-1991 جىلى قىركۇيەكتە كسرو حالىق دەپۋتاتتارىنىڭ كەزەكتەن تىس ءۇ سەزى اشىلدى. بۇل جانە سوڭعى سەز بولعانىن ەسكە سالا كەتەيىك. ونى وداق كەڭەسىنىڭ توراعاسى ي.لاپتەۆ اشقانىمەن بۇل كسرو پرەزيدەنتى گورباچەۆتىڭ سوڭعى بەنەفيسى بولدى. گورباچەۆ وسى سەزدە بارىنشا بەلسەندى بولىپ، ءوزىنىڭ ويعا العان دۇنيەلەرىنىڭ ءبارىن وتكىزە الدى. دەپۋتاتتارعا كونبەسەڭدەر تاراتىپ جىبەرۋگە قاقىم بار دەپ دەگەن قوقان-لوققى جاساۋ ارقىلى الدىمەن ەگەمەندى مەملەكەتتەردىڭ وداعى تۋرالى جاڭا شارت دايىندالىپ، وعان قول قويىلاتىنى جونىندەگى شەشىمدى وتكىزدى. تاپ وسى سەزدە گورباچەۆ مەملەكەتتىك قاتىناستاردىڭ جاڭا جۇيەسىن قۇرۋ ءۇشىن وتپەلى كەزەڭ جاريالاپ، ونى دا وسى سەزدە بەكىتتىرىپ الدى. سونىمەن بىرگە وسى جيىندا جوعارعى پالاتا - رەسپۋبليكالار كەڭەسى، ال تومەنگى پالاتا - وداق كەڭەسى داپ اتالدى. رەسپۋبليكالار كەڭەسى جەتەكشىلىگىنە قازاق بالاسى ءانۋار ءالىمجانوۆ سايلاندى. ەلدى باسقارۋشى ەڭ جوعارعى ورگان - مەملەكەتتىك كەڭەس جانە قۇرىلدى. ونىڭ قۇرامىنا كسرو-نىڭ جانە وداقتاس رەسپۋبليكالاردىڭ پرەزيدەنتتەرى ەندى. بۇل ءوز كەزەگىندە كسرو-نىڭ ساياسي بيۋروسىنىڭ ءرولىن اتقاراتىن جوعارعى مەملەكەتتىك ورگان بولاتىن.

-1991 جىلى قىركۇيەكتە كسرو حالىق دەپۋتاتتارىنىڭ كەزەكتەن تىس ءۇ سەزى اشىلدى. بۇل جانە سوڭعى سەز بولعانىن ەسكە سالا كەتەيىك. ونى وداق كەڭەسىنىڭ توراعاسى ي.لاپتەۆ اشقانىمەن بۇل كسرو پرەزيدەنتى گورباچەۆتىڭ سوڭعى بەنەفيسى بولدى. گورباچەۆ وسى سەزدە بارىنشا بەلسەندى بولىپ، ءوزىنىڭ ويعا العان دۇنيەلەرىنىڭ ءبارىن وتكىزە الدى. دەپۋتاتتارعا كونبەسەڭدەر تاراتىپ جىبەرۋگە قاقىم بار دەپ دەگەن قوقان-لوققى جاساۋ ارقىلى الدىمەن ەگەمەندى مەملەكەتتەردىڭ وداعى تۋرالى جاڭا شارت دايىندالىپ، وعان قول قويىلاتىنى جونىندەگى شەشىمدى وتكىزدى. تاپ وسى سەزدە گورباچەۆ مەملەكەتتىك قاتىناستاردىڭ جاڭا جۇيەسىن قۇرۋ ءۇشىن وتپەلى كەزەڭ جاريالاپ، ونى دا وسى سەزدە بەكىتتىرىپ الدى. سونىمەن بىرگە وسى جيىندا جوعارعى پالاتا - رەسپۋبليكالار كەڭەسى، ال تومەنگى پالاتا - وداق كەڭەسى داپ اتالدى. رەسپۋبليكالار كەڭەسى جەتەكشىلىگىنە قازاق بالاسى ءانۋار ءالىمجانوۆ سايلاندى. ەلدى باسقارۋشى ەڭ جوعارعى ورگان - مەملەكەتتىك كەڭەس جانە قۇرىلدى. ونىڭ قۇرامىنا كسرو-نىڭ جانە وداقتاس رەسپۋبليكالاردىڭ پرەزيدەنتتەرى ەندى. بۇل ءوز كەزەگىندە كسرو-نىڭ ساياسي بيۋروسىنىڭ ءرولىن اتقاراتىن جوعارعى مەملەكەتتىك ورگان بولاتىن.

ءسويتىپ، ەڭ باستى جۇمىس وداقتىق شارتقا رەسپۋبليكالاردىڭ قول قويۋىنا تىرەلىپ تۇرعان كەز. وسى كەزدە ۋكراينا وداقتىق شارتقا قول قويمايتىنىن ايتىپ تۋلاپ شىقتى. ول از بولعانداي 5 قىركۇيەكتە رەسەي پرەزيدەنتى ۋكراينانىڭ تاۋەلسىزدىگىن تانيتىندىعى جونىندە مالىمدەمە جاسادى. ونىڭ ۇستىنە تاۋەلسىزدىگىن جاريالاپ ۇلگەرگەن بالتىق بويى رەسپۋبليكالارى مەن گرۋزيا بۇدان بىلايعى جەردە كسرو-نىڭ بىردە-ءبىر سەزىنە قاتىسپايتىندىقتارىن جاريالادى. كسرو-نىڭ قۇردىمعا كەتەتىنىن سەزگەن ۆيتسە-پرەمەر گ.بۋربۋليس، مەملەكەتتىك كەڭەسشى س.شاحراي جانە تاعى باسقالارى دەپۋتاتتارعا كەلىپ، وزدەرىنىڭ ءۇ سەزدە قابىلداعان شەشىمدەرىنە قارسى شىقپاۋعا ۇگىتتەپ باقتى. بۇعان قوسىلعان وداق كەڭەسىندەگى الەكسنيس، كوگان، پەترۋشەنكو سەكىلدى يمپەرياشىل دەپۋتاتتار كسرو-نىڭ ىدىراۋىنا قارسى بولىپ، جانتالاسا ارەكەت ەتتى. ولاردىڭ بۇل ىستەرى بەكەر بولىپ،  قانشاما ارەكەتتەنسە دە ولار زاڭ كۇشى بار شەشىم قابىلداي المادى.

1991 جىلعى 8 جەلتوقساندا بەلارۋس رەسپۋبليكاسى جوعارعى كەڭەسىنىڭ توراعاسى س.شۋشكەۆيچ، ۋكراينا پرەزيدەنتى  ل.كراۆچۋك، رەسەي پرەزيدەنتى ب.ەلتسين جاڭا وداقتىق شارتتى دايىنداۋعا بايلانىستى كەلىسسوزدەر تىعىرىققا تىرەلگەنىن، رەسپۋبليكالاردىڭ كەڭەس وداعى قۇرامىنان شىعۋ پروتسەسى وبەكتيۆتى سيپات الا باستاعاندىعىن ايتىپ، مينسكىدە كسرو-نىڭ تاراعانىن مويىنداپ، تاۋەلسىز مەملەكەتتەر قوعامداستىعىن قۇرۋ تۋرالى ءوز ارا كەلىسىمگە قول قويعاندىقتارىن حابارلادى. اياق استىنان «مىزعىماس» وداقتىڭ تاراۋىنا قوزعاۋ بولعان تاريحي قۇجات وسىلاي تۋدى. تاۋەلسىز مەملەكەتتەر قوعامداستىعىنىڭ پايدا بولۋىنا جول اشىلدى. ءسويتىپ، كەزىندە كەڭەس وداعىنىڭ قۇرىلتايشىسى بولعان ءۇش سلاۆياندىق باۋىرلار سول وزدەرى قۇرعان كەڭەس مەملەكەتىنىڭ ءومىر ءسۇرۋىن توقتاتاتاتىندىقتارىن مالىمدەدى. ىلە-شالا رەسەي پارلامەنتى بۇل ۇشتىكتىڭ كەلىسىمدەرىن راتيفيكاتسيالاپ، 1922 جىلعى وداقتىق شارتتىڭ دا توبەسىنە سۋ قۇيدى. جاڭا «تاۋەلسىز مەملەكەتتەر قاۋىمداستىعى» اتتى ىنتىماقتاستىققا بىرىگۋ يدەيالارى ءوز كەزەگىندە ورتاق كەڭەستىككە باۋىر باسىپ قالعان بۇرىنعى كەڭەس رەسپۋبليكالارىنىڭ انارحيالىق  ىدىراۋىن ءبىر ءسات تەجەدى. وسى كەزدە م. گورباچەۆتەن ەس كەتتى مە، قازاقستاندا ورىستىڭ بەس وبلىسى قالىپ بارادى عوي، بۇلارىڭ نە دەگەندەي ءسوز ايتىپ، ەلدى دۇرلىكتىرە جازدادى. قازاقستان جاعى دا ساسپادى، جوعارعى كەڭەس توراعاسى س.ءابدىلدين دە تابيعي سابىرلى قالپىمەن: «ايتسا ايتا بەرسىن، ەندىگى جەردە ايانار اۋىز جوق، ەگەر داۋلاسا كەتۋگە دايىن بولسا قورعاۋعا، تۋعان ەل ءۇشىن ايتىسۋعا ءبىز دە دايىنبىز» - دەپ وتىرىپ الدى. گورباچەۆ كەيىننەن بەرگەن ءبىر سۇحباتىندا ۇيالمي، قىزارماي: «مەنىڭ سول جىلدارى ايتقان ءبىر ءسوزىم قازاق باسپاسوزىنە بىرنەشە جىل ازىق بولىپتى» - دەپتى.

12 جەلتوقساندا بۇعان جاۋاپ رەتىندە ورتاازيالىق باۋىرلار دا اشحابادتا باس قوسىپ، «سلاۆيان ۇشتىگىنىڭ» مالىمدەمەسىن تالقىلاپ، ولاردىڭ شەشىمدەرى ازيالىقتار جاعىنان قولداۋىن تاۋىپ، ورتا ازيا مەملەكەتتەرى باسشىلارى دا بۇدان بىلايعى جەردە تمد قۇرامىنا تەڭ قۇقىقتىق جاعدايدا عانا ەنەتىنىن باستى شارت ەتىپ قويدى. بۇل بۇزىلۋ كەڭەستىك رەسپۋبليكالاردى جاڭا تاريحي بەتبۇرىستارعا باستاعان كەزەڭ بولدى. 21 جەلتوقساندا ون ءبىر كەڭەس رەسپۋبليكالارى باسشىلارى الماتىدا جينالىپ، وندا تاريحي ماڭىزعا يە التى قۇجاتقا قول قويىلدى. ونىڭ نەگىزگى سەبەپ-سالدارى رەتىندە: جوعارىدا ايتقانىمىزداي ۇلت ماسەلەسىنىڭ شيەلەنىسى، كوممۋنيستىك پارتيانىڭ توقىراۋى، ەكونوميكالىق بايلانىستاردىڭ ءۇزىلۋى، جانتالاسا قارۋلانۋدىڭ اسەرى جانە ت.ب. سىرتقى-ىشكى سۋبەكتيۆتى، وبەكتيۆتى كوپتەگەن فاكتورلار اتالدى. وداقتىڭ ىدىراۋىنا 1990 جىلعى 12 ماۋسىمداعى رەسەيدىڭ ءوزىن-ءوزى تاۋەلسىز مەملەكەت دەپ جاريالاۋى دا سەبەپ بولدى. «الماتى دەكلاراتسياسى» اتتى بۇل باس قوسۋدا: «تاۋەلسىز مەملەكەتتەر دوستاستىعىنىڭ قۇرىلۋىنا بايلانىستى كسرو ءوزىنىڭ ءومىر ءسۇرۋىن توقتاتادى» - دەگەن سوڭعى تاريحي  قۇجات دۇنيەگە كەلدى.

چيتايتە تاكجە: راي نا زەملە وستروۆ-وتەل نا سەيشەلاح (فوتو)

«بوربا كازاكسكوگو نارودا 1916 گودا ۆحوديۆشەگو ۆ تو ۆرەميا سوستاۆ روسسي، زا راۆنوپراۆيە ي سۆوبودۋ ستالو ودنيم يز كرۋپنىح نارودنىح دۆيجەني پەرەروسشيح چۋت پوزجە ۆ بۋرجۋازنو-دەموكراتيچەسكۋيۋ رەۆوليۋتسيۋ ۆ روسسي» (يز ۆىستۋپلەني دەيستۆيتەلنوگو چلەنا اكادەمي ناۋك سسسر ا.م.پانكراتۆوي، 1943 گود)» - دەپ، كەڭەس تاريحشىلارىنىڭ وزدەرى مويىنداعانداي، 1916 جىلى تورعايدا بولعان (رەسەيدە) تۇڭعىش قارۋلى كوتەرىلىستىڭ ارقاسىندا كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ نەگىزىنىڭ قالانۋىنا باستاۋ بولعان قازاقستان، سول ۇكىمەتكە 1986 جىلى العاش بولىپ الداسپان سىلتەپ، جاسى جەتپىس تورتكە قاراعان شاعىندا قاندىقول «قىزىل يمپەريانىڭ» جانازاسىن دا 1991 جىلى 21 جەلتوقساندا الماتىدا ءوزى شىعاردى.

1991 جىلى يتاليان تىلشىسىنە بەرگەن سۇحباتىندا تمد-نىڭ بولاشاعىنا كۇماندانعان م.گورباچەۆ: «بۇل قۇرىلىمنىڭ ورتاق ەكونوميكالىق جانە ساياسي ءىس-قيمىلدارىن ۇيلەستىرىپ وتىراتىن مەحانيزمى جوق، سول سەبەپتى دە ولاردىڭ اراسىندا ورتاق كەلىسىم بولمايدى، ونىڭ ينستيتۋتتارى دا جۇمىس جاساي بىلمەيدى» - دەگەن سوزدەر ايتىپ تىرەسىپ باقتى. بىراق اقيقات ءوزىن مويىنداتپاي قويمايدى، ۋاقىت وتە كەلە امالى تاۋسىلعان، قايتا قۇرۋدىڭ تەتىگىن ىسكە قوسا الماي، «جاريالىلىق» شابۋىلى اراسىندا ابدەن ابدىرىپ قالعان كسرو پرەزيدەنتى م. گورباچەۆ: «ەڭ باستىسى، جاڭا قوعامداستىق قۇرۋ يدەياسى ەلدى قالىپتاسقان داعدارىستان شىعارۋعا قىزمەت ەتۋگە جاراسا بولعانى» - دەپ ءوزىنىڭ ەندىگى جەردە بۇل پروتسەسكە قارسى كەلەر دارمەنىنىڭ جوقتىعىن، كونگەنىن ءبىلدىردى. كەلەسى كەزەكتە كسرو پرەزيدەنتى دەگەن لاۋازىمى بار م.گورباچەۆتىڭ ساياسي ستاتۋسى قانداي بولماق دەگەن سۇراق تۇردى؟ كوپ كۇتتىرمەي ونىڭ دا تاعدىرى شەشىلدى. 25 جەلتوقساندا ورتالىق تەلەديداردىڭ كەشكى اقپارات باعدارلاماسىنان ساعات 21.00-دە گورباچەۆ ءسوز سويلەپ، كسرو-نىڭ ورنىنا تاۋەلسىز مەملەكەتتەر دوستاستىعىنىڭ قۇرىلۋىنا بايلانىستى ءوزىنىڭ كەڭەس ەلىنىڭ پرەزيدەنتى دەگەن لاۋازىمىن توقتاتاتىندىعىن مالىمدەدى. ءسويتىپ، 1985 جىلدان باستالىپ، 7 جىلعا سوزىلعان «قايتا قۇرۋ» كەزەڭى 25 جەلتوقساندا گورباچەۆتىڭ كەتۋىمەن اياقتالدى.

بۇل تاريحي جاڭا قۇرىلىمعا داۋ ايتىپ قارسى شىققان جيرينوۆسكي كەلەسى جىلدىڭ ءساۋىر ايىندا وتەتىن پرەزيدەنت سايلاۋىندا مەملەكەت باسىنا كەلەتىن بولسا، الماتىدا تمد جونىندەگى قۇجاتقا قول قويعانداردىڭ بارلىعىن مەملەكەتتىك توڭكەرىس جاساۋشىلار رەتىندە تۇرمەگە وتىرعىزاتىندىعىن ايتىپ قاتۋلاندى. تمد مەملەكەتتەرىنىڭ قۇرىلۋىنا كوممۋنيستەر تاعى قارسى شىقتى. ماسكەۋدە كسرو حالىق دەپۋتاتتارىنىڭ التىنشى سەزى ءوتىپ، وندا كوممۋنيستەر تمد-عا ءوز قوزقاراستارىن ءبىلدىرۋ قاجەتتىگىن كوتەردى. وسىنىڭ قارساڭىندا جەكسەنبى كۇنى ورال قالاسىندا بۇرىنعى وداقتى قالپىنا كەلتىرۋدى جاقتاعان ميتينگى ءوتىپ، قالا كوممۋنيستەرى مەن كازاكتار كەڭەستەر وداعىن قالپىنا كەلتىرۋدى جاقتاسا، جەرگىلىكتى «ازات» قوزعالىسى بۇل شاراعا نارازىلىعىن ءبىلدىرىپ، ولارمەن كەلىسپەيتىندىكتەرىن مالىمدەدى. كازاكتاردىڭ ىدىراۋعا قارسى بولۋى تۇسىنىكتى. ولار ءۇشىن بىردەن پىتىرلاپ ءۇزىلۋ كازاكتاردىڭ باس بىرىكتىرۋىنە تەجەۋ بولادى دەپ ءتۇسىندى. سوندىقتان ءالى دە بەلگىلى ءبىر دايارلىقتاردان ءوتۋ ءۇشىن ورىس يمپەرياسىنىڭ ساقتالا تۇرۋىن قاجەت ەتتى.

گورباچەۆتىڭ مالىمدەمەسىنەن سوڭ 1991 جىلعى 26 جەلتوقساندا سول كەزدەگى جوعارعى كەڭەس توراعاسى، قازاق بالاسى ءا.ءالىمجانوۆ سوڭعى رەت رەسپۋبليكالار كەڭەسىنىڭ پالاتا جيىنىندا ءسوز سويلەپ: «وپيراياس نا ۆوليۋ، ۆىراجەننۋيۋ ۆىسشيمي گوسۋدارستۆەننىمي ورگانامي .... و سوزداني سودرۋجەستۆو نەزاۆيسيمىح گوسۋدارستۆ سوۆەت رەسپۋبليك ۆەرحوۆنوگو سوۆەتا سسسر كونستاتيريۋەت، چتو س سوزدانيەم سنگ سويۋز سسر كاك گوسۋدارستۆو ي سۋبەكت مەجدۋنارودنوگو پراۆا پرەكراششاەت سۆوە سۋششەستۆوۆانيە» - دەگەن تاريحي مالىمدەمەنى وقىپ، بۇدان بىلايعى جەردە كسرو-نىڭ تۇپكىلىكتى تاراعانىن جاريالادى.  كسرو-نىڭ گيمنى سوڭعى رەت تىڭدالادى، ەندى كەلمەسكە كەتكەن كسرو-نى قيماي كەيبىر دەپۋتاتتار كوزدەرىنە جاس الدى - دەپ جازدى «ەگەمەن قازاقستان» گازەتى. ءسويتىپ، حالىق قالاۋلىلارى كسرو يمپەرياسى تاريحىنىڭ سوڭعى پاراعىن تاعى دا قازاق بالاسىنىڭ مالىمدەمەسىمەن ماڭگىلىككە جاپتى. اۋەلدەن-اق ءسۇيىپ قوسىلماعان كەڭەس يمپەرياسى وسىلاي تاريح قوينۋىنا كەتە باردى. ىستىقكول سامميتىندە ءوزىنىڭ بەرگەن سۇحباتىندا م.گورباەچەۆ: «جەلتوقسان وقيعاسى بولماعاندا كسرو وزگە جولمەن دامىر ما ەدى، بالكىم؟ بۇل مەنىڭ باستى قاتەلىگىم بولدى. ويتكەنى سىرتتان كولبيندى اپارماعاندا، قازاق حالقىنىڭ نامىسىنا تيمەگەندە، ءبارى، ءبارى باسقاشا بولار ما ەدى. بۇل مەنىڭ بۇگىنگى كۇنگى كوزقاراسىم» - دەپ, تاعى دا كسرو-نىڭ ىدىراۋى جەلتوقساننان باستالعانىن ايتىپ مويىنداۋعا ءماجبۇر بولدى. قازاقستان حالقىنىڭ بەيبىتسۇيگىشتىگى، ديپلوماتيالىق ينتەلەكتۋالى، الماتىداعى جەلتوقسان كوتەرىلىسى كسرو-نىڭ ۋ-شۋسىز ىدىراۋ پروتسەسىندە تاريحي تۇرعىدان شەشۋشى رول اتقاردى.

جەلتوقساننان كەيىنگى قازاقستانداعى جاعداي، ق.رىسقۇلبەكوۆتىڭ اتۋ جازاسىنا كەسىلۋى الەم زيالىلارىن بەي-جاي قالدىرمادى. چەحوسلوۆاكيانىڭ «ادام قۇقىن قورعاۋ جونىندەگى «حارتەر-77» قوعامدىق ۇيىمى، ونىڭ سىرتقى ىستەر ءمينيسترى ح.حاچەك، پولشانىڭ «بوستاندىق جانە بەيبىتشىلىك وداعى»، ۆەنگريانىڭ، اقش-تىڭ ت.ب. كوپتەگەن ەلدەردىڭ ەلشىلىكتەرى، قوعام قايراتكەرلەرى، اقىن-جازۋشىلارى، عالىمدارى سوكپ ورتالىق كوميتەتىنە، باس حاتشى م.گورباچەۆ پەن س.گرومىكونىڭ اتىنا حات جازىپ، ولاردان قازاق جاستارىنا قارسى ءجۇرىپ جاتقان سوت پروتسەسىن توقتاتۋدى سۇراپ، قازاقستانداعى جاعدايعا الاڭداۋشىلىعىن ءبىلدىردى. وسىلاي «جەلتوقسان جاڭعىرىعى» الەمدىك سيپات الىپ، اسىرەسە «ۆارشاۆا اسكەري بلوگىنا» كىرەتىن سوتسياليستىك ەلدەردىڭ بۇدان بىلايعى جەردە وزدەرىنىڭ ساياسي، ەكونوميكالىق - الەۋمەتتىك، ۇلتارالىق، شەكارالىق احۋالىن قايتا قاراۋىنا ىقپال ەتتى.

كسرو-نىڭ ىدىراۋى، الەمدىك سوتسياليستىك قۇرىلىمنىڭ تاراۋىنىڭ سەبەپتەرىن ءتۇسىندىرۋ - تەرەڭ عىلىمي تالداۋدى تالاپ ەتەتىن كۇردەلى ماسەلە. بولاشاقتا قوعامتانۋشىلار كسرو، يۋگوسلاۆيا، چەحوسلوۆاكيا سەكىلدى فەدەراتسيالاردىڭ ىدىراۋ سەبەپتەرىن تۇسىندىرەتىن كوپتەگەن تەوريالىق ەڭبەكتەر جاساۋى مۇمكىن. مۇنداي پايىمداۋلار تۋىنداپ جاتسا ءبىز دە كەش قالماۋىمىز كەرەك. جەلتوقساننان سوڭ تاريح ساحناسىندا جاڭا مەملەكەتتەر پايدا بولدى. الەمدەگى ستراتەگيالىق تەپە-تەڭدىك بۇزىلدى. حالىقارالىق قاتىناستار دامۋىندا جاڭا ساتتەر پايدا بولدى. 1986 جىلعى الماتىداعى جەلتوقسان كوتەرىلىسى - كسرو، يۋگوسلاۆيا، چەحوسلوۆاكيا سەكىلدى سوتسياليستىك باعىتتاعى ءۇش ۇلكەن فەدەراتسيانىڭ ىدىراۋىنا جانە «الەمدىك سوتسياليستىك فورماتسيانىڭ تۇپكىلىكتى كۇيرەۋىنە» الىپ كەلدى. قازاقستاننىڭ الەمدىك تاريحناماداعى الاتىن ورنى 1916 جىلعى سوتسياليستىك قۇرىلىمنىڭ قالانۋىنا نەگىز بولعان ۇلت-ازاتتىق تورعاي كوتەرىلىسى، 1986 جىلعى «جەلتوقسان كوتەرىلىسى» جانە 1991 جىلعى 21 جەلتوقسانداعى «الماتى دەكلاراتسياسىنىڭ» ومىرگە كەلۋى سەكىلدى داۋىرلىك ماڭىزى بار وقيعالارمەن باعالانۋى ءتيىس. الداعى ماقسات ءبىزدىڭ تاريحشىلار مەن قوعامتانۋشىلار مۇنى الەمگە وسى باستان مويىناتۋى كەرەك!...

سوڭى

«اباي-اقپارات»