1942 جىلى ءدال وسى كۇنى 13 مىڭعا جۋىق شىققان تەگى ەۆرەي فرانتسۋزدىقتاردى پاريج ۆەلودرومىنا ايداپ شىعىپ، ولاردى گيتلەرشىلەردىڭ قولدارىنا تابىس ەتكەن. وسى تۇتقىنداردىڭ كوپشىلىگى «ءولىم لاگەرلەرىندە» قازا تاپقان.

ەستە قالار وقيعالار

17 جىل بۇرىن (1994) ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ جارلىعىمەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ەكسپورت-يمپورت بانكى (ەكسيمبانكى) قۇرىلدى.

 

17 جىل بۇرىن (1994) قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ «مەملەكەتتىك بيلىك ورگاندارىنىڭ قۇرىلىمىن دامىتۋ جانە ولارعا شىعاتىن شىعىندى قىسقارتۋ تۋرالى» جارلىعى جاريالاندى.

12 جىل بۇرىن (1999) قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «ەتيل ءسپيرتى مەن الكوگول ءونىمىنىڭ ءوندىرىلۋىن جانە اينالىمىن مەملەكەتتىك رەتتەۋ تۋرالى» زاڭى قابىلداندى.

12 جىل بۇرىن (1999) بوليۆيانىڭ استاناسى لا-پاس قالاسىندا يۋنەسكو-نىڭ باس حاتشىسى فەدەريكو مايور استانا قالاسىنا «الەم قالاسى ءۇشىن» حالىقارالىق كونكۋرسى جەڭىمپازىنىڭ مەدالى مەن سەرتيفيكاتىن تابىس ەتتى. وسى كۇننەن باستاپ استانا «الەم قالاسى» اتاعىنا يە.

10 جىل بۇرىن (2001) ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى كىتاپحاناسى نەگىزىندە «وتىرار كىتاپحاناسى» عىلىمي ورتالىعى قۇرىلدى.

8 جىل بۇرىن (2003)  استانا قالاسى اكىمى مەن حالىقارالىق ساۋلەت اكادەمياسى اراسىندا مەموراندۋمعا قول قويىلدى.

6 جىل بۇرىن (2005) اقتوبەدەگى اباي اتىنداعى گۇلزاردا «تەمىرقازىق» رامىزدىك بەلگىسىنىڭ اشىلۋ ءراسىمى بولىپ ءوتتى.

تەمىرقازىق جۇلدىزى ەرتە كەزدە جولاۋشىلارعا، قازاق دالاسىمەن جۇرگەن كەرۋەندەرگە جول كورسەتەتىن بەلگى بولعان. جاڭا «تەمىرقازىقتا» جاھاننىڭ ءتورت بۇرىشى، اقتوبەنىڭ گەوگرافيالىق مالىمەتتەرى، قالانىڭ الەمنىڭ ءىرى قالالارىمەن ارا قاشىقتىعى كورسەتىلگەن.

4 جىل بۇرىن (2007) «G4 City» جشس الماتى-قاپشاعاي كۇرە جولىنا سالىنعالى وتىرعان قاناتتاس قالالاردىڭ قىزمەتىن جەتىلدىرۋ ءۇشىن www.g4city.kz دەپ اتالاتىن سايتىن ىسكە قوستى. سايتتا سونداي-اق، ءتۇرلى ەلەكتروندىق باق-تار مەن مەرزىمدى ءباسپاسوز بەتتەرىندە قاناتتاس قالالارعا قاتىستى جاريالاعان ماتەريالدار جۇيەلى تۇردە بەرىلىپ وتىرىلادى. قۇرىلعان كومپانيانىڭ نەگىزگى ماقساتى - ۇكىمەتتىڭ قولداۋىمەن سالىنعالى وتىرعان قالالاردىڭ تولىققاندى دامۋىنا اتسالىسۋ.

ەسىمدەر

100 جىل بۇرىن (1911-1996) مەتاللۋرگ، تەحنيكا عىلىمىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور، قازاقستان عىلىم اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى، فرايبەرگ تاۋ-كەن اكادەمياسىنىڭ قۇرمەتتى دوكتورى (گدر), ركفسر-ءدىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن عىلىم جانە تەحنيكا قايراتكەرى، سوتسياليستىك ەڭبەك ەرى پولۋحين پەتر يۆانوۆيچ دۇنيەگە كەلدى. ۇلى وتان سوعىسىنا قاتىسقان. ماسكەۋ بولات ينستيتۋتىن جانە اسپيرانتۋراسىن ءبىتىرىپ، وسى ينستيتۋتتا اسسيستەنت، دوتسەنت، فاكۋلتەت دەكانىنىڭ ورىنباسارى بولعان. ءسىبىر مەتاللۋرگيا ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى، كسرو جوعارى جانە ورتا ءبىلىم مينيسترلىگىنىڭ ءبولىم باستىعى، باس باسقارماسىنىڭ باستىعى، مينيستر ورىنباسارى، ماسكەۋ بولات جانە قورىتپالار ينستيتۋتىنىڭ رەكتورى، قازاق كسر عىلىم اكادەمياسىنىڭ مەتاللۋرگيا جانە كەن بايىتۋ ينستيتۋتىنىڭ عىلىمي جەتەكشىسى بولعان.

نەگىزگى عىلىمي ەڭبەكتەرى مەتاللۋرگيا ماسەلەلەرىنە ارنالعان. ول ارنايى قورىتپالار مەن كونسترۋكتسيالىق مەتالدار تەورياسىن تۇجىرىمداپ، سول ماتەريالداردىڭ ءپىشىنىن پلاستيكالىق جولمەن وزگەرتۋ تەحنولوگياسىن ۇسىندى. قارا جانە ءتۇستى مەتالداردىڭ كۇردەلى تۇردە لەگيرلەنگەن قورىتپالارىنان دايىندالعان مەتالل پروكاتتارىنىڭ ءتيىمدى تەحنولوگياسىن جاساپ، وندىرىسكە ەنگىزدى، وسىعان لايىق قانداي جابدىق جاساۋ قاجەت ەكەنىن انىقتادى. مەتالل قۇبىرلارىن ىستىقتاي پروكاتتاۋ تەحنولوگياسى مەن ۆينت ءتارىزدى ستانداردى وندىرىسكە ەنگىزدى، اليۋميني، تيتان، ت.ب. ءتۇستى مەتالل قورىتپالارىنىڭ، بولات پەن اليۋمينيدەن ءدال پروكات جاساۋ جونىندە كەشەندى زەرتتتەۋلەر جۇرگىزدى. عالىمنىڭ 100 اۆتورلىق كۋالىگى، 12 پاتەنتى بار.

لەنين، قازان رەۆوليۋتسياسى، ەكى مارتە ەڭبەك قىزىل تۋ، «قۇرمەت بەلگىسى» وردەندەرىمەن جانە مەدالدارمەن، سونداي-اق گدر-ءدىڭ «وتان الدىنداعى ەڭبەگى ءۇشىن» وردەنىمەن ماراپاتتالعان.

شىلدەنىڭ 17-ءسى، جەكسەنبى

مەتاللۋرگ كۇنى. قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ 2003 جىلعى قاراشانىڭ 15-ىندەگى جارلىعىنا سايكەس جىل سايىن شىلدەنىڭ ءۇشىنشى جەكسەنبىسىندە اتاپ وتىلەدى.

فينلياندياداعى دەموكراتيا كۇنى. 1919 جىلى شىلدەنىڭ 17-سىندە فينليانديا رەگەنتى (مونارح ورنىندا مەملەكەتتى ۋاقىتشا باسقارۋشى) كارل ماننەرگەيم فينليانديانى رەسپۋبليكا دەپ جاريالاۋ تۋرالى سەيم شەشىمىنە قول قويدى. العاش 1992 جىلى اتالىپ ءوتىلدى.

يراك رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق مەيرامى - ۇلتتىق رەسپۋبليكا جانە تاۋەلسىزدىك كۇنى (1958). يراك - وڭتۇستىك-باتىس ازيادا، تيگر جانە ەۆفرات وزەندەرى بويىندا ورنالاسقان مەملەكەت. اكىمشىلىك جاعىنان 18 ۋالاياتقا بولىنەدى. استاناسى - باعدات قالاسى. رەسمي ءتىلى - اراب ءتىلى. اقشا بىرلىگى - يراك دينارى. 1970 جىلى قابىلدانعان كونستيتۋتسياسى بويىنشا رەۆوليۋتسيالىق كەڭەستىڭ توراعاسى ەلدىڭ پرەزيدەنتى جانە جوعارعى باس قولباسشى قىزمەتتەرىن قاتار اتقارادى. زاڭ شىعارۋشى ورگانى - ۇلتتىق كەڭەس.

ەستە قالار وقيعالار

13 جىل بۇرىن (1998) قازاقستان مەن قىرعىزستان رەسپۋبليكالارى اراسىنداعى مەملەكەتتىك شەكارانى انىقتاۋ (دەليميتاتسيالاۋ) تۋرالى مەموراندۋمعا قول قويىلدى.

12 جىل بۇرىن (1999) «قازاقستان رەسپۋبليكاسى ازاماتتىق كودەكسىن (نەگىزگى ءبولىم) قولدانىسقا ەنگىزۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭى بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا جاريالاندى.

8 جىل بۇرىن (2003 جىلعى 17-ءشى شىلدە مەن 7-ءشى تامىز ارالىعى) ەكىنشى «حان-ءتاڭىرى-2003» فەستيۆالىنىڭ شەڭبەرىندە حان-ءتاڭىرى شىڭىنىڭ باۋرايىندا قۇتقارۋشىلاردىڭ ءبىرىنشى حالىقارالىق سلەتى ءوتتى.

5 جىل بۇرىن (2006) قازاقستاندا العاش رەت زەينەتكەرلەرگە نەسيە بەرۋ جونىندەگى جوبا ىسكە قوسىلدى.

5 جىل بۇرىن (2006) قازاقستاننىڭ ۇلتتىق بانكى «قازاقستان پەتروگليفتەرى» سەرياسى بويىنشا «كۇيمە» دەگەن اتاۋمەن كوللەكتسيالىق كۇمىس شاقانى ساتىلىمعا شىعاردى. شاقانىڭ ديزاينىندا ءبىزدىڭ داۋىرىمىزگە دەيىنگى ءىى مىڭجىلدىقتىڭ ەكىنشى جارتىسىنان بىزگە جەتكەن «كۇيمە» پەتروگليفىنىڭ دەتالى قولدانىلعان. نومينالى 500 تەڭگەلىك شاقا 3 مىڭ دانامەن شىعارىلعان، ولاردىڭ ارقايسىسىنىڭ باعاسى - 3 مىڭ تەڭگە. بۇل مونەتا - «قازاقستان پەتروگليفتەرى» سەرياسى بويىنشا شىعارىلىپ وتىرعان 7-ءشى شاقا. ونىڭ سالماعى - 24 گرامم، ديامەترى - 37 مم. شاقا ساپا سەرتيفيكاتىنا يە.

4 جىل بۇرىن (2007) الماتىدا «الپىسباي قازىعۇلوۆ. كەسكىندەمە» البومىنىڭ تانىستىرىلىمى ءوتتى. الپىسباي قازىعۇلوۆ - قازاقستاننىڭ تانىمال سۋرەتشىسى، ول ابستراكتسيونيزم جانە سيۋررەاليزم جانرىندا جۇمىس ىستەيدى، الماتىدا تۇرادى جانە قىزمەت اتاقارادى.

سۋرەتشى قىزىلوردا وبلىسىنىڭ ارالىندا 1958 جىلى دۇنيەگە كەلگەن. اباي اتىنداعى قازاق پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىنىڭ سۋرەت-گرافيكا فاكۋلتەتىن بىتىرگەن. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ سۋرەتشىلەر وداعىنىڭ مۇشەسى، بەلگيا، نيدەرلاندى، جاپونيا، رەسەي ساۋلەت ونەرىنىڭ كاسىپكەر شەبەرلەردىڭ كورمەسىنە قاتىسۋشى. 2003 جىلى الەم ونەرىنە قوسقان ۇلەسى ءۇشىن ەۋروپالىق ونەر ۋنيتسياسىنىڭ ماساريك اتىنداعى قۇرمەت سىيلىعىنىڭ يەگەرى.

2 جىل بۇرىن (2009) پاۆلودار وبلىسىنىڭ ماي اۋدانىندا تۇرعىزىلعان اسفالت-بەتون زاۋىتى ىسكە قوسىلدى.

ساعاتىنا 100 تونناداي جول توسەمىن وندىرەتىن جاڭا زاۋىتتى «دوررەمستروي پۆ» جشس سالىپ وتىر. كاسىپورىن قازاقستاننىڭ يادرولىق ورتالىعىن دامىتۋ ءۇشىن ماڭىزى زور اقسۋ-كۋرچاتوۆ رەسپۋبليكالىق تراسساسىندا كۇردەلى جوندەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزىپ جاتقان جولشىلاردى زاماناۋي ماتەريالمەن تولىق قامتاماسىز ەتە الادى.

2 جىل بۇرىن (2009) الماتىدا قازاقستاننىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ باسشىلىعىمەن قول جەتكىزگەن جەتىستىكتەرىنە ارنالعان «قازاقستان: عاسىرلار اسۋىندا» عىلىمي-پۋبليتسيستيكالىق مونوگرافياسى جارىق كوردى.

كىتاپ اۆتورى - قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى، ەكونوميكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى ساعىندىق ساتىبالدين. جۇمىس ءۇش تاراۋدان تۇرادى. «قازاقستان كەشە» دەپ اتالاتىن ءبىرىنشى تاراۋدا 1965-2006 جىلدار ارالىعى قامتىلسا، «قازاقستان بۇگىن» تاراۋىندا - 2007-2008 جىلدار، ال «قازاقستان ەرتەڭ» دەپ اتالاتىن تاراۋىندا 2009 جىلدان باستاپ الداعى جىلدار قامتىلادى.

كىتاپتا كسرو-نىڭ ىدىراۋ سەبەپتەرى، ءوز وداعىن قۇرۋ تۋرالى ءۇش سلاۆيان مەملەكەتىنىڭ (رەسەي، بەلارۋس، ۋكراينا) شەشىمدەرىنە قاتىستى وقيعالار باياندالادى.

كىتاپتىڭ باستاپقى تيراجى - 1000 دانا. فوتوسۋرەتتەرمەن بەزەندىرىلگەن 477 بەتتىك باسىلىم.

ەسىمدەر

120 جىل بۇرىن (1891-1957) بيولوگيا عىلىمىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور، بۇكىلوداقتىق اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىمدارى اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى، كسرو مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى زاۆادوۆسكي ميحايل ميحايلوۆيچ دۇنيەگە كەلدى.

ۋكراينانىڭ كيروۆوگراد وبلىسىندا تۋعان. ماسكەۋ مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىن بىتىرگەن. 1941-1945 جىلدارى كسرو عىلىم اكادەمياسىنىڭ قازاق فيليالى ءوسىپ-ءونۋ زەرتحاناسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى بولعان.

نەگىزگى عىلىمي ەڭبەكتەرى بيولوگيادا ءوزى قالىپتاستىرعان جاڭا عىلىمي باعىت - دامۋ ديناميكاسىنا ارنالعان. ول دامۋ پروتسەستەرىنىڭ رەتتەلۋى، دەنە مۇشەلەرىنىڭ ءوزارا ارەكەتتەسۋى بيولوگيالىق تۇرعىدان ءبىر پرينتسيپكە باعىناتىنىن، گورموندىق ادىسپەن مالدى ەگىز، ءۇش-تورتتەن تولدەتۋگە بولاتىنىن تەوريالىق تۇرعىدان دا، ءىس جۇزىندە دە دالەلدەدى. قوي مەن ءىرى قارا باسىن كوبەيتۋ ماقساتىمەن سجك پرەپاراتىن جاساپ، وندىرىسكە ۇسىندى.

105 جىل بۇرىن (1906-1983) كومپوزيتور، پەداگوگ، قازاق كسر-ءىنىڭ حالىق ءارتىسى، كسرو كومپوزيتورلار وداعىنىڭ مۇشەسى، قازاق كسر مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى، قازاق حالىق مۋزىكاسىن جيناۋشى حاميدي لاتيف ابدۋلحايۇلى دۇنيەگە كەلدى.

تاشكەنت حالىق اعارتۋ ينستيتۋتىن، ماسكەۋدىڭ ءبىرىنشى مۋزىكالىق تەحنيكۋمىن، ماسكەۋ كونسەرۆاتورياسى جانىنداعى تاتار وپەرا ستۋدياسىن بىتىرگەن. قازاقتىڭ حالىق اسپاپتار وركەسترىنىڭ ديريجەرى بولىپ، قازاقتىڭ پەتر چايكوۆسكي اتىنداعى مۋزىكالىق ۋچيليششەسىندە، قازاق كونسەرۆاتورياسىندا ۇستازدىق ەتكەن. كومپوزيتوردىڭ ۇلى وتان سوعىسى جىلدارى جازعان «اتتانىڭدار مايدانعا»، «8-گۆارديا ديۆيزياسىنىڭ ءانى»، «باتىر قىز»، «نۇركەن» اندەرى تىڭدارمانىن قاھارماندىق سەزىمگە بولەدى. ول قازاق مۋزىكاسىنا تۇڭعىش ۆالس جانرىن ەنگىزىپ، «قازاق ءۆالسى»، «بۇلبۇل» اندەرىن شىعارعان. سونداي-اق ونىڭ اسەم اۋەنىمەن ەرەكشەلەنەتىن ۆالستەرى، حورلارى، سيمفونيالىق وركەستر، حالىق اسپاپتار وركەسترى ءۇشىن كامەرالىق-اسپاپتىق شىعارمالارى، قويىلىمدار مەن كينوفيلمدەرگە ارنالعان مۋزىكالارى بار.

كومپوزيتور قازاقتىڭ وپەرا ونەرىن وركەندەتۋگە دە ۇلكەن ۇلەس قوسىپ، «اباي»، «تولەگەن توقتاروۆ»، «جامبىل» وپەرالارىن، «جامبىل مەن ايكۇمىس» مۋزىكالىق پەساسىن، «بالبۇلاق» وپەرەتتاسىن جازدى. سونىمەن قاتار «دومبىرا ۇيرەنۋ مەكتەبى» (ب.عيزاتوۆپەن بىرگە), «ديريجەرلىك ەتۋدىڭ نەگىزدەرى» (ح.تاستانوۆپەن بىرگە), ت.ب. زەرتتەۋ ەڭبەكتەرى بار.

3 مارتە ەڭبەك قىزىل تۋ وردەنىمەن، مەدالدارمەن ماراپاتتالعان.