ناۋرىز مەرەكەسى جاقىنداپ قالدى. بىراق اينالامىزدا كۇن مەن ءتۇن تەڭەلەتىن ايتۋلى مەيرامنىڭ ەلەسى دە سەزىلمەيدى. بيلىك تە، حالىق تا تىپ-تىنىش. سالىستىرۋ ءۇشىن ايتساق، جاڭا جىلعا بۇكىل ەل ەكى اي بۇرىن دايىندالا باستايدى. وسىدان-اق، ناۋرىزدىڭ جالپىحالىقتىق مەرەكەگە اينالا الماعانىن اڭعارۋعا بولادى. ءتىپتى بۇل مەرەكە 21-22 ناۋرىز كۇندەرى حالىق جينالىپ تاماشالايتىن ساحنالىق قويىلىم دەڭگەيىندە عانا قالىپ وتىر.

ماڭگىلىك ەل بولىپ، ۇلتتىق يدەولوگيامىزدى نىعايتامىز دەسەك، ناۋرىز مەرەكەسىن جالپىحالىقتىق سيپاتقا جەتكىزۋ كەرەك. تەك ناۋرىزدى عانا ەمەس، بارلىق ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزدى بارشا قازاقستاندىقتىڭ بويىنا سىڭىرگەن ءجون. سوندا عانا حالقى ءبىر نيەت، ءبىر تىلەككە جۇگىنگەن ماڭگىلىك ەلگە اينالامىز.

ناۋرىز مەرەكەسىن قاتارداعى مەرەكە ەمەس، جالپى بۇقارالىق مەيرامعا اينالدىرۋ ءۇشىن جاسالىپ جاتقان قۇلشىنىستار از ەمەس. جاقىندا ساراپشىلار ناۋرىز مەيرامىن توعىز كۇن بويى اتاپ ءوتۋدى ۇسىندى. بۇل تۋرالى «رۋحاني جاڭعىرۋ» قازاقستاندىق قوعامدىق دامۋ ينستيتۋتى جانىنداعى «رۋحاني جاڭعىرۋ» ورتالىعىنىڭ جەتەكشىسى جانار بۇقانوۆا ءتۇسىندىرىپ بەردى.

«بۇل تەك قازاقستاندىق ەمەس، حالىقارالىق ەرەكشە مەيرام. ناۋرىزدى تويلاۋدا تەرەڭ تاريحي، تاريحي-مادەني ءمان جاتىر، بۇل رۋحاني قۇندىلىقتاردى جاڭعىرتۋ. سونىمەن قاتار، ول قوعامدىق ماڭىزدى ءرول اتقارادى»، - دەيدى ول.

مامان وتباسى قۇندىلىقتارى مەن وتباسى ينستيتۋتىن نىعايتۋعا باعىتتالعان «ناۋرىز شاپاعاتى» اتتى تويلاۋ تۇجىرىمداماسىن ۇسىندى. ساراپشىلار 14-22 ناۋرىز ارالىعىندا 9 كۇندىك ءىس-شارالار تسيكلىن وتكىزۋدى ۇسىنىپ وتىر.

14 ناۋرىز - كورىسۋ (امال) كۇنى;

15 ناۋرىز - شەجىرە كۇنى;

16 ناۋرىز - جايلاۋ كۇنى;

17 ناۋرىز - ەرىكتىلەردىڭ قاتىسۋىمەن يگى ىستەر كۇنى/دارحاندىق كۇنى;

18 ناۋرىز - شىمىرلىق پەن شەبەرلىك كۇنى;

19 ناۋرىز - زياتكەرلىك كۇنى;

20 ناۋرىز - جورالعى كۇنى;

21 ناۋرىز - ۇلتتىق تاعامدار كۇنى;

22 ناۋرىز - بۇقارا كۇنى.

ساراپشىلاردىڭ بۇل ۇسىنىسى قولداۋعا تۇرارلىق. الايدا، ناۋرىز مەرەكەسىن بۇقارالىق، جالپىحالىقتىق مەيرامعا (جاڭا جىل سەكىلدى) اينالدىرۋدىڭ جاقسى جولىن وتكەن جىلى سول كەزدەگى مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترى ارىستانبەك مۇحامەديۇلى ۇسىنعان بولاتىن.

مۇحامەديۇلى ناۋرىز مەيرامىن جاڭا ۇلگىدە اتاپ ءوتۋ قاجەتتىلىگىن ەسكەرتىپ، ءوز ۇسىنىسىن ايتقاندا ۇلىستىڭ ۇلى كۇنىن حالىقتىڭ ۇلتىنا، ءدىني سەنىمىنە قاراماستان قازاقستان حالقى تۇگەل تويلايتىنداي مازمۇن بەرۋ كەرەكتىگىن العا تارتقان ەدى. ول ءۇشىن بۇل مەرەكەنى بالالاردىڭ كوز قۋانىشىنا اينالدىرىپ، وقۋشىلاردىڭ ءۇشىنشى توقساندىق دەمالىسىن ناۋرىز مەرەكەسىنە ۇيلەستىرۋ، ناۋرىزدىڭ  اتريبۋتتىق بەلگىسى، ەمبلەماسى ءھام سيمۆوليكاسىن بەكىتۋ، وسى مەيرام اياسىندا تال ەگۋ، كورىسۋ، ت.ب قۇندىلىقتاردى دارىپتەۋ، مەرەكەنى زاماناۋي ۇلتتىق كيىمدەرمەن قارسى الۋ، ت.ب كەرەكتىگىن العا تارتقان بولاتىن.

ءبىز ارىستانبەك مىرزانىڭ ورىندى ۇسىنىستارىنا قولداۋ ءبىلدىرىپ، ماقالاسىن پورتالىمىزدا جاريالاعان دا ەدىك. ەندى ەكس-ءمينيستردىڭ اتالعان ۇسىنىستارىن حالىق نازارىنا قايتالاي ۇسىنعالى وتىرمىز.

ارىستانبەك مۇحامەديۇلىنىڭ ويىنشا، زامان تالابىنا ساي ناۋرىزدىڭ فورماتىن تۇبەگەيلى وزگەرتۋ قاجەت. ناۋرىز مەيرامىنا جاڭا رەڭك بەرۋ ءۇشىن، ادامنىڭ ۇلتىنا، ءدىني كوزقاراسىنا قاراماستان، ادامگەرشىلىك قۇندىلىقتارعا ءمان بەرە وتىرىپ، قازاقستان حالقى تۇگەل قامتىلاتىنداي مازمۇنىن جاساۋ كەرەك.

ەل اراسىندا «ناۋرىز مەرەكەسى بۇقارالىق سيپاتتان اجىراپ، ساحنالىق كەيىپكە ەنىپ، ازداعان جۇرتشىلىقتىڭ قىزىقتاۋىنا عانا اينالعان فولكلورلىق قويىلىم كورىنىسىنەن اسپاۋدا» دەگەن پىكىر قالىپتاستى. سوندىقتان مەرەكەنىڭ وزىنە سايكەس اتريبۋتتارىن قالپىنا كەلتىرىپ، فولكلورلىق-ەتنوگرافيالىق اۋقىمنان جالپى قازاقستاندىق مەرەكە دارەجەسىنە جەتكىزگەن ءجون. مەرەكەدە باقىلاۋشىلار بولمايدى، ءبارى دە قاتىسۋشى.

ەكس-مينيستر ناۋرىز مەرەكەسىندەگى باستى قۇندىلىق بالالار بولۋى كەرەك دەپ ەسەپتەيدى.

«جاڭا جىلدا اياز اتانىڭ، روجدەستۆودا سانتا-كلاۋستىڭ سابيلەرگە  سىيلىق  بەرۋى، وتباسى  مۇشەلەرىنىڭ ءبىر-بىرىنە تارتۋ-تارالعى جاساۋى سياقتى ءداستۇردىڭ بەرىك ورنىعۋى بۇل مەرەكەلەردى حالىققا بارىنشا جاقىنداتقانى ءمالىم. جاڭا جىلدان ءاربىر بالا توسىن جاڭالىقتار كۇتەدى. ناۋرىزدا دا بالالاردىڭ ەسىندە قالاتىنداي مەرەكە سىيلاعانىمىز ءجون. دەمەك، ناۋرىزدى تويلاۋ ارقىلى ءبىز بار جاقسىلىعىمىزدى، شاراپاتىمىزدى بۇلدىرشىندەرگە ارناۋىمىز كەرەك.

قازىرگى زامانعا لايىقتاپ، شوكولادپەن كومكەرىپ، كورنەكى قاپتاماسىن جاساپ، كوز تارتار قوراپقا سالىپ، ۇلتتىق تاعام اياسىندا ازىرلەنەتىن جەنت، تالقان، بالقايماق،  كىلەگەي،  قۇرت،  سۇزبە،  ۋىز، ىرىمشىك جانە تاعى باسقالارىن ادەمى دە شاقتى ەتىپ ازىرلەۋ پروتسەسىن جولعا قوياتىن مەزگىل جەتتى.

ناۋرىز كانيكۋلى

مىسالى، كۇنتىزبەلىك جاڭا جىل – 1 قاڭتار ءوزىنىڭ مىقتى يدەولوگياسىمەن، سان الۋان بەلگىلەرىمەن وتباسىلىق مەرەكەگە  اينالعانى ءمالىم. بۇل ورايدا، ستۋدەنتتەر مەن وقۋشىلاردىڭ ۇلتتىق مەيرامدى وتباسىندا، جاقىندارىنىڭ جانىندا قارسى الۋعا مۇمكىندىك تۋعىزۋ ماقساتىندا 14-23 ناۋرىز ارالىعىندا (10 كۇن) ناۋرىز كانيكۋلى بەلگىلەنۋى ءتيىس.

بۇل جەردە مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ بۇرىنعى 24 ناۋرىز بەن 1 ءساۋىر ارالىعىنداعى ءىىى-توقسان كانيكۋلى ون كۇنگە جىلجىپ، ولار وسى ناۋرىز مەيرامىن وتباسىمەن، اعايىن-تۋمالارىمەن قارسى الۋعا مۇمكىندىك الار ەدى. سونداي-اق، توقسان ارالىق كانيكۋلداردىڭ اراسىندا جيىلىك تەپە-تەڭدىگىنىڭ  ساقتالۋىنا مۇمكىندىك تۋادى».

ارىستانبەك مۇحامەديۇلى سونىمەن قاتار، جاۋقازىن، بايشەشەك نەمەسە قىزعالداق ناۋرىزدىڭ اتريبۋتتىق بەلگىسى، ەمبلەماسى رەتىندە بەكىتىلكۋى قاجەت ەكەنىن ايتقان. ال ناۋرىزدىڭ سيمۆوليكاسى رەتىندە كۇن مەن ءتۇننىڭ تەڭەلۋ ءساتىن (21-نەن 22-نە قاراعان ءتۇنى) اتايدى. ءدال وسى كۇنى ءتۇن ورتاسى اۋعاندا جاپپاي جاڭا كۇندى قارسى الۋ ءداستۇرىن تۇلەتكەنىمىز ءجون دەپ ەسەپتەيدى ول.

ەكس-مينيستر سونداي-اق، ناۋرىز مەرەكەسى كەزىندە جاپپاي تال ەگىپ، تازالىق جۇرگىزىپ، كوشەت وتىرعىزۋ جۇمىستارىن داستۇرگە اينالدىرۋدى ۇسىنعان. بۇدان بولەك، تاتۋلىق پەن بىرلىككە باستايتىن اعايىنمەن كورىسۋ ءداستۇرىن جانداندىرىپ، مەرەكە كۇنى ءبىر كيىپ شىعاتىن شاپان مەن كامزولدىڭ ورنىنا قازىرگى زامانعا ساي ۇلتتىق كيىم ۇلگىلەرىن كيۋدى ۇسىنادى.

ارىستانبەك مۇحامەديۇلىنىڭ ماقالاسىندا ايتىلعان قىدىر اتانىڭ باتا بەرۋمەن عانا شەكتەلمەي، بۇلدىرشىندەرگە سىيلىق جاساپ، ۇرپاق ساناسىنا ۇلتتىق يدەيا سىڭىرسە دەگەن ويىن دا ابدەن قولداۋعا بولادى. ءبىز ءسوز ەتىپ وتىرعان ماقالادا ناۋرىز مەرەكەسىن بارشا باق ناسيحاتتاپ، حالىققا بارىنشا جاقىنداتا تۇسسە، ناۋرىزدىڭ ەل اراسىنداعى سىيى مەن سىنى ارتا تۇسەر ەدى.

Abai.kz