ۇلتتىق انيماتسيا ستۋدياسى كەرەك
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى ن.ءا.نازارباەۆ مىرزاعا
قۇرمەتتى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى!
ەل انيماتسياسىنا ارنايى كوڭىل ءبولىپ، نازار اۋدارعانىڭىزدىڭ ارقاسىندا كارجىلاندىرىلعان ونەردىڭ قازىرگى كۇنى كوڭىل تولتىرارلىق ناتيجە بەرە الماي وتىرعانىنىڭ سەبەبىن ءبىز، ماماندار جاقسى بىلەمىز. ماسەلەنى جۇيەلى تۇردە شەشۋ كەرەك ەكەنىنە كوزىمىز جەتىپ، قاجەت شارالاردىڭ جوسپارىن ۇسىنامىز.
جيىرما جىل تاۋەلسىز، دارا مادەنيەتى بار ەلىمىزدە «KAZAKH-ANIMA ۇلتتىق انيماتسيا ستۋدياسى» مەكەمەسىنىڭ بوي كوتەرۋى ابدەن پىسكەن ماسەلە. ەر جەتكەن ازاماتتاي ەنشىسىن الىپ، وزىنە ساي، جەكە شاڭىراق قۇرىپ، ەل مادەنيەتىنە، ۇلتتىق تاۋەلسىزدىگىمىزگە بۇل ونەردىڭ وكىلدەرى قوماقتى ۇلەسىن قوساتىنداي قابىلەتتەرى بار.
ۇلى ابايدىڭ «سەن دە ءبىر كىرپىش دۇنيەنىڭ، كەتىگىن تاپ تا، بار قالان!» دەگەن سوزدەرى ۇران بولىپ، مادەني مۇرالارعا باي ونەردىڭ وزىمىزگە جان-جاقتى ءمالىم جۇگىن كوتەرىپ، ەلىمىزدىڭ، بالا-شاعامىزدىڭ مۇددەسىنە قىزمەت ەتسەك دەگەن نيەتپەن باسىمىزدى بىرىكتىرىپ، ءبىر قاۋىم ەل بولىپ، وسى حاتتى جولداپ وتىرمىز.
نازارىڭىزعا كاسىبي، ازاماتتىق نەگىزدەمەنى جولدايمىز.
«بالا تاربيەسى بارشانىڭ ءىسى!» بۇگىنگى بالالارىمىز، ەرتەڭگى ەل ازاماتىن تاربيەلەۋ ناۋقانىنا قوعام بولىپ، جۇمىلا كىرىسكەنىمىز ابزال.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى ن.ءا.نازارباەۆ مىرزاعا
قۇرمەتتى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى!
ەل انيماتسياسىنا ارنايى كوڭىل ءبولىپ، نازار اۋدارعانىڭىزدىڭ ارقاسىندا كارجىلاندىرىلعان ونەردىڭ قازىرگى كۇنى كوڭىل تولتىرارلىق ناتيجە بەرە الماي وتىرعانىنىڭ سەبەبىن ءبىز، ماماندار جاقسى بىلەمىز. ماسەلەنى جۇيەلى تۇردە شەشۋ كەرەك ەكەنىنە كوزىمىز جەتىپ، قاجەت شارالاردىڭ جوسپارىن ۇسىنامىز.
جيىرما جىل تاۋەلسىز، دارا مادەنيەتى بار ەلىمىزدە «KAZAKH-ANIMA ۇلتتىق انيماتسيا ستۋدياسى» مەكەمەسىنىڭ بوي كوتەرۋى ابدەن پىسكەن ماسەلە. ەر جەتكەن ازاماتتاي ەنشىسىن الىپ، وزىنە ساي، جەكە شاڭىراق قۇرىپ، ەل مادەنيەتىنە، ۇلتتىق تاۋەلسىزدىگىمىزگە بۇل ونەردىڭ وكىلدەرى قوماقتى ۇلەسىن قوساتىنداي قابىلەتتەرى بار.
ۇلى ابايدىڭ «سەن دە ءبىر كىرپىش دۇنيەنىڭ، كەتىگىن تاپ تا، بار قالان!» دەگەن سوزدەرى ۇران بولىپ، مادەني مۇرالارعا باي ونەردىڭ وزىمىزگە جان-جاقتى ءمالىم جۇگىن كوتەرىپ، ەلىمىزدىڭ، بالا-شاعامىزدىڭ مۇددەسىنە قىزمەت ەتسەك دەگەن نيەتپەن باسىمىزدى بىرىكتىرىپ، ءبىر قاۋىم ەل بولىپ، وسى حاتتى جولداپ وتىرمىز.
نازارىڭىزعا كاسىبي، ازاماتتىق نەگىزدەمەنى جولدايمىز.
«بالا تاربيەسى بارشانىڭ ءىسى!» بۇگىنگى بالالارىمىز، ەرتەڭگى ەل ازاماتىن تاربيەلەۋ ناۋقانىنا قوعام بولىپ، جۇمىلا كىرىسكەنىمىز ابزال.
كەڭەستەر ۋاقىتىندا ۇستازىمىز امەن قايدار باستاعان ماماندارعا سەنىم ارتىلىپ، ەركىندىك بەرىلگەسىن رەجيسسەر مەن سۋرەتشىلەر تابىسقا جەتە الدى.
امەن اعانىڭ سول كەزدەن اڭساعان ارمانى، ەل مادەنيەتىنە، جالپى قازاق ەلىنە اۋاداي قاجەت مەكەمە - «Kazakh-Anima» ۇلتتىق انيماتسيا ستۋدياسىنىڭ بوي كوتەرۋىنە بار كاسىبي كۇش جىگەرىمىزدى سالۋ، ءبىزدىڭ ازاماتتىق، شاكىرتتىك مىندەتىمىز.
بۇل ماسەلەنى مەن توپتاستىرىپ، كوتەرىپ جۇرگەنىم، تەگىندە كوپشىلىكتىڭ اراسىنان تاڭداپ الىپ، موسكۆاداعى ۆگيك-كە وقۋعا جىبەرگەن ۇستازىمىزدىڭ جاسى ۇلعايعانى، «انيماتسيانىڭ تۋىن ساعان سەندىم، ءىنى قارىنداستارىڭا باس كوز بول» دەگەنى سەبەپ. الدىمىزداعى اق ساقالدى قاريا مەن جالىندى جاستاردىڭ اراسىنداعى كوپىر بولاتىن، ءبىز، ورتا بۋىن وكىلدەرىنە ۇلكەن مىندەت پەن سىن جۇكتەلگەندەي.
اكەمىز باتا بەرگەندەي اسەرمەن قۇرىلعان «قازاقستان انيماتورلارى اسسوتسياتسياسى» ءبىراز ستۋديالاردىڭ، كوپتەگەن مامانداردىڭ باسىن قوسىپ، بۇگىنگى سابيلەر، ەرتەڭگى ەل ازاماتىن تاربيەلەۋگە ۇلەس قوسۋدى باستى جارعىلىق ماقسات ەتەدى جانە بۇل ماسەلەگە اتسالىساتىن، ىنتالى ادامداردىڭ اراسىنان ارىپتەستەر، جاناشىرلار ىزدەيدى.
وتە دارىندى، ءبىلىمدى ازاماتتارى بار قازاقستاندا نەگە انيماتسيا ونەرى دامىماي وتىر؟ ەڭ باستى سەبەپ، ول «سويۋزمۋلتفيلم» سياقتى ءوزىنىڭ ەسەپ شوتى، ءمورى، بيۋدجەتى، شتاتتىق كەستەسى، تۇراقتى جۇيەسى بار مەكەمەنىڭ جوقتىعى.
رەسەيدە «موسفيلم» مەن «سويۋزمۋلتفيلم» كينو ونەرىنىڭ ەكى دارا مەكەمەلەرى.ءبىز ءۇشىن 1984-جىلى اقش-تاعى وليمپيادا كەزىندە وتكەن الەم انيماتورلارىنىڭ فەستيۆالىندە ۇستازىمىز يۋ.نورشتەين وسى ونەردىڭ 100-جىلدىق تاريحىندا ەڭ ۇزدىك رەجيسسەر دەپ تانىلعانى ماقتانىش. ف.حيترۋك، ە.نازاروۆ سياقتى مايتالمانداردان العان ءتالىم-تاربيە ءبىز ارقىلى كەلەسى بۋىن وكىلدەرىنە جەتۋى كەرەك. ال، زامانداسىمىز م.الداشينداردىڭ شىعارماشىلىق جەتىستىكتەرى ۇلگى دە اڭساعان ارمان. ولار ءبىزدىڭ انيماتسيانى كوتەرۋگە قول ءۇشىن بەرەيىن دەگەن نيەتتەرى دە بار
ۆگيك-تە وقىعان كەزدەگى سول موسكۆاداعى ستۋديادا تاجىريبەدە ءجۇرىپ، مامانداردىڭ شىعارماشىلىق كەڭەستەرىندە بولىپ، شىنايى دارىندى قويىلىمداردىڭ وندىرىسىنە اتسالىسقان ۋاقىت پەن ونەردىڭ باقىتتى شاقتارى ءوز تۋعان ەلىمىزدە بولعانىن قالايمىز.
وسى كۇندەرى ۆ.ۆ.پۋتين رەسەي انيماتورلارىمەن كەزدەسىپ، اتاقتى «سويۋزمۋلتفيلم» اتا شانىراك بولىپ، باسقا جەكە مەنشىك ستۋديالارىمەن تىعىز جۇمىس جاساپ، ەلدەرىنىڭ ونەرىن جاڭا بەلەستەرگە شىعارۋ ءۇشىن جۇيەلى قاراجات ءبولىنىپ، تەحنيكا توپتالىپ، شىعارماشىلىق كەڭ ەركىندىك پەن بىرگە اۆتورلىق قۇقىقتارىن قورعاۋعا كەپىلدىك بەردى.
بىزدەگى انيماتسيا ونەرىنىڭ قازىرگى جاعدايى، بۇل «قازاقفيلم» اق-نىڭ جانىنداعى شىعارماشىلىق بىرلەستىك، شتاتتىق كەستەدە بىرنەشە عانا مامان بار.
ءار دەڭگەيدەگى مەملەكەت اتقامىنەرلەرى ماماننىڭ كاسىبي نەگىزدى ويىمەن ساناسپاي، بۇيرىقپەن ونەردى مەڭگەرگەنى، اتتىڭ اۋىزدىعىن جۇلقىلاپ، ۇزەڭگىنى سەبەپسىز تەبىنە بەرىپ، جاراتىلماعان مالدى الامان بايگەگە قوسىپ، مازاسىن العانعا ۇقساتادى. ءۇي سالۋ قۇرىلىسشىنىڭ جۇمىسى دەسەك، عارىشتى عارىشكەر يگەرسە، انيماتسيا ونەرىن انيماتورلاردىڭ ءوزى مەڭگەرگەنى ءجون. سوندا عانا ساپا، جەتىستىك بولادى.
ارينە، ءار ۋاقىتتا «قازاقفيلمدە» باسشى بولعان ازاماتتار جاناشىرلىق تانىتىپ ءجۇر، بىراق انيماتسيا دارا، كۇردەلى، وزىندىك شىعارماشىلىق، وندىرىستىك، پروديۋسسەرلىك، ديستريبۋتسيالىق تالاپتارى كينودان مۇلدە باسقا، نەگىزى وزگەشە ونەر. مادەنيەت جۇيەسىنەن قارجىلانعانىمەن، ءوندىرىستىڭ ناتيجەسى، قويىلعان فيلم تەلەۆيزيا، اقپارات جانە بايلانىس مينيسترلىگىنە تاۋەلدى. وسىلاي، ورنىن تابا الماي، انيماتسيا ونەرى جەتىم بالاعا ۇقساپ جۇرگەن جايى بار. شەت ەلدەردە انيماتسيا كوبىنە تەلەۆيزيامەن تىكەلەي بايلانىستا، سەبەبى ونىمدەرى ءبىر HD فورماتتا. قىتايدا بىرنەشە انيماتسيا وقۋ ورىندارى بار، ۇلكەن قالالارىندا اكىمشىلىك ستۋديالاردى قارجىلاندىرادى، وسىنداي جاساندى نارىقتان تۋعان ونىمدەرىنىڭ ساپاسى مەن دەڭگەيى اۋىز تولتىرارلىق. رەسەيدىڭ قۇرامىنداعى تاتار، ياكۋت، باشقۇرت ەلدەرىندە انيماتسيا ستۋديالارى بار.
حالىقارالىق اسيفا كاسىبي ۇجىمىندا مونعوليا سياقتى انيماتسيا ونەرى كەنجە مەملەكەتتەر باياعىدان مۇشە، ال قازاقستان جوق.
نە ىستەۋ كەرەك؟ استانادا «Kazakh-Anima» ۇلتتىق انيماتسيا ستۋدياسىن قۇرامىنا ەنگىزگەن «انيماتسيا ونەرى» ورداسى بولۋى قاجەت. ونىڭ مىندەتى - انيماتسيا سالاسىندا جوعارى شىعارماشىلىق، مەنەدجمەنتتىك جۇمىس پەن قوسا، جاستار مەن بۇلدىرشىندەردىڭ اراسىنداعى دارىندىلارىن ونەرگە باۋلۋ.
الدىمىزدا كەلە جاتقان كوش، رەسەي انيماتورلارىنىڭ ىزىمەن ءجۇرىپ، ولار مەن ۆ.ءپۋتيننىڭ كەزدەسە ۇيعارعان شارالاردى بىزدە دە قولدانساق، اداسپايمىز، ۇتامىز. ءبىز ولارمەن قوسىلىپ، حالىقارالىق انيماتورلار قوعامىن قۇرىپ، ارىپتەستەردىڭ تاجىريبەسىن قولدانىپ، دارىندى ۇل-قىزدارىمىزدى تاماشا مامان ەتىپ تاربيەلەيمىز.
ەلىمىزدەگى ازاماتتىق، كاسىبي ىنتالاردىڭ ارقاسىندا بىزدە اسسوتسياتسيا جۇمىسى جۇرگىزىلىپ جاتىر، ال رەسەيلىكتەر ەندى پىسۋدە، وسىعان قاراعاندا قازاق انيماتسيا ونەرى ءالى اق اياعىنان تىك تۇرىپ كەتەتىنىنە كۇمان كەلتىرمەيدى.
قازاق ەلى پرەزيدەنتىنىڭ ايتقان سوزىنەن كەيىن بولىنە باستاعان قاراجاتتى ءبىز مادەنيەتكە جاسالىپ وتىرعان ينۆەستيتسيا دەپ ءبىلىپ، اسا جوعارى جاۋاپكەرشىلىكپەن كاسىبي، ازاماتتىق ىنتامىزدى، كۇش-جىگەرىمىزدى ونەردىڭ جاڭا بەلەستەرىنە جەتۋىنە جۇمساپ، زامانىنا ساي، قابىلەتتى ءىزباسارلار تاربيەلەۋ كەرەك ەكەنىن انىق بىلەمىز.
ەگەر قازىرگى جىلىنا التى /10-مينۋتتىق/ قويىلىمدار جانە جان-جاقتى دايىندالىپ بارىپ ۇيعارىلاتىن تولىقمەترلى فيلمدەردى جۇيەلى قارجىلاندىرىپ تۇرساق، بىز، ماماندار بىرنەشە جىلدا حالىقارالىق تالاپتارعا ساي ونىمدەردى حالىق نازارىنا ۇسىنا الامىز.
پروديۋسسەرلىك جوبا مەن تالاپ، ول بەدەلدى ستۋديالار مەن مامانداردان قۇرىلعان شىعارماشىلىق كەڭەس قىزمەتىن جۇيەلى ەتىپ، جۇمىستى جوسپارلاپ، اعايىندىققا، ترايباليزمگە جول بەرمەي، شىنايى ونەرلىك جارىستان تۋاتىن ۇزدىك فيلمدەرگە جول بەرۋ.
ەڭ باستى ماسەلە، ول «اۋىر فيلوسوفيا» دەپ اتالاتىن سيۋجەتتەردى ازايتىپ، جاعىمسىز كەيىپى بار ونىمدەر ەمەس، ادەمى، ۆيزۋالدىق تارتىمدى كەيىپكەرلەرى بار، ءازىل مەن قيالعا تولى، بۇلدىرشىندەردىڭ كوڭىلىنەن شىعاتىن فيلمدەر كوپتەپ جاساۋ كەرەك.
مەملەكەت قۇرامىندا، انيماتسيا ونەرى قارايتىن مينيسترلىكتە ارنايى «انيماتسيا ونەرى» كوميتەتى بولعانى دۇرىس.
جالپى ونەردى، انيماتسيانى، كينونى يدەولوگيالىق مايدان دەپ تانىساق، مادەنيەتىمىزدى قورعايتىن «قارۋدى» ماماندارعا بەرىپ، ورىن الىپ وتىرعان ولقىلىقتى جويۋىمىز كەرەك. «قازىر بولماسا، قاشان، ءبىز بولماساق، كىم؟» دەگەن سوزدەر سانا-سەزىمىمىزگە قامشى بولىپ، اتا-بابالارىمىزدان كەلە جاتقان مادەني مۇرالاردى كەلەسى بۋىن، ءىزباسارلارىمىزدى، بالا-شاعامىزدى تاربيەلەۋدە ءبىز، ازاماتتار، اكە-شەشەلەر، ءبىر قول بولىپ جۇمىلىپ، قوعامدىق كۇش قۇرامىز، قولداۋ تابامىز دەگەن ۇمىتتەمىز.
ۇلتتىق انيماتسيا مادەنيەتى جايلى ارنايى زاڭ قابىلدانىپ، كوتەرىلگەن ماسەلەلەر تولىق قامتىلعان جۇيە بولىپ رەسمي تۇردە بەكىتىلگەنى دۇرىس.
قۇرمەتتى، نۇرسۇلتان ءابىشۇلى! تاريحى 75-جىلدىق رەسەيدەگى «سويۋزمۋلتفيلم» سياقتى ءوز ەلىمىزدە «Kazakh-Anima» ۇلتتىق انيماتسيا ستۋدياسىنىڭ شاڭىراق كوتەرىپ، وتاۋ تىگۋىنە تىكەلەي سەبەپكەر بولىپ، تاريحي شارا جاساپ، ۇستازىمىز امەن اقساقالدىڭ ارمانى، قوعامىمىزعا، ءار جانۇياعا وتە قاجەت مەكەمەنىڭ تۇراقتى جۇمىسىن باستاۋىنا مەملەكەت تۇلعالارىن مىندەتتەۋىڭىزدى وتىنەمىز!
قازاقستان انيماتورلارى اسسوتسياتسياسىنىڭ توراعاسى عالي مىرزاشەۆ
