ادامزات بالاسى تاريحي ۇزدىكسىز دامۋدىڭ ءارتۇرلى كەزەڭدەرىندە ءبىر ساپالىق قالىپتان ەكىنشى ءبىر ساپالىق دامۋعا ءوتىپ وتىراتىنىن بىلەمىز. ەگەر ولاي بولماسا، بۇل دۇنيە دامىماس تا ەدى. وسىنداي ساپالىق وزگەرىستەر حح عاسىردا جەدەل جۇرە باستاسا، ءححى عاسىردا ونىڭ جىلدامدىعى تىپتەن ارتا ءتۇستى.

قازاق حالقى دا سان رەت وسىنداي ساپالىق وزگەرىستەردى باسىنان كەشىرگەن. بيىل 175 جىلدىعى كەڭ تۇردە اتالىپ وتىلەتىن اباي قازاق ويىنىڭ جاڭا ساپالى وزگەرىسىن جاساعان دانىشپان تۇلعا بولسا، حح عاسىر باسىنداعى الاش قايراتكەرلەرى جالپى قازاق قوعامىن ساياسي، مادەني جاعىنان رەفورمالاۋعا باردى. تاۋەلسىزدىككە جەتكەن ۋاقىتتان بەرى ءبىزدىڭ ەلىمىزدە سان سالالى رەفورمالار ءجۇردى. تاۋەلسىز ەلىمىزدىڭ ىرگەتاسىن قالاعان ەلباسى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆتىڭ رۋحاني جاڭعىرۋ باستاماسى وسىنداي ۇلكەن رەفورما بولسا، ونىڭ وزەگى دە، ارقاۋى دا – ءتىل. اسىلى، قانداي جاڭعىرۋ نە قانداي رەفورما بولسىن، ونى جۇزەگە اسۋى ءۇشىن مازمۇنى دا، فورماسى دا وزگەرۋى كەرەك. ەگەر ءبىز ءتىلدىڭ مازمۇنىن ونىڭ ءسوز بايلىعىمەن، سول الۋان بايلىقتى قۇبىلتا، تۇرلەندىرە قولدانۋمەن بايلانىستىرا ايتساق، ال ونىڭ فورماسى – ءتىلدىڭ گرامماتيكاسى، ەملەسى، ءالىپبيى. وسى رەتتەن كەلگەندە، ءبىز ءتىلىمىزدىڭ بارلىق الەۋەتى مەن مۇمكىندىكتەرىن جارقىراتا كورسەتكىمىز كەلسە، ونىڭ قولدانىس اياسىن بارىنشا كەڭەيتۋمەن بىرگە، ياعني مازمۇنىن تولىق قولدانۋمەن قاتار، ءتىلىمىزدىڭ فورمالىق سيپاتىنا دا ءمان بەرۋىمىز كەرەك. البەتتە، ءبىز عاسىرلار بويى قالىپتاسقان ءتىلدىڭ گرامماتيكاسىن وزگەرتە المايمىز، ولاي جاساۋ دا، قاجەت تە ەمەس. بىراق كەزىندە بىزگە ساياسي كۇشپەن تاڭىلعان ءالىپبي ارقىلى وزگەرگەن ەملەمىزدىڭ كەيبىر تۇستارىن دۇرىستاۋعا مىندەتتىمىز. ول ءۇشىن الدىمەن قازاق ءالىپبيىن رەتكە كەلتىرۋ قاجەت.

قازاق ءتىلىن لاتىن الىپبيىنە كوشىرۋ جونىندە باستاما كوتەرىلگەلى بەرى كوپتەگەن ويلار مەن پىكىرلەر، الۋان ۇسىنىستار ايتىلدى. ونىڭ ىشىندە جەرىنە جەتكىزىلمەي ايتىلعاندارى، اسىرا ايتىلعاندارى دا بولدى. ءالىپبيدىڭ دە بىرنەشە نۇسقالارى ۇسىنىلدى. ەكى نۇسقا رەسمي بەكىتىلدى. ەڭ باستىسى، قوعامنىڭ باسىم بولىگى جاڭا الىپبيگە كوشۋدى قولدادى. ۇكىمەت جانىنداعى ۇلتتىق كوميسسيانىڭ مۇشەسى رەتىندە وسى جۇمىسقا تىكەلەي قاتىسىم بولعان سوڭ كوپشىلىكتىڭ وسىنداي ىقىلاسىن انىق اڭعاردىم. مەملەكەت تاراپىنان جوسپارلى، ماقساتتى كوپ شارۋالار اتقارىلدى، اتقارىلماعى ودان دا كوپ. جالپى ەلىمىز، حالقىمىز ءۇشىن وسى ماڭىزدى جۇمىستاردى ۋاقتىلى ءارى ساپالى اتقارۋعا ءبىزدىڭ الەۋەتىمىز تولىق جەتەدى دەپ ويلايمىن. ەگەمەن ەلىمىز، حالقىمىز ءدىن امان، ماماندار جەتكىلىكتى. ەندىگى جەردە بۇل ماسەلەنى قايتادان تالقىعا سالىپ ۇزارتا بەرۋ قاجەتسىز.

ءباسپاسوز اقپارات قۇرالدارىندا، الەۋمەتتىك جەلىلەردە وسى بىرەر ايدىڭ كولەمىندە لاتىن الىپبيىنە كوشۋگە بايلانىستى كەيبىر قوبالجۋ، ءتىپتى كەيبىر قارسىلىقتار بايقالادى. ارينە، قوعام بولعان سوڭ ءار الۋان، ءتىپتى قايشىلىقتى پىكىرلەردىڭ بولۋى دا زاڭدى. دەسەك تە، ەلدىك ماسەلەدە ءتىلىمىز سياقتى اسا ماڭىزدى ماسەلەدە مۇرات بىرلىگى، وي ىنتىماعى، ۇلت بىرلىگى كەرەك. البەتتە، ءالىپبي، ونىڭ ەملە ەرەجەلەرى، ەنگىزۋدىڭ باعىتتارى مەن تاسىلدەرى جونىندە ويعا وي قوسۋ، ورتاق جۇمىسقا كۇش قوسۋ قاجەت. وسىنداي ويلارمەن ءبولىسىپ جاتقان جاناشىر ازاماتتار بارشىلىق. بۇل وسىنداي ەلدىك ماسەلەدە وتە پايدالى. بىراق حالىقتىڭ باسىم كوپشىلىگى قولداپ وتىرعان، داۋىرلىك ماڭىزى بار، ەڭ باستىسى، ءالىپبي اۋىستىرۋدىڭ بارلىق العىشارتتارىن ۋاقىتتىڭ ءوزى دالەلدەپ جاتقاندا، ودان ات تونىمىزدى الا قاشۋدى دۇرىس دەپ ەسەپتەمەيمىز.

ءالىپبي اۋىستىرۋ – ۇلكەن دايىندىقتى، اجەپتەۋىر ۋاقىتتى قاجەت ەتەتىن كۇردەلى ءۇردىس. بىراق ماسەلەنىڭ ەرەكشە ماڭىزدىلىعى بىزدەن وسىنداي قيىندىقتاردى ەڭسەرۋدى، ۋاقىت جۇمساۋدى تالاپ ەتەدى. ماسەلەنىڭ وسىنداي ەرەكشە ماڭىزدىلىعىنىڭ ەڭ باستاپقى العىشارتى – ءتىلدى ساقتاۋ، بۇزىلعاندى رەتكە كەلتىرۋ. ءتىل ساقتالماي – ۇلت ساقتالمايتىنى، ءتىل رەتكە كەلمەي – رۋحاني دۇنيەمىز رەتكە كەلمەيتىنى تۇسىنىكتى. ونى الاش كوسەمى احمەت بايتۇرسىنۇلىنان باستاپ، وسى كۇنگە دەيىن قايتالاپ ايتىپ كەلەمىز.

الەمدە كوپتەگەن ەلدەر وسىعان تاۋەكەل ەتكەن، جاڭا ورناعان ساياسي جۇيەلەر قيىندىققا قاراماي سوعان بارعان. وعان مىسال جەتەرلىك. جالپى الەمدە ءالىپبي اۋىستىرۋدىڭ نەگىزگى ەكى سەبەبى بار. ءبىرىنشىسى – باسقا حالىقتارعا ۇستەمدىگىن جۇرگىزگەن وتارشىل مەملەكەتتەر سول حالىقتاردىڭ ءالىپبيىن وزگەرتىپ، ءوز الىپبيلەرىن ەنگىزگەن. وعان ءبارىمىز جاقسى بىلەتىن كەشەگى كەڭەستىك يمپەريانىڭ تاريحى كۋا. عالىمداردىڭ ايتۋىنشا، سول كەزەڭدە جەتپىسكە جۋىق حالىقتىڭ ءتىلى كيريل الىپبيىنە اۋىستىرىلىپتى. ىشىندە ءبىز دە بارمىز. ەكىنشى سەبەبى، وزگەرگەن ءالىپبي تىلگە دە وزگەرىستەر اكەلە باستادى. ماسەلەن، كيريل الىپبيىنە اۋىستىرىلعان تىلدەر سول ءالىپبيدىڭ تاڭبالارىن ءوز الىپبيىنە كوشىرۋگە ءماجبۇر بولدى. سودان قازاق ءتىلىنىڭ 28 دىبىسى 42 تاڭبادان تۇراتىن الىپبيگە يە بولدى. سول ارقىلى وزگە ءتىلدىڭ ەرەجەلەرى ءبىزدىڭ تىلىمىزگە ەنگىزىلدى. ءبىز عاسىرلار بويى قالىپتاسقان تىلىمىزگە ورىس تىلىندە جاسالعان سوزدەردى قاز قالپىمەن كوشىرۋگە، سولاي ايتۋعا، سولاي جازۋعا مىندەتتى بولدىق. سويتە كەلە، ءتىلىمىزدىڭ اۋەزىن بۇزدىق، ءوز سوزدەرىمىزدەن گورى باسقا ءتىلدىڭ سوزدەرىن بەلسەندى قورعا ەنگىزدىك، تەرميندەردى سول قالپىندا كوشىرەتىن بولدىق. مىنە، وسىنىڭ «ارقاسىندا» قازىر وزگەرگەن، بۇزىلعان وسىنداي نارسەلەردى قالپىنا كەلتىرمەك بولىپ اۋرەگە تۇسۋدەمىز. ويتكەنى ءتىل سياقتى حالىقتىڭ سان عاسىر سوققان سارايىنىڭ كەيبىر تۇستارىنا اقاۋ ءتۇستى، تابيعيلىعى كومەسكىلەنە باستادى. باستاپقى ويىمىزعا ورالساق، ءتىلدىڭ فورماسىنا، ياعني ءسوز تۇرقى مەن الىپبيىنە سىرتتان كۇشتەپ تاڭىلعان اسەرلەر ونىڭ مازمۇنىن دا وزگەرتە باستادى. مازمۇن مەن فورما سايكەس بولعاندا عانا قۇبىلىس تا، زات تا ءوزىنىڭ تابيعي قالپىن ساقتايدى. ءبىرىنىڭ وزگەرىسى ەكىنشىسىن وزگەرتپەي تۇرا المايدى. وسىنى جازىپ وتىرعان سەبەبىمىز ءبىز ءالىپبيىمىزدى، بۇرمالانعان ەملە ەرەجەلەرىمىزدى وزگەرتپەي، قازاق ءتىلىنىڭ تابيعي مازمۇنىن دا قالپىنا كەلتىرە المايمىز. سوندىقتان قازاق ءۇشىن وسىنداي تاعدىرلى ماسەلەنى شەشۋگە رەسۋرستى دا، ۋاقىتتى دا ويلاماي كىرىسكەنىمىز قاجەت ءھام مىندەت. بۇل – قازاق ءتىلىن لاتىن الىپبيىنە كوشىرۋدىڭ ەڭ ماڭىزدى، ەڭ شەشۋشى ءبىرىنشى العىشارتى. ەكىنشىدەن، حح عاسىردىڭ مادەني تاريحىنا كوز سالساڭىز، وتارشىلدىقتان شىعىپ ەگەمەندىك العان ەلدەردىڭ باسا ءمان بەرگەن باستاپقى قادامى – ءالىپبي اۋىستىرۋ. بۇل ارادا كەيبىر اعايىن «افريكاداعى بىرقاتار ەلدەر سول وتارشىل فرانتسۋزداردىڭ، اعىلشىنداردىڭ الىپبيىندە اۋىسپاي قالدى عوي»  دەپ  قارسى ءۋاج ايتۋى مۇمكىن. ءيا، سولاي بولعانى راس. بىراق ولار اۋىسپايىن دەگەن جوق، كوبىسىنىڭ جازۋ-سىزۋى بولماعاندىقتان اۋىسا المادى نەمەسە لاتىن ءالىپبيى سياقتى كەڭ تارالعان الىپبيدە قالعىسى كەلدى.

كەڭەستىك بيلىك ىدىراعانان كەيىن تىلدەرىنىڭ تابيعاتىن ساقتاۋ ءۇشىن، كەشەگى وتارشىلدىق اتريبۋتىنان ارىلۋ ءۇشىن ازەربايجان، وزبەك اعايىندار، ولارعا قوسا، اۆتونوميالىق قۇرىلىمداعى تاتار، قاراقالپاق، عاعاۋىزدار لاتىن الىپبيىنە كوشتى. بىراق ءبىر مەملەكەتتە ءبىر ءالىپبي دەگەن ساياسي جەلەۋمەن تاتار اعايىندار 1999 جىلدان باستاپ 2004 جىلعا دەيىن لاتىن الىپبيىندە بولىپ، كيريلعا قايتارىلدى. ءبىز ىشكى دەموگرافيالىق جاعدايىمىزعا، ەلىمىزدەگى تىلدىك جاعداياتقا بايلانىستى ءالىپبي ماسەلەسىن تاۋەلسىزدىك العاننان بەرى كۇن تارتىبىندە ۇستاپ، 2017 جىلدان باستاپ شەشىم قابىلدادىق. ياعني، ءتىلىمىزدى لاتىن الىپبيىنە كوشىرۋدىڭ بارلىق جاعداياتتارى مەن مۇمكىندىكتەرى تولىق ءپىسىپ جەتىلدى دەگەن ءسوز. ءالىپبي اۋىستىرۋ قازاق ءتىلىنىڭ، ۇلتتىق بولمىسىن ساقتاۋدىڭ ۇلكەن مۇمكىندىگى بولۋىمەن بىرگە تاعدىر تالايىمەن ەلىمىزدەن تىس ءومىر سۇرۋگە ءماجبۇر بولعان 4 ميلليوننان استام قازاقتىڭ دا قامى ەكەندىگىن ۇمىتپاعانىمىز ءجون. ءبىز قانداستارىمىزدى كوشىرىپ الۋ، جەڭىلدىكتەر جاساۋ، مادەني بايلانىستار ورناتۋ سياقتى قامقورلىقپەن بىرگە، ولاردىڭ اتامەكەنى مەن اقپاراتتىق قارىم-قاتىناسىن دا وڭايلاتۋىمىز كەرەك. وسىنىڭ نەگىزى – ءالىپبي. لاتىن ءالىپبيى حالىقارالىق ءالىپبي جانە ونىڭ تاڭبالارى شەتەلدەگى قازاقتارعا تانىس بولعان سەبەپتى، قازاق ءتىلىنىڭ لاتىن الىپبيىنە كوشۋى اتامەكەندەگى الاش بالاسى مەن وزگە ەلدەردە تۇرىپ جاتقان الاش بالاسىن جاقىنداستىرادى. ال قازىرگى ءالىپبيدىڭ وعان مۇمكىندىگى شەكتەۋلى. سوندا قازاقستاندا ءالىپبي رەفورماسى جۇزەگە اسقاندا الەمگە تارىداي شاشىلعان 16 ميلليوننان استام قازاق  ءوزارا تۇسىنىكتى ورتاق الىپبيگە يە بولادى. مىنە، وسىنىڭ ءوزى ءالىپبي اۋىستىرۋدىڭ قانشالىقتى ماڭىزدى ەكەندىگىن پاش ەتسە كەرەك دەپ ويلايمىز. اسىلى، ءتىل تۇتاستىعى سياقتى، ءالىپبي ورتاقتىعى دا ۇلت تۇتاستىعىن قالىپتاستىراتىن زاماندا تۇرمىز.

ءالىپبي اۋىستىرۋدىڭ اسا ماڭىزدى كەلەسى، ءۇشىنشى العىشارتى قازىرگى ميداي ارالاسقان ءداۋىردىڭ تالابىمەن ورايلاس. قالاساق تا، قالاماساق تا جاھاندانۋدىڭ كۇيمەسى اۋلامىزعا ەنىپ، سول كۇيمەنىڭ جولاۋشىسى بولماقپىز. الەمدە جاھاندانۋدىڭ بولمىسى مەن بايانى جونىندە پىكىر وتە كوپ. قابىلداعىسى كەلمەيتىندەر دە بار، قولدايتىندار دا بار. ءبىزدىڭ ويىمىزشا، دۇرىسى – وسى ەكى جىكتىڭ اراسىنان قازاققا پايدالى، زيان كەلتىرمەيتىن ارنانى تابۋ. وسى ورايدان كەلگەندە جاھاندانۋعا جۇتىلماي، زور قۇبىلىسپەن تالاسىپ ەمەس، جاراسىپ ءومىر سۇرۋگە قازىر ءبىز ءۇشىن لاتىن الىپبيىنەن قولايلى بالاما بايقالمايدى. ەگەر مىناداي بۇلتارتپاس دەرەكتەرگە نازار اۋدارساق، بۇل ءالىپبيدىڭ قازىرگى دامىعان جانە دامۋ قارقىنى كۇن سايىن ارتىپ بارا جاتقان جاسامپاز ءداۋىردىڭ حالىقارالىق دەڭگەيدەگى ءالىپبي مارتەبەسىن ابدەن يەمدەنىپ العانىن اڭعارار ەدىك. عالىمداردىڭ ايتۋىنشا، الەمدە  جەتى جارىم مىڭعا جۋىق ءتىل بولسا، وسىلاردىڭ جارتىسىندا جازۋ-سىزۋ بولسا، ولاردىڭ ۇشتەن بىرىنەن استامى وسى لاتىن الىپبيىندە ەكەن. ايتا كەتەرلىگى، لاتىن الىپبيىندەگى حالىقتاردىڭ سانى ۇنەمى كوبەيۋ ۇستىندە. كەلەسى ورىندا شامامەن 20 پايىزعا جۋىق مولشەردەگى قىتاي جازۋى، ونان كەيىنگى ورىندا اراب ءالىپبيى تۇر. الەمنىڭ ەڭ دامىعان 20 ەلىنىڭ 18-ءى لاتىن الىپبيىندە. جاڭا تەحنولوگيالاردىڭ، ءبىلىم مەن عىلىمنىڭ 70 پايىزدان استامى وسى الىپبيدە جاسالادى. الەمدەگى اقپاراتتىڭ تارالۋ كولەمى دە وسىنداي مولشەردە. ياعني لاتىن ءالىپبيى –  الەمدەگى ءارى جەتەكشى، ءارى امبەباپ ءالىپبي. بۇگىنگى سوزبەن ايتساق، لاتىن ءالىپبيى الەمدەگى ەڭ باسەكەگە قابىلەتتى ءالىپبي. ەندى وسىنداي جاعدايدان كەيىن قازاق ءتىلىن باسەكەگە قابىلەتسىز الىپبيدەن باسەكەگە قابىلەتتى الىپبيگە كوشىرۋ قاجەت پە دەگەن ساۋالدىڭ جاۋابى لاتىن ءالىپبيىنىڭ پايداسىنا شەشىلەتىنىنە كۇماندانساق، وندا اقيقاتقا قايشى كەلگەنىمىز.

بۇل الىپبيگە كوشۋدىڭ ءتورتىنشى العىشارتى قازاقستاندا لاتىن الىپبيىنە كوشۋدىڭ باستاپقى  قادامدارى رەسمي شەشىمنەن بۇرىنىراق باستالعان. مەكتەپتەن باستاساق، حيمياداعى ەلەمەنتتەردىڭ تاڭبالارى، فيزيكاداعى بىرلىكتەر جۇيەسى، ماتەماتيكاداعى فورمۋلالار لاتىن ءالىپبيى نەگىزىندە ەكەنىن ءبارىمىز بىلەمىز. بۇگىنگىنى ايتپاعاندا، ءتىپتى كەشەگى كەڭەستىك كەزەڭدە دە ءبىز وسى پاندەر ارقىلى لاتىن ءالىپبيىنىڭ تاڭبالارىن مەڭگەردىك. بۇعان ارقايسىمىز وقىعان شەت ءتىلى ءپانىن قوسىڭىز. سوندا لاتىن ءالىپبيى ءبىز جاتىرقايتىنداي بەيتانىس دۇنيە ەمەس. ال قازىر لاتىن الىپبيىمەن تانىستىعىمىز ارتا ءتۇستى. قالتامىزداعى قۇجاتىمىز، قولىمىزدان تۇسپەيتىن تەلەفونىمىز، ۇستىمىزدەگى كيىمىمىز، ۇتىگىمىز بەن ىدىسىمىز، كولىگىمىز، كوشەدەگى اتاۋلار ءبارى بولماسا دا باسىم كوپشىلىگى لاتىن تاڭبالارىمەن جازىلعان. ونى تۇسىنبەي اداسىپ كەتىپ جۇرگەنىمىز جوق. سولاردى پايدالانىپ، ساتىپ الىپ تيىسىنشە قاجەتىمىزگە جاراتىپ ءجۇرمىز. ياعني العان ءبىلىمىمىزدىڭ ءبىر بولىگىن لاتىن ءالىپبيى ارقىلى يگەرسەك، تۇرمىسىمىزعا دا وسى تاڭبالار ەنىپ العان. جانە لاتىن الىپبيىندەگى تاڭبالاردىڭ ءبىزدى قورشاعان كەڭىستىكتەگى كولەمى ارتىپ كەلەدى. مەن بۇل ارادا جاستار جاپپاي بولماسا دا بىلۋگە قۇشتارلىق تانىتىپ وتىرعان اعىلشىن ءتىلىن قوسىپ وتىرعانىم جوق.

لاتىن ءالىپبيى تۇركى حالىقتارىنىڭ دا نەگىزى ورتاق جازۋىنا اينالىپ كەلەدى. ايتالىق، قازىرگى كەزدە 200 ميلليونعا جۋىق تۇركىتىلدەس اعايىن بار دەسەك، وسىلاردىڭ 55,6 پايىزى لاتىندا، 25 پايىزى اراب جازۋىندا، 17,7 پايىزى كيريلل تاڭباسىندا جانە از بولىگى وزگە الىپبيلەردى قولدانادى ەكەن. وسى مالىمەتتەردىڭ ءوزى ءبىزدىڭ ازىرشە ازشىلىقتىڭ ىشىندە ەكەندىگىمىزدى، لاتىن ءالىپبيى ارقىلى كوپشىلىككە قاراي بەت العانىمىزدى اڭعارتادى. بۇل –  لاتىن الىپبيىنە كوشۋدىڭ نەگىزگى بەسىنشى العىشارتى.

لاتىن الىپبيىنە كوشۋ، جوعارىدا ايتقانىمىزداي، ۋاقىتتى دا، رەسۋرستى دا قاجەت ەتەدى. جالپى قاي رەفورما دا وڭاي بولمايدى. سەبەبى جىلدار بويى قالىپتاسقان ءبىر جۇيەدەن ەكىنشى جۇيەگە ءوتۋدىڭ وتكىنشى دە، بىرازعا سوزىلاتىن تۇراقتى دا قيىندىقتارى بولۋى مۇمكىن. بۇل ارادا ەڭسەرەتىن ەڭ ۇلكەن قيىندىق –  ادامدار ساناسىنىڭ ەسكىدەن جاڭاعا بەيىمدەلۋى. تاۋەلسىزدىك تۇسىنداعى رەفورمالار كورسەتكەندەي، ءبىزدىڭ حالقىمىز جاقسىعا بەيىمدەلۋگە ءازىر ەكەنىن، ەلمەن بىرگە ەڭسەرۋگە قۇلىقتى ەكەنىن جانە حالىقتىڭ باسىم كوپشىلىگى جاڭادان كەلەتىن جاقسىلىققا سەنەتىنىن كورسەتتى.  بۇل، اينالايىن حالقىمىزدىڭ اق پەيىلى مەن تازا نيەتىنەن بولسا كەرەك. ءبىز قازىر بىزگە كەشەگى ساياساتتىڭ ىقپالىمەن تاڭىلعان بىرقاتار نارسەلەردەن ارىلۋدامىز. توزىعى مەن وزىعىن ايىراتىن شاققا جەتتىك، ەس جيدىق، الەم تانىدىق، ءوز قولىمىز ءوزىمىزدىڭ اۋزىمىزعا جەتتى، نەبىر قيىندىقتاردى وتكەردىك، كوشىمىزدى تۇزەدىك، كەمەمىزدى قايراڭنان ايدىنعا شىعاردىق، تاۋەكەلگە بەل بۋدىق، ءتاۋبا دەدىك! ءالى ساپارىمىز ۇزاق، الماعىمىز كوپ، جەتپەگىمىز مول. ءالىپبي اۋىستىرۋ – تاڭبا تۇگەندەۋ عانا ەمەس، ءتىلىمىزدى تازارتۋ، ءتىلىمىز ارقىلى جانىمىزدى تازارتۋ، جانىمىز ارقىلى رۋحىمىزدى اسقاقتاتۋ ءھام جاڭا جاھاندىق جاعدايدا جاڭعىرۋ. بۇل – زور جۇمىس، ۇلى ماقسات. لاتىن الىپبيىنە كوشۋ  ىسى – تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ ءوز شارۋاسى. سوندىقتان دا بۇل ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن جان-جاققا قارايلاۋدىڭ، بولماسا مۇنى ساياسيلاندىرۋدىڭ قاجەتى جوق دەپ سانايمىن. قانىمىزدىڭ بىرلىگى رۋحىمىزدىڭ بىرلىگىنە باستاۋى ءتيىس. كەمەڭگەر ابايدىڭ: «ءبىرىڭدى، قازاق، ءبىرىڭ دوس، كورمەسەڭ ءىستىڭ ءبارى بوس» دەگەنىن ءبارىمىز بىلەمىز. دوستىق نيەت بىرلىگىندە. نيەتى تازا اعايىننىڭ ارقاسىندا بۇل شارۋانى دا ەڭسەرەرمىز.

مۇرات باقتيارۇلى،

قر سەنات دەپۋتاتى، الەۋمەتتىك-مادەني دامۋ جانە عىلىم كوميتەتىنىڭ توراعاسى، ساياسي عىلىمدار دوكتورى، پروفەسسور.

Abai.kz