رۋحانيات دەگەن ءسوزدى ەستىسەم، ۇلت-زيالىلارىنىڭ ۇرپاعىنا قالدىرعان ونەگە-وسيەتى، بابالار اماناتى، ۇلتتىق تانىم-بولمىسى كوز الدىما ەلەستەيدى. «مەن قانشالىقتى رۋحاني بايمىن» نەمەسە «جانىما قانشالىقتى رۋحاني ازىق بەرىپ جاتىرمىن» دەگەن سۇراقتاردى قوسا قويامىن وزىمە.

سانانى تۇرمىس بيلەگەن زاماندا ءومىر ءسۇرىپ جاتىرمىز، قالا بەردى كۇن سايىن دامىعان تەحنيكا، سان قۇبىلعان قوعام بار. وسىناۋ دۇربەلەڭ زاماندا مەن، جەتپەيتىن ۋاقىتتىڭ قايسىسىن رۋحاني جاڭعىرۋعا ارناماقپىن دەپ تولعاناتىنىم قۇپيا ەمەس. دەسە دە، وسىدان ءۇش جىل بۇرىڭعى ەلباسىمىزدىڭ قوعامنىڭ رۋحاني ىلگەرىلەۋىنە جول اشقان ءبىر عانا باعدارلاماسى – قانشاما جاس ورەننىڭ ومىرىنە وڭ وزگەرىس اكەلگەنىن ويلاسام، شاتتىقتان شات-شادىمان كۇي كەشەمىن. «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» ماقالاسىنىڭ ءوزى كوزى اشىق، كوكىرەگى وياۋ جاسقا دەم بەرىپ، قازاقي تانىمىن كەڭەيتە تۇسەدى. «اۋرۋىن جاسىرعان ولەدى» دەمەكشى، جاسىرىپ قايتەمىز، جەتى اتاسىن بىلمەيتىن جىگەرسىزدەر، تاريحىن تانىماس تالايى ءبىر توپ جاس قاۋىم بار. ءبىز ءسوز ەتىپ وتىرعان باعدارلاما، ولارعا دا اسەر ەتىپ، ءبىر ۋاقىت بولسىن قانى عانا ەمەس، جانى دا قازاق ەكەنىن ەسكە سالسا كەرەك. ءسوزىمىزدىڭ دالەلى بولسىن، مەن كەشەگى – ستۋدەنت، بۇگىنگى – قىزمەتكەر رەتىندە «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسىنىڭ «مەنىڭ ەلىم» ءبولىمى بويىنشا قاي ءبىر جىلدارى قازىنالى-بازىنالى وڭتۇستىككە بارعان ساپارىمىز جايلى از-كەم ايتا كەتسەم دەيمىن. 

ارقانىڭ ايازىندا، سارىارقانىڭ سامالىندا وسكەن بىزدەي سولتۇستىك ولكەنىڭ ورەندەرى وڭتۇستىككە ات باسىن بۇرىپ كورمەگەن ەدىك. سول جىلدارى ۋنيۆەرسيتەت باسشىلىعىنىڭ قولداۋىمەن ءھام ەلىمىزدىڭ تاريحي ورىندارىن تانۋ ماقساتىندا وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىنا ساپار شەكتىك. سىر ەلى، جىر ەلى قىزىلوردادان باستالعان ساپار، تاريحى تەرەڭ تۇركىستان، شىرايلى قالا شىمكەنتپەن جالعاسقان ەدى. جوعارىدا ايتقانىمداي، شىعىسى بار، باتىسى بار، سولتۇستىكتىڭ جاستارى، بۇرىن كەلىپ كورمەگەن، تەك كىتاپتان وقىپ، سۋرەتتەن كورەتىن قورقىت بابا جەرلەنگەن جەردى، قوجا احمەت ياسساۋي مەن ارىستانباب كەسەنەسىن كورگەندە، قازاقستان دەيتىن سان عاسىرلىق تاريحى بار مامىراجاي مەكەندە تۋعانىنا قۋانىپ، ءومىر ءسۇرىپ جاتقانىنا تاڭىرگە تاۋبە دەگەنىن ءوز قۇلاعىمىزبەن ەستىدىك. تاريحقا باي تاراز شاھارىنا بارىپ، ايشا ءبيبى كەسەنەسىن كورىپ، تاريحتان تاعىلىم العان زامانداس قۇربى قىزدارىم - قازىر شاشىنان شولپىسىن تاستامايدى. قوناقجاي حالىقپىز عوي، شىم قالانىڭ اعارمان پەيىل، ايرىقشا ىقتيارلى قوناق كۇتۋ ادەبىن اڭعارعان دوستارىم - ءالى كۇنگە دەيىن كورىسە قالساق، شىنى-اياق شايسىز جىبەرمەيدى. قىزىلوردانىڭ كۇمىس كومەي ءانشى، جىراۋ-جىرشىلارىنىڭ ءان-تەرمەلەرىن تىڭداعان تەتەلەسىم - بۇگىندە دومبىرا ۇيرەنىپ، حالىق اندەرىن تىڭداۋدان جالىعار ەمەس. مىنەكەي، وسىنداي سان ءتۇرلى سانالى ءىس-ارەكەتتەر مەن وزگەشە وزگەرىستەر جاستاردىڭ ناعىز رۋحاني جاڭعىرىپ، رۋحاني وسكەنىن كورسەتپەي مە؟ ەندەشە، وسى رەتتە ەلىمىزگە ەنگەن باعدارلاماعا، ەنگىزگەن ەلباسىعا سان مارتە العىس ايتامىن. 

اڭعارسام، وڭتۇستىككە جاساعان ساياحىمىزعا ءۇش جىل تولىپتى. ۋاقىتتىڭ قايتىپ زىمىرانشا ءوتىپ، سىناپتاي سىرعىپ جاتقانىنا قايران قالامىن. 

ءيا، باعدارلاماعا دا ءۇش جىل تولىپ وتىر. مەن بۇل باعدارلامامەن قوسا، ەلباسىنىڭ كەيىنگى جاريالانعان ماقالاسىنىڭ ءبىرى «ۇلى دالانىڭ جەتى قىرى» سىندى ۇلتتىق سيپاتتاعى دۇنيەلەردىڭ ءالى تالاي جاستارعا جول سىلتەپ، تالاي قاۋىمنىڭ رۋحاني ورلەۋىنە سەپتىگىن تيگىزەرىنە سەنەمىن. تىلەۋلەسپىن جانە. ويتكەنى بۇگىنگى تاريحىن تانىپ، ەلىن سۇيەر جاس بۋىن – ەرتەڭگى ەلىنىڭ ىرگەتاسىن قالار ەر. 

تولعاناي ناسيحاتقىزى

ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ الەۋمەتتىك جانە ازاماتتىق دامۋ دەپارتامەنتى، جاستارمەن جۇمىس ءبولىمىنىڭ اعا مامانى 

Abai.kz