مويىندايىق (مويىندادىق): ادامعا تەمەكى شەگۋدەن باس تارتۋ قيىن. بىراق، بۇل زياندى ادەتتەن ارىلۋعا مۇمكىندىك بار. بۇگىن ءبىز كەيبىر ەرەجەلەردى ساقتاي وتىرىپ، نيكوتيننىڭ شىلىم شەگۋشىنىڭ اعزاسىنا كەرى اسەرىن ازايتۋعا جانە وبىردىڭ دامۋ قاۋپىن تومەندەتۋگە بولاتىنىن العا تارتىپ ءسوز قوزعاعىمىز كەلىپ وتىر.

باقىت تۇمەنوۆا، دارىگەر، «امان-ساۋلىق» قق پرەزيدەنتى، جانە قوعامدىق دەنساۋلىق ساقتاۋ ماسەلەلەرى بويىنشا ساراپشىسى, تەمەكىگە قارسى كۇرەس- بۇل ەرىك-جىگەر مەن ادامنىڭ قالاۋى. مۇندا ەشقانداي تىيىمدار بولماۋى قاجەت، قويىلعان مىندەتتى شەشۋگە كومەكتەسەتىن بارلىق مۇمكىن نۇسقالاردى پايدالانۋ كەرەك.

«سوڭعى ۋاقىتتا الەم قاتتى وزگەردى، ەسكى كونسەرۆاتيۆتى تاسىلدەر ءوزىن-ءوزى جويدى، بۇگىنگى تاڭدا زياندى ادەتتەن باس تارتۋ ءۇشىن وعان زيانى تومەن بالاما قولدانۋدى ۇسىناتىن زياندى تومەندەتۋ تۇجىرىمداماسى جۇمىس ىستەيدى»،- دەپ تولىقتىردى باقىت تۇمەنوۆا.

تەمەكى شەگۋدىڭ زيانىن ازايتۋدىڭ 7 ءادىسىن قاراستىرايىق

1, ويانعاننان كەيىن بىردەن تەمەكى شەگۋگە بولمايدى تاڭەرتەڭ ويانعان ادامدار ەڭ الدىمەن تەمەكى شەگەدى، ولاردا ۇيقىدان كەيىن كەم دەگەندە ءبىر ساعاتتان كەيىن شىلىم شەگەتىندەرگە قاراعاندا وكپە وبىرىن دامىتۋ قاۋپى بار.پەنسيلۆانيا شتاتىنىڭ مەديتسينالىق كوللەدجىنىڭ عالىمدارى جۇرگىزگەن عىلىمي ەكسپەريمەنت كورسەتكەندەي، تەمەكى شەگەتىن ادامنىڭ ءبىر ساعات ىشىندە تەمەكى شەگۋدەن باس تارتقاندارمەن سالىستىرعاندا وبىر دامۋىنىڭ جوعارى قاۋپى ەكى ەسەگە ارتىپ وتىرعاندىعىن كورسەتتى.

2, اش قارىنعا تەمەكى شەگۋگە بولمايدى نيكوتين اسقازان شىرىنىن ءوندىرۋدى كۇشەيتەدى، ول قورىتۋعا ارنالعان ونىمدەر بولماعان كەزدە اسقازان مەن ىشەكتىڭ شىرىشتى قابىعىن بۇزادى. بۇل قىشقىل بالانسىنىڭ بۇزىلۋىمەن، گاستريت، اسقازان جاراسى جانە 12 ۇلتابار جاراسىنىڭ دامۋمەن بايلانىستى.

3, كوپ سۋ ءىشۋ كۇنى بويى كوپ سۋ ءىشۋ. بۇل بۇيرەكتىڭ جۇمىسىن ىنتالاندىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى، ۋىتتاردى اعزادان تەز شىعارۋعا جانە نەسەپتەگى نيكوتين كونتسەنتراتسياسىنىڭ ۇلعايۋىنان اۋلاق بولۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

4, اش اسقازانعا تەمەكى شەگۋگە بولمايدى نيكوتين سىلەكەيدە ەريدى جانە اسقازانعا ءتۇسىپ، ونىڭ شىرىشتى قابىعىن تىتىركەندىرەدى، اسقازان ءسولىنىڭ كوپ بولىنۋىنە جانە قىشقىلدىقتىڭ جوعارىلاۋىنا ىقپال ەتەدى، بۇل گاستريت، ويىق جارا، كوليت نەمەسە ءىش قاتۋ قاۋپىن تۋدىرادى.

5, سپورتپەن جۇيەلى اينالىسۋ اۋىر دەنە كۇشى تەمەكى شەگۋشىلەر ءۇشىن قاۋىپتى: ول جۇرەك جۇمىسىن تەزدەتەدى، ال نيكوتين ارتەريانى تارىلتىپ، قاننىڭ جۇرەكتەن كەتۋىنە كەدەرگى جاسايدى.

6, تازا اۋادا كوبىرەك سەرۋەندەۋ ساياباقتا جىلدام قارقىنمەن سەرۋەندەۋ وكپەدە جاقسى گاز الماسۋعا مۇمكىندىك بەرەدى، سونىڭ ارقاسىندا ولاردىڭ ىشىنەن ءوسوا (وكپەنىڭ سوزىلمالى وبسترۋكتيۆتى اۋرۋى) تۋدىرۋعا قابىلەتتى ۋلى زاتتار شىعارىلادى.

7, تەمەكىنى قىزدىرۋدىڭ ەلەكتروندىق جۇيەلەرىنە ءوتۋ

ەگەر نيكوتيننەن مۇلدەم باس تارتۋ قيىنعا سوقسا، ەلەكتروندىق تەمەكى نەمەسە تەمەكىنى قىزدىرۋ جۇيەسى سياقتى ءتۇتىنسىز بالامالاردى پايدالانىڭىز.

تەمەكىنى ەلەكتروندى قىزدىرۋ جۇيەسى ارقىلى پايدالانۋ كادىمگى تەمەكىمەن سالىستىرعاندا قانشالىقتى زيانى تومەن؟

عالىمدار ولاردىڭ تەمەكىدەن 95%-عا  زيانى از ەكەنىن ايتادى. تەمەكىنىڭ بارلىق زيانى كەپتىرىلگەن تەمەكى جاپىراعىنىڭ جوعارى تەمپەراتۋرادا جاناتىن ونىمدەرىنەن جۇتىلاتىن تۇتىننەن بولادى. ءتۇتىن - بۇل جانۋ ونىمدەرىنىڭ بولشەكتەرى جانە وكپەگە تۇسەتىن ىستىق ۋلى گازدار. تەمەكىنى جىلىتۋ جۇيەلەرى ءتۇتىن شىعارمايدى، ويتكەنى ولاردا جانۋ پروتسەسى جۇرمەيدى. وسىلايشا، ونىڭ باستى ايىرماشىلىعى جانۋ پروتسەسىندە بولىپ تابىلادى، ول مۇلدەم باسقا فيزيكالىق، حيميالىق جانە بيولوگيالىق اسەرلەر بەرەدى.

«زيانى تومەن بالاما ۇسىنا وتىرىپ، ءبىز ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن جاقسارتا وتىرىپ،ءاربىر ادامنىڭ تاڭداۋ قۇقىعىن قۇرمەتتەيمىز»، - دەپ تولىقتىردى باقىت تۇمەنوۆا.

Abai.kz