«تاريحتى جاسايتىن تۇلعالار» دەپ جاتادى. دۇرىس. كەلىسەمىن. سول سەكىلدى قاتىپ قالعان مەملەكەتتىك جۇيەگە ۇلكەن وزگەرىستەر اكەلەتىن دە، تىڭ باستامالار كوتەرەتىن دە، سونى سوقپاقتارمەن الىپ جۇرەتىن دە ساياساتقا توسىن كەلگەن ازاماتتار. ماسەلەن اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپ، قىتاي باسشىسى سي تسزينپين، فرانتسيا پرەزيدەنتى ەممانۋەل ماكرون، رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير ءپۋتيندى ايتساق بولادى.

ترامپ كىشى بۋش پەن وباما كەزىندە ىشكى-سىرتقى ساياساتى ءارى-ءسارى كۇي كەشكەن اقش-تى تىك تۇرعىزدى، بيزنەستەن كەلسەدە ساياساتتا بالىقتاي ءجۇزدى، اقش وركەنيەتتىڭ كوش باسىندا تۇرعان مەملەكەت ەكەنىن جاھانعا مويىنداتتى، سي تسزينپين مەملەكەتتەگى بار بيلىكتى ءبىر قوعا جيناپ، ىمىراسىز ساياسات جۇرگىزەتىن ءبىر بەتكەي باسشى ەكەنىن تانىتتى، ەممانۋەل ماكرون تەك فرانتسيانى عانا ەمەس، ۇيىرلەس ەلدەر – ەۋروداقتى اقش-تىڭ الدىنا باس يمەيتىن تاۋەلسىز وداق رەتىندە كورگىسى كەلىپ، سونىڭ قامىن جاساپ جاتىر. ال، پۋتين ەلتسين كەزىندە توزىپ، پۇشايمان بولعان رەسەيدى قايتا «ءتىرىلتتى». ەكونوميكاسى ءالسىز بولعان مەن قارۋمەن الەمدى ۇرەيدە ۇستاۋدا. ورىس مۇددەسىن العا شىعاردى.

اتى اتالعان باسشىلاردىڭ قاي-قايسىسى دا وزدەرى (جاقسى ما، جامان با وعان ءبىز باعا بەرمەيمىز) باسقارعان ەلدەردە ۇلكەن ءدۇمپۋ جاسادى. قاساڭ جۇيەنى وزگەرتتى. مەملەكەتتىڭ مۇددەسىن قورعادى.

ال، بىزدە شە؟ وكىنىشتىسى، تاۋەلسىز ەل اتانعان 29 جىلدا كەششەگى كەڭەستىك جۇيەنىڭ نەگىزىندە قۇرىلعان، سول ارنامەن ءالى كۇنگە كەلە جاتقان ساياسي جۇيەمىزدى وزگەرتۋگە تىرىسقان بىردە ءبىر تۇلعا شىقپادى. نەگىزى شىعارمادى. نەگە؟ ويتكەنى بيلىك ياعني مەملەكەتتىك قىزمەت بەلگىلى ءبىر شەڭبەردىڭ ىشىنە كىرگىزىلگەن. وعان بەي-ساۋىت ەشكىم كىرە المايدى جانە شىعادا المايدى. وعان كىرۋ مەن شىعۋ "اعاشكالاردىڭ" يشاراسى ارقىلى جاسالادى. شەڭبەردىڭ ىشىندەگى مەملەكەت قىزمەتكەرلەرى (اكىمدەر، مينيسترلەر ولاردىڭ ورىنباسارلارى، پرەمەر مينيستر، دەپۋتاتار، سەناتورلار) الدە ءبىر جاعدايمەن قىزمەتتەن بوساتىلعانىمەن، ەكىنشى ءبىر ورىنعا بارىپ جايعاسادى. يا بولماسا ورىن الماسادى. كەشەگى اكىم بۇگىن مينيستر، بۇگىنگى مينيستر ەرتەڭگى اكىم نە بولماسا تاعى ءبىر لاۋازىمدى قىزمەت دەگەندەي. ءسۇيتىپ شەڭبەردىڭ ىشىندە اينالىپ جۇرە بەرەدى. بۇل وتە ءتيىمسىز جۇيە. مەملەكەتتىڭ دامۋىنا تۇساۋ. دەمەك مەملەكەتتىك قىزمەتتەگى «شەڭبەردى» بۇزۋ كەرەك. بىلىكتى كادرلار قىزمەتكە كەلۋى ءتيىس. بىلايشا ايتقاندا «قان جاڭارتىپ» وتىرۋ جۇيەسىن قالىپتاستىرۋ قاجەت. سوندا عانا مەملەكەتتە وڭدى وزگەرىستەر، سەرپىندى دامۋ بولماق. ال، قازىرگى جۇيە وزگەرمەسە وسى سورلاعانىمىز سورلاعان. مۇنىڭ ءتۇبى الەۋمەتتىك جارىلىستارعا الىپ كەلەرى حاق.

بۇعان جول بەرمەيمىز دەسەك، تەك قاراقان باسىن ويلايتىن مەملەكەتتىك قىزمەتتەگى بىلىكسىز، بىلىمسىزدەردىڭ ورنىنا مەملەكەت مۇددەسىن، ۇلت مۇددەسىن، حالىق مۇددەسىن ءبىرىنشى ورىنعا قوياتىن مەملەكەتشىل كادرلار كەلۋى ءتيىس دەپ ويلايمىن.

ازاماتحان ءامىرتايدىڭ جەلىدەگى جازباسى

Abai.kz