وتكەندە «ۆەدوموستي كازاحستانا» (kazvedomosti.kz) سايتى «قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ اتاق-بەدەلىن ەكونوميكالىق ويىندارعا ارالاستىرا باستادى» (اۆتوريتەت كاسىم-جومارتا توكاەۆا ناچينايۋت يسپولزوۆات ۆ ەكونوميچەسكيح يگراح) اتتى ماقالا جاريالادى. 14 قاراشا كۇنى. ىلە-شالا، 15 قاراشادا «Central Asia Monitor» (camonitor.kz) سايتىندا «ەتيچنو لي يسپولزوۆات ستاتۋس چلەنا نسود ي ۆسترەچۋ س پرەزيدەنتوم ۆ پودوبنىح تسەلياح؟» اتتى ماقالا جاريا بولدى.

ورىس تىلىندەگى ەكى ماقالادا دا بەلگىلى قوعام بەلسەندىسى، ەكولوگ ازاماتحان ءامىرتاي مىرزانىڭ ەسىم-سويى اتالىپتى. «ۇقسك مۇشەسى ازاماتحان ءامىرتاي پرەزيدەنت قابىلداۋىندا بولىپ، جەكە كومپانيانىڭ مۇددەسىن قورعاپ شىقتى» دەپ جازادى ولار.  لوببيلىك جاسادى دەيدى. سوزبە-ءسوز، مىنە:

«مىسالى، «بايتاق بولاشاق» ەكولوگيالىق اليانسى» قب جەتەكشىسى ازاماتحان ءامىرتاي، ءوزىنىڭ «فەيسبۋكتەگى» جەكە پاراقشاسىندا جازعانداي، وزىنە بەرىلگەن ۋاقىتتىڭ جارتىسىنان كوبىنە جۋىعىن اۆتوكولىك دوڭگەلەكتەرىن وڭدەيتىن زاۋىتتىڭ تاعدىرىنا  جانە ونىڭ جشس «روپ» دەگەنمەن اراداعى كيكىلجىڭىنە ارناپتى (دەسە دە، ول (ازاماتحان ءامىرتاي) مۇنى ستراتەگيالىق ماڭىزى بار ەكولوگيالىق ماسەلە ەتىپ كوتەرگەن ەكەن). قۇددى ول (ازاماتحان ءامىرتاي) الدەكىمدەردىڭ مۇددەسىن قورعاپ جۇرگەندەي وي قالدىرادى. ءتىپتى بۇل ولاي ەمەس دەگەننىڭ وزىندە، مۇنداي ماسەلەنى كوتەرۋ ءۇشىن مەملەكەت باسشىسىمەن كەزدەسۋدى پايدالانۋ قانشالىقتى ەتيكاعا ساي؟ ۇقسك مۇشەسى وسىمەن اينالىسۋى كەرەك پە؟ ول (ازاماتحان ءامىرتاي) مۇنىسى ارقىلى ۇقسك-عا دەگەن ەلدىڭ سەنىمىن سەيىلتەي پە؟» دەپ جازادى «Central Asia Monitor» (camonitor.kz) سايتى.

ال «ۆەدوموستي كازاحستانا» (kazvedomosti.kz) سايتى: «جۋىردا اقوردا اۋديەنتسياسىندا ۇقسك مۇشەسى، «بايتاق-بولاشاق» رقب وكىلى، ەكولوگ ازاماتحان ءامىرتاي بولدى. كۇن تارتىبىندەگى جالپى ماسەلەدەن بولەك، ەكولوگيالىق بەلسەندىنىڭ پرەزيدەنتپەن كەزدەسۋدەگى  باستى موتيۆاتسياسى استانالىق كومپانيا - «Kazakhstan rubber recycling» جشس مۇددەسىن قورعاۋ بولسا كەرەك. بۇل زاۋىت – اۆتوكولىك دوڭگەلەكتەرىن وڭدەۋمەن، دالىرەك ايتساق، دوڭگەلەكتەردى ۇساق رەزەڭكە قيىرشىققا اينالدىرىپ، بالالاردىڭ ويىن الاڭشالارىنا، جۇگىرۋ جولاقتارىنا جانە سپورتزالدارعا پايدالاناتىن ماتەريال ازىرلەۋمەن اينالىسادى. بۇل زاۋىت ەلشىلىك نارىقتىڭ 90 پايىزىن قامتىپ وتىرعان زاۋىت.

جانە ۇقسك مۇشەسىنىڭ ءبىرى پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆتى مەجەگە الىپ، «Kazakhstan rubber recycling» جشس قوجايىندارى ءۇشىن جاعىمدى ناتيجەگە قول جەتكىزۋ ءۇشىن مەملەكەتكە قوماقتى قارىزى بار جەكە كومپانيانىڭ ماسەلەسىن كوتەرىپ وتىر» دەپ جازادى.

ءبىز ەكولوگ ازاماتحان ءامىرتاي مىرزانىڭ «فەيسبۋكتەگى» جازباسىن وقىپ شىقتىق. پرەزيدەنت قابىلداۋىندا كوتەرگەن ناقتى ءۇش ماسەلە جونىندە ەگجەي-تەگجەيلى ايتقان ەكولوگ شىنىندا «Kazakhstan rubber recycling» جشس تۋرالى ايتقان ەكەن.

https://www.facebook.com/209953059873414/posts/473397440195640/

جاڭاعى ازاماتحان ءامىرتاي مىرزانىڭ ايتىپ وتىرعان زاۋىتى - «Kazakhstan rubber recycling» جشس دەيتىن، اۆتوكولىك دوڭگەلەكتەرىن قايتا وڭدەۋمەن اينالىساتىن زاۋىت. مەملەكەتتىڭ قازىناسىنا 2,2 ميلليارد تەڭگە بەرەشەك كورىنەدى. قارىزىن قايتارا الماي، اقىرى بانكروت بولۋدىڭ شاق الدىندى تۇرعان كاسىپورىن تۋرالى «ۆەدوموستي كازاحستانا» (kazvedomosti.kz) سايتى، كىمگە، قانشا جانە نە ءۇشىن بەرەشەك، تاپتىشتەپ جازعان ەكەن.

اتالمىش اقپاردان ۇققانىمىز، «Kazakhstan rubber recycling» جشس قوجايىندارى 10 جىل بۇرىن قازاقستاننىڭ دامۋ بانكىنەن 930 ميلليون تەڭگە نەسيە العان. بۇل سومانىڭ بەلگىلى ءبىر بولىگى دوللارمەن، قالعانى تەڭگەمەن الىنعان. 5,5 ميلليون تەڭگە. تەڭگەگە شاققاندا سول كەزدەگى كۋرسپەن 930 ميلليون تەڭگە. قازىر دوللار باعامى وسكەن. دەمەك، قارىز سوماسى دا وسكەن. «بايتەرەك» حولدينگىنىڭ ەنشىلەس كومپانياسى قارىزدى تولۋگە شاماسى كەلمەگەن زاۋىتقا ەكى مارتە ۋاقىت سوزىپ بەرگەن. اۋەلى 2014 جىلى قارىزدى تولەۋ مەرزىمىن 2021 جىلعا دەيىن ۇزارتقان. جوق، تۇك تولەمەي قويماعان. سول كەزدەگى قارىزى 1,5 ميلليارد تەڭگەگە جەتكەندە 4,4 ميلليون تەڭگە تولەپتى. ال 2017 جىلى قيق قارىز مەرزىمىن وتەۋدى 2023 جىلعا دەيىن تاعى ۇزارتقان. وسى ۋاقىت ارالىعىندا «بايتەرەكتىڭ» ەنشىلەسىنە بارى 17 ميلليون تەڭگە تولەم تۇسكەن. ءسويتىپ، زاۋىتتىڭ مۇددەلەستەرى اتالمىش زاۋىتتى بانكروت قىلۋ تۋرالى ايتا باستاعان. نەگە؟ بانكروت بولعاندىقتىن بارلىق قارىز كەشىرىلەدى-مىس. ءسويتىپ، بالە دە جوق، باسقا دا جوق بولادى. ايتپاقشى، ءبىرجارىم جىل بۇرىن زاۋىتتىڭ بارلىق ەسەپ-شوتتارى دا بۇعاتتالعان ەكەن.

ماقۇل عوي. جەكە كومپانيا مەن مەملەكەتتىك سەكتوردىڭ اراسىنداعى داۋ-تارتىس. جەكە ماسەلە. الايدا بۇل ماسەلەنىڭ، جەكە بيزنەس مۇددەسىنىڭ ۇقسك-عا قانداي قاتىسى بار؟ شىنىندا، بۇل ەكولوگ ازاماتحان ءامىرتاي مىرزا ايتقانداي، جالپىۇلتتىق ماسششتابتاعى ەكولوگيالىق اپات پا؟ الدە، بيزنەستتىك ءلوببيدىڭ ءبىر فورماسى ما؟

ءجا، ايتپاعىمىز مىناۋ... كۇنى كەشە عانا، 17 قاراشا ۇلتتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسىنىڭ قۇرىلعانىنا تۇپ-تۋرا ءتورت اي ۋاقىت ءوتتى. 17 شىلدەدە اقوردا ۇقسك قۇرامىن بەكىتىپ، جاريالاعان ەدى. №63 جارلىق. ءبىز دە بۇل ءتىزىمدى سايتىمىزعا سالدىق.

اۋەلدە ەل-حالىقتىڭ پىكىرى ەكىۇشتى بولدى، راس.  جاڭا قۇرىلىپ جاتقان بۇل كەڭەستىڭ جۇمىسىنا كۇدىك-كۇمانمەن قاراعاندار دا، كەرىسىنشە، كەڭەس قوعامنىڭ قوياسىن اقتارادى، ەل-جۇرتتىڭ تۇرمىس-تىرشىلىگىندەگى ەڭ وزەكتى ماسەلەلەلەردى كوتەرەدى دەگەندەر دە بولدى.

ءسويتىپ جۇرگەلى 4 اي. قازىرگە دەيىن سول ۇلتتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسىنىڭ پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ قاتىسقان جالعىز جيىنى ءوتىپتى. سول جولعى جيىلىستا كەڭەس ىشىنەن جاساقتالعان جۇمىس توپتارىنىڭ مودەراتورلارىنىڭ مونولوگتارى، ءيا، ۇسىنىستارى ايتىلدى. ول 6 قىركۇيەك بولاتىن. وعان دا 2 ايدان اسا ۋاقىت ءوتتى. كەلەسى جيىن قاشان وتەتىنى بىزگە بەلگىسىز. بەلگىسىزى جالعىز بۇل ەمەس. ۇلتتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسىنىڭ: نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەرگە قوعامدىق ساراپتاما جاساۋ، جۇرتشىلىقتىڭ جانە ازاماتتىق قوعامنىڭ پىكىرىن ەسكەرە وتىرىپ ماڭىزدى ستراتەگيالىق پروبلەمالاردى قاراۋ، ساياسي پارتيالاردىڭ، ۇكىمەتتىك ەمەس سەكتوردىڭ جانە مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ وكىلدەرى اراسىندا سىندارلى ديالوگتى قامتاماسىز ەتۋ ت.ب.  دەگەن ناقتى مىندەتتەرى بار.

قازىر اتالمىش كەڭەس ناقتى نەمەن اينالىسىپ جاتىر؟ بۇل كوپتىڭ كوكەيىندەگى ساۋال. ءبىزدىڭ بىلەتىنىمىز بىرەۋ. ول – ۇقسك سەكرەتارياتى قازىر كەڭەس مۇشەلەرىن كەزەك-كەزەگىمەن پرەزيدەنتتىڭ قابىلداۋىنان وتكىزىپ جاتىر. وسىعاعان دەيىن تۇپ-تۋرا 16 ادام اقورداداعى قابىلداۋدا بولىپ قايتتى. ولار:

28 تامىز.

سەيداحمەت قۇتتىقادام،

اسىلبەك قوجاحمەتوۆ،

بەرىك ابدىعالي.

9 قازان.

وراز جاندوسوۆ،

باعدات مۋسين.

14 قازان.

ەرلان سايروۆ،

مۇحتار تايجان.

23 قازان.

ايمان وماروۆا،

دانيار اشىمباەۆ،

اۋىت مۇقيبەك.

30 قازان.

جەمىس تۇرماعامبەتوۆا،

گۇلميرا يلەۋوۆا،

قانات نۇروۆ.

6 قاراشا.

ازاماتحان ءامىرتاي،

ارمان شوراەۆ،

ايدوس سارىم.

تاعى جيىنما نەشەسى كەزەكتە.

جاڭاعى اقوردادا وتەتىن بەتپە-بەت كەزدەسۋلەردە كەڭەس مۇشەلەرى ناقتى قانداي ۇسىنىستار ايتتى؟ اقىن، قوعام قايراتكەرى قازىبەك يسانىڭ مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ مارتەبەسى تۋرالى بايانداماسى، ساياساتكەر ايدوس سارىمنىڭ 5 زاڭعا ۇسىنىس ەنگىزۋ تۋرالى باياندامالارى مەن اقىن اۋىت مۇقيبەكتىڭ پرەزيدەنت قابىلداۋىندا شەتەلدەگى جانە قازاقستانعا كوشىپ كەلگەن قانداستار ماسەلەسى جونىندەگى ايتقان ۇسىنىستارى «Abai.kz» اقپاراتتىق پورتالىندا جاريا بولدى. ال قالعاندارى شە؟

ءيا، بۇل پرەزيدەنتتىڭ جەكە-جەكە قابىلداۋى بولعان سوڭ، ونداعى كەيبىر ماسەلەلەر جاريالاۋ كاتەگورياسىنا جاتپايتىن بولار. ايتسە دە، اراگىدىك سول قابىلداۋدا بولىپ قايتقان ازاماتتار الەۋمەتتىك جەلىدە اڭگىمەنىڭ اۋانىن اقتارا جازىپ، اقپار ءبولىسىپ جاتىر. ايتپەسە، وسىعان دەيىن وتكەن 15 كەزدەسۋدە ناقتى قانداي ماسەلەلەر كوتەرىلدى؟ كوپ-جۇرت ءبىلىپ جاتقانى شامالى. اقپارات اشىق بولسا، اقوردا ءاربىر كەزدەسۋدىڭ جاي-جاپسارىن ەل-حالىققا ءتۇسىندىرىپ تاراتسا، جاڭاعى ازاماتحان ءامىرتاي مىرزانىڭ مىسالىنداي داۋلى ماسەلە تۋىنداماس تا ەدى.

قوسىمشا: Abai.kz اقپاراتتىق پورتالى ەركىن اقپارات الاڭى. مۇندا وي جارىستىرىپ، پىكىر الماستىرۋعا اركىم قۇقىلى. جوعارىدا اتى اتالعان ازاماتتاردى ناقاق قارالاۋ نيەتىمىزدە جوق. الداعى ۋاقىتتا ماقالادا ەسىم-سويلارى اتالعان جەكەلەگەن ازاماتتار رەداكتسيامىزعا جاۋاپ بەرۋگە نيەتتى بولسا، ولاردىڭ دا پىكىرىن بەرۋگە ءازىرمىز. 

نۇرزات توعجان

Abai.kz