«مەملەكەتتىك ءتىلدى قولداۋ» اكتسياسىنا 5 مىڭعا جۋىق ادام جينالدى

«مەملەكەتتىك ءتىلدى قولداۋ» اكتسياسىنا 5 مىڭعا جۋىق ادام جينالدى

2-قازاندا (جەكسەنبى كۇنى) الماتى قالاسىنداعى «سارىارقا» كينوتەاترىنىڭ ماڭىنداعى الاڭدا  مەملەكەتتىك ءتىلدى قولداۋ ماقساتىندا ۇلكەن جيىن ءوتتى. ميتينگىگە 5 مىڭعا جۋىق ادام قاتىستى. بۇرىن-سوڭدى بۇل الاڭدا مۇنشالىقتى كوپ ادام جينالماعان بولسا، بۇل جولى ۇلت زيالىلارى، اقىن-جازۋشىلار، پارتيا جەتەكشىلەرى، مادەنيەت قايراتكەرلەرى، نەگىزىنەن ءتىل جاناشىرلارى كوپ كەلدى. جيىندى اشىپ، جۇرگىزىپ وتىرعان ۇلتىمىزدىڭ كورنەكتى اقىنى، «مەملكەتتىك ءتىل» جانە «تاۋەلسىزدىكتى قورعاۋ» قوزعالىستارىنىڭ توراعاسى مۇحتار شاحانوۆ قازاق ءتىلىنىڭ مەملكەتتىك مارتەبە يەلەنگەن سوڭعى جيىرما جىلداعى مۇشكىل حالىنە توقتالا كەلە: «قازاقستان رەسپۋبليكاسى كونستيتۋتسياسىنىڭ» 7-بابىنىڭ 2-تارماعى ەلدى شاتاستىرىپ ءبىتتى. العاشىندا «قازاقستانداعى مەملەكەتتىك ءتىل - قازاق ءتىلى» دەپ جازىلسا، كەيىننەن وعان «ورىس ءتىلى رەسمي تۇردە قازاق تىلىمەن تەڭ قولدانىلادى» دەگەن تارماق تىركەلگەن. كەيبىر شالا قازاقتارىمىز قازىر وسى ەكى ءتىلدىڭ قايسىسى مەملەكەتتىك ءتىل ەكەنىن بىلە الماي دال بولۋدا. كوپ جىل بۇرىن رەسپۋبليكامىزدا ورىس ءتىلى ەكىنشى مەملەكەتتىك ءتىل ەمەس ەكەندىگىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كوستيتۋتسيالىق كەڭەسى دالەلدەپ بەرسە دە، 7-باپتىڭ 2-تارماعى جۇرتتى ءالى شاتاستىرۋمەن كەلەدى. ارينە، ورىس ءتىلى ەتنوسارالىق، حالىقارالىق ءتىل رەتىندە ءوز بيىگىندە قالا بەرەدى. مىنە، ءبىز وسى ماسەلە توڭىرەگىندە اشىق حات جاريالاعانبىز. سونىڭ جالعاسى رەتىندە بۇگىن قالالىق اكىمشىلىكتەن رۇقسات الىپ، ميتينگ وتكىزۋگە قول جەتكىزدىك»،- دەدى.  ودان كەيىن ءسوز العان قازاقستان رەسپۋبليكاسى عىلىم اكامدەمياسىنىڭ اكادەميگى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى تۇرسىنبەك كاكىشوۆ، قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى، قر مەملەكەتتىك  سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى، قابدەش ءجۇمادىلوۆ، جازۋشى، قر مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى، دۋلات يسابەكوۆ، قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسى مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى ءتۇرسىنالى رىسكەلديەۆ، بەلگىلى ءتىل جاناشىرى سماعۇل ەلۋباي، 1986 جىلعى جەلتوقسان كوتەرىلىسىنە قاتىسۋشىلار اتىنان قۇرمانعازى ايتمىرزا، بەيسەنعازى ءسادۋۇلى، استانا، سەمەي، پاۆلودار وڭىرلەرىنەن دەلەگاتسيا باسقارىپ كەلگەن دامەتكەن نۇرعاليەۆا، رۋزا بەيسەنبايتەگى، جۇمامۇرات ءشامشى سىندى ءتىل جاناشىرلارى بيلىكتىڭ ءتىل ساياساتىنداعى سالاقتىعىن سىنادى.  «ازات» جسدپ-نىڭ تەڭ توراعاسى بولات ءابىلوۆ، «رۋحانيات» جاسىلدار پارتياسىنىڭ توراعاسى سەرىكجان مامبەتالين، «اقجول» دەموكراتيالىق پارتياسى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى ءبورىحان نۇرمۇحاممەدوۆ ءوز سوزدەرىندە مەملكەتتىك ءتىل مۇددەسىمەن ارقاشاندا بىرگە بولاتىندىعىن مالىمدەدى. «جاس قازاق ءۇنى» گازەتىنىڭ باس رەداكتورى قازىبەك يسا، «جۇماداعى جۇزدەسۋ» گازەتىنىڭ باس رەداكتورى قاجىمۇقان عابدوللا ءتىل مۇددەسىنە قارسى شىققانداردى سىن ساداعىنا ءىلدى. «مەن قىدىرالى بولمانوۆتىڭ  قازاق ءتىلدى قۋىرشاق جاساعانىن قولدايمىن، ال بيلىكتىڭ قۋىرشاعى اينالعانىن قولدامايمىن»، - دەدى قازىبەك يسا. سونداي-اق، جيىندا «بولاشاق» جاستار قوزعالىسىنىڭ توراعاسى داۋرەن بابامۇراتوۆ باستاعان جاستار توبى ەرەكشە بەلسەندىلىك تانىتتى.

ميتينگ ءساتتى ءوتىپ، 5000-عا جۋىق ادام جيىننىڭ سوڭىنا دەيىن اياعىنان تىك تۇرىپ، كوتەرىلىپ وتىرعان تىلدىك، ۇلتتىق مۇددەگە ەرەكشە ىجداعاتتىق تانىتسا دا ءورىستىلدى اقپارات قۇرالدارى «مەملەكەتتىك ءتىلدى قولداۋ» اكتسياسىنىڭ ناتيجەسىن شاماسى كەلگەنشە بۇرمالاپ، ۇيىمداستىرۋشىلاردى مۇقاتىپ باعۋدا. «ينتەرفاكس»، «تەنگرينيۋس.كز» سياقتى ءورىستىلدى سايتتار ميتينگىگە 500-اق ادام قاتىستى دەپ جار سالۋدا. كورىنەۋ كوزگە جاسالعان مۇنداي بۇرمالاۋشىلىق نە ءۇشىن كەرەك بولدى ەكەن؟ ەگەر ۋنيۆەرسيتەت رەكتورلارى جاپا تارماعاي  ستۋدەنتتەرگە توسقاۋىل جاساپ، ولاردى جاتاقحانادان شىعارماي قويماسا، «اۆتوپارك» باسشىلارى ميتينگى وتەتىن «سارىارقا» كينوتەاترى ماڭايىنا قاراي جۇرەتىن اۆتوبۋستاردى تەجەمەگەندە جيىنعا قاتىسۋشىلاردىڭ قاراسى 15-20 مىڭنان اسىپ جىعىلاتىن ەدى. بىراق وسىنداي قارسىلىققا قاراماستان، ەگەر شاحانوۆتىڭ سوزىمەن ايتاتىن بولساق، «مەملەكەتتىك ءتىلدى قولداۋ» اكتسياسىنا قاۋىپسىزدىك كوميتەتى مەن ىشكى ىستەر مينيسترلىگى قىزمەتكەرلەرىن قوسا ساناعاندا 5 مىڭعا جۋىق ادام جينالدى».

اكتسياعا قارسىلىق كورسەتۋشىلەر دە بولماي قالعان جوق. ماسەلەن، جەلتوقسان كوتەرىلىسىنە قاتىسۋشى، قازىرگى كەزەڭدە مۇحتار ءابلازوۆتىڭ ىقپالىمەن جۇرەتىن حاسەن قوجاحمەت «مەملەكەتتىك ءتىلدى قولداۋ» اكتسياسىنا وزىنشە «كرەست جورىعىن» جاريالادى. ول ورىس تىلىندە شىعاتىن «ۆزگلياد» گازەتىنىڭ 2011جىلعى №33 سانىندا: «شاحانوۆ سەيچاس «ناپۋگاەت» ۆسە رۋسسكويازىچنىە ناسەلەنيە سۆويمي پسەۆدوپاتريوتيچەسكيمي ۆىستۋپلەنيامي (سمىسل تاكوۆ: نە داي بوگ، پريدۋت ك ۆلاستي ناتسيونال-پاتريوتى ي ناچنۋت پوليتيكۋ ۆىتەسنەنيا ۆسەح رۋسسكيح), ي ونو پوتيانەتسيا ك دەيستۆۋيۋششەمۋ پرەزيدەنتۋ، كوتورىي تاكيح ۆىسكازىۆاني  نيكوگدا نە دوپۋسكاەت. ۆكۋپە س ەتيم شاحانوۆ ديسكرەديتيرۋەت ي سامۋ ەدەيۋ رازۆيتيا كازاحسكوگو يازىكا كاك گوسۋدارستۆەننوگو. دا، وپرەدەليتسيا سو ستاتۋسوم رۋسسكوگو ي كازاحسكوگو يازىكوۆ نا زاكونوداتەلنوم ۋروۆنە نەوبحوديمو، نو نە تاكيمي مەتودامي، كاك ون پرەدلاگاەت»،- دەپ كورىنەۋ كوزگە مەملكەتتىك ءتىلدى قولداۋشىلارعا جالا جاپقان بولاتىن.

كوزىمىز الدىمەن حاسەن قوجاحمەت تاراتىپ جۇرگەن ۇنپاراقتارعا ءتۇستى. وقىپ قاراساق حاسەن قوجاحمەتتىڭ «ەگەر مەن پرەزيدەنت بولسام...» دەپ باستالاتىن پرەزيدەنتتىك باعدارلاماسى ەكەن. ءبىز ونىڭ مۇنىسىن  قالىڭ جۇرت اراسىندا وزىنە ساياسي اكتسيا جاساپ ءجۇر ەكەن دەپ تۇسىنسەك، ويى مۇلدەم باسقادا ەكەن. جيىننىڭ الدىن-الا بەكىتكەن ەرەجەسىن بۇزىپ، ساحناعا شىعىپ سويلەۋگە ەكى رەت ۇمتىلعان ارەكەتىنەن تۇك ونبەگەن سوڭ، قاسىنداعى 5-6 اداممەن بىرگە ماڭايداعىلاردىڭ نازارىن وزىنە اۋدارىپ: «بۇل ناعىز ۇلتشىلدىق. مەملەكەتتىك ءتىلدى بۇلاي ماداقتاۋعا بولمايدى»،-دەپ جۇرتتى الاڭعا، «نۇروتان» پارتياسى عيماراتىنىڭ الدىنا بارىپ بۇلىك شىعارۋعا ۇندەدى. ولار ميتينگ شىرقىن بۇزۋعا قانشا جانتالاسسا دا ونىسىنان تۇك شىققان جوق. كومپوزيتور قالدىبەك قۇرمانالى «ەل سەركەلەرى باس قوسىپ كەلەلى جيىن وتكىزىپ جاتقاندا ەشكىلەردىڭ ارانداتۋىنا ەرمەڭىزدەر» دەپ حالىقتى سابىرعا شاقىردى. وسى ارادا مىنبەدە سويلەپ تۇرعانداردىڭ ءبىرى «ابلازوۆتەن باستاپ مىنا حاسەن قوجاحمەتكە دەيىن ۇلتتىق مۇددەمىزگە، تىلىمىزگە قارسى جۇمىس ىستەپ جاتىر»،- دەپ اشىندى.

«مەملەكەتتىك ءتىلدى قولداۋ» اكتسياسىنا قاتىسۋشىلار ءتىل مۇددەسى توڭىرەگىندە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتىنە،  پارلامەنتىنە، ۇكىمەتىنە 8 تالاپتان تۇراتىن ارنايى مالىمدەمە قابىلدادى. ەگەر بۇل مالىمدەمە ورىندالماعان جاعدايدا 2011 جىلدىڭ 17-جەلتوقسانىندا، ياعني جەلتوقسان كوتەرىلىسىنە 25 جىل تولعان كۇنى ولار رەسپۋبليكا الاڭىنا شىعىپ، بيلىككە اۋىر تالاپتار قوياتىندارىن ەسكەرتتى.

بايان توبايدار

سايان سەيداحمەت

«اباي-اقپارات»

مەملەكەتتىك ءتىلدى قولداماۋ  - ەل بىرلىگىن قولداماۋ

2011 جىلعى 2-قازاندا الماتى قالاسىنداعى  «سارىارقا»

كينوتەاترى  ماڭىنداعى الاڭدا وتكەن،  رۇحسات ەتىلگەن

«مەملەكەتتىك ءتىلدى قولداۋ» اكتسياسىنا قاتىسۋشىلاردىڭ

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتىنە، پارلامەتىنە،ۇكىمەتىنە

م ءا ل ءى م د ە م ە س ءى

«مەملەكەتتىك ءتىلدى قولداۋ» اكتسياسىندا، ءتىل توڭىرەگىندە كوتەرىلگەن قاداۋ-قاداۋ ماسەلەلەردى سارالاي كەلە بيلىككە، جالپى حالىققا مىنا جايتتەردى مالىمدەيمىز.

قازاق ءتىلى مەملەكەتتىك ءتىل مارتەبەسىن العان 1989 جىلدىڭ 22-قىركۇيەگىنەن بەرى ارادا 22 جىل وتسە دە، ەستە قالارلىقتاي 22 ايشىقتى قادام جاسالعان جوق. قوعامدىق ۇيىمدار پارلامەنتتە، ۇكىمەتتە قانشاما رەت داۋىس كوتەرگەنىمەن، بيلىك كۇنى بۇگىنگە دەيىن مەملەكەتتىك ءتىل تۋرالى ارنايى زاڭ ەندىرۋگە قارسىلىق جاساۋدان تانار ەمەس. كەيبىر قابىلدانعان باعدارلامالار قازاق ءتىلىنىڭ وزىندىك ورنىن ايقىنداۋ بىلاي تۇرسىن مەملەكەتتىك ءتىلدى رەسپۋبليكامىزداعى وزگە ەتنوستار تىلىنە تەڭەستىرۋمەن كەلەدى. ءتىپتى، مەملەكەتتىك ءتىل كونستيتۋتسيالىق قۇزىرى جوق، «رەسمي ءتىلدىڭ» تاساساندا قالىپ قويدى. وعان بيلىكتىڭ «قازاق ءتىلى وزگە تىلدەردى باسىپ كەتپەۋى كەرەك» دەگەن جىمىسقى ساياساتى جول بەرۋدە. سوندىقتان دا كونستيتۋتسيانىڭ 7-بابىندا «مەملەكەتتىك ءتىل - قازاق ءتىلى» - دەپ بادىرايىپ جازىلىپ تۇرسا دا، 2-تارماققا «ورىس ءتىلى رەسمي تۇردە قازاق تىلىمەن تەڭ قولدانىلادى» دەگەن تىركەس ەندىرىلدى. ەلىمىزدە ورىس ءتىلى ەكىنشى مەملەكەتتىك ءتىل بولا المايتىنىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسيالىق كەڭەسى بىرنەشە دۇركىن دالەلدەپ بەرسە دە، سول ءبىر 7-باپتىڭ 2-تارماعى جۇرتتى ءالى شاتاستىرۋمەن كەلەدى.

ءبىز ەلىمىزدە ورىس ءتىلىنىڭ جانە بارلىق ەتنوستار ءتىلىنىڭ، ولاردىڭ سالت-ساناسىنىڭ، رۋحاني قۇندىلىقتارىنىڭ سالتانات قۇرۋىن، وركەن جايۋىن بار كەزدە قولدايمىز جانە قۋاتتايمىز. ورىس ءتىلى ەتنوسارالىق، حالىقارالىق ءتىل رەتىندە ءوز تۇعىرىندا قالا بەرەدى. الايدا ءبىزدىڭ بۇل ويىمىزدى كەيبىر ورىس ءتىلدى باسىلىمدار مەن عالامتور سايتتارى كوپە-كورىنەۋ بۇرمالاپ، جالا جابۋدا. ولار ءتىل جاناشىرلارىن اسىرە ۇلتشىل ەتىپ كورسەتىپ، رەسپۋبليكامىزداعى وزگە ۇلت وكىلدەرىن بىزگە قارسى ايداپ سالۋعا تىرىسىپ باعۋدا.

كەيىنگى جىلدارى كەيبىر مينيسترلىكتەر مەن كاسىپورىنداردا، وزگە دە مەملەكەتتىك مەكەمەلەردە، قوعامدىق ورىنداردا مەملەكەتتىك ءتىل مارتەبەسىن كەمسىتىپ، ونىڭ قولدانىس اياسىن قاساقانا تارىلتۋ فاكتىلەرى ايقىن كورىنىس بەرۋدە. ماسەلەن، مەديتسينالىق وقۋ ورىندارىندا بيىل ورىس سىنىبىن بىتىرگەن تۇلەكتەردىڭ اراسىندا 90 بالل جيناعان تالاپكەر مەملەكەتتىك گرانتقا ءتۇستى دە، قازاق سىنىبىن بىتىرگەن وقۋشى 97 بالل جيناسا دا گرانتقا ىلىگە المادى. سول سەبەپتى دە كەيبىر اتا-انالار ۇل-قىزدارىن ورىس مەكتەپتەرىنە اۋىستىرىپ جاتىر. ويتكەنى وقۋ اقىسى جىل سايىن شارىقتاپ بارادى.

ءتىل توڭىرەگىندە ءبىز كوتەرىپ وتىرعان ماسەلەلەر - تىكەلەي مەملەكەتتىڭ اتقارار شارۋالارى. دەمەك، ونىڭ بۇگىنگى قوردالانىپ قالعان ماسەلەلەرىنىڭ شەشىمىن تاپپاۋىنا دا تەك بيلىك جاۋاپتى. سوندىقتان ءبىز بۇگىنگى «مەملەكەتتىك ءتىلدى قولداۋ» اكتسياسىنا قاتىسۋشىلار اتىنان جوعارى بيلىككە قانشاما جىلداردان بەرى كوتەرىپ كەلە جاتقان تومەندەگى تالاپتارىمىزدى تاعى دا قويۋعا ءماجبۇرمىز:

1. «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە مەملەكەتتىك ءتىل ساياساتى ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» زاڭ جوباسىنا «2012 جىلدان باستاپ بىرتە-بىرتە مەملەكەتتىك ورگانداردا مەملەكەتتىك ءتىل پايدالانىلىپ، ءىس-قاعازدارى قازاق تىلىندە جۇرگىزىلسىن» دەگەن نورما قوسىلسىن;

2. قر كونستيتۋتسياسىنىڭ 7-بابىنىڭ ورىس تىلىنە بايلانىستى ەكىنشى تارماعى الىنىپ تاستالىپ، ونىڭ ورنىنا «ورىس ءتىلى ەتنوسارالىق، حالىقارالىق ءتىل» دەپ جازىلسىن;

3. قازاقستاننىڭ كەيبىر ساياسي كۇشتەرى مەن قوعامدىق ۇيىمدارىنىڭ قاتىستىرىلۋىمەن جاسالىپ جاتقان مەملەكەتتىك ءتىل تۋرالى زاڭ جوباسى پارلامەنتتىڭ بيىلعى كۇزگى سەسسياسىندا قارالىپ، 2012 جىلعا دەيىن قابىلدانۋىن تالاپ ەتەمىز;

4. وسىدان ءۇش جىلداي ۋاقىت بۇرىن بيلىك قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى ارقىلى باستاۋىن «امەريكاندىق ۇلتتان» الاتىن «قازاقستاندىق ۇلتتى» ەندىرمەكشى بولعاندا، قوعامدىق ۇيىمداردىڭ ۇدەرە قارسى تۇرعانى بەلگىلى. بىراق بيلىك ۇستىمىزدەگى جىلى «قازاقستاندىق ۇلتقا» قايتا كوشۋىمىز مۇمكىن ەكەندىگىن ايگىلەدى. ولاي بولعان جاعدايدا «مەن قازاقپىن»، «مەن ۇيعىرمىن»، «مەن ورىسپىن» دەپ ايتساڭىز جاۋاپقا تارتىلاسىز. ۇلتتىق، تىلدىك مۇددەلەردى تىكەلەي جويۋعا الىپ باراتىن، بۇل قادامعا ءۇزىلدى-كەسىلدى قارسى ەكەنىمىزدى تاعى دا ەسكەرتەمىز;

5. سوڭعى جىلدارى بيلىك «ءۇش تۇعىرلى ءتىل» ساياساتىن قايتا-قايتا ماداقتاۋمەن كەلەدى. سوندا وسى «ءۇش تۇعىرلى ءتىلدىڭ» قايسىسى مەملەكەتتىك ءتىل؟ بۇل دا نەگىزىنەن ورىس ءتىلىن مەملەكەتتىك ءتىل جاساۋ ساياساتىنان تۋعان شارا. رەسپۋبليكامىزدا جاس جەتكىنشەكتەگە ءۇش ءتىلدى بىردەي ۇيرەتۋ اياسىندا قىزمەت ەتە باستاعان بالاباقشالار، مەكتەپتەر، جوعارعى جانە ارناۋلى وقۋ ورىندارى اشىلا باستادى. ماسەلەن، جاپونيادا بالا 12 جاسقا دەيىن تەك ءوزىنىڭ انا تىلىندە تاربيەلەنىپ، ءبىرىنشى كەزەكتە انا قۋاتىن بويىنا سىڭىرەدى. مۇنان كەيىن 100 ءتىل مەڭگەرسە دە ءوز ەركى. وسىلاي ەتكەن جاعدايدا عانا ءبۇلدىرشىن ساناسىندا ەلدىك، ۇلتتىق، پاتريوتتىق سەزىمدەر بەرىك ورىن تەبەدى ەكەن. ال ءبىز وڭ قولى مەن سول قولىن انىق اجىراتا بىلمەيتىن 2 جاسار سابيگە بىردەن ءۇش ءتىل ۇيرەتپەكپىز. بۇل اپەرباقان شارا پەداگوگيكا زاڭدىلىقتارىنا مۇلدە قايشى بولعاندىقتان، ءبىز دە وعان قارسىلىعىمىزدى بىلدىرەمىز;

4. بوگدە ەل جانە وتاندىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ شەكتەن شىققان ارانداتۋشىلىق تۇرعىداعى ماقالالارى تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ ىشكى ىسىنە نۇقسان كەلتىرۋشىلىك دەپ تانىلسىن! مەملەكەتتىك جوعارعى بيلىك ورگاندارى (ۇكىمەت) تاراپىنان مۇنداي باسىلىمدار قارجىلاندىرىلماسىن. قازاقستاننىڭ ۇلتتىق اقپارات قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتەتىن شارالار تەز ارادا ىسكە قوسىلسىن;

5. مادەنيەت مينيسترلىگىنىڭ قاراماعىندا ءتىل كوميتەتى قىزمەت ەتىپ كەلەدى. تۋراسىن ايتساق، مينيسترلىك اياسىنداعى كوميتەتتىڭ قۇزىرى قوردالانىپ قالعان مەملەكەتتىك ءتىل پروبلەمالارىن شەشۋگە دارمەنسىز. سوندىقتان «مەملەكەتتىك ءتىل اگەنتتىگىن» قۇرۋدى ۇسىنامىز;

6. ەلىمىزدەگى قالالار مەن ەلدى-مەكەندەردە تۇگەلدەي دەرلىك الاباجاق جارنامالاردان اياق الىپ جۇرە المايسىز. ولار ورىسشا، اعىلشىنشا، ءتىپتى باسقا تىلدەردە كورىنىس تابادى. قازاقشاسى ساۋاتسىز، ساقاۋ جارنامالاردان كوز سۇرىنەدى. مۇنداي مانسىزدىكتى جانە باسقا دا پروبلەمالاردى رەتتەۋ ءۇشىن «ءتىل ينسپەكتسياسىن» قۇرۋ قاجەت دەپ بىلەمىز;

7. قازىر ءاربىر مەكتەپ ءبىتىرۋشى تۇلەك قاي تىلدە وقىعانىنا قاراماستان قازاق تىلىنەن تەست تاپسىرادى. الايدا، ورىس مەكتەبىن بىتىرگەن وقۋشىلار ءۇشىن ول تەستىڭ كورسەتكىشى ەسەپكە الىنبايدى. سوندىقتان مەملەكەتتىك تىلدەن تاپسىرىلعان تەست بارلىق جاعدايدا ۇلتتىق بىرىڭعاي تەست ناتيجەسىندە ەسكەرىلۋى ءتيىس;

8. مەملەكەت باسشىلارى مەن لاۋازىمدى قىزمەت يەلەرى بارلىق وتاندىق، شەتەلدىك رەسمي كەزدەسۋلەردە مەملەكەتتىك تىلدە سويلەۋگە مىندەتتەلىپ، رەسپۋبليكا كولەمىندەگى مەملەكەتتىك ءىس-شارالار، مەملەكەتتىك تىلدە جۇرگىزىلسىن. مەملەكەتتىك ءتىلدى بىلمەيتىندەر ىلەسپە اۋدارما قىزمەتىن پايدالاناتىن بولسىن. مەملەكەتتىك ءتىلدى مويىندامايتىندار، ونى وقىپ، ۇيرەنۋگە تىرىسپايتىندار - مەملەكەتتىك قىزمەتكە الىنباسىن.

«مەملەكەتتىك ءتىلدى قولداۋ» اكتسياسىنا قاتىسۋشى قوعامدىق ۇيىمدار مەن ساياسي پارتيالار ەلدەگى تىلدىك احۋالدى ۇنەمى نازاردا ۇستايتىندىعىمىزدى، ەگەر بيلىك جوعارىداعى تالاپتاردى كەزەڭ-كەزەڭىمەن ورىنداۋعا نيەت تانىتپاعان جاعدايدا نەمەسە «2012 جىلدىڭ ەكىنشى جارتىسىنا دەيىن ورىندايمىز» دەپ ۋادە بەرمەسە، بۇكىل رەسپۋبليكا كولەمىندە باسقا دا ساياسي ماسەلەلەرمەن ۇشتاسقان بىرلەسكەن ءىس-شارالار وتكىزەتىنىمىزدى، 2011 جىلدىڭ 17-جەلتوقسانىندا، ياعني جەلتوقسان كوتەرىلىسىنە 25 جىل تولعان كۇنى رەسپۋبليكا الاڭىنا شىعىپ، بيلىككە بۇدان دا اۋىر تالاپ قوياتىنىمىزدى جانە ادىلەتتى شەشىمگە قول جەتكىزگەنىمىزشە بۇل رۋحاني كۇرەستى توقتاتپايتىنىمىزدى مالىمدەيمىز.

(مالىمدەمە «مەملەكەتتىك ءتىلدى قولداۋ» اكتسياسىندا ءبىراۋىزدان قابىلداندى.)

«اباي-اقپارات»